» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

A-Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z


WYSZUKIWANIE

Dokumenty – pełny tekst

Spis Baza danych Pełny tekst

Znaleziono: 112

zachowanych: 112 + zaginionych: 0

1 IDT  110 Statement of Ioannes DANTISCUS concerning his litigation with Dirrig FALCKE    Marienburg (Malbork)    1517-10-03

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: dolnoniemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 65, 146r-v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Vor allen und iczlichen den disse meyne schrifft zw lesen oder horen vorkompt. Thu kund und bekenne ich Ioannes von Hoven genant Flachsbinder doctor etc. und koniglicher maiestet secretarius / wie das ich uff ansynnen und beche der namhafftigen hern Hinrich Wisen burgermeister unnd magistri Ambrosii Storm stadtschreiber zw Danczke / doselbst zwem etlichen vortrag in meyner sachen mit Dirrick Falcken in volmacht seines bruders Herman zw Lubeck / geben domit ich mit eim ersamen rath / dem ich gern / wie billich / dinst und willen bewyse / nicht zw unlust kueme. / So ich aber mit schweren geschefftten behafft und im awsczoge zw koniglicher maiestet bin / hab ich in meynem abwesen der togenthsamen C[athrynen ] frawenn Lugks von Telghen nhagelatene wedewe / myner medder / volkame macht tho don und tho laten / geliker wisz aff ik personlik kegenwer dich were mit Dirrik Falken tho handlen gegewen / und gewe mit dissem meynem breve / idoch mit solkem beschede / dat sze Dirrigk Falken nicht mehr dan de IIII-c marg by Jorgen Flemynge tho erstatunge der schuldt und der szaken genczliker entrichtung szal inrumen und ubergewen / und ower dat em alle schulde de im Hans Falken vorstorwen register befunden / ower reken und tho egenen. /

So awer Dirrigk hir mitte nicht mochte tho kamen / sal se em hundert marg in twen jaren schuldich sin tho gewen nha denne allerding der saken tho fellich / sollen vor nicht und thot geholden werden / hirinne wo bawen berort / gene ik gedochter frwen tho handlen volkamene macht / mit solker protestacion / szo diten wo angeseth worde affgeslagen / sulkene vorgevene macht meynem rechte tho der saken / unschedlig und wedder an my volkomlich fallende szal syn. /

Werde ik my wider darin weten tho holden / des tho enem gethuchnis / ist dyt myner egene hantschrifft und signit und angedruck.

Datum tho Marienborch 3 Octobris 1517.

2 IDT  120 Privilege for Graudenz (Grudziądz) town council    Graudenz (Grudziądz)    1533-10-31

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, Baltazar z Lublina????, AAWO, AB, D. 67, k. 237r-238v

Publikacje:
1UBC Nr 891, s. 748-750

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei et apostolicae sedis gratia episcopus Culmensis administrator Pomezaniensis salutem in Domino universis et singulis praesentibus et futuris. Ad perpetuam rei memoriam. Cum pontificii nostri sit muneris et functionis ecclesiarum dioecesis nostrae commodis quanta possumus diligentia providentiaque prospicere curandumque a nobis opera sit cum pia tum vigilanti, ut qui spiritualibus cibis verbo Dei, qui vere animi cibus est , commissas suae curae oves pascunt ab iis vitae alimenta pia gratitudine quoque recipiant . Sane cum parochialis ecclesia oppidi Graudencii Pom <e> zaniensis dioecesis ita reditu suo et obventionibus annuis aliquot iam annis decreverit, ut aegre sacerdos, qui in ea rem divinam facit, victum suppeditatum habeat, cum tamen apostolus servienti altari ab altari victum constituerit, nec ipse magister noster Christus bovi trituranti obligari interim os voluit, quapropter cum dicta parochialis ecclesia octo tantum mansos terrae cultae leisacks vulgariter appellatos sitos in his limitibus et confiniis inter praedia Clode, Sarnowke, Rogoszigk et flumen Prenczellam, in capitaneatu Graudentino dictae dioecesis ex omni dote reliquos habeat, qui pro certo an...uo censu elocati minimum quiddam ad victum pastori necessarium dependeant, ut nec pastor, si ipse coleret, cum longius ad tertium propemodum miliarium a Graudencio distent, non tam suo cum fructu quam decessu cultus divini et impartiendorum ecclesiasticorum sacramentorum ingruente necessitate impedimento colere posset. Consulatus autem Grudencii nostro, quem fecimus eis in Domino, hortatu studioque pietatis adductus cum honorabili nobis in Christo dilecto Paulo <Andrew> , moderno dictae parochialis ecclesiae rectore, contractu permutationis pro dictis mansis de nostro consensu inito, scilicet quo dictus consulatus iure perpetuo praedictos mansos, sicut ipsa ecclesia et parochi eius hactenus possederunt, haberet teneret et possideret , dictaeque parochiali ecclesiae Graudencii et praesenti et pro tempore successuris rectoribus eiusdem ex reditu et proventu ipsius oppidi Graudencz in compensam annuis viginti marcis Pruthenicis in singulos annos pro festo divi Michaelis decem et festo Paschae reliquis decem marcis in quamlibet marcam 20 grossos computando ex reditu civitatis persolvendis pro se et successoribus suis, quemadmodum in litteris obligatoriis dicti consulatus pro se et successoribus suis perpetuo futuro tempore sese solemniter obligaverit rogantes nos, ut quia immobilium ecclesiasticarum rerum alienatio nisi causa cognita et ob evidentem ecclesiarum utilitatem citra consensum episcopi sui iure non firmetur, quatenus auctoritate nostra episcopali constit <ut> o de evidenti prius per diligentem ...ognitionem dictae ecclesiae utilitate, eandem permutationem et alienationem ratam firmamque habere et approbare dictasque viginti marcas annuas sub ecclesiastica protectione recipere dignaremur. Nos itaque praemisso diligenti tractatu invenimus modis omnibus non solum dictam permutationem in ipsius parochialis antedictae ecclesiae utilitatem evidentem cedere sed omnino modo sacerdos victu destitui non deberet cultusque Dei Omnipotentis intermitti pernecessariam esse et ideo diligenter litteris obligationis ipsius consulatus Graudencii recensitis et expensis permutationeque in eisdem contenta et eius causa considerata auctoritate nostra, qua fungimur in hac parte, dictam permutationem alienationem assignationemque ipsarum viginti marcarum tenore praesentium approbamus et ratificamus transferentes omne ius utile cum directo dominio ex nunc ipsorum octo mansorum eiusque possessionem cum omnibus pertinentiis suis in praedictos consules eorumque successores iure perpetuo tenendos et possidendos sine alicuius contradictione pacifice et insuper recipimus in protectionem ecclesiasticam nostram et successorum nostrorum catholice intrantium dictas viginti marcas annuas volentes omnino quod rectores pro tempore ipsius ecclesiae pro illis singulis annis ad constitutam in litteris diem exigendis ecclesiastica libertate gaudeant et fruantur iureque et immunitate dotis dotationisque ecclesiasticae ab omni alia profana iurisdictione, nisi quantum ad iuris subsidium e...imimus exemptosque esse perpetuo declaramus per praesentes assignantes eundem reditum ecclesiae parochiali memoratae utili directoque dominio possidendum vel quasi omnibus futuris temporibus sine omni molestia pacifice quoque et quiete, decer...entes prorsus firmitudinem nullam habere, si quis in contrarium fecerit.

In cuius rei robur ad perpetuam rei memoriam has litteras confirmatorias proinde dedimus sigillique nostri appensione communiri fecimus.

Actum in conventu Graudentino terrarum Prussiae ad festum divi Michaelis congr <eg> ato, die ultima mensis Octobris sub anno a nativitate Domini 1533.

3 IDT  283 Mandate for Kulm (Chełmno) Chapter    Löbau (Lubawa)    1533-12-29

Publikacje:
1UBC Nr 893, s. 750-751

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes, Dei gratia episcopus Culmensis et administrator ecclesiae Pomezaniensis venerabilibus dominis Canonicis totique Capitulo ecclesiae nostrae cathedralis Culmensis salutem in Domino.

Quia venerabilis dominus Leonardus Niderhoff decanus Varmiensis et canonicus dictae ecclesiae nostrae Culmensis per procuratores suos coram nobis personaliter constitutos dictos suos canonicatum et praebendam in personam honorabilis domini Vincencii Kerger plebani in Schoneck Wladislaviensis diocesis in manibus nostris simpliciter pure et libere resignavit, nos vero huiusmodi resignationem ab ipsis procuratoribus dicti domini Leonardi ad Sancta Dei Evangelia, quod in dicta resignatione non intervenit neque interveniet fraus dolus simoniae labes vel quaevis alia illicita pactio vel corruptela recepto primitus in animam ipsius domini Leonardi Niderhoff corporali iuramento recipientes praefatum dominum Vincencium in et ad dictos canonicatum et praebendam per manus nostrae traditionem et capiti suo impositionem investivimus et instituimus tenoreque praesentium investimus instituimus et de eisdem providemus stallum ei in choro et vocem in capitulo cum plenitudine iuris canonici in ipsis canonicatu et praebenda assignantes. Quocirca vobis supradictis venerabilibus dominis canonicis capituli nostri Culmensis fratribus nostris carissimis vestrumque cuilibet mandamus, quatenus praefatum dominum Vincencium in et ad dictos canonicatum et praebendam et ad eorum possessionem corporalem et realem auctoritate nostra praesentibus vobis hac in re commissa inducatis ipsumque in canonicum et in fratrem nomine dictorum canonicatus et praebendae in dicta nostra ecclesia Culmensi recepto tamen primitus de observandis statutis et consuetudinibus dictae ecclesiae nostrae Culmensis iuramento recipiatis ac stallum in choro ac vocem in capitulo cum plenitudine iuris canonici sibi assignantes nihilominusque de omnibus et singulis fructibus redditibus proventibus iuribus et obventionibus universis dictorum canonicatus et praebendae sibi integre respondeatis et ab aliis, quorum interest, responderi faciatis.

