Liczba odwiedzin: 36
» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

A-Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

SAALE Margarethe von der · SABELLICUS Marcus Antonius · SABINUS Georgius · SACCHIA Beltrame · SACHSEN Friedrich von · SACHSSE Donatus · SACK Bartell · SADOLETO Jacopo · Safa GIRAY · SAGANTA Juan · SAGIUS Philippus · SAGK Georg · Sahib I Giray · SAILER Hieronymus · Saint Agnes · Saint Dismas · Saint Helena · Saint James · Saint Jerome · Saint John the Evangelist · Saint Matthew the Evangelist · SAINT MAURIS Jean de · Saint Peter · Saint Stephen · Saint Zachary · SALAMANCA Ioannes · SALINAS Martín de · Sallust · SALM Nikolaus von · Salomon · SALVIATI Giovanni · SALZA Jakob von · SAMIŃSKI Paweł · SAMIŃSKI Paweł, wife of · Samos inhabitants of · SAMPSON Richard · Samson · Samuel · SÁNCHEZ MERCADO Rodrigo · SANCHEZ Michael · SANCHEZ Michael, wife of · SANDER Michał · SANFELICE Gian Tommaso · SANNAZ(Z)ARO Jacopo · SANSEVERINO Antonio · Santiago, husband of Francisca DELGADA · SAPIEHA Iwan Bohdanowicz · Saracens · Sardanapalus · SARTOR Stephanus · Saturn · Saul · SAURER Lorenz · Saxony inhabitants of · SBASZYMOWYE · Scaevola · SCHACHT Thewes · SCHACHTMAN Johann · SCHAD Hans · SCHADEWALT · SCHALN... Ben? von der · SCHAUENENGELL Thomas · SCHAUR Johan von · SCHEBURGK Ioannes Dionisius · SCHEDELEN Christoff von · SCHENCK Georg van Tautenburg · SCHENCKE Merten · SCHEWECKE Georg · SCHEWECKE Jakob · SCHEWECKE Johann Jr · SCHEWECKE Johann Sr · SCHEWECKEN Katarina · SCHEWWESST Georg · SCHIER Franz · SCHILLING Anna · SCHILLING Caspar · SCHILLING Georgius · SCHINGELER Georg · Schippenbeil, town court · SCHISSENTEUBER Hans · SCHISSENTEUBER Peter · SCHISSENTEUBER Thewes · SCHIßTEUBERŸN · SCHLEINITZ Johann VII von · Schmalkaldic League · SCHMIDT Francz · SCHMIDT Peter · SCHMIT Herman · SCHNITZENPAUMER Georg · SCHOLCZ Barthel of Grabau · SCHOLCZ Barthel of Rosenthal · SCHÖN(E)BECK(E) Asmus · SCHÖNBERG Dietrich von · SCHÖNBERG Nikolaus von · SCHÖNBORN Nikolaus von Thorn · SCHONBORNSKI Ioannes · SCHÖNE Michael · SCHÖNING Thomas · SCHONJOHANN Anna · SCHONJOHANN Michael · SCHONRADEN Hans · SCHONRADENN Lorentz · SCHONSCHMIDT Mathias · SCHONWALT Gregor · SCHOONHOVEN Antoon van · SCHREIBERSDORF Leopold von · SCHREINER Gregor · SCHRENCK Bartholomeus von Notzing · SCHROTER Jakub · SCHULTES Bartell · SCHULTES Bartell, sister of · SCHULTES Bartell, sister of, husband of · SCHULTZ Georg · SCHULTZ Georg, wife of · SCHULTZ Michael · SCHULTZ Michael, wife of · SCHULTZE Christine · SCHULTZE Heinrich · SCHUMANNUS Matthias Thorunensis · SCHUTZBAR Wolfgang Milching · SCHWANBACH Georg · SCHWANBACH Georg, daughter of · SCHWANBACH Georg, mistress of · SCHWARTZE Fabien · SCHWARZERDT Anna · SCHWEIß Alexander von · SCHWEŸTZER Samuel · SCHWOGER Jakob · Scipio Aemilianus · SCORISSE Iacobus de · SCORNACO Adolphus de · Scots · SCULTETI Alexander · SCULTETI Alexander, children of · SCULTETI Alexander, concubine of · SCULTETI Alexander, messenger of · SCULTETI Alexander, Servant of · SCULTETI Ignatius · Scylla · Scythians · SECUNDUS Ioannes · SECYGNIEWSKI Jakub · Seeburg vicars of · Segusiavi · SEITZ Caspar · Selim I · Selim II Sarkhosh the Sot · SELVE Georges de · Seneca · SENGER Bartholomeus Jr · SENGER Bartholomeus Sr · Senigallia health officials of · SEPÚLVEDA Juan Ginés de · Sequani · SEREDI Caspar · SERGITTEN Hans · Severinus, messenger of Tiedemann GIESE · Seweidenn inhabitants of · SEYMOUR Jane · SEYMOUR John · SEYMOURS · SFORZAS · Sheikh Ahmad · Sicily inhabitants of · SICKINGEN Franz Conrad von · SICKINGEN Franz von · SICKINGEN Hans von · SICKINGEN Hans von, brother of · SIEMIĄTKOWSKI Jakub · Siemovit IV of Masovia · SIENIAWSKI Mikołaj · Sigismund I Jagiellon · Sigismund I Jagiellon, envoy of · Sigismund I Jagiellon, servant (cubicularius) of · Sigismund II Augustus Jagiellon · Sigismund II Augustus Jagiellon, envoy of · Sigismund of Austria · Sigismund of Brandenburg · SILBEREISEN Elisabeth · Silenus · Silesians · Simon, painter in Löbau · Simon, painter in Löbau, wife of · Simon, priest · SIMONETTA Giacomo · SIMONS Menno · Sinon · SINZENHOFEN Pankraz von · Sirens · SISTEIN · SITTICH Marx von Ems · Sixtus IV · SKODBORG Jørgen · SKOP Stanisław · ŠKOVRÁNKO Stanislav · Slavonia gentry of · SLEIDANUS Johannes · SLICK Quirinus · SLICK Quirinus, wife of · SLONSKY, servant of Feliks (Szczęsny) SRZEŃSKI · SLUTER Wilhelmus · SŁAP DĄBROWSKI Marcin · SŁOŃCZEWSKI Leonard · SŁUŻEWSKI Piotr · SNAGGAERT Jacob · SNEIDER Clement · SNELLENBERG Henrich · SNOPEK Paweł · SOBIEŃSKA Anna · SOBOCKA Anna · SOBOCKI Tomasz · SOBOWSKI Otton · Socrates · SOKOLNICZKI Lenard · SOKOLNICZKI Lenard, brother of · SOKOŁOWSKI · SOKOŁOWSKI Jan · SOKOŁOWSKI Jan, messenger of · SOKOŁOWSKI Stanisław of Wrząca Wielka · SOKOŁOWSKI Tomasz · Soldau, Town Council · SOLFA Jan Benedyktowicz · SOLIER Charles du · Solinus · Solomon · Solon · SOMMA Cola Maria di · SOMMA Scipione di · SOMMER Merten · Sophie von Brandenburg-Ansbach · Sophocles · Sophocles, sons of · SORIA Lope de · SOTO Petrus de · SOVRENIGO Liberale · Spaniards · Spanish Council of State · Spanish Inquisition · Spartans · SPATER Katharina · SPEILBERG Ioannes · SPERANTIUS Sebastian · SPERATUS Paul · Speusippus · Sphinx · SPIEGEL Hans · SPIEGEL Jacob · SPIEGEL Mikołaj · SPINA Bartholomeo · SPINOLA Battista · SPINOLA Lodovico · SPON Kaspar · SPRINZENSTEIN Franz von · SRZEŃSKI Feliks (Szczęsny) · SRZEŃSKI Feliks (Szczęsny), sister of · STABIUS Johannes · Stach · STADENN Cornelius von · STADENN Cornelius von, wife of · STAER Ioannes · STAL Jorg · Stanislaus, vicar of St. Mary's church in Gdańsk · Stanisław of Szczepanów · STAROŹREBSKI Aleksander · STARZECHOWSKI Wojciech · STATILIO Giovanni · STATIUS · Steffan, der scheffer · STEFFEN Benedictus · STEGMAN Heinrich · STEINBEIN Greger · STEINKIRCHER · STEINPICK Valentinus · STENCZEL Caspar · STENCZELIN, wife of Caspar STENCZEL · Stenczell, servant of Ioannes DANTISCUS · STENORD Jędrzej of Königsberg · Stephanus · Stephen V Locust · STERCKE Hendrik · STEWART John · Sthenelus · STHUBBE Martinus · STIBARUS Daniel · STITEN Anton von · STOBIUS Andreas · STOLLE Jacob · STORM Ambrosius · Strabo · STRASELIUS Ioannes · STRASSOLDO Pamphilus de · STRASZEWSKI Jakub · STRASZYŃSKI Jan · STRAUBING Hans · STRAUBING Hans, daughter of · STRAUBING Hans, son of · STRAUBING Hans, wife of · STRAUS Jacob · STRAUSZ Jörgen · STROZZI · STROZZI Filippo · STRÒZZI Piero · STROZZI Reynaldus · STUBES Peter · STULPAWITZ Caspar · STURM Arendt · STURM Arendt, wife of · STURM Johannes · STURTZ · STUTTE Ioannes · SUÁREZ Cristóbal · SUÁREZ, physician of Madrid · SUCHTEN Alexander von · SUCHTEN Georg von Jr · SUCHTEN Georg von Sr · SUCHTEN Konrad von · SUETONIUS TRANQUILLUS Gaius · Suleiman the Magnificent · SULPICIUS RUFUS Servius Lemonia · Sunderland, Zofia · Susanna · SVAVE Peder · Swabian League · Swedes · Swiss · SYELENBURGER Paulus · Sylvester I · SYLVIUS Iacobus · SZAFRANIEC Hieronim · SZAFRANIEC Mikołaj · SZAKMÁRY Georgius · SZCZAWIŃSKI Mikołaj · SZCZAWIŃSKI Stanisław · SZCZEPANOWSKI Erazm · SZCZEPANOWSKI Filip · SZCZEPAŃSKI Jan · SZYDŁOWIECKA Elżbieta · SZYDŁOWIECKI Krzysztof · SZYDŁOWIECKI Krzysztof, sister of · SZYDŁOWIECKI Mikołaj · SZYDŁÓW Bartłomiej of · Szymon, sołtys of Kokocko


WYSZUKIWANIE

Inne teksty – pełny tekst

Spis Baza danych Pełny tekst

Znaleziono: 46

zachowanych: 46 + zaginionych: 0

1 IDT  397 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Marienburg (Malbork)    

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna, AAWO, AB, D.110, k. 2r
2 IDT   48 Council of Royal Prussia? do Sigismund I Jagiellon?     s.l.    

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, BCz, 1596, s. 621-626
3 IDT  754 Sigismund I Jagiellon do Mikołaj SZYDŁOWIECKI        

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis, AAWO, AB, D.111, k. 73
4 IDT  469 Gdańsk Town Council do Sigismund I Jagiellon & [Ioannes DANTISCUS]    Gdańsk (Danzig)    1509-06-06

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, APG, 300, D/ 5, Nr 677, s. 5-6

Publikacje:
1ASPK 5/2 Nr 177, s. 160-161 (in extenso; polski regest)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Dis andtwordt eynes ersamen raths von Dantzike bitten, an Ko. Ma., unsern allergnedigsten herren, zcu tragen

5 IDT  490 Gdańsk Town Council do Sigismund I Jagiellon    [Gdańsk (Danzig)]    1512-09-28 — 1512-10-28

Publikacje:
1ASPK 6 Nr 17, s. 25-29 (in extenso; polski regest)
6 IDT  637 Paweł Sebastian KRASSOWSKI do Ambrosius STORM    Poznań (Posen)    1513-05-08

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, APG, 300, D/ 6, Nr 387, s. 1-2
7 IDT  375 Maximilian I of Habsburg to Sigismund I Jagiellon        [1516/1517]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., BCz, 240, s. 178 (b.p.)
2ekscerpt, CBKUL, R.III, 32, Nr 449

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BCz, 240, p. 178

Maximilian I of Habsburg (*1459 – †1519), from 1486 King of the Romans, actual ruler of the Empire from the death of Frederick III (1493), 1508-1519 Holy Roman Emperor of the German Nation; son of Emperor Frederick III and Eleanor of PortugalMaximilianusMaximilian I of Habsburg (*1459 – †1519), from 1486 King of the Romans, actual ruler of the Empire from the death of Frederick III (1493), 1508-1519 Holy Roman Emperor of the German Nation; son of Emperor Frederick III and Eleanor of Portugal divina favente clementia electus Romanorum imperator ac Germany (Germania, Niemcy)GermaniaeGermany (Germania, Niemcy), Hungary (Kingdom of Hungary)HungariaeHungary (Kingdom of Hungary), Dalmaciae, CroatiaCroaciaeCroatia etc. rex, archidux AustriaAustriaeAustria, dux Burgundian Netherlands (Bourgogne, Burgundia), duchy, the name of the former Duchy of Burgundy is used here to denote its historical northern part – known as the Burgundy Netherlands (today’s Belgium, the Netherlands and Luxembourg), taken over by the Habsburgs in 1477, and in 1530-1556 ruled on behalf of Charles V by his sister, the dowager queen, Mary of HungaryBurgundiaeBurgundian Netherlands (Bourgogne, Burgundia), duchy, the name of the former Duchy of Burgundy is used here to denote its historical northern part – known as the Burgundy Netherlands (today’s Belgium, the Netherlands and Luxembourg), taken over by the Habsburgs in 1477, and in 1530-1556 ruled on behalf of Charles V by his sister, the dowager queen, Mary of Hungary, Brabant (Brabantia), duchy in the Low Countries, under Habsburg rule from 1482. Its territory corresponds to the Belgian provinces of Flemish Brabant, Walloon Brabant, Antwerp and the Brussels Capital Region, and the province of North-Brabant in the NetherlandsBrabanciaeBrabant (Brabantia), duchy in the Low Countries, under Habsburg rule from 1482. Its territory corresponds to the Belgian provinces of Flemish Brabant, Walloon Brabant, Antwerp and the Brussels Capital Region, and the province of North-Brabant in the Netherlands etc. comes palatinus serenissimo principi, domino Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of AustriaSigismundo Poloniae regiSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria etc. fratri et consanguineo nostro carissimo salutem et fraterni amoris continuum incrementum.

