Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, domino et amico carissimo ac plurimum honorando

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine amice et fautor plurimum honorande.

Salutem et omnis prosperitatis continuum incrementum.

Accepimus litteras Reverendissimae Paternitatis Vestrae, ex quibus satis liquido intelleximus negotium, de quo paucis exactis diebus versatum est in causa cuiusdam citharoedi in adulterio, prout fertur, deprehensi. Quomodo consules civitatis Merienburgensis ob excommunicationis contemptum ex officio eorum de eodem sumpserunt supplicium et secundum iuris rigorem lictori poena afficiendum commiserunt, quod quidem Reverendissima Paternitas Vestra secundum strepitum iuris et legum factum esse suis scriptis allegare dignata est. Memini enim dubium nobisque constant huiusmodi legum persuasiones, tamen meo iudicio iura et statuta apud nostrates disponunt, quod si aliquis excommunicationem levipendendo excommunicatione aggravatus fuerit et admonitionibus ecclesiasticis parere et obtemperare recusaverit, in malo suo proposito ultra unum annum perseverando, extunc talis in vincula praesertim impossessionatus et carceres coniici debet. Et tamdiu in illis detineri, quovisque per fidedignos fideiussoria cautione se obliget satisfacere pro eo, quod accusatus fuerit, bonaque fide promittant eundem numquam proterve quicquam contra canonum dispositionem attentaturum, sed iuribus et mandatis omnibus, quomodocumque de ipso disposuerint, semper obsequi et oboedire.

Cum itaque nullum facinus impunitum esse oportet, prout nos in hac re sentimus, consultius nobis visum fuisset, quatenus praefati consules parum quidam lentius in causa huismodi festinassent et de hac scelerum perpetratione prius illos, qui arci praesunt, quibus etiam maior facultas est credita et commissa, certiores reddidissent, consilium ab illis expostulando, ubi tandem habita et accepta matura deliberatione ac diligenti informatione secundum demer[i]tam culpam nulla facti suspitione neque alicuius reprehensione obstante ad executionem supplicii sine aliqua contradictione procedere potuissent. Manifestum enim est non omnia semper feliciter seu prospere evenire. Quae inconsulte saltem secundum iuris severitatem et arduum rigorem peraguntur summum enim ius summae malitiae quandoque ascribitur. Legum etiam severitas benigna quadam clementia venit temperanda.

Significavimus etiam scriptis nostris generoso domino Stanislao Kostka et cetera vicesgerenti ac partes nostras tuenti, quatenus praefatum citharoedum in arc[e] nequaquam fovere permittat et quid praesertim in negotio hoc erit agendum, illi diligenter commisimus. Praetere[a] nos quomodocumque negotium praesens per consules p[rae]fatos coram iudicio eorum actum sit, intuitu Reverendissimae Paternitatis Vestrae et propter mutuam benevolentiam, quae inter n[os] hucusque semper fuit, hanc ignoscimus illis culpam et condonamus admissum neque illis quicquam succensere volu[mus]. Ita tamen, ubi aliquando simile vel ardioris curae se neg[otium] obtulerit, prius arcis praefectos consulant, quorum insti[tuto] et persuasione negotium suscipiant et ulteriori executioni demandet. Nos enim illos semper benigno favore proseq[ui] volumus et ne quid damni vel dispendii in illos comp[e]tere possit, sollicitare sum{m}us propensi.

Et cum hiis Reverendissima Paternitas Vestra prospera ac incolumi valetudine val[eat]. Nos, donec superstitem sinant esse superi, Reverendissimam Paternitatem Vestram perpetuo amare et eidem inservire non desinemus. Nos etiam eodem, prout sedulo facere dignata est, amore prosequi non praetermittat.

Datae Schlochouiae, 21 Augusti, anno Domini 1533.

Stanislaus Cosczielecki palatinus Poznaniensis etc. manu propria subscripsit

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, domino, domino amico et fautori plurimum honorando colendissimo

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine amice et fautor plurimum honorande colendissimeque

Salutem et paratum complacendi affectum cum omnis boni fausto incremento praemittendo

Reverendissimae Vestrae Paternitatis erga me inveterata benevolentia et summa familiaritas, quae iam multos annos mihi perspecta et cognita est, confidentiam mihi singularem praestat, ut saepenumero et iam denuo, quae honesta et huic praesentium exhibitori Ambrosio Hardi, subdito meo, conducibilia spero, ab eadem Reverendissima Paternitate Vestra desiderare non vereo.