In quorum omnium maiorem fidem et robur sigillum nostrum praesentibus subappendi fecimus.

Actum et datum in arce nostra Lubaviensi, die XXIIII mensis Decembris anno Domini M-o D-o XXXIII-o.

4 IDT   19 Privilege for Friedeck (Wąbrzeźno)    Friedeck (Wąbrzeźno)    1534-01-10

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), k. 454

Publikacje:
1UBC Nr 894, s. 751-752

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

In nomine Domini amen.

Cum adeo humanae imbecillitatis labilis sit et fluxa memoria, ut nisi ea, que diuturna esse debent, scripturarum et testium sufficienti annotatione memoriae commendentur temporis successu obliterari oblivionique tradi possent, ad perpetuam igitur memoriam nos Ioannes de Curiis Dantiscus Dei gratia episcopus Culmensis et administrator episcopatus Pomezaniensis universis et singulis praesentibus et futuris manifestum facimus, quod dignam habentes rationem bonorum nostrorum episcopalium Fredeck seu Wambrzezno nuncupatorum, cupientes ea ad commodiorem frugem, quemadmodum tenemur, perducere incolasque illorum omni alioqui libertati hactenus destitutos et quasi pro rusticis habitos singulari nostri gratia et munificentia prosequi, illos per privilegium per nos impetratum serenissimi principis et domini domini Sigismundi Dei gratia regis Poloniae magni ducis Lithuaniae Russiae Prussiae Masoviae etc. domini et heredis domini nostri clementissimi atque auctoritate superioritatis nostrae cives esse et haberi iureque ac libertate civili uti debere admisimus et constituimus nundinisque et aliis libertatibus more aliarum civitatum et oppidorum, prout in litteris et privilegio suae sanctae regiae maiestatis, quod apud nos est, continetur donantes illisque ultra quadraginta mansos a prima locatione illorum bonorum emensuratos et datos, viginti alios villae desertae Podwiesk dictae addidimus, ut in toto sexaginta mansos mensurae Culmensis habea <> t, eosque iure haereditario ipsi et eorum successores possideant, ia tamen, ut nobis et nostris successoribus ipsi et eorum successores singulis annis pro festo sancti Martini a quolibet manso mediam alteram marcam numeri et monetae Pruthenicalis, marcam per viginti grossos computando, unum modium avenae et duos pullos solvere et labores de eisdem mansis, ut in aliis bonis nostris in usu est, solitos et consuetos facere sint astricti. Insuper quinquaginta sex iugera agri, quae prius ad arcem nostram Frideck spectabant, eis contulimus, a quorum quolibet singulis annis nobis et nostris successoribus dare tenebuntur decem solidos usualis monetae. In recognitionem vero superioritatis nostrae omnes et singuli, qui cerevisiam coquunt vel in posterum coquere voluerint, quilibet a domo, quam inhabitat, pro divi Martini festo quinque grossos, ceteri vero incolae illius oppidi a qualibet domo seu area per duos grossos nobis et nostris successoribus episcopis singulis annis perpetuo solvere tenebuntur. Quo autem commodius oppidi praetorium et alia in usum publicum aedificia erecta in structuris possent conservari lutumque et id genus sordes educi mundeque omnia teneri, pro utilitate publica dedimus illorum reipublicae cum toto exinde proventu principaliter casas circumquaque praetorium aedificatas braxatorium cum brasiatorio balneum quinque insuper areas pro domibus aedificandis necessarias. Ex his omnibus proventus totaliter in usum publicum cedere debent. Ex lanienis vero seu, ut vocant, macellis carnium, a quorum quolibet singulis annis quilibet lanius medium lapidem sepi pro festo sancti Martini solvere tenebitur, et a pistoribus aliisque opificibus, quibus tempore suo iuxta morem aliarum civitatum census instituetur, quod in arbitrium nostrum et successorum nostrorum reiicimus, medietatem huiusmodi proventus pro nobis et nostris successoribus reservamus, alium in usum publicum conferimus. Insuper pro insigniis seu ut vocant sigillo illis auctoritate nostra et sacrae caesareae maiestatis nobis in hac parte concessa , alam aquilae unam coloris nigri et per transversum illius alae pedum seu pastorale fixum, quemadmodum in calce litterarum seu privilegii huius est depictum, praesentium vigore conferimus dantes et concedentes praefatis subditis nostris in eis et in omnibus aliis libertatibus iure Culmensi perpetuo gaudere et frui.

Datum in castro nostro Fredeck die decimo mensis Ianuarii anno Domini millesimo quingentesimo trecesimo quarto.

Praesentibus ibidem nobilibus dominis Bernardo et Georgio de Curiis, alias Flachsbinder fratribus nostris et Matthia Mgowski scabino terrae Culmensis ac honorabilibus et nobilibus dominis Iacobo Szepanski sacellano et Andrea parocho in Frideck, praefecto in Frideck nostris, ac Paulo Koss et Michaele Balginski servitoribus nostris et aliis plerisque fidedignis testibus ad praemissa harum,

quibus sigillum nostrum maius praesentibus est subappensum testimonio, litterarum.

5 IDT  159 Ioannes DANTISCUS promises Kulm town council to reimburse school house building    Löbau (Lubawa)    1534-01-30

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, autograf, BCz, 244, s. 28 (t.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir Ioannes etc. thun kunt mit dissem unserem offen... brive / das wir dem ersamen unseren liben getrewennn burgermeister und rathman unser stat Colmenn gut sein und vorsprechen vor hundert marck preuschen, XX groschen in eynen marck gerechent, / welche sie zu bau der schuler hau[s] bey in zu Colmenn sollen auslegenn / und so solch gelt mit der zceit in III jaren nicht wurde widerummb in von gedochter schulen beczalt werden, / gloube wir in solch gelt zuerlegenn. / Hieruff wir in dissen unseren briff mit unserem angedruckten sigel wissentlich haben lossen gebenn. /

Datum uff unserem slosse Lobau, den XXX tag Ianuarii anno Domini 1534.

6 IDT   49 Contract between Ioannes DANTISCUS and Hans BLOMCHE    Löbau (Lubawa)    1534-09-29

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: niemiecki, ręką pisarza, poprawki własnoręczne nadawcy, BCz, 1624, s. 83- 86
7 IDT  241 Confirmation of privilege by Ioannes DANTISCUS for Szymon, sołtys of Kokocko    Althausen (Starogród)    1535-06-16

Publikacje:
1UBC Nr 902, s. 758-759

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Ioannes Dei gratia episcopus ecclesiae Culmensis et administrator episcopatus Pomezaniensis universis et singulis praesentibus et futuris harum notitiam habituris notumfacimus per praesentes, quomodo veniens ad praesentiam nostram fidelis nobis in Christo dilectus Simon scultetus villae nostrae Cokoczko humiliter nobis exposuit, quod litteras immunitatum seu privilegium, quod super tribus mansis scultetiae dictae villae nostrae a praedecessoribus nostris felicis recordationis dominis episcopis ecclesiae Culmensis praedecessores ipsius habuerunt, tempore bellorum harum terrarum Prussiae amisissent, utpote per milites exusta villa et ecclesia insimul, ubi privilegium illud servabatur, fuisset similiter exustum. Proinde nobis humiliter ac debita cum instantia supplicavit, ut illi clementer consulere litterasque novas et ab alio sculteto distinctas (cum ibi duo sint sculteti, quorum alter duos hic vero tres mansos habet) seu privilegium dare et concedere dignaremur. Nos itaque exquisitis prius diligenter et perceptis probationibus et documentis fide dignorum de huiusmodi scultetiae dispositione et eius privilegio, a quibus sufficienter docti sumus, quod post amissum privilegium tres illos mansos ad officium scultetiae in dicta villa nostra Cokoczko spectantes, ipse et praedecessores eius legitime et pacifice et quiete possederunt, et hucusque nullus ex praedecessoribus nostris illum molestavit vel inquietavit unquam. Acclinati illius supplicibus et rationi consonis precibus, ne hac occasione, quod scilicet privilegium non haberet, aliquod in posterum damnum percipere posset, litteras seu praesens privilegium ei eiusque veris ac legitimis successoribus et haeredibus gratiose dare et concedere duximus damusque et concedimus per praesentes in hunc qui sequitur modum. Imprimis quod memorato sculteto Simoni ipsiusque veris ac legitimis successoribus et haeredibus ad officium scultetiae tres mansos liberos, qui a prima locatione illius villae ad idem iudicium pertinuerunt, ratione scultetiae et servitii nobis impendendi et faciendi iure hereditario more aliarum nostri episcopatus scultetiarum donamus et conferimus harum vigore mediante cum omni utilitate iure Culmensi perpetuo possidendos. Ceterum quia dicta villa nostra Cokoczko in universo cum tribus mansis Simonis et duobus Nicolai scultetorum debet quinquaginta mansos continere, quod ipsi cultores et possessores dictorum mansorum villae praedictae satisfacientes labori, quem nobis tenentur, omnes et singuli de quolibet manso unam marcam numeri et monetae prutenicalis computando quamlibet marcam pro viginti grossis cum duobus pullis et uno modio avenae pro festo sancti Martini solvere tenebuntur et perpetuo sunt adstricti.

In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium sigillum nostrum maius praesentibus est subappensum.

Actum et datum in castro nostro Starogrod, ... decima sexta ... Iunii anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo quinto.