Serenissime princeps, frater et consanguinee carissime.

Remittimus impraesentiarum ad Serenitatem Vestram illius secretarium , nobilem nostrum et imperii sacri fidelem, dilectum Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIoannem de Curiis DantiscumIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland, iuris utriusque doctorem ac poetam laureatum. Quem quoniam omni<f>aria fide imbutum variarum idiomatum ac aliarum complurimarum virtutum scientiae peritissimum ac in rerum peragendarum experientia exercitatissimum exemplis ipsis cognoveramus, illius propterea opera in quibusdam arduis rebus nostris hactenus usi sumus. Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandCuiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland iam istuc revertenti iniunximus nonnulla ipsi Serenitati Vestrae nostro nomine significanda eandem fraterno nostro erga illam amoris affectu etiam atque etiam cohortantes velit ipsi indubitatam fidem praestare neque hanc suam moram, quoniam illum in mutua benevolentia, quam fraterne in Serenitatem Vestram intimis medullis concepimus, confisi hactenus apud nos detinuimus, molesto animo ferre malive consulere, verum eum nostri intuitu in causa, quam cum Citizens of Gdańsk GdanensibusCitizens of Gdańsk agit, atque alibi u text damaged[u]u text damagedbi commodum, decus atque ornamentum suum postulabit, qui ob ingentes animi sui dotes commendatione nost text damaged[nost]nost text damagedra non immerito equidem dignus est, taliter commendatum habere, ut has nostras sentiat sibi effectu ipso largiter omnino profuturas. Quae rem in eo singularibus praefati sui secretarii virtutibus respondentem nobisque quam acceptissimam efficiet condigna erga eandem vicissitudine, ubicumque sese fortuna occasio obtulerit nosque v[...] text damaged[...][...] text damagednti poterimus, recognoscendam.

Datae.

8 IDT  337 Charles V of Habsburg do Sigismund I Jagiellon    [Barcelona]    [1519-09-15]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis, BK, 230, s. 267
2regest,

Publikacje:
1POCIECHA 1947 Polska Nr 10, s. 87-88
9 IDT   35 Gdańsk Town Council do Sigismund I Jagiellon        1521

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia, BCz, 1596, s. 67- 74
10 IDT  555 UNKNOWN do [Sigismund I Jagiellon?]    Cracow    1524-02-28

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 274, Nr 36, s. 59

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BCz 274, p. 59

Quod nobis scribit Vestra Sinceritas de novo Clement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 PopepontificeClement VII (Giulio de' Medici) (*1478 – †1534), 1523-1534 Pope et quod de illius utilitate in rem Austriacam et in nos benignitate sperat, idem et nos speramus, audientes eum singulari prudentia et magnitudine animi praeditum. Dolemus autem imprimis mortem reverendissimi domini Achille de Grassi (*1465 – †1523), 1512-1523 Cardinal Protector of the Crown of Polandprotectoris nostriAchille de Grassi (*1465 – †1523), 1512-1523 Cardinal Protector of the Crown of Poland, in cuius locum quem delegamus, tam cito deliberari non possumus, sed postea bene resoluti voluntatem nostram Sinceritati(?) Vestrae declarabimus.

11 IDT  451 Charles V of Habsburg do Bona Sforza & Sigismund I Jagiellon    Madrid    1524-12-17

Publikacje:
1AT 7 a.1524, Nr 156, s. 140-145
12 IDT  764 Louis II Jagiellon do Simon BAKOCZ de Erdődy & Ferenc BATTHYÁNY & gentry of Slavonia        1526-08-25
13 IDT  370 Charles V of Habsburg do Sigismund I Jagiellon    Augsburg    1530-11-22

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia, AAWO, AB, D. 67, s. 315
2ekscerpt,

Publikacje:
1AT 12 Nr 370, s. 358 (in extenso)
14 IDT  435 Charles V of Habsburg do Sigismund I Jagiellon    Brussels    1531-03-05

Publikacje:
1AT 13 s. 79-80
2VALDÉS 1996 Cartas y documentos, Nr 93, s. 250-251
15 IDT   91 Alfonso de VALDÉS do Sigismund I Jagiellon    Regensburg    1532-03-17

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis, BNW, BOZ, 2053, TG 14, k. 1r-2v
2kopia język: łacina, XVI w., BJ, 6557, k. 335v-336v
3kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 274, Nr 201, s. 423-425
4regest, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 589

Publikacje:
1AT 14 Nr 141, s. 222-224

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

eas autem, quae de revocatione domini Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandDantisciIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland agebam, penes me retinui, quas una cum litteris Maiestatis Vestrae ad eius oratorem ita, ut ad me perlatae? sunt, obsignatis, in illius adventum servam. Et cum viderem dominum Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandDantiscumIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland, qui Antwerp (Antwerpen, Antverpia), city in the Low Countries, from 1315 a Hanseatic port, in the 16th century the centre of Brabant’s artistic life and the wealthiest trade city in Europe, today in northern BelgiumAntuerpiamAntwerp (Antwerpen, Antverpia), city in the Low Countries, from 1315 a Hanseatic port, in the 16th century the centre of Brabant’s artistic life and the wealthiest trade city in Europe, today in northern Belgium, ut inde sarcinulas quasdam per Occeanum in patriam mitteret, iverat, ut tanto expeditior huc advolare posset, nondum venisse

16 IDT  438 Charles V of Habsburg do Sigismund I Jagiellon    Regensburg    1532-07-03

Publikacje:
1VALDÉS 1996 Cartas y documentos, Nr 102, s. 261-263 (in extenso)
17 IDT  379 Cornelis DE SCHEPPER do Sigismund I Jagiellon    Innsbruck    1533-01-13

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 49 (TN), s. 11-14
2regest, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 601

Publikacje:
1AT 15 Nr 13, s. AT 15, No. 13, p. 21-25
18 IDT  433 Clement VII do Sigismund I Jagiellon    Rome    1533-08-03

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, ręką pisarza, AGAD, Zbiór dokumentów pergaminowych, 4425
19 IDT  352 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Graudenz (Grudziądz)    1533-10-02

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna, AAWO, AB, D. 67, k. 223r-225v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Serenissime Rex et Domine, domine noster clementissime. Post debitam fidelitatis et humillimam servitiorum nostrorum commendationem accepimus Serenissimae Maiestatis Vestrae ad nos patentes commisionis litteras ea, qua decuit et potuimus reverentia, quarum exemplum de verbo ad verbum his adiunximus, quibus perlectis citationem contra generosum dominum Stanislaum Kosthka thesaurarium Marienburgensem ad instantiam generosi domini Achacii Czemae, castelani Gdanensis et capitanei Stumensis, legitimo tempore observato ad comparendum coram nobis in convetu Graudnicensi dedimus, ubi postquam partes actrix et rea coram nobis comparuissent et litterae patentes commisionis Serenissimae Maiestatis Vestrae ad nos utraque parte audiente lectae publice fuissent, generosus dominus castellanus Gdanensis, actor, proposuit se possesione piscatorum Kulbrun per generosum dominum thesaurarium nullo iuris ordine et contra privilegia sua spoliatum esse rogando, ut imprimis privilegium Serenissimae Maiestatis Vestrae revidentes [1] in vigore conservaremus testimoniaque et testes scripto et unum virum iam senem et nobilem audire et admittere velimus utque a domino Kostka thesaurario rationes et, si quas haberet, ta(bula)s occupatorum piscatorum in Kulbrun perquireremus ipsumque ex possessione iuxta Serenissimae Maiestatis Vestrae commisionis litteras amoveremus.

 

Ad quae domini Castellani Gdanensis proposita dominus Kostka thesaurarius ilico excepit dicens et expresse asseverans se illos [pi]scatores, ut permittitur, numquam in suam possesionem accepisse, sed noluisse accipere neque tum se in illorum esse possesione dimisisseque eandem se possessionem ad litteras reverendi domini episcopi Culmensis, qui ab eo postulasset, ut hoc, quicquid esset, dissidii ob eam causam Serenissimae Maiestati Vestrae d e finiendum relinqueret, quod et fecisset et quod ob id etiam, quod citatio diutius quam oportuit fuisset retenta et legitimo tempore non reddita, testes et testimonia aliaque causam ipsam concernentia ob tam breve temporis spatium colligere et coram nobis statuere non potuisset instanter a nobis petens ut terminum ei prorogaremus, cum causa esset mere Serenissimae Maiestatis Vestrae, quo rationes testes testimoniaque sua et alia ad eam causam spectantia producere posset.

 

Contra quae dominus castellanus opposuit, quod citatio domino thesaurario a nobis contra illum emissa debito tempore fuisset reddita iuxta usum et harum terrarum iampridem observatam consuetidinem, quae disposuit quod in quindecim diebus reddi ante diem praefixum debeat, haec vero diebus viginti fuisset data ante comparitionis terminum, et quod ideo haec exceptio esset invalida, maxime ob eam causam, quod ipse dominus thesaurarius eo tempore, cum istos piscatores in Kulbrun occupasset et illis ne deinceps cuiquam nisi sibi oboedirent, mandasset, iam in promptu rationes et causas, iura etiam et testimonia hab[uisset], vel habere debuisset, quibus id sibi licere putasset. Q[uae] quia coram nobis iuxta commisionis Serenissimae Maiestatis Vestrae formam n[on] produceret, rogabat dominus castellanus, ut iura privilegiu[m] et testimonia testemque eius legitime ad id citatum admi[tte]remus et examinaremus, neque hac obstare aut praeiudic[are] bonis Serenissimae Maiestatis Vestrae, Quae ex sua innata clementia quemlibe[t] in iuribus suis et donationibus a se factis conservare, et m[odo] id, quod suum esset, adimere soleret, ostenditque ad se litteras domini thesaurarii, quibus de occupatis piscatoribus aiebat consta... , quas his cum aliis inclusimus.

 

Ad quae dominus thesaurarius per procuratorem suum ea, quae s[ibi] replicabat contra citacionem excipiendo et ne in re fisci ... [Serenissimae] Maiestatis Vestrae praecipites essemus nos commonens dilationem ea[m] quam prius a nobis postulavit dicens se istos piscatores numquam occupasse et quod si forte scripsisset ad dominum ca[stela]num eosdem piscatores tum se noluisse adimere a iu[ris] ??? obsequio districtus Crisburg et castro regio Marienbu[rgensi] adiungere, se tamen ea in re mutasse sententiam, proinde dictam piscatorum occupationem a se non esse factam, neque etiam hoc tempore se illos occupare addens actori praescriptum esse, ut paratus cum documentis suis ad iudicium veniat, reo autem ad illa producenda iustam dilationem a iure non esse praeclusam. Rogabat igitur, ut pro tempore competenti huiusmodi dilatio sibi admitteretur.

 

Contra quae iterum dominus castellanus respondit, quod dominum thesaurarium non latuit, ut si quas haberet rationes ad occupandum eos piscatores, quod eas producere deberet, cum ab eo tempore quo primum dominus thesaurarius occupationem eam tentabat, ut litteris suis declaravit, tum etiam quod ex citatione, cui commisio regia fuit inserta, hoc ipsum clare sibi iniunctum cognoverat neque ei ad eas rationes producendas tempus hucusque defuisse. Unde dominus castellanus, ut prius, iura sua, testes et testimonia a nobis examinari, quae coram nobis proposuit, rogabat.