Exponit mihi dictus Ambrosius, quomodo venerabiles domini canonici ecclesiae Culmensis quandam summam pecuniarum, videlicet centum marcarum Pruthenicalium, apud quendam civem in Thoronia arrestari fecerunt. Quae summa pecuniarum iure proximitatis et successionis naturalis post mortem quondam domini Raphaelis canonici Culmensis ad praefatum Ambrosium est devoluta et pleno iure ad eundem spectat et pertinet. Cuius negotii effectum ex ipso coram agente longiore explicatione cognoscet. Quam ob rem rogo, Reverendissima Paternitas Vestra in negotio hoc, quantum necessitas expostulabit, pro sua prudentia praefato Ambrosio auxilio et patrocinio adesse sibique in ea re de indemnitate iustitiaque debita opurtuno modo providere eundemque sumptibus et fatigis non necessariis levare gratiose dignetur. Itaque cum sim Reverendissimae Vestrae Paternitati non vulgari, sed antiquo et, ut spero, intimo amore devinctus, persuadeo mihi Reverendissimam Vestram Paternitatem non modo non invite, sed etiam perlibenter et alacri benignitate id esse facturam. Est enim is, qui Reverendissimae Vestrae Paternitati reddit meas litteras, mihi iam aliquod annos perfamiliaris, cuius etiam fidem erga me habeo exploratam, quare benevolentiam omnem, quam Reverendissima Paternitas <Vestra> huic causae exhibuerit, mihi quam gratissimam futuram non secus, quam in me collata sit. Quod si mearum precum gratia vel intuitu effecerit, iterum persuadeat sibi Reverendissima Vestra Paternitas me omnia, quae ad suam dignitatem augendam spectabunt, quae est per se amplissima, summo semper studio suscepturum et defensurum. Nam nihil est, quod malim, quam Reverendissimae Vestrae Paternitati omni opera diligentiaque mea gratificari, modo in aliquo intelligam Reverendissimae Paternitati <Vestrae> officium meum profuturum.

Et cum hiis me Reverendissimae Vestrae Paternitati tamquam Domino et singularissimo amico unice commendo ac Reverendissimam Vestram Paternitatem in pristina erga me benevolentia perseverare etiam atque etiam opto, imprecans Reverendissimae Vestrae Paternitati longaevam ad Nestoreos annos optimam valetudinem.

Datum Bidgostiae XI Octobris, anno Domini M-o D-o XXXIII-o

Stanislaus Cosczyeletczky Posnaniensis palatinu[s] et Marienburgensis, Schlochouiensis ac Bidgos[tiensis] capitaneus et cetera?

Jego Miłości Panu, panu biskupowi chełmienskiemu, panu memu łaskawemu

Miłościwy Panie, panie biskupie.

Rad słyszę na dobre zdrowie Twej Miłości, dajż, Panie Boże, na długie czasy, tego Twej Miłości z prawej myśli wiernie życzę.

A to miłe zdrowie bych był w tym czasie nawiedził, lecz powiatowę sejmy ty mie zaszły, a wszekoż po tych sejmiech powiatowych zdrowie Twej Miłości nawiedzić chcę, a biesiady towazryskiej, ktorąsmy wespołek miewali, ponowić chcę, i z tymi pielgrzymy, abowim ci to pielgrzymowie mają votum do świętej Barbary na Stary Grot. Jezdem też za pewne sprawion, iż Twa Miłość nową szkołę budować raczysz. A tak, ja jako ten, ktory na wszem k wolej być chcę Twej Miłości, przyjedę z kołkiem żaczkow, lecz nie w takim sposobie ubranych jako kapiczkowie more solito chodzili. Mam pewnie za to, iż ci żaczkowie mają się podobać Twej Miłości, a ja jako stary bakałarz swej ręki ty to żaczki oddam [T]wej [Mi]łości, tylko sobie podmistrzka ostawię dla niektorej biesiady.

Twa Miłość nie racz w żadnej mojej posłudze wętpić. Rad się we wszem Twej Miłości, panu memu, zachować chcę. A przy tym sie Twej Miłości w łaskę pilnie zalecam a pilnie proszę, abych s niej opuszczon nie był.

Datum, w Gyaszyencu, w piątek post festum sancti Martini 15XXXIII.

Twej Miłości we wszem powolny slużebnik Stanislav Cosczyelecki wojowoda poznajski pisa[ł]

Jego Miłości Panu, panu biskupowi chełmienskiemu etc., panu memu łaskawemu a przyjacielowi miłemu

Miłościwy Panie Biskupie, panie moj łaskawy.

Rad wiem, iż Twa Miłość za łaską boską dobrze zdrow, ktoreż to miłe zdrowie Twej Miłości tym to listem nawiedzam a Twej Miłości służby swe w łaską pilnie zalecam.

Pan Plothovski według rozkazania Twej Miłości, co się dotycze pana Costhky, jest mi to wszytko dostatecznie powiedział, aczkolwiek wiedziałem to mało przedtym i mowiłem to z panem Cozthko, aby Twą Miłość, tak poważnego pana a radę tych ziem wysoko swymi powolnymi służbami zachował, a to, coż krol jego miłość Twej Miłości dać rozkazać raczył, aby to wydał bez wsze trudności, a sobie nie czynił więcej nieprzyjaźni u Twej Miłości, a tak się w tym powolnie okazał ku osobie Twej Miłości.

A tak, Miłościwy Panie, gdyż Twa Miłość raczysz takową konfidencyją we mnie mieć, na ktorej się Twa Miłość, pan moj, wiecznie mylić nie masz, będę jemu, to jest panu Cozthcze, pisał, a w czym bych Twej Miłości służbami moimi godzien a pożyteczen być mogł, to chcę wiernie a chętnie uczynić i <z> synem moim kasztellanem lęczyckim, na którego proszę, aby Twa Miłość laskaw być raczył.