Praesentibus ibidem venerabili honorabilibus ac nobilibus dominis Baltazaro a Lublin canonico Culmensi cancellario et officiali nostro, Thoma e Bidgostia oeconomo nostro in Starogrod, Iacobo Sczepanysky sacellano nostro, Iacobo Kowalewsky burgrabio nostro in Starogrod et Michaele Balczynsky aulico nostro testibus ad praemissa.

8 IDT   81 Ioannes DANTISCUS? dla Barthel KRAFT?     s.l.    1535?

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna, BCz, 1624, s. 97-100
9 IDT  160 Testimony dla ecclesiastical judges of Roman Catholic Church    Löbau (Lubawa)    1536-01-07

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, BCz, 244, s. 55 (b.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes Dei gratia etc. manifestum facimus et fatemur per has nostras litteras coram omnibus cuiuscumque status aut dignitatis iudicibus in spiritualibus constitutis nos penitus ignorasse nobilem olim Iacobum Rokoss publicum homicidam fuisse antequam ius quoddam praetensum expectativae ad ecclesiam nostram a praedecessore nostro assecutus fuerat , quod quidem nullius vigoris ius ab ipso Iacobo resignatum, cuidam sacerdo[ti] Thoronensi Casparo Lisman, sub eadem ignoran[tia] confirmavimus illumque in eccelesiam nostram induci p[rae]misimus. Cum autem certiores facti essemus resig[na]torem illum priusquam a praedecessore nostro exspectativam obtinuiss[e], quam tamen praeter Romanum pontificem nemo nisi privileg[iati] episcopi dare possunt, homicidam publicum fuisse, ius illud praedecessoris nostri et confirmationem nostram , quae ea in re vigorem habere non potuit, cassavimus. Cum nemo potest plus iuris conferre in alium, quam sibi competere, dinoscatur, unde canonicatum eccelsiae nostrae proxime vacantiae, post m[ortem] venerabilis Ioannis Mekler, venerabili domino Baltasari a Lublin artium magistro et cancellario nostro contulimus, cuius et ad praesens et supra anni spatium habet possessio[nem] ex eaque ipsum Casparem Lisman, cum in illa [numquam] fuerit, minime detrusit, vel ut ipse falso conqueritur, spoli[a]vit.

In cuius rei testimonium has scribi et sigillo [nostro] communiri iussimus manuque propria subscripsimus.

Dat[um] ex castro nostro Lubaviensi, VI Ianuarii MDXXX[VI].

10 IDT   69 Ioannes DANTISCUS confirms a sentence concerning litigation between parish priest of Żuławy Wielkie (Grosses Werder) and the citizens of Żuławy    Marienburg (Malbork)    1536-05-16

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: niemiecki, XVI w., APG, 508, 1218, s. 10-10a
2kopia język: niemiecki, XVI w., APG, 508, 1218, s. 14
11 IDT  353 Ioannes DANTISCUS dla Council of Royal Prussia?    Marienburg (Malbork)    [1536-05-09 — 1536-05-21]

Publikacje:
1LENGNICH s. 165 (wzmianka)
2UBC Nr 908, s. 765 (wzmianka)
3LECHICKA s. 19 (wzmianka)
12 IDT   71 Court ruling dla Nikolaus SCHÖNBORN von Thorn & inhabitants of Vildenberg    Löbau (Lubawa)    1536-05-24

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, ręką pisarza, APG, Akta miasta Malborka, Dyplomy, 508, Nr 2539, s. 2

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et administrator episcopatus Pomezaniensis universis et singulis praesentibus et futuris manifestum facimus, quod in causa inter venerabilem dominum Nicolaum Schonborn parrochum Marienburgensem ex una et certos incolas villae Vildenberg partibus ab altera occasione octo mansorum agri fundi seu dotis parrochialis Marienburgensis in praefata villa Vildenberg consistentium, quos incolae dictae villae parrochi nulla ratione habita pro libitu suo colere consueverant parrocho petente se in libertate ecclesiastica conservari. Et ut cuicumque vellet hominum, qui eos mansos coleret, eidemque aut eius successoribus parrochis pro tempore existentibus certam pensionem singulis annis solveret, locare et conducere posset, non obstante renitentia et quovis impedimento incolarum villae praefatae Vildenberg, allegantium se agros illos conductione fimi, cultura assidua meliorasse nec posse aut debere illis agris privari. Sed cum bona spiritualia libera sint nec alicui saeculari legi obnoxia immunitateque ecclesiastica gaudere debeant attento, quod quamvis incolae villae Vildenberg agros meliorassent, nihilominus fructum eorum labori condignum ex illis perceperunt. Qua de re hac nostra sententia definitiva decernimus firmiterque observari volumus, ut parrochus Marienburgensis pro tempore existens plenam et omnimodam habeat potestatem agros seu mansos ecclesiae seu locare et conducere cuicumque voluerit seu ipse colere pro arbitrio usuque suo et ecclesiae meliori. Et si quis in contrarium facere attemptaverit, aut dictum parrochum in ea libertate impedire voluerit, noverit se sententiam excommunicationis ipso facto incidisse.

In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium praesentes litteras sigilli nostri maioris appensione iussimus communiri.

Actum Marienburgi, datum vero in castro nostro Lubaviensi, XXIIII Maii anno Domini millesimo quingentesimo trigesimo sexto.

13 IDT  166 Power of attorney dla Georg von BAYSEN (BAŻYŃSKI)    Löbau (Lubawa)    1536-07-26

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, BCz, 244, s. 145 (t.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes etc. manifestum facimus omnibus, quibus expedit, vobis vero praesertim generoso domino Stanislao Costka capitaneo Golubensi castrique Marienburgensis et terrarum Prussiae thesaurario, quod magnifico domino Georgio a Baisen [p]alatino Marienburgensi [e]t capitaneo Mevensi plenam nostram facultatem ...am ratione commis...ionis regiae habemus pro exsecutione declarationis serenissimae maiestatis regiae in exemptione villarum Libenau et Rauden dedidimus damusque praesentibus ratum firmumque observaturi quicquid per ipsum magnificum dominum palatinum in eo negotio actum factumue fuerit.

In cuius rei testimonium sigillum nostrum iis imprimi iussimus.

Actum et datum in castro nostro Lubaviensi, XXVI Iulii MDXXXVI.

14 IDT   42 Obligation dla Johann TYMMERMANN    Löbau (Lubawa)    1536-09-01

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, BCz, 1596, s. 437
2kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, Baltazar of Lublin, BCz, 1596, s. 436

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ego Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis etc. contentus sum et consentio per praesentes, ut reverendissimus dominus Mauritius episcopus Varmiensis assignari et reservari faciat apud Sedem Apostolicam venerabili domino Ioanni Tymmerman cantori et canonico Varmiensi super episcopatu Varmiensi pensionem annuam centum aureorum Hungaricalium, aureum per quadraginta quinque grossos Pruthenos computando, vel quantum pro tempore valuerit. Et casu, quo ante obitum praefati reverendissimi domini Varmiensis huiusmodi pensio apud Sedem Apostolicam expedita non esset, promitto bona fide et me obligo, quod quam primum possessionem episcopatus Varmiensis per coadiutoriam sive electionem seu quocumque alio modo assecutus fuero, praefatam pensionem, hoc est centum aureos Hungaros ut supra, nihilo minus sine ulla exceptione singulis annis quam diu vixero praefato domino Ioanni Tymerman realiter et cum effectu persolvam et de novo consentiam, quam primum a praefato domino Ioanne requisitus fuero, ut apud Sedem Apostolicam pensio huiusmodi ipsi domino Ioanni reservetur.

In quorum omnium fidem praesentes litteras manu mea propria scripsi et subscripsi meique sigilli subimpressione communivi.

In castro meo Lubaviensi, prima die Septembris MDXXXVI.

Ioannes episcopus qui supra, manu propria.

15 IDT  167 Resignation from a parish dla Urbanus ULRICI    Löbau (Lubawa)    1536-10-17

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, BCz, 244, s. 157 (c.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes Dei gratia etc. significamus tenore praesentium quibus expedit universis, quod nos commendatum habentes venerabilem dominum Urbanum Ulrici artium magistrum ac officialem Gdanensem ei ecclesiam nostram parochialem beatae Mariae Virginis in civitate Gdanensi praecipuam resignandam duximus, quemadmodum et tenore praesentium hac tamen adiecta, quae subsequitur, condicione sollemniter resignamus, quod primum commendarius noster, qui toto anno onera ecclesiae sustinuit, pro labore suo usque ad dominicam Quasi Modo Geniti proxime futuram omnes proventus ecclesiae et oblationes in officio suo manens nostro nomine percipere ipsaque dominica praefata eidem domino Urbano de domo parochiali e[t] usu eius cedere debeat relictis in ea rebus omnibus, quas primo ingressu [i]n ea invenit. Proinde reverendissimum in Christo patrem et dominum, dominum Ioannem Dei gratia episcopum Vladislaviensem orandum duximus, ut cum paternitas eius reverendissima cum iis nostris litteris de investitura praestanda per ipsum dominum Urbanum reverenter requisita fuerit, quod ad eam sub condicione superius expressa resignationem nostram, quam vigore praesentium coram eius paternitate reverendissima sollemniter omnibus forma et modis quibus possumus melioribus facimus, eidem domino Urbano non gravate curam animarum [in] eadem ecclesia committere atque investituram concedere velit.

In cuius rei certius testimonium has scribi et sigillo nostro communiri iussimus manuque nostra propria subscripsimus.

Actum et datum in castro nostro Lubaviensi, XVII Octobris MDXXXVI.