 

His itaque ab utraque parte propositis et responsis apud nos mature reputatis diligenter cavendum duximus, ne fines mandati litterarum Serenissimae Maiestatis Vestrae ea in causa minima etiam in re transgrederemur. Proinde partibus respondimus nos inter eas non esse deputatos a Serenissima Maiestate Vestra iudices commisarios, sed dumtaxat auditores vel, ut vocant, referendarios, ut quicquid pro veritatis investigatione per litterarum aut testium [di]ligentem examinationem cognosceremus, rationibus prius occupatorum piscatorum perquisitis pro animi Serenissimae Maiestatis Vestrae informatione omnia ad Eandem Serenissimam Maiestatem Vestram sub sigillis nostris suficienter perscriberemus, huius causae sententiam et cognitionem integram Serenissimae Maiestati Vestrae relinquentes, et ob id nobis non esset ea facultas, ut dilationes vel alia, quae processus iuridicos concernunt, admittere possemus, si vero partes litteras testes aut testimonia ea in causa iuxta Serenissimae Maiestatis Vestrae mandati formam producere vellent, nos ad litterarum et testium diligentem examinationem processuros et quicquid in his cognosceremus ad Serenissimam Maiestatem Vestram scripturos quaesivimusque a domino thesaurario quibus rationibus inniteretur, ut eos piscatores domino castellano adimeret. Ad quod, ut prius, respondit petens dilationem, quam illi, cum iuridice ea in re nihil nobis agere Serenissima Maiestas Vestra commiserit, admittere non licuit. Et sic ad domini castellani iura testimonia et testem examinandum processimus liberum relinquentes domino thesaurario si huic actui interesse et eum audire vellet. Quod recusavit et ab eo protestatus est. Ceterum a nobis petit, ut haec ad praemissa sibi sub sigillis nostris scripta daremus, quod prohibiti mandato Serenissimae Maiestatis Vestrae, Quae sibi ista omnia pro animi sui informatione describi iussit, facere non potuimus.

 

Produxit itaque coram nobis dominus castellanus nobilem dominum Georgium de Kleicz maiorem annis sexaginta regia citatione ad veritatis perhibendum testimonium vocatum petens, [ ...] illum admitti et ut illum iuratum de villa et piscator [es de] Kulbrum, cuius olim et hucusque fuissent et quo spectarent quaereremus. Qui tetis admissus et veritatem per Deum, ut iuris est, dicere rogatus deposuit coram nobis compertum s[ibi] esse seque hoc certo scire, quod villa Kulbrun et piscatores saepedicti ab eo tempore quo ipse recordar [etur] ab antiquo hactenus prtinuerit semper ad Ch [risburg] et quod illi [pis]catores captos pisces illuc deferre soleb[ant] quodque multo [s] in Chrisburg fuisset et vidisset pisces [de] ferri a piscatoribus.

 

Deinde dominus castellanus produxit litteras testimoniales [ali] quot testium dicta continentes a consulatu Elbingensi et [litter] as a Satfeld oppido in lingna germanica scriptas si [gillis] suis munitas, quas, ut non suspestas et integras suscepimus et legi audivimus, postremo exhibuit et privilegium suum a Serenissima Maiestate Vestra super districtu Chrisburg sibi concessum in membrana scriptum sigillo maiori Serenissimae Maiestatis Vestrae dependente, sanum integrum et ab omni vitio alienum, quod cum diligenter perlegissemus, invenimus in generali Serenissimae Maiestatis Vestrae donatione specialem illam, in qua Serenissima Maiestatas Vestra domino castellano dedit oppidum Chrisburg cum omnibus villis et signanter piscatoribus et cum contributionibus piscium ex villa Kylenberg, ex quo nomine consonante cum Kulbrun forsan ista controversia orta est. Quod non sit scriptum Kulbrun idque vitium scriptoris aperte esse cognovimus, quandoquidem nulla villa est in toto Chrisburgensi districtu, quae hoc nomine Kylemberg vocatur. Quod sic pro fide nostra ex Serenissimae Maiestatis Vestrae mandato incognitionem Serenissimae Maiestatis Vestrae deducendum existimavimus, Cui omnia quemadmodum coram nobis proposita et acta sunt, ut oboedientissimi Serenissimae Maiestatis Vestrae mandati executores, his nostris litteris sub appressis sigillis nostris descripsimus mittimusque his adiunctum exemplum commissionis seu mandati ad nos Serenissimae Maiestatis Vestrae et copiam privilegii domini castellani Gdanensis. Citationem contra nobilem Georgium de Cleicz ad ferendum testimnium, dicta etiam testium coram consulatu Elbingensi proposita et alia coram oppidanis Salfeld litteris et sigillis munita et ipsas domini thesaurarii Marienburgensis litteras ad castellanum Gdanensem [qu]ibus villam Kulbrun et piscatores illos occupare se velle scribit, et cum dominus thesaurarius Kostka se eam villam [cum] piscatoribus non occupasse et in possesione eius se non esse coram nobis fassus est, non potuimus eam villam cum piscatoribus ad manus nostras accipere, namque Serenissima Maiestas Vestra nobis mandavit, ut prius remoto abinde praefato Kostka possessore eosdem piscatores ad decisionem usque litis teneremus, ex quo Serenissimae Maiestatis Vestrae mandato atque aliis in commissione Serenissimae Maiestatis Vestrae contentis cum nobis, nequaquam exire vel latum quidem unguem licuerit, fecimus ea, quae nobis Serenissima Maiestas Vestra praecepit, qua fide et diligentia potuimus. Cui nos ut Domino nostro clementissimo humillime commendamus et Deum pro perpetua felicitate et longaeva incolumitate Serenissimae Maiestatis Vestrae devotissima mente exoramus.

Actum in conventu Graudnicensi die Iovis secunda mensis Octobris, anno Domini MoDoXXXIII.

Serenissimae Maiestatis Vestrae

Humilli mi servus et capellanus Ioannes episcopus Culmensis [2]

20 IDT  373 Sigismund I Jagiellon do Thomas SCHÖNING & Wolter von PLETTENBERG    [Vilnius]    [1535-01-17]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia, AAWO, AB, D. 4, s. 39 (b.p.)
2regest,
21 IDT  349 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Althausen (Starogród)    1535-05-19

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna, AAWO, AB, D. 68, k. 5r-7v
2kopia kancelaryjna,

Publikacje:
1AT 17 Nr 303, s. AT 17, No. 303, p. 397-402
22 IDT  374 Cornelis DE SCHEPPER do Sigismund I Jagiellon    Brussels    [1536]-06-25

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., BCz, 240, s. 169-172
2regest,
23 IDT  125 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Thorn (Toruń)    1537-05-28

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna, AAWO, AB, D. 68, k. 131r-v
2brulion,
3kopia kancelaryjna,
24 IDT  689 Ermland (Warmia) Chapter do Sigismund I Jagiellon        1537-08-23

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., AAWO, AB, D. 2, k. 58r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

f. 58r

Capituli Warmiensis ad regiam maiestatem, XXIII Augusti 1537

Accepimus hodie in negotio electionis episcopi huius Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussiaecclesiae WarmiensisErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia Sacrae Maiestatis Vestrae litteras admonentes nos praestiti consensus nostri et accesus Nobilitatis Vestrae Regiae in successionem reverendissimi domini Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of ErmlandIoannis episcopi CulmensisIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland nomine coadiutoriae, si quid humanitus reverendo quondam Mauritius Ferber (*1471 – †1537), doctor of both canon and civil law; from 1507 Canon of Ermland (Warmia) and Lübeck; from 1514 Canon of Trier; 1512-1515 parish priest of the Church of Saints Peter and Paul in Gdańsk (Danzig); from 1516 Custos of Ermland and parish priest of the Church of the Blessed Virgin Mary in Gdańsk; from 1519 Canon of Dorpat; from 1523 Canon of Revel; 1523-1537 Bishop of Ermland (KOPICZKO 2, p. 71-72; SBKW, p. 59-60)MauritioMauritius Ferber (*1471 – †1537), doctor of both canon and civil law; from 1507 Canon of Ermland (Warmia) and Lübeck; from 1514 Canon of Trier; 1512-1515 parish priest of the Church of Saints Peter and Paul in Gdańsk (Danzig); from 1516 Custos of Ermland and parish priest of the Church of the Blessed Virgin Mary in Gdańsk; from 1519 Canon of Dorpat; from 1523 Canon of Revel; 1523-1537 Bishop of Ermland (KOPICZKO 2, p. 71-72; SBKW, p. 59-60) episcopo accidisset. Existimatque S(acra) or S(erenissima)S(acra)S(acra) or S(erenissima) Maiestas Vestra nec dignitatis regiae, neque nostrae constantiae videri a superinscribedaa superinscribed semel deliberata sententia discedere, hortan(s) or hortan(do)hortan(s)hortan(s) or hortan(do) nos, ut eundem reverendissimum dominum Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of ErmlandepiscopumIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland salvis tamen prioribus pactis sine nominatione quattuor personarum in episcopum deposcamus. Curaturam se, ut ab apostolica sede confirmatio impetretur etc.

Serenissime et Clementissime Rex.

Negare non possumus rebus tunc ita postulantibus in coadiutoriam cum succesione pro reverendissimo Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermlanddomino CulmensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland nos solemniter consensisse nec est cur in animum inducere debuissemus, ut conceptam antea nunc mutaremus sententiam, si modo sors tulisset, ut coadiutoriae negotium suum potuisset habere progressum. Verum, quia re adhuc infecta defunctus est Mauritius Ferber (*1471 – †1537), doctor of both canon and civil law; from 1507 Canon of Ermland (Warmia) and Lübeck; from 1514 Canon of Trier; 1512-1515 parish priest of the Church of Saints Peter and Paul in Gdańsk (Danzig); from 1516 Custos of Ermland and parish priest of the Church of the Blessed Virgin Mary in Gdańsk; from 1519 Canon of Dorpat; from 1523 Canon of Revel; 1523-1537 Bishop of Ermland (KOPICZKO 2, p. 71-72; SBKW, p. 59-60)isMauritius Ferber (*1471 – †1537), doctor of both canon and civil law; from 1507 Canon of Ermland (Warmia) and Lübeck; from 1514 Canon of Trier; 1512-1515 parish priest of the Church of Saints Peter and Paul in Gdańsk (Danzig); from 1516 Custos of Ermland and parish priest of the Church of the Blessed Virgin Mary in Gdańsk; from 1519 Canon of Dorpat; from 1523 Canon of Revel; 1523-1537 Bishop of Ermland (KOPICZKO 2, p. 71-72; SBKW, p. 59-60), cui petebatur adiutor, ex praedicto consensu et omnibus aliis inde secutis eo, quod prorsus intercederunt, reverendissimo domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermlandepiscopo CulmensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland nullum ius nec ullus titulus ad Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussiaecclesiam WarmiensemErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia accessit, quae sibi eum(!) instead of iseum(!)eum(!) instead of is vindicare aut a Holy See (Sedes Apostolica) Sede ApostolicaHoly See (Sedes Apostolica) legitime confirmari posset. Proinde relapsa, utique est, electionis ratio in statum priorem, in quo ante coadiutoriae tractatum et consensum praestitum fuerat, hoc est, ut iuxta pactorum cum S(acra) or S(erenissima)S(acra)S(acra) or S(erenissima) Maiestate Vestra initorum condicionem celebretur, nisi eorundem violatores videri velimus. Quod nec S(acram) or S(erenissimam)S(acram)S(acram) or S(erenissimam) Maiestatem Vestram velle, nec nos decere arbitramur. Nec propterea Maiestas Vestra sibi persuaderi permittat voluntatem nostram a reverendissimo Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermlanddomino CulmensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland, qui ob insignem doctrinam rerumque multarum non vulgarem experientiam non potest nobis non esse commendatissimus, adeo alienatam esse, ut ob eo postulando sententiam mutaverimus, sed id agimus, ut iusto titulo et legitimo processu iure pactorum, quae nobi sacrosancta sunt, res peragatur.

Quam ob rem S(acram) or S(erenissimam)S(acram)S(acram) or S(erenissimam) Maiestatem Vestram devotissime rogamus et obsecramus, ut per suam toti orbi celebrem iustitiam eum ipsum, qui pactis praescriptus est electionis, modo nobis relinquere et inconvulsum conservare atque ante diem electioni destinatum, quem, ne ad reliqua expedienda nimis contractus videatur, usque ad diem XXVI Septembris, hoc est feriam quartam ante Michaelis, si ita res postulaverit, prorogabimus, quattuor personas gratiose designare dignetur. Existimetque S(acra) or S(erenissima)S(acra)S(acra) or S(erenissima) Maiestas Vestra in eligendo seu postulando ita nos exhibituros, ne quicquam in indignitatem Sacrae Maiestatis Vestrae aut contra nostram constantiam actum videri possit. Speramus autem S(acram) or S(erenissimam)S(acram)S(acram) or S(erenissimam) Maiestatem Vestram ita negotium curaturam, ut ea prorogatione non fuerit opus, sed ut de ipsius mente ad iustam electionis diem, hoc est XX Septembris, reddamur certiores.

Commendamus diligentissime tam Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal PrussiaecclesiaeErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia, quam omnium rerum fortunas in protectionem et gratiam Eiusdem Maiestatis Vestrae. Cui incolumitatem et regalis gloriae incrementum cum sperata de hostibus victoria a Domino precamur.

25 IDT  162 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Graudenz (Grudziądz)    [1537-10-04]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, BCz, 244, s. 270 (t.p.)
2kopia,
3regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), s. 605

Publikacje:
1CEID 1/1

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BCz, 244, p. 270

Serenissime Potentissimeque Rex et Domine, Domine clementissime. Humillimam et devotissimam servitiorum nostrorum commendationem.

