Poem #21
De victoria Sigismundi contra Moschos sylvulawritten before 1514-09-23 first edition 1514-09-23
Early printed source materials:
| 1 | DANTISCUS 1514 (Sylvula de victoria inclyti Sigismundi regis Poloniae contra Moschos) (in extenso) |
| 2 | Carmina 1515 (Ioannis Dantisci silva) p. a4-a7 (in extenso) |
| 3 | DANTISCUS 1764 (De Sigismundi I regem. Poloniae victoria contra Moscos silvula) p. 18-22 (in extenso) |
Prints:
| 1 | DANTISCUS 1938 (Na zwycięstwo pod Orszą) No. 4, p. 20-26 (Polish translation, Jan Michał HARHALA) |
| 2 | Dantisci Carmina (De victoria Sigismundi contra Moschos sylvula) No. 15, p. 60-63 (in extenso) |
| 3 | Epinikia (Ioannis Dantisci Silva) p. 78-80 (in extenso) |
| 4 | Oršos (Silva) p. 154-163 (in extenso; translation, Lithuanian) |
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Respexit tandem sensus animosque labantes,
Continuasque preces et fervida vota suorum
Omnipotens Genitor, rerum cui summa potestas,
Qui iustos et iustitiam non deserit umquam,
Cordeque qui rectos amat, et prosternit iniquos.
Supplicium clemens audivit, vota precesque,
Erexit tandem sensus animosque labantes
Contra perfidiam, contra periuria Mosci,
Corruit et tota fusus cum gente per oras
Paucis stipatus fugiendo Borysthenis errat.
Tradita per fraudem tibi nil Smolenscia moles
Lignea praesidii poterit dare, perfide Vasil.
Nil erit. Ipsa tibi, quo laetis tristia miscet,
Ostendit Fortuna trucem contraria vultum.
Nulla diu siquidem res sic male parta tenetur;
Diripient patrios victricia signa Penates.
Ad Tanaim fugias, liceat, vel ad extera Nili
Ostia; non poteris tutus sub Gadibus esse
Nec te surripiet victoribus ultima Thule.
Audisti quando stragem caedesque tuorum,
Tot cecidisse duces, prope tot tibi sanguine iunctos,
Exciderant lacrimae miseranda per ora citatae.
Sed sero lacrimas fundis, lamenta, querelas
Et sero supplex tellurem vertice pulsas,
Sunt extrema tibi, misere periture, ferenda.
Laus tibi sit, summi Genetrix veneranda Tonantis,
Cuius natalis nobis haec gaudia fecit!
Te duce magnanimus processit miles in hostes,
Te duce victrici fugientes ense necati.
Inde brevi spoliis remeabit dives opimis
Haec tua gens, figet bene parta tropaea sacratis
Rite tholis, haec nam per te victoria nostra est.
Hoc sic devicto cum tot modo milibus hoste!
Qui fuerat nuper metuendus, nunc timet ipse,
Per nemora et silvas incerta sede vagatur.
Huc, ubi erant luctus igitur curaeque profundae
Hactenus, huc redeant citharae facilesque choreae
Et risus dulcesque ioci! Depone moroso
Pectore tristitias, regni regina Poloni
Incluta, victoris claros visura triumphos
Faustiter huc portans victricia signa redibit!
Omnes, Arctoi qui sunt sub sidere caeli,
Extollant tensas laeto de pectore palmas
Et laudes hilares animis, et carmina Christo
Magnanimi dextra prostrarunt Marte Poloni
Infidas Scythiae gentes victosque sub umbras
Victores aliqui comitati. Strenua virtus
Felices animas quam pulchra morte beatis
Aeternum terris, duraturum omne per aevum!
Nec Lithuana cohors, lituis nunc pervia signa
Primitus in Moscos quae forti pectore duxit,
Praetereunda venit validis tot corde manuque
Pro patria intrepidi primum certamina inibant
Impensisque suis externum militem in hostes
Aequis ducebant gradibus, tot milia passim,
Cunctaque Moscorum prostrarunt agmina mille.
Innumeri, qui nunc per iugera lata putrescunt,
Innumeri, qui nunc liquidis versantur in undis.
Consuluere sed hinc pauci fugiendo saluti,
In densis qui se silvis altaque palude
Quaeruntur tamen ad poenas, nec silva palusve
Securos faciet. Numquam periuria inulta
Perfidiaeque manent; superos haec crimina tangunt.
Quid statuet victor iusta Sigismundus in ira,
De vobis tandem sine religione Ruthenis,
Qui Moscis ultro prodistis regia castra,
Immemores fidei, periuri? Non procul; ecce,
Ecce venit multo comitatus milite vosque
Indignam veniam capiet dignisque receptos
Suppliciis dabit et Stygias demittet ad undas!
Ferte faces, pueri! Celsis de turribus ignis
Luceat et laetus feriat modo sidera clamor!
Tempore militibus, per quos victoria parta est,
Gratetur! Nihil hoc viderunt saecula prisca
Tempore felici felicius. Omnia gaudent,
Omnia et exsultant, laetantur et omnia. Talis
Post rigidum Boream tempestatesque furentes
Mens solet in placido defessis aequore reddi,
Qualis nunc cunctis animus datur. Ocius ergo,
Ut sors fert, omnes linguis animisque favete!
In gyrum ducat dignum modulando choreas
Victori carmen patrio pro more! Vicissim
His iuncti, quibus est cordi Semeleius Euhan,
Spumantes pateras pro regis saepe salute
Haec praestant, ut quisque potest, gratetur! At ipse,
Quos subito potui numeros conflare calore,
Excudi, tanti testes utcumque triumphi.