16 IDT  168 Receipt dla Mikołaj BOGUSZ    Cracow    1537-01-10

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, Baltazar of Lublin, BCz, 244, s. 189 (t.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

[No]s Ioannes [Dei gratia] episcopus Culmensis etc. recognoscimus vigore praesentium, [quod] a generoso domino Nicolao Boguss aulico regiae maiestatis ratione [ar]endae decimarum et proventuum ad ecclesiam nostram in Goląbie [spec]tantium anno Domini M-o DXXXVI centum florenos Hungaricales [in] auro in quemlibet 45 grossos computando , quos domino Georgio Hegel civi Cracoviensi adnumeravit, et iterum anno Domini M-o DXXXVII octava Ianuarii ab eodem domino Bogusz ratione praefatae arendae septuaginta quattuor florenos Hungaricales in auro et 18 grossos, quos nobis pro futuro festo Pentecostes solvere debuit, percepimus defalcando XXIIII marcas numeri et monetae Polonicalis pro decima Oszini a duobus annis per illustrem dominum Andream comitem de Tączin gladiferum Cracoviensem retenta, pro qua singulis annis per XII marcas dare se nobis submisit. De quibus centum septuaginta quattuor florenis Hungaricalibus et 18 grossis pro duobus annis exsolutis praefatum dominum Boguss quietamus et liberum reddimus per praesentes.

In cuius rei fidem sigillum nostrum praesentibus est subimpressum.

Datum Cracoviae, X Ianuarii anno Domini 1537.

Ioannes episcopus Culmensis subscripsit.

17 IDT  169 Receipt dla Andrzej TĘCZYŃSKI Jr    Cracow    1537-01-11

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, Baltazar of Lublin, BCz, 244, s. 189 (b.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes etc. recognoscimus vigore praesentium, quod ab illustri domino Andrea comite de Tączin gladifero Cracoviensi XXIIII marcas numeri et monetae Polonicalis pro decimo Oszini ad ecclesiam nostram parochialem in Goląbie spectante a duobus annis videlicet 1535 et 1536 retenta percepimus , reliquum quod spectat istius decimae a duobus annis retentae valorem, ei ex singulari nostra benevolentia ad praesens remittentes. De quibus XXIIII marcis praefatum illustrem Andream comitem de Tączin quietamus et liberum reddimus per praesentes.

In cuius rei fidem sigillum nostrum praesentibus est subimpressum.

Datum Cracoviae, XI Ianuarii anno Domini 1537.

18 IDT  131 Privilege and instruction dla Andrzej TĘCZYŃSKI Jr    Cracow    1537-02-05

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 68, k. 104

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et administrator episcopatus Pomezaniensis universis et singulis, ad quorum notitiam istae litterae contractus pervenerint, manifestum facimus, quod cum illustri domino Andrea comite de Tączin gladifero Cracoviensi ratione decimarum et proventuum ad ecclesiam nostram in Goląbia spectantium eo, ut sequitur, modo convenimus, quod incipiendo a festo Pentecostes anni Domini M-o DXXXVIII futuro, cum praesens arendator dominus Boguss arendam dimiserit, ipsi domino Andreae comiti de Tączin eas ipsas decimas et proventus conduximus seu arendavimus, sic quod ipse a reverendissimo domino episcopo Cracoviensi petat consensum, curiam et domum nostram plebanalem cum pecoribus porcis gallinis et aliis quibuscumque rebus domesticis una cum agris et generaliter omnibus, ut tabernis et rusticis ad ipsam domum nostram pertinentibus, omnes praeterea et singulas decimas proventus census et reditus nostros ad ecclesiam nostram in Goląbie spectantes pro centum florenis Hungaricalibus auri in quemlibet 45 grossos computando. Quos quidem centum, ut praemittitur, florenos ipse nobis sub censuris ecclesiasticis, quibus se submisit, pro festo Pentecostes singulis annis solvere et in effectu deponere obligabitur. Insulas vero Hystulares ceram mellificiique obventiones ac altarium oblationes ipsi ecclesiae sacerdotibusque et ministris eius pro candelis vino ture et aliis ad ecclesiasticas caeremonias necessariis reservamus. Similiter et administrationem ecclesiae atque scholae, capellanorum institutionem et destitutionem cum illorum integris decimis, quas illis relinquimus, in nostra cura retinemus, alia omnia in arendam domini Andreae comitis de Tączin reicientes. Qui etiam debebit curiam et domum nostram plebanalem et quae ad illam spectant cum aedificiis et structuris iuxta necessitatem providere reficere et a ruinis asserere saepesque et id genus construere et, ubi opus est, restaurare. Et si in successu temporis ab ea arenda seu contractu declinare voluerimus, licebit nobis sex mensibus, antequam hoc faciemus, illi voluntatem nostram denuntia.... Et cum hanc arendam dimiserit, omnia, quae in domo curiaque nostra invenit, non minori numero quam illis usus est, relinquere sit astrictus. Et quo contractus iste inter nos sit firmior et validior, similes litteras hunc contractum exprimentes sub sigillo suo dominus Andreas comes de Tączin nobis dare tenebitur.

In cuius rei testimonium sigillum nostrum praesentibus est impressum.

Datum Cracoviae, V Februarii anno Domini M-o DXXXVII.

19 IDT   96 Receipt from Ioannes DANTISCUS for Georg HEGEL    Cracow    1537-02-09

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, ręką pisarza, podpis własnoręczny, AAWO, AB, D. 4, k. 93
2brulion, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 27r (b.p.)
3kopia, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), s. 382

Publikacje:
1UBC Nr 914, s. 769-770

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes, Dei gratia episcopus Culmensis et administrator episcopatus Pomezaniensis tenore praesentium notum facimus nos ab honesto viro domino Georgio Hegel spectabilium dominorum Fuggarorum factore ducentos florenos quemlibet per triginta grossos Polonicales computandum in mutuum accepisse, quos illi bona fide et debita cum gratitudine hic Cracoviae cum primis persolvere pollicemur numerarique curabimus.

In cuius rei testimonium has scribi sigilloque nostro communiri iussimus manuque propria subscripsimus.

Actum et datum Cracoviae, IX Februarii anno Domini M-o DXXXVII.

Ioannes etc. episcopus Culmensis etc. manu propria subscripsit

20 IDT   24 Power of attorney dla Tiedemann GIESE    Löbau (Lubawa)    1537-08-16

Publikacje:
1UBC Nr 924, s. 779-780

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

In nomine Domini amen. Anno a nativitate Domini millesimo quingentesimo trigesimo septimo die vero decima sexta mensis Augusti pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Pauli divina providentia papae tertii anno tertio in mei - notarii publici testiumque infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum praesentia personaliter constitutus reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et canonicus ecclesiae Warmiensis principalis principaliter pro se ipso citra tamen quorumcumque procuratorum suorum hactenus quomodolibet constitutorum revocationem asserendo proposuit et dixit se nuper vigore citationis per venerabile capitulum ecclesiae Warmiensis decretae ad vigesimum diem mensis Septembris proxime futurum pro electione de novo episcopo et pastore eiusdem ecclesiae Warmiensis per obitum bonae memoriae Mauritii illius ultimi episcopi viduatae facienda vocatum et citatum esse, sed se huiusmodi electioni ob negotia publica harum terrarum et instantem publicam conventionem in Graudentz tenendam, ad quam se accingere cogitur, interesse non posse. Et cum nihilominus intelligat a multis retroactis annis in pluribus factis episcoporum electionibus praedictum capitulum habere in viridi observatione et consuetudine, quod ante ipsam electionem pro defensione iurium et libertatum ipsius ecclesiae Warmiensis ac tranquillitate et fraternae caritatis conservatione nonnulli articuli fieri soleant et formari, quos omnes electioni interessentes et ad quos spectat venire, promittere consueverunt ac iurare, ne autem propter praedictam suam futuram absentiam se ipsum et honorem suum negligere videatur et contemnere, si unus ex quattuor per sacram regiam maiestatem nominatus fuerit, ideo omnibus melioribus modo via iure causa et forma, quibus melius et efficacius de iure potuit et debuit fecit constituit creavit et solemniter deputavit suum verum certum legitimum et indubitatum procuratorem actorem factorem negotiorumque suorum infrascriptorum gestorem ac nuntium generalem et specialem, ita tamen quod specialitas generalitati non deroget nec e contra, videlicet venerabilem et praestantissimum dominum Tidemannum Gyse custodem et canonicum ecclesiae Warmiensis absentem tanquam praesentem solum et insolidum specialiter et expresse ad ipsius reverendissimi domini constituentis nomine et pro ipso omnes et singulos articulos ante aliquot menses in coadiutoriae de persona sua ad ecclesiam et episcopatum Warmiensem deputatione per ipsum promissos et iuratos ante et post factam electionem vel postulationem admodum promittendum et in animam suam de illis firmiter observandis iurandum, necnon ipsos nomine suo subscribendum. Promittens idem reverendissimus dominus episcopus constituens mihi notario publico infrascripto solemniter stipulanti et accipienti vice ac nomine omnium et singulorum, quorum interest intererit vel interesse poterit quomodolibet in futurum, se ratum gratum atque firmum perpetuo habiturum totum id et quicquid per dictum suum procuratorem in praemissis actum factum dictum vel procuratum fuerit ac se articulos huiusmodi, quatenus per ipsum capitulum ad ecclesiam Warmiensem postulatus fuerit, promittere et more praelatorum de firmiter ipsis observandis personaliter in praesentia primorum nuntiorum eiusdem capituli ad se venturorum iuraturum et manu sua propria subscripturum sub obligatione omnium et singulorum bonorum suorum praesentium et futurorum ac sub omni iuris et facti renuntiatione ad haec necessaria pariter et cautela.