In hoc hic nostro conventu amicus noster generosus dominus Achatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326)Achacius ZcemeAchatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326) castellanus Gdanensis accepit litteras illustrissimi principis Joachim II of Brandenburg Hector (Joachim II von Hohenzollern) (*1505 – †1571), son of Joachim I Nestor and Elisabeth von Oldenburg, 1524-1534 husband of Duchess Magdalena of Saxony, later (from 1535) of Jadwiga Jagiellon, daughter of King Sigismund I Jagiellon; 1535-1571 Prince-Elector of Brandenburgelectoris et marchionis BrandenburgensisJoachim II of Brandenburg Hector (Joachim II von Hohenzollern) (*1505 – †1571), son of Joachim I Nestor and Elisabeth von Oldenburg, 1524-1534 husband of Duchess Magdalena of Saxony, later (from 1535) of Jadwiga Jagiellon, daughter of King Sigismund I Jagiellon; 1535-1571 Prince-Elector of Brandenburg per nuntium proprium intra paucos dies ex Berlin (Berolinum), city in Germany, capital of BrandenburgBerolinioBerlin (Berolinum), city in Germany, capital of Brandenburg huc missas, quibus ab eo postulat, ut, quantum possit citius, se ad eius illustrissimam dominationem conferat[1] ob quaedam archana et secreta negotia, quae ei communicare et credere, et in iis opera eius secretissime uti decrevit superinscribed in place of crossed-outvelletvellet decrevit decrevit superinscribed in place of crossed-outvellet. Qua in re Achatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326)dominus castellanusAchatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326) sub certa amica inter nos ms 2 3 4 fiducia,
ms 1 fiduci[a] paper damaged
fiduciams 2 3 4 fiducia,
ms 1 fiduci[a] paper damaged
consilium a superinscribed in place of crossed-outnostrumnostrum a a superinscribed in place of crossed-outnostrum nobis sibi ms 1 4 impartiri,
ms 2 3 impetrari
impartirims 1 4 impartiri,
ms 2 3 impetrari
summopere rogavit, ms 2 3 4 quod,
ms 1 quo[d] paper damaged
quodms 2 3 4 quod,
ms 1 quo[d] paper damaged
pro ... illegible...... illegible temporis angustia reique ratione istiusmodi ei dedimus, ut in primis eam vocationem illustrissimi domini Joachim II of Brandenburg Hector (Joachim II von Hohenzollern) (*1505 – †1571), son of Joachim I Nestor and Elisabeth von Oldenburg, 1524-1534 husband of Duchess Magdalena of Saxony, later (from 1535) of Jadwiga Jagiellon, daughter of King Sigismund I Jagiellon; 1535-1571 Prince-Elector of BrandenburgelectorisJoachim II of Brandenburg Hector (Joachim II von Hohenzollern) (*1505 – †1571), son of Joachim I Nestor and Elisabeth von Oldenburg, 1524-1534 husband of Duchess Magdalena of Saxony, later (from 1535) of Jadwiga Jagiellon, daughter of King Sigismund I Jagiellon; 1535-1571 Prince-Elector of Brandenburg in ms 2 3 4 notitiam,
ms 1 notitia[m] paper damaged
notitiamms 2 3 4 notitiam,
ms 1 notitia[m] paper damaged
Serenissimae Maiestatis Vestrae deduceret atque pro XXI huius mensis Serenissimae Maiestatis Vestrae voluntatem Poznań (Posen, Posnania), city in west-central Poland, Wielkopolska, on the Warta riverPosnaniaePoznań (Posen, Posnania), city in west-central Poland, Wielkopolska, on the Warta river operiretur, ut, si quid forsan ms 2 3 4 per,
ms 1 p[er] paper damaged
perms 2 3 4 per,
ms 1 p[er] paper damaged
eum Serenissima Maiestas Vestra on the marginSerenissima Maiestas VestraSerenissima Maiestas Vestra on the margin illustrissimo domino electori referri vellet, mandata ms 2 3 4 reciperet,
ms 1 reciper[et] paper damaged
reciperetms 2 3 4 reciperet,
ms 1 reciper[et] paper damaged
. Cognovimus siquidem ex eisdem vocationis litteris, quod res ms 2 3 4 quasdam,
ms 1 quas[dam] paper damaged
quasdamms 2 3 4 quasdam,
ms 1 quas[dam] paper damaged
arduas et fortassis ipsam Serenissimam Maiestatem Vestram et has ms 2 3 4 terras,
ms 1 terr[as] paper damaged
terrasms 2 3 4 terras,
ms 1 terr[as] paper damaged
contingentes agere et tractare per Achatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326)eumAchatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326) habeat. Ut igitur Serenissima Maiestas Vestra Achatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326)eumAchatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326) intra praescriptum tempus de ms 2 3 4 mente,
ms 1 ment[e] paper damaged
mentems 2 3 4 mente,
ms 1 ment[e] paper damaged
sua certiorem reddat, hancque nostram dispicientiam(!) ms 2 3 4 clementer,
ms 1 clement[er] paper damaged
clementerms 2 3 4 clementer,
ms 1 clement[er] paper damaged
boni consulat, humillime nos in gratiam Serenissimae Maiestatis Vestrae ms 2 3 4 commendantes,
ms 1 comm[en]dantes paper damaged
commendantesms 2 3 4 commendantes,
ms 1 comm[en]dantes paper damaged
, rogamus.

Dominus Deus eandem Serenissimam Maiestatem Vestram in valetudine prosperrima omniumque rerum felicissimo successu quam diutissime promoveat et conservet.

[1] Doubtless the aim of Achatius von Zehmen’s journey to Brandenburg was to discuss matters related to the possible succession of the Hohenzollerns’ Brandenburg line in the Duchy of Prussia. The journey took place in the spring of 1538. The plans for this journey were the subject of von Zehmen’s talks with Prussian Duke Albrecht at their meeting in Sztum in September 1537, a few days after Albrecht’s return from Christian III’s coronation (cf. cf. Richard Fischer, "Achatius von Zehmen, Woywode von Marienburg", in: Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins 36 (1897), 1897 Fischercf. Richard Fischer, "Achatius von Zehmen, Woywode von Marienburg", in: Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins 36 (1897), 1897 , p. 63; cf. Janusz Małłek, Prusy Książęce a Prusy Królewskie w latach 1525 - 1548. Studium z dziejów polskiej polityki księcia Albrechta Hohenzollerna, Warszawa, 1976, series: Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha. Kętrzyńskiego w Olsztynie 53 Małłek, 1976cf. Janusz Małłek, Prusy Książęce a Prusy Królewskie w latach 1525 - 1548. Studium z dziejów polskiej polityki księcia Albrechta Hohenzollerna, Warszawa, 1976, series: Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha. Kętrzyńskiego w Olsztynie 53 , p. 155).

26 IDT  665 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Graudenz (Grudziądz)    1537-10-07

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, APG, 300, 29, 11, k. 622(?)

Publikacje:
1PSGPK 4 Nr 4 [69], s. 216-217 (in extenso)
27 IDT  666 [Council of Royal Prussia] do Sigismund I Jagiellon    Graudenz (Grudziądz)    1537-10-09

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion, AAWO, AB, D. 68, k. 159r-160r
2kopia kancelaryjna język: łacina, APG, 300, 29, 11, k. ...
3regest, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), 611

Publikacje:
1LENGNICH Documenta, Nr 83, s. 212-214 (in extenso)
2RDHD 1895 Nr 183, s. 17 (łacina regest)
3PSGPK 4 Nr 4 [65], s. 212-215 (in extenso)
28 IDT  736 Tiedemann GIESE do Sigismund I Jagiellon    Löbau (Lubawa)    1538-08-02

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., BCz, 1597, s. 45-46

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Quoniam nunc primum mihi plenam possesionem Kulm diocese (Chełmno diocese)ecclesiae CulmensisKulm diocese (Chełmno diocese) assecuto contigit frui gratia et amplissimo beneficio Serenissimae Maiestatis Vestrae, litteris Romanis sero admodum ad me perlatis, non aversabitur Maiestas Vestra tamquam serum meae fidelitatis et subiectionis officium, quod illi semper quidem debui, sed cum dignitate et fructu ante usum delatae ditionis praestare non potui. Animi quidem mei gratitudinem pro accepto beneficio ante hac litteris meis testatus sum, et quamvis nondum inauguratus, libenter tamen pro virili mea parte, consiliis et laboribus publicis pro honore ac commodis Maiestatis Vestrae et Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thornhuius reipublicaeRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn hactenus me praebui. Nunc vero sortem mihi destinatam Dei favore adeptus me meamque ecclesiam et subditos Sacrae Maiestati Vestrae, cuius gratia et mera benignitate omnia haec mihi provenerunt, devotissime subicio, ac clementiae, protectioni et directioni eius humillime offero atque commendo, rogans quam maxima possum supplicitate, Sacra Maiestas Vestra dignetur me in hoc gradu fidelem subditum et capellanum suum agnoscere, ac pro imperio suo utendum in protectionem et gratiam suam suscipere, inque meis et ecclesiae meae iuribus clementer conservare. Mihi nihil erit neque sanctius neque magis curae, quam in fide et obsequiis Maiestatis Vestrae illiusque serenissimi Sigismund II Augustus Jagiellon (Zygmunt II August) (*1520 – †1572), 1529-1572 Grand Duke of Lithuania (ruled from 1544); 1530-1572 King of Poland (crowned vivente rege (ruled from 1548, after the death of his father); son of Sigismund I Jagiellon and Bona SforzafiliiSigismund II Augustus Jagiellon (Zygmunt II August) (*1520 – †1572), 1529-1572 Grand Duke of Lithuania (ruled from 1544); 1530-1572 King of Poland (crowned vivente rege (ruled from 1548, after the death of his father); son of Sigismund I Jagiellon and Bona Sforza domini mei clementissimi ac incliti Poland (Kingdom of Poland, Polonia)regniPoland (Kingdom of Poland, Polonia) fidelem praestare consiliarium huncque mihi collatum honorem et statum, ac quicquid reliquum est aetatis et virium, meque ipsum honori et commodis Vestrarum Maiestatum devotissime impendere, ac ita me measque actiones ad omnem Maiestatis Vestrae voluntatem componere, ut mea devotio accepta illi grataque semper sit futura, egoque valeam Maiestatis Vestrae eiusque serenisssimi filii gratiam uberiorem promereri. Pro quarum salute et incolumi statu, ut cum clero meo dominum Deum assiduis precibus orem, scio me esse debitorem. Commendatio Sacrae Maiestatis Vestrae ad Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Popesummum pontificemPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope et reverendissimum dominum Antonio Pucci (*1484 – †1544), 1517-1521 papal nuncio in Switzerland; 1518-1541 Bishop of Pistoia; 1529-1541 Bishop of Vannes; 1529-1544 Penitentiary Major; 1531-1541 Cardinal of SS. IV Coronati; 1541-1542 Cardinal of Santa Maria in Trastevere; 1542-1543 Bishop of Albano; 1543-1544 Bishop of Sabina; 1532-1544 Cardinal Protector of the Kingdom of Poland and Portugal (WOJTYSKA 1977, p. 243; CE, p. 122-123)Poland (Kingdom of Poland, Polonia)regniPoland (Kingdom of Poland, Polonia) protectoremAntonio Pucci (*1484 – †1544), 1517-1521 papal nuncio in Switzerland; 1518-1541 Bishop of Pistoia; 1529-1541 Bishop of Vannes; 1529-1544 Penitentiary Major; 1531-1541 Cardinal of SS. IV Coronati; 1541-1542 Cardinal of Santa Maria in Trastevere; 1542-1543 Bishop of Albano; 1543-1544 Bishop of Sabina; 1532-1544 Cardinal Protector of the Kingdom of Poland and Portugal (WOJTYSKA 1977, p. 243; CE, p. 122-123) (pro qua humillimas ago gratias) in eo, quod gratiam mihi in expeditione faciendam concernit, tam non fuit mihi usui, ut inde etiam ad expilandum me sint irritatiores facti hi, qui ei negotio praesunt, non diffitentes, quod ob factas nuper in expeditione aliquot BCz, 1597, p. 46 ecclesiarum regni condonationes cogar hanc luere rigidam exactionem, immaniter hidden by binding[r]r hidden by binding quidem sum tractatus, neque profuit testibus quoque docuisse. Ecclesiae meae decrementa ac hidden by binding[c]c hidden by binding omnia, quae S(acra) or S(erenissima)S(acra)S(acra) or S(erenissima) Maiestas Vestra graviter se ferre exposuerat, quin non parum plura a me etiam extorquerent, quam proxime reverendissimus dominus Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermlandantecessor meusIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland coactus est non sine iniuria impendere. Quod S(acram) or S(erenissimam)S(acram)S(acram) or S(erenissimam) Maiestatem Vestram ut cuius non parum etiam interest hoc nosse, pro mea erga illam fide, et meo ipsius dolore non potui celare, humilime rogans, Maiestas Vestra si praesentibus non potest, saltem futuris ecclesiae meae tantis concussionibus remedia ferre dignetur. Administrationem episcopatus Pomezaniensis, quam mihi S(acra) or S(erenissima)S(acra)S(acra) or S(erenissima) Maiestas Vestra iniunxit, tametsi mihi onerosam, tamen pro honore et utilitate ipsius Maiestatis Vestrae et subditorum illorum libenter feram, et studebo in illa quoque meam diligentiam probare S(acrae) or S(erenissimae)S(acrae)S(acrae) or S(erenissimae) Maiestati Vestrae. Cuius gratiae me subditissime commendo, votis omnibus optans illi cum tota domo regia valetudinem firmam et contra hostes victoriosi nominis gloriam ac sucessus ubique felices.