Co się tycze peregrynacyjej, jam zawsze na tym jest, abych wielkich panow, mądrych, uczonych słuchał, a zwłaszcza panow biskupow, ktorzy mają w ręku swych odpusty i też dyspensacyje. A tak, Miłościwy Panie Biskupie, już ja tak uczynię, jako Twa Miłość pisać raczysz. A wszekoż, Miłościwy Panie, racz tego, Twa Miłość, pewien być, iże ci to żaczkowie, ktore ja ku tej nowej szkole Twej Miłości jednam, podobać się będą, nie telko na on czas, kiedy na polach kwiecie będzie, ale i w dzien ciemny a niepogodny za miłe a wdzieczne być mają. Jać, Miłościwy Panie Biskupie, stary bakalarz, nic nie stoję o doktorowskie szaty czerwone, to jest szata ma najwdzięczniejsza czarna, a tak w tym czarnym caputium będę swej zwykłej a dobrej powieści dosyć czynił, tak iż Twa Miłość, moj łaskawy pan, żadnej lekości ze mnie mieć nie masz ani ci to mili żaczkowie, ktore ja jednam ku tej to nowej szkole Twej Miłości, panu memu.

Moj Miłościwy Panie Biskupie, ci to żaczkowie pytali mię, aczby też Twa Miłość rad lekcyj[e] czytał. Jam upewnił ty to studenty, iż Twa Miłość rad czytać będziesz, a tak pilnie proszę, nie racz mię, Twa Miłość, zwodzić. Wieleć[by] to na mię, tak starego bakalarza, abym w tej pracy sam być miał. Pomagaj, Twa Miłość, na Boży dom, będzie-ć to studento[m] barzo wdzięczno.

Poruczyłem panu Plothovskyemu nieco pilnego z Waszą Pańską Miłością mowić, czego mi się nie zdało pisać. Racz, Twa Miłość, jem[u] upełną wierę dać.

Przy tym swe wieczn[e] a powolne służby Twej Miłości, panu memu, pilni[e] w łaskę zalecam a długo od Pana Boga T[wą] Miłość zdrowego być żądam.

Datum V gyszye[ncu], w poniedziałek <w> wilią sanctae Katherinae 15XXX[III]

Waszej Pańskiej Miłości powolny służebnik Stanislav Coscziele[czki] wojowoda poznajsk[i]

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi et administratori Pomezaniensi, domino amico et fautori carissimo ac honorando

Miłościwy Panie, panie biskupie, panie moj łaskawy.

Zdrowie Twej Miłości tym listem nawiedzam, ktorego Twej Miłości na długie czasy wiernie życzę jako ten, ktory Twej Miłości rad służy.

Krol jego miłość rozkazać mi raczył, abych na tym sejmie pruskim przyszłym był, który być ma na święty Stanisław in Maio, lecz nie wiem, acz w Marborku być ma albo w Grudzyodzu. Byłaby tego pilna potrzeba, abych Twą Miłość przed tym to seymem przyszłym widzieć mogł a rozmowił niektore pilne potrzeby. A tak pilnie proszę, aby mi raczył Twa Miłość pisać, acz w Starym Grodzye będziesz Twa Miłość przed tym to przyszłym sejmem.

P[rzy]tym swe służby Twej Miłości, panu memu, pilnie zalecam, a długo od Pana zdrowego być ządam, coż, Panie Kryste, raczy dać. Ambrożego w Twej Miłości łasce pilnie zalecam, a sam siebie takież.

Datum w Bydgosczey, wej środę ante conductum Paschae 1534.

Waszej Miłości, pana mego, na wszem powolny służebnik Stanislav Cosczieleckj wojowoda poznajski, marborski etc. starosta pisał

Jego Milości Panu, panu biskupowi chełmieńskiemu, panu a przyjacielewi memu łaskawemu

Miłościwy Panie, panie biskupie, panie a przyacielu łaskawy.

Zdrowie Twej Miłości tym listem nawiedzam, a przy tym swe służby Twej Miłości w laskę zalecam.

Ten to poddany moj ma niejaki spadek po ojcu swym, ktory tym czasem umarł, jakoż Twa Miłość z jego sprawy szerzej wyrozumieć będziesz raczył. Proszę jakoż to mego miłego pana, aby jemu sprawiedliwość raczył rozkazać uczynić, a ja to Twej Miłości rad zasługować będę.

Nowin Twej Miłości żadnyk innych pisać nie mam, jedne tę, iż pan Tharlo krajczy korun <n> y szczując zając, złomił szyję, ktorego mnie barzo luto, takowej śmierci jego.

Acz Twa Miłość mieć raczysz co nowego, proszę, racz mi Twa Miłość pisać, a na mie, służebnika swego, laskaw być raczył.

Datum v Bydgosczey, w sabotę ante festum Trinitatis 1534.

Twej Miłości powolny sługa a cały przjaciel Stanislav Cosczieleczki wojowoda poznajski etc. pisał