Super quibus omnibus et singulis praemissis idem reverendissimus dominus constituens sibi a me notario publico fieri atque confici petiit instrumentum et instrumenta.

Acta sunt haec in arce Lubaviensi Culmensis dioecesis, sub anno indictione et aliis quibus supra.

Praesentibus ibidem dominis venerabilibus, dominis Alexandro Sculteti canonico et cancellario Warmiensis ecclesiae et Balthasare a Lublin canonico Culmensi et cancellario ac honorabili domino Iacobo Sczapnitzki sacellano praefati reverendissimi domini episcopi Culmensis testibus ad praemissa vocatis specialiter atque rogatis et ego Bartholomeus Bartholomei de Bydgostia clericus dioecesis Wladislaviensis sacra imperiali auctoritate notarius publicus etc.

21 IDT  244 Confirmation of privilege for Iacobus KIKOL GARDYUSKI & Bartholomeus de GRABAW    Löbau (Lubawa)    1537-09-09

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, APG, Akta wsi pomorskich - Akta wsi Grabowo (Grabau) powiat Lubawa gmina Lubawa, Dyplomy, 621, Nr 36

Publikacje:
1TOEPPEN 1868 s. 659-660
2UBC Nr 925, s. 780-781

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et administrator episcopatus Pomezaniensis manifestum facimus omnibus et singulis praesentes litteras visuris audituris et lecturis, quod ad nostram praesentiam venientes nobiles Iacobus Kikol Gardyuski et Bartholomeus de Grabaw feudales nostri nobis exposuerunt privilegium, quod se super certis mansis in villa nostra Grabaw habuisse praetendebant, esset illis in conflagratione novissima civitatis nostrae Lubaviensis, ubi illud tutioris loci gratia asservandum dedisse se affirmabant, pariter cum civitate exustum, nobis propterea humillime ac debita cum instantia supplicantes, ut illis de remedio providere opportuno et in libro nostro privilegiorum ad querendum committere dignaremur, si forte copia eorum privilegii inibi inveniri posset, ut eis eam ipsam privilegii copiam litteris nostris et sigillo roboratam, ne in posterum damnum aliquod sentire possent, dare et concedere dignaremur. Nos eorum precibus moti querendo reperta est in libro nostro privilegiorum copia eiusdem privilegii, quae de verbo ad verbum sequitur et est talis:

In nomine Domini amen. Nos Otto Prussiae dominus ac heres ... episcopis ... principibus quoque futuris praesens scriptum intuentibus seu audituris salutem et notitiam subscriptio... qui ... Actum et datum in Culmenze in domo habitationis nostrae anno nativitatis Domini MCCCXLVI, in festo sanctae Trinitatis. Praesentibus etc.

 Et quamvis praedictarum litterarum seu privilegii copia per nos visa et inspecta integra sana et prorsus omni vitio carens inventa est nihilominus cum multa temporis successu immutata alienata et in alium usum conversa sint, idcirco non ipsum privilegium, ut sonat, quod in nullo nobis et successoribus nostris derogare et obesse volumus, sed in eo duntaxat (satisfacientes dictorum feudalium nostrorum petitioni), quod hactenus dicti nobiles et feudales nostri in pacifica possessione habuerunt et nunc habent eoque huc usque usi sunt et utuntur in praedicta villa nostra Grabaw confirmamus ratificamus huic ipso perpetuum robur apponimus.

In quorum omnium fidem et testimonium sigillum nostrum maius praesentibus est subappensum.

Datum in castro nostro Lubaviensi, nona mensis Septembris anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo septimo.

22 IDT  413 Pattern of power of attorney dla Tiedemann GIESE    Löbau (Lubawa)    [1537-09-16 — 1537-09-20]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 2, k. 62r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et canonicus Warmiensis, notum facimus et attestamur per praesentes omnibus, quorum interest, quod

cum nuper ad diem et actum electionis de episcopo ecclesiae Warmiensis, die videlicet XX huius mensis Septembris, per venerabile capitulum eiusdem ecclesiae simus vocati, non possimus tamen ob causas et impedimenta inevitabilia electioni ipsi interesse, ne videamur ab officio nostro, quod dictae ecclesiae vacanti debemus, ulla ratione decedere aut ipsius ecclesiae negligere utilitatem, constituimus per praesentes ac nominamus procuratorem nostrum legitimum, solum et insolidum venerabilem fratrem nostrum N., dantes ei potestatem omnimodam pro nobis et nomine nostro dictae electioni seu postulationi futuri episcopi omnibusque propterea celebrandis seu habendis capitularibus consiliis et tractatibus interessendi causasque et excusationum rationes, cur personaliter interesse aut apud dictam ecclesiam temporibus statutis comparere non queamus, exponendi et allegandi. Vota quoque et suffragia tam in ipso electionis actu, quam in singulis aliis concomitantibus vel emergentibus consiliis et tractatibus capitularibus dandi et explicandi eaque admitti petendi ac alia quaecumque circa illa opportuna faciendi et exercendi, etiam si talia forent, quae mandatum exigerent magis speciale, quam praesentibus est expressum, promittentes bona fide nos habituros ratum et gratum quicquid per dictum nostrum procuratorem in his actum erit aut curatum.

In cuius fidem has litteras manu nostra propria subscripsimus sigilli nostri impressione communitas.

Datae in arce nostra Lobaviensi, die etc.

Ioannes episcopus Culmensis in fidem manu propria subscripsit

23 IDT  170 Deed of gift dla Jerzy GŁUCHOWSKI    Löbau (Lubawa)    1537-10-29

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, BCz, 244, s. 280

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis administrator Pomesaniensis et ad Varmiensem ecclesiam postulatus manifestum iis nostris litteris, quibus expedit universis, facimus, quod ex debito centum et septuaginta quinque marcarum per XX grossos computando, quod nobis nobilis Georgius Gluchowski debet , et cuius ratio[ne] iam nobis septuaginta quinque marcas persolvit, residuam summam centum marcarum nobili domino Nicolao Gluchowski dedimus et donavimus damusque et donamus cum omni facultate repetendi percipiendique a praefato domino Georgio tenore praesentium in eos videlicet usus, ut fratri suo domino Ioanni Gluchowski pro redemptione litterarum super villam Phalanczino et eiusdem in posterum impetitionis instantia quinquaginta marcas numeri supra expressi filiaeque eius Hedwigi ex gratuito nostro munere XXV marcas , reliquas vero XXV marcas filiae suae Anastasiae det ac extradat in effectu.

In cuius rei testimonium has nostras litteras scribi sigillique nostri impressione communiri iussimus.

Datae in castro nostro Lubaviensi, XXIX Octobris MDXXXVII.

24 IDT  164 Deed of gift dla Samuel MACIEJOWSKI    Löbau (Lubawa)    1537-11-16

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, BCz, 244, s. 301 (t.p.)

Publikacje:
1CEID 1/1 Anex

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

 

Ioannes Dei gratia etc. notum facimus iis nostris litteris, quod ex singulari nostra benevolentia dedimus et donavimus damusque et donamus eximio et venerabili domino Samueli Maczyowski Cracoviensi etc. canonico serenissimae regiae maiestatis secretario primario centum florenos Hungaricalios boni auri et iusti ponderis aut eorundem valorem, hoc est quadraginta quinque grossos in florenum computando, quos nobis generosus dominus Nicolaus Bohus regiae maiestatis aulicus ratione arendae ecclesiae parrochialis in Goląbya pro festo Pentecostes proxime futuro debet. De quibus quidem centum florenis ut praemittitur, cum eos domino Samueli nostro nomine persolvet, <eundem> dominum Nicolaum quietum et <> liberum reddimus.

In cuius rei testimonium has manu propria subscripsimus sigillo nostro communitas.

Actum et datum in castro nostro Lubaviensi, XVI Novembris 1537.

25 IDT  245 Confirmation of privilege dla Jakub STRASZEWSKI & Feliks DEMBIEŃSKI & Jakub DEMBIEŃSKI & Dominik DEMBIEŃSKI & Łukasz DEMBIEŃSKI & Wojciech DEMBIEŃSKI    Löbau (Lubawa)    1537-11-23

Publikacje:
1UBC Nr 933, s. 786

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis administrator Pomezaniensis et ad ecclesiam Varmiensem postulatus manifestum facimus tenore praesentium quibus expedit universis, quod ad nostram praesentiam veniens honestus Iacobus Straschewski feudalis noster de Dembyenye suo aliorumque feudalium nostrorum videlicet Felicis Iacobi Dominici Lucae Alberti Dembenyskye nomine nobis exposuit, quomodo privilegium, quod super triginta mansos bonorum Dembyenye a praedecessoribus nostris eorum praedecessoribus datos habuerunt, esset hoc praesente anno ipso Die Magno Veneris ex divinae maiestatis cuius iudicium abyssus multa permissione pariter cum ipsius domo, ubi illud servabat, exustum, nobis propterea humillime suo aliorumque praedictorum feudalium nostrorum nomine supplicavit, ut illis de remedio provide opportuno et in libro nostro privilegiorum ad quaerendum committere, si forte copia privilegii ipsorum inibi inveniri posset, ut eis eam ipsam privilegii copiam litteris nostris et sigillo roboratam, ne in posterum damnum aliquod sentire possent, dare et concedere dignaremur. Quaerendo ergo reperta est copia eiusmodi privilegii, quae de verbo ad verbum sequitur et est talis:

Otto divina et apostolicae sedis providentia Culmensis ecclesiae episcopus etc. ... Actum et datum in curia nostra Culmensee, anno Domini MCCCXXXV ipso die Parasceves, anno XII nostri praesulatus etc.