29 IDT  687 Tiedemann GIESE do Sigismund I Jagiellon        ca. 1539-03-04

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, BCz, 1597, s. 535
2brulion język: łacina, ręką pisarza, BCz, 1597, s. 497

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BCz, 1597, p. 535

ms 1 Formula,
ms 2 Forma
Formulams 1 Formula,
ms 2 Forma
litterarum Tiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)Reverendissimi Domini CulmensisTiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim) ad Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of AustriaSerenissimam Regiam MaiestatemSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria

Serenissime etc.

Rogaverunt me plerique domini Council of Royal Prussia consiliarii harum terrarumCouncil of Royal Prussia ms 1 nothing written ,
ms 2 tam terrigenae, quam civitates
ms 1 nothing written ,
ms 2 tam terrigenae, quam civitates
, ut nonnulla, quae in usum tum Vestrae Maiestatis, tum Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thornhuius reipublicaeRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn esse videbantur, ad ms 1 ipsam,
ms 2 eandem
ipsamms 1 ipsam,
ms 2 eandem
Maiestatem Vestram perscriberem. Erat hoc quidem officium reverendissimi domini Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermlandepiscopi WarmiensisIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland, in hoc Provincial Diet of Royal Prussia senatuProvincial Diet of Royal Prussia praesidentem agentis, sed quoniam nuper non admodum prospere ei ms 1 ceciderat,
ms 2 evenerat
cecideratms 1 ceciderat,
ms 2 evenerat
simile pro Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of ThornrepublicaRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn susceptum studium, parsum est nunc eius reverendissimae ms 1 paternitati,
ms 2 paternitatis iniquae sorti
paternitatims 1 paternitati,
ms 2 paternitatis iniquae sorti
ms 1 , cuius iniquam sortem non immerito dolent omnes, quandoquidem omnium rogatu apud Maiestatem Vestram agenda susceperat, quae indignationem ei istam pepererunt,
ms 2 omitted
, cuius iniquam sortem non immerito dolent omnes, quandoquidem omnium rogatu apud Maiestatem Vestram agenda susceperat, quae indignationem ei istam pepereruntms 1 , cuius iniquam sortem non immerito dolent omnes, quandoquidem omnium rogatu apud Maiestatem Vestram agenda susceperat, quae indignationem ei istam pepererunt,
ms 2 omitted
.

Consuluerant anno superiori domini Provincial Diet of Royal Prussia consiliariiProvincial Diet of Royal Prussia ex Provincial Diet of Royal Prussia conventuProvincial Diet of Royal Prussia Grudentino scribentes, ut Maiestas Vestra permitteret pecuniam accisae, quae tum instituta erat, in praetorium Thorn (Toruń, Thorunium), city in northern Poland, on the Vistula river in its lower reaches, main residence of the bishops of Kulm (Chełmno); one of the three Great Prussian Cities (along with Gdańsk and Elbing) which had representatives in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic Leaguecivitatis ThorunensisThorn (Toruń, Thorunium), city in northern Poland, on the Vistula river in its lower reaches, main residence of the bishops of Kulm (Chełmno); one of the three Great Prussian Cities (along with Gdańsk and Elbing) which had representatives in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League deponi, ms 1 quoniam,
ms 2 quod
quoniamms 1 quoniam,
ms 2 quod
ad sedandos tumultus, qui ob aes publicum serenissimo Christian III of Oldenburg (*1503 – †1559), 1534-1559 King of Denmark and Norway, 1523-1559 Duke of Holstein and Schleswig; son of Frederick I of Oldenburg, King of Denmark, and his first consort, Anna of Brandenburg. He introduced Protestantism into Denmark and Norwayms 1 Daniae regi,
ms 2 regi Daniae
Daniae regims 1 Daniae regi,
ms 2 regi Daniae
Christian III of Oldenburg (*1503 – †1559), 1534-1559 King of Denmark and Norway, 1523-1559 Duke of Holstein and Schleswig; son of Frederick I of Oldenburg, King of Denmark, and his first consort, Anna of Brandenburg. He introduced Protestantism into Denmark and Norway collatum exorti ms 1 fuerant,
ms 2 erant
fuerantms 1 fuerant,
ms 2 erant
, tum ad discutiendas dissensiones inter Nobility of Royal Prussia nobilitatemNobility of Royal Prussia et parvas civitates ob cocturam cerevisiae indies gliscentes, tum ad ferendam opem subitis inexspectatisque casibus reipublicae plurimum ms 1 istud,
ms 2 omitted
istudms 1 istud,
ms 2 omitted
expedire videbatur. Quibus consiliis et petitionibus tametsi Serenissima Maiestas Vestra benigniter annuerit, tamen ms 1 quoniam,
ms 2 cum
quoniamms 1 quoniam,
ms 2 cum
postea diversam ms 1 suam voluntatem,
ms 2 [...] voluntatem
suam voluntatemms 1 suam voluntatem,
ms 2 [...] voluntatem
indicavit, ut videlicet omnis collecta pecunia in thesaurum regium comportaretur, omnes se ad obtemperandum Maiestati Vestrae componunt, ms 1 expendentes suae oboedientiae debitum magis,
ms 2 suae oboedientiae debitum magis expendentes
expendentes suae oboedientiae debitum magisms 1 expendentes suae oboedientiae debitum magis,
ms 2 suae oboedientiae debitum magis expendentes
, quam indignitatem, quae ex rei iam evulgatae ms 1 retractatione,
ms 2 mutatione
retractationems 1 retractatione,
ms 2 mutatione
ms 1 ipsis,
ms 2 ipsis
ipsis superinscribedipsisipsis superinscribedms 1 ipsis,
ms 2 ipsis
acessit, ad hoc solum dolentes, quod se in suspicionem audiunt vocari, quas haec consulentes fidei et auctoritati Maiestatis Vestrae voluerint derogare. Quod quantum abfuerit ab omnium animis, etsi credant Maiestati Vestrae satis haberi ms 1 persuasum,
ms 2 exploratum
persuasumms 1 persuasum,
ms 2 exploratum
, tamen cupiunt, nequando etiam re ipsa doceatur, ubi simili contributo fuerit ms 1 in futurum,
ms 2 in futurum
in futurum superinscribedin futurumin futurum superinscribedms 1 in futurum,
ms 2 in futurum
Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of ThornreipublicaeRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn necessitatibus consulendum.

Quod autem ad componenda dissidia Nobility of Royal Prussia nobiliumNobility of Royal Prussia et civitatum parvarum in facutate adhuc est Council of Royal Prussia dominorum consiliariorumCouncil of Royal Prussia , ne etiam ms 1 hac oportunitate frustrentur, rogant unamecum,
ms 2 hoc excidat, rogamus
hac oportunitate frustrentur, rogant unamecumms 1 hac oportunitate frustrentur, rogant unamecum,
ms 2 hoc excidat, rogamus
Serenissimam Maiestatem Vestram, dignetur ante proximum Provincial Diet of Royal Prussia conventum harum terrarumProvincial Diet of Royal Prussia mandare omnibus huius contributi collectoribus, ut de exactis et in regium thesaurum illatis BCz, 1597, p. 536 pecuniis earumque, si qui sunt, debitoribus, in dicto conventu dominis consiliariis exactam reddant rationem, unde dignosci possit, quantum quisque ex cocturis dependerit. Quo comperto facile inibitur ratio, qua ex parte sit gravaminis iusta querela, licebitque nobis Maiestatem Vestram hac etiam in parte liberare conquerentium illa perpetua molestatione.

Haec quoniam non ab re a Maiestate Vestra peti videbam, nolui adversari eorum desideriis, qui ista a me scribi petebant, sperans Maiestatem Vestram hoc meum obsequium non indigne laturam, imo et probaturam esse. Equidem ita meum animum ac studia omnia institui, ut nihil umquam sim intermissurus, quod pro honore et commodis Maiestatis Vestrae cognovero mea servitute ms 1 agi,
ms 2 geri
agims 1 agi,
ms 2 geri
posse.

Eidem Maiestati Vestrae, pro cuius salute et glorioso statu iugiter Deum precor, devotissime me commendo.

30 IDT  670 Councillors of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Löbau (Lubawa)    1539-06-14

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., AAWO, AB, D. 68, k. 278r-v

Publikacje:
1CEID 1/2 Appendices, Nr 1, s. 317-319 (in extenso; angielski regest)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D.68, f. 278r

Serenissime Princeps, Potentissime Rex et Domine Clementissime.

Fidelium servitiorum nostrorum in gratiam Serenissimae Maiestatis Vestrae subditissimam commendationem.

Nos, infrascripti Serenissimae Maiestatis Vestrae Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thornterrarum PrussiaeRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn consiliarii, cum sigillum harum terrarum ad manus non habeamus, patentibus iis nostris litteris per nos ex communi consensu scriptis Serenissimae Maiestati Vestrae humiliter significandum duximus, quod ad nostram supplicationem, quam ratione Provincial Diet of Royal Prussia conventusProvincial Diet of Royal Prussia , qui pro Divi Stanislai die praeterito celebrari debuerat, ad Serenissimam Maiestatem Vestram per medium reverendissimi domini Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermlandepiscopi WarmiensisIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland, praesidentis nostri, dederamus, ab eodem iis diebus Serenissimae Maiestatis Vestrae responsum accepimus, ex quo petitiones nostras, ut videlicet tempus et locus illius conventus ob pestis contagium, quod tum et adhuc in praesenti Marienburg (Malbork), town and castle in northern Poland, Pomeranian Voivodeship, on the Nogat river, a branch of the Vistula at its delta, the capital of the Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia (1309-1457), a voivodeship capital in Royal Prussia, which belonged to the Kingdom of Poland (1466-1772). Marienburg (taking turns with Graudenz (Grudziądz)) was the venue for the Provincial Diets of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia)MarienburgiMarienburg (Malbork), town and castle in northern Poland, Pomeranian Voivodeship, on the Nogat river, a branch of the Vistula at its delta, the capital of the Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia (1309-1457), a voivodeship capital in Royal Prussia, which belonged to the Kingdom of Poland (1466-1772). Marienburg (taking turns with Graudenz (Grudziądz)) was the venue for the Provincial Diets of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia) saevit, transferretur, non esse admissas dolenter quidem intelleximus, cum etiam iis, quibus castri cura tradita est, liberum permittatur saluti suae consulere, nobis vero non item.

Cum igitur suspecti aeris et mortis metu, qui a natura cunctis est inditus, tum etiam non dubia spe precium nostrarum exaudiendarum, Provincial Diet of Royal Prussia conventusProvincial Diet of Royal Prussia noster pro statuto die et loco non coierit ac Serenissima Maiestas Vestra in litteris Gdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic LeagueGedaniGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League clementer nobis datis novissimeque Cracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of PolandCracoviaeCracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland confirmatis, quoties res postulaverit, alium locum et tempus praescribendi arbitrium sibi reservaverit[1], iterum ad Serenissimam Maiestatem Vestram supplices confugimus atque humillime oramus, elapso iam commodiore veris tempore instanteque messe, cuius cura incumbit omnibus, ut conventum, qui non abs re infectus transiit, in futurum pro 1539-09-29Divi Michaelis festo1539-09-29 celebrandum, unico ad omnes hic Royal Prussian Estates ordinesRoyal Prussian Estates scripto mandato cum omnibus causis tractandis, convertere dignetur, cum tali facultate (si ita Serenissimae Maiestati Vestrae propter ancipitem hic aeris statum placebit) Council of Royal Prussia dominis consiliariisCouncil of Royal Prussia concedenda, ut possint, si suspicio pestis tunc in Graudenz (Grudziądz, Graudentium), city in Poland, Voivodeship of Pomerania, on the upper east bank of the Vistula, Graudenz (taking turns with Marienburg (Malbork)) was the venue for the Provincial Diet of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia)GraudenczGraudenz (Grudziądz, Graudentium), city in Poland, Voivodeship of Pomerania, on the upper east bank of the Vistula, Graudenz (taking turns with Marienburg (Malbork)) was the venue for the Provincial Diet of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia) esse comperietur, conventum ipsum in locum aliquem salubriorem communi consilio transferre, mandatis Maiestatis Vestrae quoad cetera salvis maAAWO, AB, D.68, f. 278vnentibus, et quo in iis Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermlandreverendissimo domino WarmiensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland nostrum omnium nomine diffusius cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon ca. 1539-06-24, CIDTC IDL 7230, letter lostscribenticf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon ca. 1539-06-24, CIDTC IDL 7230, letter lost Serenissima Maiestas Vestra credat certius, ad illum has patentes sigillis nostris firmatas Serenissimae Maiestati Vestrae mittendas dedimus.

Cui nos supplicissime commendamus cupientes eandem Serenissimam Maiestatem Vestram in diuturna et felicissima prosperitate valere.