Continuasque preces et fervida vota suorum
Omnipotens Genitor, rerum cui summa potestas,
Qui iustos et iustitiam non deserit umquam,
5
Perfidiae crimen qui non impune remittit,Cordeque qui rectos amat, et prosternit iniquos.
Supplicium clemens audivit, vota precesque,
Erexit tandem sensus animosque labantes
Contra perfidiam, contra periuria Mosci,
10
Qui iamiam meritas solvit pro crimine poenas.Corruit et tota fusus cum gente per oras
Paucis stipatus fugiendo Borysthenis errat.
Tradita per fraudem tibi nil Smolenscia moles
Lignea praesidii poterit dare, perfide Vasil.
15
Illa brevi tibi nam rursus capietur; inultumNil erit. Ipsa tibi, quo laetis tristia miscet,
Ostendit Fortuna trucem contraria vultum.
Nulla diu siquidem res sic male parta tenetur;
Diripient patrios victricia signa Penates.
20
Haec, modo quam cernis, victrix te dextra sequetur,Ad Tanaim fugias, liceat, vel ad extera Nili
Ostia; non poteris tutus sub Gadibus esse
Nec te surripiet victoribus ultima Thule.
Audisti quando stragem caedesque tuorum,
25
Forte cruentato dum nuntius ore referretTot cecidisse duces, prope tot tibi sanguine iunctos,
Exciderant lacrimae miseranda per ora citatae.
Sed sero lacrimas fundis, lamenta, querelas
Et sero supplex tellurem vertice pulsas,
30
Denique nunc sero veniam pacemque reposces.Sunt extrema tibi, misere periture, ferenda.
Laus tibi sit, summi Genetrix veneranda Tonantis,
Cuius natalis nobis haec gaudia fecit!
Te duce magnanimus processit miles in hostes,
35
Te duce prostrati Moscorum milia multa,Te duce victrici fugientes ense necati.
Inde brevi spoliis remeabit dives opimis
Haec tua gens, figet bene parta tropaea sacratis
Rite tholis, haec nam per te victoria nostra est.
40
Nunc hominum subeant merito nova gaudia mentesHoc sic devicto cum tot modo milibus hoste!
Qui fuerat nuper metuendus, nunc timet ipse,
Per nemora et silvas incerta sede vagatur.
Huc, ubi erant luctus igitur curaeque profundae
45
Et vultus tristes, et singultantia verbaHactenus, huc redeant citharae facilesque choreae
Et risus dulcesque ioci! Depone moroso
Pectore tristitias, regni regina Poloni
Incluta, victoris claros visura triumphos
50
Paulo post, dum compositis his undique rebusFaustiter huc portans victricia signa redibit!
Omnes, Arctoi qui sunt sub sidere caeli,
Extollant tensas laeto de pectore palmas
Et laudes hilares animis, et carmina Christo
55
Per plateas, vicos, regiones, compita cantent!Magnanimi dextra prostrarunt Marte Poloni
Infidas Scythiae gentes victosque sub umbras
Victores aliqui comitati. Strenua virtus
Felices animas quam pulchra morte beatis
60
Manibus Elysiis iunxit nomenque reliquitAeternum terris, duraturum omne per aevum!
Nec Lithuana cohors, lituis nunc pervia signa
Primitus in Moscos quae forti pectore duxit,
Praetereunda venit validis tot corde manuque
65
Plena viris, qui vastata felicibus ausisPro patria intrepidi primum certamina inibant
Impensisque suis externum militem in hostes
Aequis ducebant gradibus, tot milia passim,
Cunctaque Moscorum prostrarunt agmina mille.
70
Praefuerant choreae, quibus haec gens freta cadebat,Innumeri, qui nunc per iugera lata putrescunt,
Innumeri, qui nunc liquidis versantur in undis.
Consuluere sed hinc pauci fugiendo saluti,
In densis qui se silvis altaque palude
75
Attonitis similes cervis avibusque recondunt.Quaeruntur tamen ad poenas, nec silva palusve
Securos faciet. Numquam periuria inulta
Perfidiaeque manent; superos haec crimina tangunt.
Quid statuet victor iusta Sigismundus in ira,
80
Rex armis bene perdoctus victricibus uti,De vobis tandem sine religione Ruthenis,
Qui Moscis ultro prodistis regia castra,
Immemores fidei, periuri? Non procul; ecce,
Ecce venit multo comitatus milite vosque
85
Obsidione cito trepidos seroque precantesIndignam veniam capiet dignisque receptos
Suppliciis dabit et Stygias demittet ad undas!
Ferte faces, pueri! Celsis de turribus ignis
Luceat et laetus feriat modo sidera clamor!
90
Victori quisquis regi clarisque sub istoTempore militibus, per quos victoria parta est,
Gratetur! Nihil hoc viderunt saecula prisca
Tempore felici felicius. Omnia gaudent,
Omnia et exsultant, laetantur et omnia. Talis
95
Post tenebras et post longos Orionis imbres,Post rigidum Boream tempestatesque furentes
Mens solet in placido defessis aequore reddi,
Qualis nunc cunctis animus datur. Ocius ergo,
Ut sors fert, omnes linguis animisque favete!
100
Dulcia qui sequitur formosae castra Diones,In gyrum ducat dignum modulando choreas
Victori carmen patrio pro more! Vicissim
His iuncti, quibus est cordi Semeleius Euhan,
Spumantes pateras pro regis saepe salute
105
Excipiant proque illorum, qui gaudia nobisHaec praestant, ut quisque potest, gratetur! At ipse,
Quos subito potui numeros conflare calore,
Excudi, tanti testes utcumque triumphi.