Nos itaque iustis supplicationibus praedicti honesti Iacobi Straschewski feudalis nostri suo aliorumque praedictorum feudalium nostrorum nomine factis benigne annuentes praeinsertas litteras seu privilegium in omnibus eius punctis clausulis articulis et condicionibus et toto eius tenore approbavimus ratificavimus et confirmavimus, prout approbamus ratificamus et confirmamus

ipsique robur firmum et validum obtinere decernimus tenore praesentium mediante harum, quibus sigillum nostrum maius est subappensum, testimonio litterarum.

Actum et datum in castro nostro Lubaviensi, feria sexta ante festum sanctae Catherinae anno Domini MDXXXVII.

Praesentibus nobili domino Georgio de Curiis alias Flachsbinder fratre nostro et venerabili ac honorabilibus dominis Balthasare a Lublyn canonico Culmensi et cancellario nostro Valentino plebano Lubaviensi Iacobo Szebawski(!) sacellano nostro et nobilibus Gregorio Czyrlynski burgrabio Lubaviensi Paulo Coss marschalco curiae nostrae et aliis plerisque fide dignis testibus ad praemissa.

26 IDT  165 Litterae passus for Jorg STAL issued by Ioannes DANTISCUS     Löbau (Lubawa)    [1537-11-28]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, autograf, BCz, 244, s. 311 (b.p., left margin)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Allen und iczlichen geistlichen und weltlichennn fursten / hernn lande und stetenn amptleutenn vor weserenn und zcollernn etc.

Thun kunt wir Ioannes noch entpittung unserr freuntlicher dienst grusses / und gunstes, / das wir mit zceigern dis briffs Jorg Stal unsere zcwene wagenn mit unserem geschir und flachs beladenn hynaus schickenn / uns da vor etliche ware und weine wider zubrengen. / Ist der wegen unser fruntlich bitt und synnenn wolt solche unsere zcwene geladen wagenn ein und aus zcol maut und ander hyndernis frey widerummb zu uns zcyhen und passirenn lossenn. /

Das vie und einn itzli{li}chen noch werde und stande freuntlich wollen vordynenn beschulden und vorgleichen / des zu erkunt hab wir an dissen briff unser sigel lossen drucken. /

Datum [aus un]serem slosse Lobau, denn [XXVIII] [Novemb]ris [MDXXXVII.]

27 IDT  246 Confirmation of privilege dla sołtys of Myśliwiec    Löbau (Lubawa)    1537-11-28

Publikacje:
1UBC Nr 934, s. 786-787

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Iohannes de Curiis Dantiscus Dei gratia episcopus Culmensis et administrator episcopatus Pomesaniensis et ad ecclesiam Varmiensem postulatus

...

Datum in castro nostro Lubaviensi, feria quarta ante festum sancti Andreae Apostoli anno Domini MDXXX...

praesentibus ... Georgio de Curiis alias Flachsbinder fratre nostro et ... domino Balthasare a Lublin canonico Culmensi et cancellario nostro Valentino ... parrocho Lubaviensi ... Gregorio Czirlinski burgrabio nostro Lubaviensi Paulo Coss marschalco curiae nostrae.

28 IDT  636 Ioannes DANTISCUS dla Gdańsk Town Council & all and each    Löbau (Lubawa)    1538-01-22

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: niemiecki, ręką pisarza, APG, 300, 2, 1000, s. 1-4
29 IDT  416 Legal instruction dla Collegiate Church in Guttstadt & parisch church in Glottau    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1538-05-03

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1ekscerpt język: łacina, XVII w., AAWO, Dok. D.M., K 4

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Clenodia fratrum in Ressel

Anno 1538 die Inventionis Sanctae Crucis, qui fuit 3 mensis Maii, data sunt in usum ecclesiasticum per reverendissimum in Christo patrem et dominum, dominum Ioannem episcopum Varmiensem de clenodiis monasterii Fratrum Eremitarum Sancti Augustini in Ressel pro ecclesia collegiata Gudstadiensi Pacificale unum habens in pondere sine berillo et reliquiis in eodem contentis marcam 1 et IX schot argenti Et pro altari domini praepositi in eadem ecclesia unum pacificale argenteum deauratum habens in pondere 17 scht. Pro ecclesia vero parochiali in Glottau sub cammeratu Gutstat calix unus deauratus cum patena habens in pondere duas marcas letig et IIII schot argenti ea conditione, ut si quando futuris temporibus monasterium praedictum restitui et in statu inhabitari contingerit, quod tunc praedictae ecclesiae in Gudstad et Glottau praememorata clenodia eidem monasterio absque omni dilatione restituere sint oblati.

Actum in Arce Heilsbergensi, anno et die quo supra.

30 IDT  182 Report of negotiations conducted by Ioannes DANTISCUS & Janusz LATALSKI    Wrocław (Breslau)    1538-06-16

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, BCz, 1596, s. 495-498
2brulion język: łacina, ręką pisarza, OS HHSA, Polen, I. 3, 1538, k. 41r-46r
3kopia kancelaryjna język: łacina, AAWO, AB, D. 68, k. 174

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Episcopus Varmiensis et Ianussius Latalski palatinus Poznaniensis et capitaneus Iuniwladislaviensis serenissimorum dominorum, dominorum Sigismundi Primi et Secundi regum Poloniae, magnorum ducum Litwaniae, Russiae totiusque Prussiae ac Masoviae etc., dominorum et heredum, dominorum nostrorum clementissimorum consiliarii, oratores et mandatarii ad sacram regiam maiestatem Romanorum, Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croaciae, Sclavoniae etc., archiducem Austriae etc. designati, universis et singulis praesentibus et futuris harum serie litterarum significamus et notum testatum manifestumque facimus, quod, cum superiori tempore inter praefatam regiam maiestatem Romanorum etc. ex una et praememoratum serenissimum dominum regem nostrum seniorem super collocanda serenissima principe domina Elisabet, filia primogenita dicti serenissimi regis Romanorum etc. in matrimonium serenissimi domini regis nostri filio serenissimo domino Sigismundo Secundo regi per utriusque principis legatos et oratores plenis et sufficientibus mandatis ad hoc suffultos certus tractatus in civitate regia Posnaniensi de anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo in profesto divi Martini initus et conclusus sit, prout in eo latius continetur. In cuius vim et tenorem iam dicti serenissimi reges nostri ad eiusmodi coniugii negotium penitus abso <l> vendum proficiendumque cum plena potestate et facultate nobis ab utroque principe nostro data iuxta mandata nostra ad manus serenissimi regis Romanorum consignata. Nos huc ad maiestatem suam tamquam specialiter ad hos designatos emandarint. Nos ideo pro ea potestate auctoritateque, quae nobis ad transigendam matromonii illius causam expresse a regibus nostris ante nominatis facta fuit totius rei istius matrimonialis, negotium nomine et ex parte regum nostrorum cum serenissimo rege Romanorum sub infrascriptis condicionibus, clausulis, pactis et articulis feliciter transegimus et conclusimus in hunc modum:

In primis autem annuit et consensit serenissimus rex Romanorum iuxta superiorem tractatum Posnaniensem, quem cum omnibus suis condicionibus clausulis continentiis de verbo ad verbum hic pro expresso haberi volumus, serenissimam principem dominam Elisabet filiam suam primogenitam serenissimo principi domino Sigismundo Secundo Poloniae regi accedente consensu praefatae serenissimae dominae Elyzabeth nuptui dare et quod eidem centum milia aureorum Hungaricalium auri puri et iusti ponderis pro dote constituere illiusque tertiam partem una cum traductione in manus officialium serenissimi domini regis nostri Sigismundi consignare. Reliquas autem duas partes infra annum et diem post consumationem matrimonii citra omnem dilationem exsolvere debeat et teneatur.

E converso, serenissimus princeps dominus Sigismundus Poloniae rex pater, nomine filii sui praenominati aut eo decedente serenissimus dominus Sigismundus Secundus, serenissimae dominae Elizabet vicissim centum milia aureorum auri puri et iusti ponderis pro contradote seu donatione propter nuptias spondere et promittere teneatur atque ideo tam pro dote quam donatione propter nuptias summam ducentorum milium florenorum Hungaricalium in bonis regni sui videlicet in Sandecz Sanok Biecz Premisl cum omnibus villis et aliis adiacentibus proventibus universis assecurare et inscribere debeat eidem serenissimae dominae Elizabeth, ita quidem, ut haec obligatio dotis et donationis propter nuptias, quae sic, ut praescriptum est, novae reginae erit facta simul cum munere virginitatis sibi, ut sequitur, constituendo post mortem serenissimae dominae Bonae reginae modernae transferatur ad eas civitates et arces, quae sunt suae serenitati eadem ratione dotis et donationis propter nuptias obligatae et inscriptae, dummodo tamen vel haec vel illa bona praefatae summae ducentorum milium florenorum Ungaricalium atque praefato contractui sufficienter respondeant. Et super hoc tempore consumationis matrimonialis litterae assecurationis per serenissimum dominum Sigismundum Secundum in nota meliori confici et ad manus serenissimi regis Romanorum consignari debent. Praeterea, cum aliquamdiu ratione donationis seu muneris virginitatis nominatim exprimendi tractatum esset, serenissimus rex Romanorum, quo maiorem propensissimi animi sui erga utrumque serenissimum regem Poloniae significationem daret, consensit et consentit hanc praefati muneris sponsionem et praestationem arbitrio utriusque serenissimi regis relinquere nihil addubitans, quin serenitates suae maxime autem serenissimus rex iunior, secuta statim matrimonii consumatione per copulam, serenissimam sponsam suam eo nomine tam pro regio suo honore quam eiusdem serenissimae sponsae merito splendide remuneraturus sit, et pro hoc munere serenitati suae, ut praemittitur, deputanda praememorata dominia et bona non minus quam pro dote et donatione propter nuptias inscripta obligata et obnoxia esse debent.