Eiusdem Serenissimae Maiestatis Vestrae devoti et fideles consiliarii ac servit(o)res hidden by binding[es]es hidden by binding

Tiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)Tidemannus episcopus CulmensisTiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim) manu propria subscripsit

Johann von Lusian (Jan Luzjański) (*before 1470 – †1551), brother of Fabian von Lusian (Luzjański), Bishop of Ermland (Warmia); 1514-1551 Voivode of Kulm (Chełmno); 1520-1525 Burgrave of Rössel (Reszel) (PSB 18, p. 166-167)Ioannes de LusianisJohann von Lusian (Jan Luzjański) (*before 1470 – †1551), brother of Fabian von Lusian (Luzjański), Bishop of Ermland (Warmia); 1514-1551 Voivode of Kulm (Chełmno); 1520-1525 Burgrave of Rössel (Reszel) (PSB 18, p. 166-167) palatinus Culmensis ac capitaneus Rosine(nsis) etc. subscripsit hidden by binding[etc. subscripsit]etc. subscripsit hidden by binding

Georg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377)Georgius a BaisenGeorg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377) palatinus Marienburgensis et Gnevensis etc. subscripsit hidden by binding[t]t hidden by binding

Jerzy Konopacki Sr (Georg von Konopat) (*ca. 1480 – †1543), brother of Jan Konopacki, Bishop of Kulm (Chełmno); 1512-1516 Chamberlain of Pomerania; 1516-1518 Castellan of Gdańsk (Danzig); 1518-1543 Voivode of Pomerania (PSB 13, p. 547-548)Georgius a ConopatJerzy Konopacki Sr (Georg von Konopat) (*ca. 1480 – †1543), brother of Jan Konopacki, Bishop of Kulm (Chełmno); 1512-1516 Chamberlain of Pomerania; 1516-1518 Castellan of Gdańsk (Danzig); 1518-1543 Voivode of Pomerania (PSB 13, p. 547-548) palatinus Pomeraniae manu propria subscripsit

Achatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326)Achacius CzemeAchatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326) castellanus Gedanensis, capitaneus Sthumensis subscripsit

[1] Cf. Constitutiones terrarum Prussiae, Gdańsk, June, 17 1526: Conventus autem publici seu generales iuxta proximam ordinationem nostram in Prussia quotannis bis celebrentur: verno videlicet tempore Dirshoviae ad diem sancti Stanislai, tempore autem autumni in Grudzyancz ad diem sancti Michaelis. Conventus autem particularis, per nos instituendus, locum et diem ex nostro arbitrio sortietur (cf. Corpus Iuris Polonici sectionis primae privilegia statuta constitutiones edicta decreta mandata regnum Poloniae spectantia comprehendentes voluminis quarti annos 1523-1534 continentis fasciculus primus, ed. by Oswald Balzer, Kraków, 1910 CIP 1/4/1cf. Corpus Iuris Polonici sectionis primae privilegia statuta constitutiones edicta decreta mandata regnum Poloniae spectantia comprehendentes voluminis quarti annos 1523-1534 continentis fasciculus primus, ed. by Oswald Balzer, Kraków, 1910 , p. 235-236), and, more precisely, Constitutiones Terrarum Prussiae, in publicis comitiis Thorunensibus, Sigismundi regis auctoritate confirmatae, anno 1538: Conventus autem publici seu generales, iuxta proximam ordinationem nostram, in Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of ThornPrussiaRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn quotannis bis celebrentur, verno videlicet tempore Marienburg (Malbork), town and castle in northern Poland, Pomeranian Voivodeship, on the Nogat river, a branch of the Vistula at its delta, the capital of the Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia (1309-1457), a voivodeship capital in Royal Prussia, which belonged to the Kingdom of Poland (1466-1772). Marienburg (taking turns with Graudenz (Grudziądz)) was the venue for the Provincial Diets of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia)MariaeburgiMarienburg (Malbork), town and castle in northern Poland, Pomeranian Voivodeship, on the Nogat river, a branch of the Vistula at its delta, the capital of the Grand Masters of the Teutonic Order in Prussia (1309-1457), a voivodeship capital in Royal Prussia, which belonged to the Kingdom of Poland (1466-1772). Marienburg (taking turns with Graudenz (Grudziądz)) was the venue for the Provincial Diets of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia) ad diem sancti Stanislai; tempore autem autumni in Graudenz (Grudziądz, Graudentium), city in Poland, Voivodeship of Pomerania, on the upper east bank of the Vistula, Graudenz (taking turns with Marienburg (Malbork)) was the venue for the Provincial Diet of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia)GraudentzGraudenz (Grudziądz, Graudentium), city in Poland, Voivodeship of Pomerania, on the upper east bank of the Vistula, Graudenz (taking turns with Marienburg (Malbork)) was the venue for the Provincial Diet of Royal Prussia, which were chaired by the bishop of Ermland (Warmia) ad diem sancti Michaelis. In nostro tamen arbitrio erit, cum res ita postulaverit, alium locum et tempus huiusmodi conventibus praescribere. Peculiares autem conventus per nos instituendi locum et diem ex nostro arbitrio sortientur (cf. Volumina Constitutionum, vol. 1/2 (1527-1549), ed. by Wacław Uruszczak, Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe, 2000 VC 1/2cf. Volumina Constitutionum, vol. 1/2 (1527-1549), ed. by Wacław Uruszczak, Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe, 2000 , p. 189).

31 IDT  671 Councillors of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Löbau (Lubawa)    1539-06-14

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., AAWO, AB, D. 68, k. 278v-279r

Publikacje:
1CEID 1/2 Appendices, Nr 2, s. 320-322 (in extenso; angielski regest)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D.68, f. 278v

Serenissime Princeps, Potentissime Rex et Domine Clementissime.

Fidelium servitiorum nostrorum in gratiam Serenissimae Maiestatis Vestrae subditissimam commendationem.

Cum paucos ante dies generosus quondam Ludwig von Mortangen (Ludwik Mortęski) (†1539), 1512-1516 Castellan of Gdańsk (Danzig); 1516-1539 Castellan of Elbing (Elbląg) (SBPN 3, p. 256-257; PSB 22 Morsztyn Zbigniew - Mytkowicz, p. 9-11)Ludovicus a MortangenLudwig von Mortangen (Ludwik Mortęski) (†1539), 1512-1516 Castellan of Gdańsk (Danzig); 1516-1539 Castellan of Elbing (Elbląg) (SBPN 3, p. 256-257; PSB 22 Morsztyn Zbigniew - Mytkowicz, p. 9-11) castellanus Elbingensis et in Council of Royal Prussia consilio harum terrarumCouncil of Royal Prussia consors noster ex hac vita receptus castellanatum ipsum et hunc dignitatis locum reliquerit existimemusque non solum Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thornreipublicae hidden by binding[licae]licae hidden by binding nostraeRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn, sed etiam Maiestatis Vestrae commoditatibus expedire, ut hi, qui in huius consilii senatu ante versati exercitatique sint, in vacantium dignitatum loca sublimiora prae aliis surrogentur, humillime Maiestati Vestrae supplicamus, ut ad vacantem hunc castellanatum Elbingensem generosum dominum Achatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326)Achacium CzemeAchatius von Zehmen (Achacy Cema) (*ca. 1485 – †1565), 1517-1531 Chamberlain of Pomerania, 1531-1546 Castellan of Gdańsk (Danzig), 1545-1546 Voivode of Kulm (Chełmno), 1546-1565 Voivode of Marienburg (Malbork) (SBPN 1, p. 194-195; ORACKI 1984, p. 38-39; Urzędnicy 5/2, p. 198; PSB 4, p. 325-326) castellanum Gedanensem evehere, illius vero castellanatum Gedanensem generoso domino Michał Żelisławski (†1547), 1503-1511 Standard-Bearer of Pomerania; 1511-1517 Standard-Bearer of Marienburg (Malbork); 1517-1532 Chamberlain of Marienburg; 1532-1547 Chamberlain of Kulm (Chełmno); Starost of Mewe (Gniew) (from 1503?), Starost of Międzyłęż (1509-1539) and Neuenburg (Nowe) (1522-1526) (Urzędnicy 5/2, p. 240; SBPN 4, p. 540)Michaeli SelislawskiMichał Żelisławski (†1547), 1503-1511 Standard-Bearer of Pomerania; 1511-1517 Standard-Bearer of Marienburg (Malbork); 1517-1532 Chamberlain of Marienburg; 1532-1547 Chamberlain of Kulm (Chełmno); Starost of Mewe (Gniew) (from 1503?), Starost of Międzyłęż (1509-1539) and Neuenburg (Nowe) (1522-1526) (Urzędnicy 5/2, p. 240; SBPN 4, p. 540) succamerario Culmensi conferre, ac in huius deinde locum dominum Fabian von Zehmen (Fabian Cema) (†1580), brother of Achatius von Zehmen; 1530 royal courtier; 1531-1546 Chamberlain of Pomerania; 1546-1547 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1547-1549 Chamberlain of Kulm (Chełmno); 1549-1556 Castellan of Gdańsk (Danzig); 1556-1565 Voivode of Pomerania; 1566-1580 Voivode of Marienburg (ORACKI 1984, p. 39)Fabianum CzemeFabian von Zehmen (Fabian Cema) (†1580), brother of Achatius von Zehmen; 1530 royal courtier; 1531-1546 Chamberlain of Pomerania; 1546-1547 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1547-1549 Chamberlain of Kulm (Chełmno); 1549-1556 Castellan of Gdańsk (Danzig); 1556-1565 Voivode of Pomerania; 1566-1580 Voivode of Marienburg (ORACKI 1984, p. 39) succamerarium Pomeraniae, ut dominum Johann von Baysen (Jan Bażyński) (†1548), 1532 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1546 Castellan of Gdańsk (Danzig) and Elbing (Elbląg); 1546 Starost of Mewe (Gniew), Schoneck (Skarszewy) and Sobbowitz (Sobowidz) (PSB 1, p. 377)Ioannem a BaisenJohann von Baysen (Jan Bażyński) (†1548), 1532 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1546 Castellan of Gdańsk (Danzig) and Elbing (Elbląg); 1546 Starost of Mewe (Gniew), Schoneck (Skarszewy) and Sobbowitz (Sobowidz) (PSB 1, p. 377), magnifici domini Georg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377)palatini MarienburgensisGeorg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377) filium, ad praesens succamerarium Marienburgensem, sublimare dignetur, quo a pluribus regio beneficio cohonestatis cumulatiores gratiae et fidelitatis obsequia attentiora Maiestati Vestrae reddantur.

Cum quibus nos quoque eidem Sacrae Maiestati Vestrae, si nostrae intercessioni locum dare dignabitur, pro ea clementia studebimus fidelitatis nostrae et devotissimorum obsequiorum iura uberius rependere. Cum autem sigilli Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thornharum terrarumRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn usus nobis non congregatis non permitteretur, litteras has patentes singulorum nostrum sigillis et subscriptionibus roboratas per Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermlandreverendissimum dominum WarmiensemIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), diplomat, neo-Latin poet and traveller; 1504 royal scribe; 1507 referendary for Prussian affairs at the court of Sigismund Jagiellon; 1508-1513 royal envoy to Prussian towns and to the Prussian assemblies; 1515 secretary of the Polish legation at the imperial court; in 1516-1532 envoy in the service of the king of Poland Sigismund Jagiellon and emperors Maximilian and Charles V of Habsburg; 1529 Kulm canon; 1530-1537 bishop of Kulm; 1537-1548 bishop of Ermland, praesidentem nostrum, cui latius hac in re cf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon ca. 1539-06-24, CIDTC IDL 7230, letter lostscribenticf. Ioannes DANTISCUS to Sigismund I Jagiellon ca. 1539-06-24, CIDTC IDL 7230, letter lost Serenissima Maiestas Vestra fidem habere dignetur, ad eandem Maiestatem Vestram mittimus, commendantes nos subditissime gratiae et clementiae eius ac salutem longaevam et omnis felicitatis incrementa a Domino Deo eidem precantes.

Eiusdem Serenissimae Maiestatis Vestrae devoti et fideles consiliarii ac servitores

Tiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)Tidemannus episcopus CulmensisTiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim) manu propria subscripsit

Johann von Lusian (Jan Luzjański) (*before 1470 – †1551), brother of Fabian von Lusian (Luzjański), Bishop of Ermland (Warmia); 1514-1551 Voivode of Kulm (Chełmno); 1520-1525 Burgrave of Rössel (Reszel) (PSB 18, p. 166-167)Ioannes de LusianisJohann von Lusian (Jan Luzjański) (*before 1470 – †1551), brother of Fabian von Lusian (Luzjański), Bishop of Ermland (Warmia); 1514-1551 Voivode of Kulm (Chełmno); 1520-1525 Burgrave of Rössel (Reszel) (PSB 18, p. 166-167) palatinus Culmensis ac capitaneus etc.

Georg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377)Georgius a BaisenGeorg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377) palatinus Marienburgensis etc.

