Sacrae Maiestati Regiae serenissimi Poloniae regis etc., domini mei gratiosissimi.

Serenissime Princeps ac Invictissime Rex et Domine, domine gratiosissime.

Reverendissimus dominus cardinalis Gurcensis hic me relicto versus Salczburgam non secutus caesarem discessit, commisit tamen secretario imperiali domino Iacobo Spiegel, ut me interea de mente caesareae maiestatis et mea expeditione certiorem redderet. Praestolor in hoc taedio nondum expeditus iam quindecem diebus et omnia, quae mihi adhuc restabant de viginti quattuor florenis Renensibus, quos reverendissimus dominus Wladislaviensis mihi pro viatico dederat, contracto etiam aere alieno exposui. Scripsi igitur has meas incommoditates reverendissimo domino cardinali et quibusdam secretariis imperialibus, ut deferrent caesari, a quibus heri accepi responsum, quod hanc meam paenuriam maiestati imperiali exposuissent et quod sua maiestas respondisset ob eventum Brixiae et nonnulla alia expeditionem meam distulisse. Cognitis autem nunc quae circa Brixiam prospere successerunt mentis esse, quod omnia, ut nuper Sacrae Maiestati Vestrae scripsi me Venetias remitteret cum instructione, quam solus formaret, et quod dominus thesaurarius brevi ad suam maiestatem venire deberet, cui committere velit, ut de viatico et omnibus mihi provideret. Immorandum itaque adhuc mihi esset paucis diebus, maneo utcumque nihil mihi hactenus datum est, spero tamen et aliquando spero, ne mihi hoc, quod plurimis hic contingere solet, eveniat etc. Velim, si fieri commode possit et quod non offenderem Sacram Maiestatem Vestram, ut eandem mihi videre et servitium meum sic, ut cepi, continuare liceret. Malo siquidem regius quam caesarianus dici, quamvis pecuniis caream, haberem tamen media, quibus ad Sacram Maiestatem Vestram pervenirem. Sed quia in hoc casu non convenit, experiar, quid futurum sit, nihilque praetermittam, quod fidelissimi servuli erit Sacrae Maiestatis Vestrae. Pridie advenit dominus Georgius de Lichtenstein imperialis campiductor celerrime per postas, qui Brixiam suo stratagemmate a Gallorum et Venetorum obsidione liberavit et mihi quomodo omnia acta sunt, narravit. Collegisse dicebat se octo milia electorum peditum et clandestino apparatu ivisse cum armatura lancearum, ut hic consuetum est et pixidibus manualibus numero trium millium per valles et montes, qui a Verona et Tridento versus Brixiam tendunt et primitus superasse abrupta et montes asperrimos et vias tam strictas, quod etiam equus onerarius verti vix potuit atque expugnasse unas angustias cum fortalicio Veneto pervenisseque ad secundas, quae munitissimae erant et biduo decertasse. Cum vero non haberent tormenta magna nihil efficere poterant, minabantur tamen obsessis nisi se dederent omnibus mortem. Illi vero plus timentes quam aequum fuit per pacta cum rebus suis petebant dimitti. Caesariani illos alacriter servata fide dimiserant. Erant numero trecenti, bene vestiti interceperuntque fortalicium, ut fertur, munitissime et pulcherrime constructum.

Nunc autem caesar iussit, quia contra Veronam est, illud funditus evertere prout factum est cum castello, quod Scala dicitur. Hinc venit rumor ad obsidentes exercitus Brixiam, qui credebant, quod totus mundus irrueret per montes et statim fugam moliebantur praemissis ante maioribus tormentis. Caesariani autem per duas adhuc alias minores angustias sine difficultate usque non procul a Brixia pervenerunt, ponentes se in ordinem. Quod ut Galli cum Venetis intellexissent eadem nocte ingenti vehementia relictis etiam ibidem quibusdam tormentis et cetera id genus versi fuere in fugam. Galli Mediolanum, Veneti vero ad sua se praesidia castra et oppida magno cum timore contulere. Exercitus eorum fertur continuisse viginti milia hominum, inter quos fuerunt septem milia cataphractorum.

Sequenti die caesariani Brixiae appropinquarunt. Et dum Gallos et Venetos discessisse cognoverunt, quia equites non habebant, sequi non poterant. Qui intra Brixiam erant, dum eos vidissent, muros ascenderunt et magno cum clamore et gaudio salvatores suos salutabant, caesari, quod eos non reliquisset, gratias agentes et sic cum ingenti plausu et laetitia omnium Brixiam XX Decembris intrarunt, et victu, pulveribus incendiariis, armis, hominibus et omnibus necessariis civitatem bene munitam peractis ibidem sex diebus reliquerunt. Fertur etiam, quod hinc totam Italiam rumor quidam subitus cum pavore non parvo invasit. Sic etiam quod in multis locis clamatur: imperio, imperio. Tantaque dicitur esse mutua benevolentia et amor inter Germanos et Hispanos, qui Brixiam occupant, qualis inter duas diversas nationes numquam antea visus est. Veronae et circum per caesarem exercitus colligitur. Hodie hic vidi tres currus magnos onustos lanceis et aliis bellicis instrumentis. Quae omnia Veronam ducuntur, pro futuro vere caesar spectari vult in armis, nisi interea Veneti component, in quo facturus sum periculum etc. Nactus sum heri copias litterarum domini Carpensis comitis ad summum pontificem oratoris ad cesarem, ad quem scribit omnia quae in conventu Bononiae inter pontificem et regem Galliae acta sunt, quas duxi non indignum includi praesentibus. Caesar est in suis venationibus circa quoddam castrum Bavariae Voxssenhorn et creditur, quod brevi huc se conferre debeat. Officiales et aulici suae maiestatis sparsim hinc inde in oppidis se locarunt. Illustrissimus dominus Casimirus margrabius Brandeburgensis, comes de Hennenbergk et consiliarii curiae suae maiestatis hic sunt. Reverendissimus dominus cardinalis Gurcensis non procul hinc in quodam castello, quod ad Sanctum Ioannem nuncupatur, triumphat. Spes hic omnium est dominari Italiae, sed exitus docebit. Commendo me humillime et suppliciter prono vertice ad terram usque Sacrae Maiestati Vestrae. Cui imprecor longam incolumitatem et felicem contra Moskos et omnes hostes victoriam.

Datae Insprugk, quinta Ianuarii anno MDXVI.

Eiusdem Sacrae Maiestatis Vestrae Regiae humillimus Ioannes Dantiscus.