Conventum denique et conclusum est. Quod si serenissima regina prior sponso vita defuncta fuerit, tam dos quam donatio propter nuptias et munus ipsum virginitatis ad serenissimum regem et Regnum Poloniae perpetuo devolvantur sine aliqua ipsius dotis restitutione. Si vero regem ante mori contigerit, prole ex ea (quod dii prohibeant) non suscepta, aut si suscepta fuerit, premoriatur tamen, tunc serenissima regina Elizabeth omnibus terris, districtibus, dominiis etc. sibi inscriptis ad vitae suae viduatus tempora plenam utendi et fruendi potestatem habere debeat. Post mortem autem suam centum milia florenorum ratione donationis propter nuptias sibi donata et inscripta ad praefatum Poloniae regnum libere revertatur. De dote vero et munere virginitatis, habeat regina Elisabeth eandem plenam tam in vita quam mortis articulo donandi testandi et disponendi facultatem, quam olim habuit serenissima domina Elizabeth, serenissimi Poloniae regis mater, ut in litteris Cracoviae decimo quinto mensis Augusti anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo tertio datis latius continetur.

Praeterea constitutum et conventum est, ut serenissimus rex Romanorum serenissimam filiam suam dominam Elizabetham postquam decimum sextum aetatis suae annum attigerit cum decenti et regio apparatu ac ornamentis proprio sumptu pro tempore communibus votis designandis Cracoviam mittere teneatur, ita tamen, quod integrum atque adeo liberum sit serenissimo regi iuniori, si ei videatur, traductionis eiusmodi tempus praevertere nec obstet etiam de deductione sponsae Cracoviam sive alio sententiam mutare, prout inter serenissimum regem Romanorum et serenissimos patrem et filium reges Poloniae conventum fuerit.

Postquam autem serenissima domina sponsa ad serenissimum dominum sponsum, ut praemittitur, deducta fuerit, tunc ante consumationem matrimonii tenebitur ipsa solemniter et expresse hereditati tam paternae quam maternae sufficientem facere renuntiationem eademque ratione regni Hungariae et ditionis domus Austriae, non modo pro regia maiestate Romanorum, sed etiam pro sacra caesarea maiestate ac utriusque eorundem liberis per lineam masculinam ab ipsis legitime descendentibus a se fieri debebit. Quo vero ad regnum Bohemiae pro serenissimo rege Romanorum tunc eiusque liberis et heredibus masculini sexus dicta renuntiatio erit facienda, in quantum scilicet ipsa domina Elizabetha ad huiusmodi renuntiationem tenetur et non ultra. Denique talem renuntiationem serenissimus dominus sponsus suis litteris et sigillo firmare et ratificare tenebitur.

Quod si alter contrahentium ante consumationem nuptialem (quod absit) mortem obiret, tunc totus iste contractus cum omnibus suis pactis, obligationibus et attinentiis anihilatus, enervatus et cassatus habeatur, similiter conventum est.

Postremo vero cautum est, quod ego, Ianussius Latalski palatinus Poznaniensis, virtute mandati specialis mihi a serenissimo domino meo serenissimo domino meo rege iuniore traditi et ad manus serenissimi regis Romanorum exhibiti me quamprimum cum omnia inter partes praescriptis modis pacta et transacta sint, Oeniponte conferre illicque dicti regis nomine cum serenissima domina Elizabet sponsalia per verba de praesenti contrahere aliaque in hisce rebus fieri solita et consueta exsequi debeam et tenear cum reciproca ratificatione omnium et singulorum, quae inter utriusque sponsi et sponsae serenissimos parentes pro hoc felicissimo coniugio hactenus acta et transacta sunt.

Nos itaque praefati oratores suprascripta omnia et singula ex parte serenissimorum dominorum regum nostrorum clementissimorum vigore mandati nobis a serenitatibus eorum traditi, non solum approbamus et ratificamus, verumetiam loco et nomine tam primi quam secundi regis nostri nos sub fide et honore nostro obligamus et obstringimus, quod serenitates suae omnia praemissa, quatenus se et ea, quae ab ipsis in huius matrimonii negotio praestari debent, attinent, rata grata valida firmaque habebunt, simul et eadem integre, inviolate sancteque observabunt ratificationisque litteras manu ipsarum serenitatum suarum et sigillis corroboratas infra spatium quattuor mensium a data praesentium computando ad manus praefati serenissimi regis Romanorum transmittent.

In quorum omnium fidem certam evidensque testimonium nos has litteras nostras subscripsimus et sigillorum nostrorum appensione communivimus.

Dat ae in civitate Vratislaviensi praefati sernissimi regis Romanorum, die decima sexta mensis Iunii anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo octavo.

Ioannes episcopus Varmiensis manu mea subscripsit

Ianussius Latalski palatinus Poznaniensis et capitaneus Iuniwladislaviensis manu propria subscripsit

Ferdinandus divina favente clementia Romanorum rex semper augustus ac Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austriae, dux Burgundiae, Brabantiae, Stiriae, Carinthiae, Carniolae, marchio Moraviae etc., dux Lucemburgiae ac Superioris et Inferioris Slesiae ...

31 IDT  294 Ioannes DANTISCUS confirms a privilege of Fabian von LUSIAN (LUZJAŃSKI) for Guttstadt Chapter    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1538-10-13

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis, AAWO, Dok. D.M., A 18
32 IDT  590 Ioannes DANTISCUS exempts Groß Rautenberg (Wielkie Wierzno) village from the tax    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1539-02-14

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 1r-v
33 IDT  384 Edict issued by Ioannes DANTISCUS against heretics    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1539-03-21

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 1v-6v

Publikacje:
1Spicilegium Nr 1, s. 329-332
2PROWE 1884 s. 541-543
34 IDT   63 Statement of Ioannes DANTISCUS concerning inheritance from Margret SENGER for Simon HANNAU    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1539-06-06

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 89v (b.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir Ioannes von Gots etc. thum kunt idermeniglich und nemlich einemm ersamenn rothe und erbar gerechte der koniglichen s...... stat Danczke, / das wir wie ein uberster vermundt uns[ere] svester und irer kinder seligen Jorgen Hannou nochgelossenn / Simon Hannou volkomne macht vorleychen und geb... in krafft dits briffs / alle das jenige zu handlenn und furdrenn was seine selige svester Margret Bartolmes Sengers vorstorbne hausfrau noc[h] het gelossenn und an ire erbenn zu rechte gehort. /

Glo[u]bende alle das so durch gedochten unsernn oemm Simonn sunl[ich] oder rechtlich vorgenomenn und gethonn wirt stet und fes zu haltenn in krafft diss brives mit unserem sigel wissentlich besigelt.

Datum aus unseren sloss Heilsberg, d[en] VI tag Iunii MDXXXIX.

35 IDT   62 Statement of Ioannes DANTISCUS concerning division of inheritance from Johan REISEN for his children Augustin and Ursule    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1539-07-17

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 78v (t.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir, Ioannes von Gots gnaden etc. thun kunt idermeniglich und nemlich eynem ersamenn rothe und erbernn gerichte der koniglichen stat Danczke / das wir aus unser obersterr vormuntschafft unser svester kindernn Augstein und Ursulenn Resen / in zu irem erbteil das in von irem vater Hans Resen selig zu kompt / zu teilenn und entphangenn zu vormunder haben gekoren und in krafft dis briffs seczen / ins erst iren grosvater den vorsichtig[en] Peter Rese / und unseren ohem Heinrich Scholczenn neben unserem svoger Zacharias Lhemann / welchenn wir samptlich volkomne macht gebenn / als das jenige rechtlich oder sunlich zu handelnn vortragenn anzunemenn und zu entrichtenn / das gedoch... unseren svester kindernn von irs vaternn erbschafft und teilung zu kompt / oder allerleyweise zugehorenn mag / globende dis alles was so durch gedochte gesaczte von und vormunder rechtlich oder sunlich gethon und vorhandelt wirt / stet unnd fest in allen zukunfftigen zceiten zu haltenn lauts disses unsers offenenn brives mit unseren sigel hir undenn wissentlich besigelt. /

Der geben ist aus unseren slosse Heilsberg, den XVII Iulii MDXXXIX.

36 IDT  251 Record of Ioannes DANTISCUS (closing formula only)    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1539-08-04

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 79r (b.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

...

Dis alles hot mein gnediger her biss zu fruchtbarer vnd bekuemer zceit mit vnderangedruckten sigel lossen bestetigeth.

Geschen zu Heilsberg, den IIII tag Augusti anno MD XXXIX.

37 IDT  591 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Anna and Mayor of Rössel (Reszel)    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1539-08-19

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 7r-8v
38 IDT  103 Mandate issued by Ioannes DANTISCUS & Tiedemann GIESE & Johann von LUSIAN (LUZJAŃSKI) & Georg von BAYSEN (BAŻYŃSKI) & Jerzy KONOPACKI (von KONOPAT) sr & Mikołaj DZIAŁYŃSKI (von DZIALIN) dla Stanisław KOSTKA & Mikołaj SZCZAWIŃSKI     s.l.    [1539-07-31 or shortly after]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 95v (b.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia Varmiensis Tidemannus Culmensis Ioannes de Lusian Culmensis et in Reden Georgius a Baysen Marienburgensis in Mewe Georgius a Canopat Pomeraniae in Swecz... palatini et capitanei Nicolaus a Dzyalin Culmensis castellanus capitaneus in Bratian significamus horum tenore vobis Generoso et Nobilibus Domino Stanislao Kostka Marienburgensi et terrarum Prussiae thesaurario Nicolaoque Schzawinski nobilis olim Stanislai Schzawinski filio, quod ad nos delata est nomine famatorum dominorum praeconsulum et consulum civitatis Thoronensis serenissimae regiae maiestatis domini nostri clementissimi commissio, cuius tenor sequitur et est talis:

Sigismundus ...