Jerzy Konopacki Sr (Georg von Konopat) (*ca. 1480 – †1543), brother of Jan Konopacki, Bishop of Kulm (Chełmno); 1512-1516 Chamberlain of Pomerania; 1516-1518 Castellan of Gdańsk (Danzig); 1518-1543 Voivode of Pomerania (PSB 13, p. 547-548)Georgius a ConopatJerzy Konopacki Sr (Georg von Konopat) (*ca. 1480 – †1543), brother of Jan Konopacki, Bishop of Kulm (Chełmno); 1512-1516 Chamberlain of Pomerania; 1516-1518 Castellan of Gdańsk (Danzig); 1518-1543 Voivode of Pomerania (PSB 13, p. 547-548) palatinus Pomeraniae etc. subscripsit

32 IDT  288 Council of Royal Prussia do Stanisław KOSTKA & Mikołaj SZCZAWIŃSKI        1539-07-08

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion, AAWO, AB, D. 7, k. 95v (b.p.)
33 IDT  757 Paweł PŁOTOWSKI do Sigismund I Jagiellon    Graudenz (Grudziądz)    1540-10-04

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., AGAD, LL, 6, k. 166r-167r
34 IDT  429 [Ermland (Warmia) Chapter] do Jan Benedyktowicz SOLFA     s.l.    1540-10-19 — 1540-11-26

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, M2, AAWO, AB, D.100, k. 140r-v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D.100, f. 140r

Ad Dominum d(octorem) Jan Benedyktowicz Solfa (Ioannes Benedicti de Trebul, Ioannes Benedicti Solpha) (*1483 – †1564), physician, lawyer, poet and historian; in 1541 ennobled by Emperor Charles V of Habsburg; from 1521 Canon of the Collegiate Chapter in Glogau (Głogów); from 1522 court physician of King Sigismund I Jagiellon; from 1526 Canon of Ermland (Warmia); from ca. 1528 Canon of Vilnius; from 1529 Canon of St. John’s Collegiate Church in Warsaw; from 1531 Custos of Łowicz; from 1538 Canon of Wrocław (Breslau); from 1539 Canon of Sandomierz; from 1547 Canon of Cracow and Provost of Ermland (KOŻUSZEK, passim)Ioannem BenedictiJan Benedyktowicz Solfa (Ioannes Benedicti de Trebul, Ioannes Benedicti Solpha) (*1483 – †1564), physician, lawyer, poet and historian; in 1541 ennobled by Emperor Charles V of Habsburg; from 1521 Canon of the Collegiate Chapter in Glogau (Głogów); from 1522 court physician of King Sigismund I Jagiellon; from 1526 Canon of Ermland (Warmia); from ca. 1528 Canon of Vilnius; from 1529 Canon of St. John’s Collegiate Church in Warsaw; from 1531 Custos of Łowicz; from 1538 Canon of Wrocław (Breslau); from 1539 Canon of Sandomierz; from 1547 Canon of Cracow and Provost of Ermland (KOŻUSZEK, passim)

Venerabilis Domine, amice et confrater carissime.

Litteras Venerabilitatis Vestrae sexta Octobris Vilnius (Wilno, Vilna), city in Lithuania, on the Vilnia river, capital of the Grand Duchy of LithuaniaVilnaeVilnius (Wilno, Vilna), city in Lithuania, on the Vilnia river, capital of the Grand Duchy of Lithuania scriptas et 19 eiusdem nobis redditas accepimus et quae de spoliato allodio (quod eidem vigore iuratorum statutorum cum ratione vacationis et actu sacerdoti praesenti concorditer pari voto unanimi consensu (iuxta suam narrationem) collatum fuisse scribit etc. <)> legimus et reliquum earundem litterarum tenorem sane intelleximus, et miramur, unde venerit illi in mentem nos tam amaro animo arguere et libidinis atque affectus nota praeter rei exigentiam et meritum nostrum insectari, atque nos tanta indignitate inconstantiae et levitatis onerare, cum utique conscientia recti ab istis iniuriosis praeiudiciis facile relevari et omnibus hoc cognoscere cupientibus de contrario fidem possumus facere. Unde minime fuisset opus tanto ardore nobiscum expostulare, cum utique nos de his, quae litteris exponit, nequaquam poterit convincere. Ita si datum est Vestrae Venerabilitati capitulari consensu allodium, probate possessionem. Si concorditer concessa est possessio, proferatis regestra, haec enim ad substantiam allodiorum iuxta statutorum rationem sunt legitima requisita.

Hoc autem cum Venerabilitas Vestra facere non poterit, modestius fratres traducere oportuisset et statutorum praevaricationem nequaquam impingere convenisset. Nam statutorum sancte iuratorum ratio manet firma et ista Vestrae Venerabilitatis amaritudo parum exspectata, nec satis cauta aut sobria consideratur esse passionata. Id si AAWO, AB, D.100, f. 140v recte factum sit, Dei et bonorum esto iudicium. Quamquam si statutorum dispositone sit vobiscum contendendum, allodium ad praesens per Vestram Venerabilitatem <optatum> vobis conferri non potuit, quod regestum dimissi allodii iuxta statutorum rationem a vobis ante <optionem> alterius allodii praesentatum non esset.

Dominus Stanisław Hozjusz (Stanisław Hosz, Stanislaus Hosius) (*1504 – †1579), diplomat and theologian; 1534-1538 secretary to the Bishops of Cracow Piotr Tomicki and Jan Chojeński; 1538-1549 royal secretary; 1538-1549 Canon of Ermland (Warmia) and from 1539 Cantor; 1540-1550 Canon of Cracow; 1549-1551 Bishop of Kulm (Chełmno); 1551-1579 Bishop of Ermland; in 1560 elevated to Cardinal; 1561-1563 Papal Legate to the General Council of Trent; in 1573 appointed Grand Penitentiary to Pope Gregory XIII (SBKW, p. 95-96; KOPICZKO 2, p. 129-130)HosiusStanisław Hozjusz (Stanisław Hosz, Stanislaus Hosius) (*1504 – †1579), diplomat and theologian; 1534-1538 secretary to the Bishops of Cracow Piotr Tomicki and Jan Chojeński; 1538-1549 royal secretary; 1538-1549 Canon of Ermland (Warmia) and from 1539 Cantor; 1540-1550 Canon of Cracow; 1549-1551 Bishop of Kulm (Chełmno); 1551-1579 Bishop of Ermland; in 1560 elevated to Cardinal; 1561-1563 Papal Legate to the General Council of Trent; in 1573 appointed Grand Penitentiary to Pope Gregory XIII (SBKW, p. 95-96; KOPICZKO 2, p. 129-130) etiam sine iniuria eo privari non potuit, q(ui)d(em) tempore debitae vacantiae illud optavit, et solum propter litem illi motam (sed tamen concordia debite sopitam), quae dicebatur in urbe non exstincta etc., suspensus esset. Cuius rei dispositio ex capitulari conclusione Vestrae V(enerabilitati) insinuanda venerat, verum Vestra Venerabilitas nec Paweł Płotowski (*ca. 1485 – †1547), in 1523, after the death of Fabian von Lusian (Luzjański), Płotowski was one of the King's four candidates for the post of the bishop of Ermland; in 1530 and 1537, after the death of Jan Konopacki (Johann von Konopat) Sr and Dantiscus' transfer to the bishopric of Ermland, he made an effort to obtain the dignity of bishop of Kulm; from 1522 Provost of the Ermland (Warmia) Chapter, and from 1523 Canon of Ermland; secretary to Crown Grand Chancellor Krzysztof Szydłowiecki, and from 1533 royal secretary and courtier; in the thirties and forties several times royal envoy to the Royal Prussian Estates (SBKW, p. 191; KOPICZKO 2, p. 249-250)praesidentemPaweł Płotowski (*ca. 1485 – †1547), in 1523, after the death of Fabian von Lusian (Luzjański), Płotowski was one of the King's four candidates for the post of the bishop of Ermland; in 1530 and 1537, after the death of Jan Konopacki (Johann von Konopat) Sr and Dantiscus' transfer to the bishopric of Ermland, he made an effort to obtain the dignity of bishop of Kulm; from 1522 Provost of the Ermland (Warmia) Chapter, and from 1523 Canon of Ermland; secretary to Crown Grand Chancellor Krzysztof Szydłowiecki, and from 1533 royal secretary and courtier; in the thirties and forties several times royal envoy to the Royal Prussian Estates (SBKW, p. 191; KOPICZKO 2, p. 249-250) nec Ermland Chapter cathedral chapter based in Frauenburg (Frombork, Varmia)fratresErmland Chapter cathedral chapter based in Frauenburg (Frombork, Varmia) de responso requisivit, sed primum in Gdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic LeagueGdanumGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League divertit et postea rediens hinc abscessit etc.

Decuisset itaque et ex dignitate Venerabilitatis Vestrae fuisset serenissimae Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austriamaiestati regiaeSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria praesentibus nonnullis, ut scribit, episcopis vera narrare et nullius de ornamento causae parum firmae colorem adducere, nam quae egimus de bonis fundamentis et rationibus legitimis nos fecisse sciat, ob quam, quotiescumque opus fuerit, rationem nos reddituros minime diffidat.

Et rogamus, ne depost huiusmodi iniuriis nos oneret, sed fraternae caritatis lege, quae sibi fieri velit, similiter nobis impendat et in quibus ipsa Venerabilitas Vestra honorari vult, etiam nos (sine dignitatis et aestimationis nostrae iniuria) honorare sollicita sit, quam bene valere cupimus.

35 IDT  398 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    [Marienburg (Malbork)]    1541-05-15

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., AGAD, LL, 10, k. 77r-79r
2kopia kancelaryjna, AAWO, AB, D.110, k. 2v
3kopia język: łacina, XVI w., BJ, 6560, s. 526-529
4kopia język: łacina, XVI w., B. Ossol., 179/II, k. 24v-26v

Publikacje:
1PSGPK 4 s. 387-390 (in extenso)
2Sumariusz Nr 2000, s. 216 (polski regest)
36 IDT  270 UNKNOWN do Sigismund I Jagiellon    Rome    1541-06-11

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1ekscerpt, BCz, 1624, s. 161
37 IDT  269 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1542-01-05

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna, AAWO, AB, D. 70, 128r-v
2kopia,
38 IDT  348 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon        1542-04-07

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia, AAWO, AB, D. 70, k. 166r-173v
39 IDT  561 Ioannes CLERICI do Ioannes DANTISCUS & Piotr GAMRAT & Wilhelm von Hohenzollern & Mikołaj DZIERZGOWSKI & Samuel MACIEJOWSKI & Sigismund I Jagiellon    Rome    1543-04-09

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 1, Nr 935 (enclosure)

Publikacje:
1HARTMANN 1525-1550 Nr 935, s. 486 (niemiecki regest)
40 IDT  430 [Council of Royal Prussia] do [Sigismund I Jagiellon]    Wormditt (Orneta)    1545-11-18

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 389r (t.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Non defuimus officio nostro, Serenissime Rex et Domine, domine clementissime superinscribed, in the hand of DantiscusSerenissime Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of AustriaRexSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria et Domine, domine clementissimeSerenissime Rex et Domine, domine clementissime superinscribed, in the hand of Dantiscus, sed, quod Serenissima Maiestas Vestra nobis iniunxit, statuto die et descripto loco ad decidendam causam, quae est superinscribedquae estquae est superinscribed inter Serenissimae Maiestatis Vestrae fiscum et honestam Gertrud Lismanin (Lysmanova), townswoman from Thorn (Toruń); Kaspar Lysman's motherGertrudim Lismanin written over mmnn written over mGertrud Lismanin (Lysmanova), townswoman from Thorn (Toruń); Kaspar Lysman's mother civem written over isisemem written over is Thoroniensem written over isisemem written over is, convenimus. Cum vero ventum esset ad propositiones allegationes et dicta et responsa partium, apparebat causa haec difficilis et intricata, mulier vero, contra quam actio instituta erat, ad respondendum non difficilis, magis tamen prona, ut quae vidua esset, ad compositionem amicabilem, quam cuius nos mentem animadvertentes et sexus imbelcillitate liberorum etiam multitudine, quorum mater existit, inducti, praeterea quod et ea causa longiores vel moras vel difficultates esset patitura on the marginpraeterea quod et ea superinscribedeaea superinscribed causa longiores vel moras vel difficultates esset patiturapraeterea quod et ea causa longiores vel moras vel difficultates esset patitura on the margin, eam illi facile concessimus, ita tamen, ne quicquam hac re Serenissimae Maiestatis Vestrae iuri derogatum fo written over iioo written over iret. Quomodo igitur haec causa composita sit, plenius Serenissima Maiestas Vestra ex litteris generosi domini Stanisław Kostka (*1487 – †1555), as a leader of the so-called nobles' party active in Royal Prussia since 1536, Kostka stood in opposition to most of the members of the Council of Royal Prussia, who wanted to maintain the autonomy of the province and a "balance of power" in terms of governance. The tension between the Prussian Subtreasurer and the Council had been increasing since the Diet in Graudenz (Grudziądz) in 1533. Kostka, connected with the royal court since his youth, was sent to Graudenz as the King's deputy and, contrary to custom, decided to take part in the proceedings. In response to such a step, the Council members stopped the meeting. Kostka accused them of hostility towards the Poles and intervened on this matter at the court. In the absence of the then Bishop of Ermland (Mauritius Ferber) it was Dantiscus who chaired the Graudenz Diet. The incident badly harmed his future relationships with Kostka; 1531-1555 Treasurer of the Prussian lands and Treasurer of Marienburg (Malbork); 1544-1545 Castellan of Elbing (Elbląg), 1545-1546 Castellan of Kulm (Chełmno); 1546-1549 Vice-Voivode of Kulm; 1546-1551 Voivode of Pomerania; 1551-1555 Voivode of Kulm (PSB 14, p. 356; Urzędnicy 5/2, p. 216; MAŁŁEK 1976, p. 119-123)Stanislai Coska a Stangenberg superinscribed, in the hand of Dantiscusa Stangenberga Stangenberg superinscribed, in the hand of DantiscusStanisław Kostka (*1487 – †1555), as a leader of the so-called nobles' party active in Royal Prussia since 1536, Kostka stood in opposition to most of the members of the Council of Royal Prussia, who wanted to maintain the autonomy of the province and a "balance of power" in terms of governance. The tension between the Prussian Subtreasurer and the Council had been increasing since the Diet in Graudenz (Grudziądz) in 1533. Kostka, connected with the royal court since his youth, was sent to Graudenz as the King's deputy and, contrary to custom, decided to take part in the proceedings. In response to such a step, the Council members stopped the meeting. Kostka accused them of hostility towards the Poles and intervened on this matter at the court. In the absence of the then Bishop of Ermland (Mauritius Ferber) it was Dantiscus who chaired the Graudenz Diet. The incident badly harmed his future relationships with Kostka; 1531-1555 Treasurer of the Prussian lands and Treasurer of Marienburg (Malbork); 1544-1545 Castellan of Elbing (Elbląg), 1545-1546 Castellan of Kulm (Chełmno); 1546-1549 Vice-Voivode of Kulm; 1546-1551 Voivode of Pomerania; 1551-1555 Voivode of Kulm (PSB 14, p. 356; Urzędnicy 5/2, p. 216; MAŁŁEK 1976, p. 119-123) castellani written over ooii written over o Culmensis, capitanei written over ooii written over o Gol<ube>ensis et Putzensis et Serenissimae Maiestatis harum terrarum Serenissimae Maiestatis Vestrae thesaurarii written over ooii written over o, cognoscet, quem ut in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out cuicuiquem utquem ut in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out cui totum negotium hoc ad Serenissimam Maiestatem Vestram describat in the Dantiscus hand, written over endumendumatat in the Dantiscus hand, written over endum, s rogavimus in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out commissimuscommissimusrogavimusrogavimus in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out commissimus. Oramus itaque in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out Rogamus tamen omnesRogamus tamen omnesOramus itaqueOramus itaque in the Dantiscus hand, superinscribed in place of crossed-out Rogamus tamen omnes quanto possimus demissius, Serenissima Maiestas Vestra velit ex innata clementia et quam semper prae se tulit erga subditos suos gratia superinscribed in place of crossed-out clementia facereclementia faceregratiagratia superinscribed in place of crossed-out clementia facere clementer huic factae compositioni annuere eamque ob . submissam oboedientiam partis adversae viduae videlicet rem admittere et confirmare. Nos nihilominus, si haec co factam compositionem Serenissima Maiestas Vestra non approbaverit (quod minime fore speramus) nostro commissi[...] paper damaged[...][...] paper damaged officio, si ulteriora mandata a Serenissima Maiestate Vestra receperimus nobis oblata fuerint, non sumus defuturi atque oboedienter obsecuturi on the marginatque oboedienter obsecuturiatque oboedienter obsecuturi on the margin. Deus Omnipotens Serenissimam Maiestatem Vestram, cuius nos omnes gratiae, favori written over eeii written over e et clementiae cum omni servitiorum nostrorum subiectione nos omnes commendamus, diuturnissimo tempore incolumem conservare dignetur.

41 IDT  773 [Council of Royal Prussia] do [Georg SCHEWECKE?]    Wormditt (Orneta)    [ca. 1545-11-18]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 389v (t.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D. 70, f. 389v (t.p.)

Unsern freuntlichenn etc.

Wie wir alhie czu Wormditt (Orneta), town in Ermland (Warmia), 30 km W of Heilsberg (Lidzbark Warmiński)VormdithWormditt (Orneta), town in Ermland (Warmia), 30 km W of Heilsberg (Lidzbark Warmiński) von wegenn Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austriak(oninglicher) m(ajestet)Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria, u(nsers) a(ller)g(nedigsten) h(errn), gescheftenn sein czusa(men)komen, / ist uns och im namen des schultzenn vom Pantzow on the margin in place of crossed-out PanczouPanczou PantzowPantzowPantzow Pantzow on the margin in place of crossed-out Panczou ... superinscribed... illegible...... illegible... superinscribed vortragenn, / dem Ewer Erbarkeit seine pferde aus bploser heide hat lassen pfenden, und den grosmächtigen hern Georg von Baisen, marienburgischen woiwoden on the margin in place of crossed-out sich kegen ... / mit ubertrift seiner stuth and then crossed-outsich kegen ... illegible...... illegible / mit ubertrift seiner stuth E(wer) E(rbarkeit) seine pferde aus p written over bbpp written over bloser heide hat lassen pfend(en), und den ... illegible...... illegible gros(mächtigen) hern Georg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377)Georg von BaisenGeorg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377), marienburgisch(en) woiwoden Ewer Erbarkeit seine pferde aus bploser heide hat lassen pfenden, und den grosmächtigen hern Georg von Baisen, marienburgischen woiwoden on the margin in place of crossed-out sich kegen ... / mit ubertrift seiner stuth and then crossed-out vorshenn, / deshalbenn ihm den die diesulbte von superinscribedvonvon superinscribed ein geczagenn wurdt superinscribedwurdtwurdt superinscribed, letzclich aber auf bit des ... superinscribedbit des ... illegible...... illegiblebit des ... superinscribed mitleidenn haben ewr grot(?) ihm die pferde aller superinscribed in place of crossed-out gantz stuthgantz stuth pferde aller pferde aller superinscribed in place of crossed-out gantz stuth, bass auf den schelheinsche widder czu geeignet. Dieweil nu dem armen man viel daran gelegen / und den ubel, als da die gantze stuth durch superinscribed in place of crossed-out ...... illegible...... illegible durch durch superinscribed in place of crossed-out ... gehindert wirdt, entperenn kann. Derwegenn gelanget an E(wer) E(rbarkei)t unser aller freuntliches bitten, diesulbte wolte obgedachtem schultzenn, / der des obgenanten großmächtigen hern marienburgischen woiwoden underthan ist, on the margin in place of crossed-out obgenanten hern Hans von Baisenn underthan ist obgenanten hern superinscribed in place of crossed-out edlen und ernvhesten hern edlen und ernvhesten hern obgenanten hern obgenanten hern superinscribed in place of crossed-out edlen und ernvhesten hern Hans von Baisenn underthan ist obgenanten g(roßmäch)t(igen) hern Georg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377)marienburgischen woiwodenGeorg von Baysen (Jerzy Bażyński) (*1469 – †1546), 1503-1512 Chamberlain of Marienburg (Malbork); 1512-1546 Voivode of Marienburg (PSB 1, p. 377) underthan ist, obgenanten großmächtigen hern marienburgischen woiwoden underthan ist, on the margin in place of crossed-out obgenanten hern Hans von Baisenn underthan ist / umb gutter nachparlicher vorwanten freuntdschaft willenn / den vorhalt[...] hidden by binding[...][...] hidden by binding scholheinst widderum czueignen. Daran E(wer) E(rbarkei)t dem armen man hidden by binding[an]an hidden by binding grosse furderung seiner narung / und uns ein sunderlichenn gefa hidden by binding[a]a hidden by bindinglenn, / widderum kegenn die mit vielen czugehanen willen und dinstes czuvorschuldenn, thun wirdt. Got der almechtige wol[...] hidden by binding[...][...] hidden by binding E(wer) E(rbarkei)t mit , volkomner superinscribed in place of crossed-out langerlanger, volko(m)ner, volkomner superinscribed in place of crossed-out langer gesuntheit und gelucklichem regement, / welchs wir Ewer E(rbarkei)t aller thun wunschen, / lange erhaltenn.

Dat(um)

42 IDT  281 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon        1546-10-17

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna, AAWO, AB, D. 70, k. 342r-343v
2regest,
43 IDT  328 Sigismund II Augustus Jagiellon do Sigismund I Jagiellon    Vilnius    1547-02-25

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XVI w., UUB, H. 155, k. 148a

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

King Sigismundus II Augustus to the king Sigismundus I

Vilnius, 25.02.1547

Serenissime Rex et noster parens colendissime. Quae sit cura et solicitudo petitionesque statuum terrarum Prussiae, vt concessiones praefecturarum alienigenis contra iura eorum, vt asserunt, factae in integrum restituantur, Serenissima Maiestas Vestra ex aliis literis nostris abunde intelligere dignabitur. Itaque, si Serenissima Maiestas Vestra preces eorum exaudiendas duxerit, maiorem in modum rogamus, velit generosum Ioannem a Baisen castellanum Elbingensem, cum propter patris eius merita, tum eius singularem virtutem bene merendique studium, in capitaneatu Gneuensi clementer conseruare, ab omnibus enim nobis commendatur, ita vt facile credamus Serenissimam Maiestatem Vestram hoc beneficium suum in hominem gratum collaturam esse. Quod nos omni studio officiisque nostris obsequentissimis mereri contendemus. Deus omnipote<n>s seruet et regnare faciat Serenissimam Maiestatem Vestram diutissime sanam et felicem. Cuius gratiae et amori paterno nos ipsos etiam atque etiam vnice commendamus.

Vilnae, die XXV Februarii anno domini M.D.XLVII

 

44 IDT  342 Council of Royal Prussia do Sigismund I Jagiellon        1547-05-13

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion, AAWO, AB, D. 70, k. 304r
2kopia,
3regest,
45 IDT  766 Georg SCHEWECKE & Georg von HÖFEN (FLACHSBINDER) & Georg MANDT do Sigismund I Jagiellon        [1547, shortly before May 27]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, poprawki ręką pisarza, corrections in Dantiscus hand, AAWO, AB, D. 70, k. 305r-306r
46 IDT  565 [Joachim II of Brandenburg Hector?] do [Sigismund I Jagiellon?]        [1547, after April 24]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1ekscerpt język: łacina, ręką pisarza, XVI w., AAWO, AB, D. 24, k. 34v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Scribunt illustres domini duces PomeraniaPomeraniaePomerania se insimulatos esse apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesaream maiestatemCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, quod conspiraverint contra maiestatem eius et, cum alia nonnulla contra maiestatem eius designaverunt, tum suppetias etiam rebellibus eius tulerint, quibus de rebus omnibus etsi purgare se diligenter maiestati eius conati sunt, non potuisse tamen se hactenus ulla purgatione deprecationeque sua animum illius graviter offensum mitigare esseque ingens periculum, ne maiestas eius caesarea exercitum suum in terras eorum PomeraniaPomeraniaePomerania immittat. Quam ob rem a nobis magnopere petiverint, ut interponere nostras pro illis preces dignaremur, quo gratiam Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesareae maiestatisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile reconciliare sibi possent. Scribit etiam illustris dominus Albrecht I von Hohenzollern-Ansbach (Albrecht von Brandenburg) (*1490 – †1568), 1511-1525 Grand Master of the Teutonic Order; from 1525 to his death Duke in Prussia as a liegeman of the Polish king; son of Friedrich V of Brandenburg der Ältere and Sophia Jagiellon (daughter of Casimir IV Jagiellon), nephew of Sigismund I, King of Poland; founder of the university in Königsberg (1544)dux PrussiaeAlbrecht I von Hohenzollern-Ansbach (Albrecht von Brandenburg) (*1490 – †1568), 1511-1525 Grand Master of the Teutonic Order; from 1525 to his death Duke in Prussia as a liegeman of the Polish king; son of Friedrich V of Brandenburg der Ältere and Sophia Jagiellon (daughter of Casimir IV Jagiellon), nephew of Sigismund I, King of Poland; founder of the university in Königsberg (1544), si vicinas Duchy of Saxe-Wittenberg (Saxony), duchy in central Germany, state of the Holy Roman EmpireSaxoniaeDuchy of Saxe-Wittenberg (Saxony), duchy in central Germany, state of the Holy Roman Empire provincias, cuius generis est PomeraniaPomeraniaPomerania, Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesarea maiestasCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile occupaverit a Wolfgang Schutzbar Milching (*1483 – †1566), 1529-1543 Komtur of the Bally of Hesse at Marburg; 1543 Hochmeister and Deutschmeister of the Teutonic Ordermagistro ordinisWolfgang Schutzbar Milching (*1483 – †1566), 1529-1543 Komtur of the Bally of Hesse at Marburg; 1543 Hochmeister and Deutschmeister of the Teutonic Order designato non parum discriminis Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of PolandPrussiaePrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland terris impendere. Proinde petit, ut operam nostram interponamus, quo bellum istuc exitiale pace commutetur, et vias inveniamus, quibus et Duchy of Saxe-Wittenberg (Saxony), duchy in central Germany, state of the Holy Roman EmpireSaxoniaeDuchy of Saxe-Wittenberg (Saxony), duchy in central Germany, state of the Holy Roman Empire Johann Friedrich der Großmütige (Johann Friedrich von Wettin) (*1503 – †1554), 1532-1547 Prince-Elector of Saxony; one of the leaders of the Schmalkaldic LeagueduxJohann Friedrich der Großmütige (Johann Friedrich von Wettin) (*1503 – †1554), 1532-1547 Prince-Elector of Saxony; one of the leaders of the Schmalkaldic League, et nepos noster Albrecht II Alcibiades (of Brandenburg-Kulmbach, Albrecht von Hohenzollern Alkibiades) (*1522 – †1557), son of Casimir, Margrave of Brandenburg-Kulmbach, and Susanna von Bayern; 1541-1554 Margrave of Brandenburg-KulmbachAlbertus Iunior BrandenburgensisAlbrecht II Alcibiades (of Brandenburg-Kulmbach, Albrecht von Hohenzollern Alkibiades) (*1522 – †1557), son of Casimir, Margrave of Brandenburg-Kulmbach, and Susanna von Bayern; 1541-1554 Margrave of Brandenburg-Kulmbach ex ea, in qua sint, captivitate liberari queant.