Hanc a nobis cum debita reverentia visam lectamque commissionem exsecutioni iuxta serenissimae maiestatis regiae mandatum tradere volentes vos ambos et quemlibet seorsum et in solidum ad nostram omniumque ordinum harum terrarum consiliariorum praesentiam in futurum quocumque in loco celebrabitur conventum peremptorie atque uno edicto pro tribus ut coram nobis tertio conventus nostri die modo iuridicus fuerit, sin vero proxime subsequenti personaliter compareatis auctoritate serenissimae maiestatis regiae ..., qua ea in causa fungimur, citamus ad reponendum et cum effectu ... omnes et singulas litteras inscriptiones docume... quas quivis vestrum met supe...lla G... praetendit et nobis re...ibus a... tribus quibusd... ...ratus nuncios ....

39 IDT  592 Ioannes DANTISCUS confirms a contract between Margaretha Barts von KOS and Hans EBERT Mayor of Rössel (Reszel)    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1539-09-15

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 8v-9v
40 IDT  101 Statement of Ioannes DANTISCUS concerning testament of Else SYWERTS    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1540-01-14

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, AAWO, AB, D. 7, k. 63r (b.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir, Ioannes von Gots gnoden bischoff zu Ermeland thun kunt idrenn den solchs zu wissen von notenn, nhemlich einemm ersamenn roth und erbaren gericht der koniglichen stat Danczke / das wir von unser und unser bruder und svester wegenn unser volmacht dem wirdigen her Ioann Fuege unserem ohme und dem vorsichten meister Michel Glandeu unserem suoger gegebenn und in krafft disses brives geben rechtlich oder sunlich zu furdrenn und anzunemenn die nochgelosne erbschriff unser freumdyn Else Sywerts die ann uns und die unsern zugestellenn darin zu thun unnd lossenn alles was die not erfurdert / des zu urkunt hab wir unser sigel wissentlich unden ann lossen druckenn. /

Datum aus unserem sloss Heilsberg, XIIII Ianuarii MDXL.

41 IDT  593 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning LANGERBEIN’s inheritance    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1540-01-26

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 16r-18r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Sententz wegen Langerbeins in Reseln erbschafft

Wir, Johannes vonn Gottes genadenn bischoff zw Ermelandt thun kunt hiemit vor idermenniglich / denen solchs zuwissenn vonnothen, das wir nach genugsamer vorhorung der parte also nemblich Mertenn Gertners unnd Peter Barsaie vonn irer hausfrawen wegenn wie appellanten / unnd Bartolme Voigt, / Jacob Keuler unnd Valentin Pulkein, / wie appellatenn beider clage rede unnd antwortt / unnd was zur volgennden sachenn gehorigk / wol vorstendigt unnd eingenomenn haben. Nachde[m] aber Albrecht Langerbein, / Anna Lausche, / Nickel unnd Hans Langerbein / unnd desselben Hanses schwester Dorothea alle funff sein bruder kinder woller geburtt gewesenn / unnd Albrecht Langerbein / sein son Georgenn Langerbein vorzeittenn burgermeister unnser stadt Resell unnd Hans Langerbein, die Karbische seine tochter / unnd Georgenn den priester seinen sohn. / Dorothea aber Hanses schwester, Georgenn Ludicken irenn sohn, / noch irer viere todtlichem abgange bey lebenn der Annen Lauschen / noch sich habenn gelossenn, / dernach Albrechts son George Langerbein zw Resell auch bey lebenn Annen Lauschen verstorbenn / unnd sich gedachte Anne Lausche / die ein dorffraw war / zw ires vettern Albrech[ts] sonn / des burgermeisters erbschafft unnd nachgelasnen guttern, / wie die nehste getzogen. So ist sie aber davon / durch die Karbische / unnd irenn bruder / die inn der stadt gewere unnd des verstorbenen, burgermeister etc. vater vetter kinder wahrenn / nicht wie Jacob Junge der ire tochter gehabt / mit seinem oheim Jobst schwager / die dazumal zw Resel im rathe gesessenn gezeugenn / mit rechte von solcher erbschafft abgehaltenn wordenn, / dan die recht allewege die nehstenn zu erbschafft furdern. /

Es wirt auch nicht befundenn, / noch ins rath oder im Reselschenn scheppenn buche, / das solche rechtliche abhaltung were gescheen, / auch niemants inn Resell ist der solches wis... oder gedechte, / auch ists nie durch bucher oder schrieffte wie zw rechte gehortt, / beweislich gemacht, / allein was der zweyer obgemelt... parts vorwantenn / unbestendig gezeugnu[s] das zw rechte unkrefftigk innhelt. / Es hot aber die Karbische / mit irem bruder / und irer freuntschafft, / die sie im rathe zw Resel gehabt auch aus geschlossenn, / ires vatern schwester sohn / Georgenn Ludicken / der so nahent were gewesenn, / wie sie mit irem bruder (so sie gut recht zw solcher erbschafft hette hatt) / en urteil unnd recht / fur sich selbst / durch eigen gewalt / Anna die Lausche ausgestossenn / unnd sich in des gemeltenn burgermeisters, / der Annen Lauschen vetternn sohn / nachgelassene erbschafft und gutter freielich eingedrungen / dieselben unbillicher weis zw sich bracht / unnd nicht mit gutem glauben unnd redlichenn sachenn / die zu rechter gewer unnd besitzungk gehorenn wie die rechte sagenn / ingehabt unnd besessenn.

Derwegenn wir, Ioannes bischoff zw Ermelan[dt], Gott alleine / unnd seine heilige gerechtigkeit fur augenn habent, gedachten Annen Lauschennn kindern / oder tochtern, / dieweil sie den wegk des fleischs gegangennn, / wie den nehstennn die nachgelassene erbshafft unnd gutter Georgen Langerbeins, unnser stadt Resell / burgermeister zu eygnen zue theilenn / unnd rechtlich zusprechen auch innen an der Karbischenn und ires bruder gutternn. /

So was durch sie die Karbische unnd iren bruder beweislich / weggenomen oder hinwegk gebracht were gedachter erbschaft zugehorig / sich zu erholenn zulassennn / unnd inn unserm bisthumb unnd herschafftenn uberall gestatenn vermittels unnd in kraff dieses unsern spruchs, / der von uns mit gotlicher hulffe / inn guttem grunde der rechte ist ausgangenn, dan recht mag nicht unrecht werdenn unnd unrecht heissett alles, / das wider recht geschicht, / wer da widder was uber kumpt der uber kompts mit unrechte / wirtt auch fur nichts gehaltenn. / Unnd was zum erstenn ist / unrecht gewest / stunde es hundertt jare / es wirtt nicht recht, / was aber weitter Georgenn Ludickenn kinder / mit der Karbischen unnd Georgenn des priesters / von bruder unnd schwester geborenn / sol zu komennn. / So zuvor der Annen Lauschen kinder, / oder tochtern volkomen wirt widergegebenn / unnd ausgericht das jenige das irer mutter vetter sonn George Langerbein der burgermeister hott nochgelassenn / unnd die Karbische mit irem bruder zw unrecht zw sich genomen unnd gebracht wie oben vermeldett / sprechenn wir denen zw / die der Karbischen unnd irem bruder dem priester die nehstenn freunde sein. / Dis unnser decrett unnd recht gesprochen urteil / wollenn wir vonn denen die es angehn und unser hirschafft underthan sein, / gehaltenn und voln zogen habenn. /

Geshen unnd gegebenn auff unserm schloss Heilspergk, denn XXVI Ianuarii im MDXL Jare, zw urkunt mit unserm hirundenn angedrucktenn siegnett besiegeltt.

42 IDT  295 Legal instruction of Ioannes DANTISCUS for Ermland Chapter    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1540-03-29

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AK, Dok. Kap. S 23, Nr 23
2kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AK, Acta Cap. 1a, s. 39
3kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 22v
4kopia język: łacina, XVII w., AAWO, Dok. D.M., J 50, k. 12v (b.p.)

Publikacje:
1Statuten s. 112-113 (in extenso; niemiecki przekład)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Declaratio articuli statutorum 28 super triennali studio canonici de novo intrantis.

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis notum facimus universis quibus expedit, quod articulum statutorum in ordine vigesimum octavum, qui de triennali studio tum legitima aetate et reliquis legalibus condicionibus novi intrantis disponit, ob varios casus et respectus desuper emergentes et iam ante practicatos ita declarandum putavimus, prout vigore praesentium declaramus, quod neutiquam de novo intrans ad residentiam recipiatur aut habilis residere censeatur, nisi doceat, quod per triennium in studio privilegiato bonis litteris antea continue sine interruptione aut temporis intervallo incubuerit. In quibus si defecerit, nullo modo primi anni residentia gaudeat, nam in illo statutis derogamus, sed statim et in instanti post receptionem ad praemissa complenda compellatur nec ullos fructus mereri (sic residens) aestimetur.

In cuius testimonium sigillum nostrum praesentibus est subimpressum.

Actum in arce nostra Heylsbergk, vigesima nona die mensis Martii anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo.

43 IDT  296 Confirmation of privilege dla Guttstadt Chapter    Guttstadt (Dobre Miasto)    1540-04-03

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, ręką pisarza, podpis własnoręczny, AAWO, Dok. D.M., A 5

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis significamus tenore praesentium quibus expedit universis, quod constituti coram nobis venerabiles in Christo nobis dilecti praepositus decanus et canonici ecclesiae nostrae collegiatae sancti Salvatoris et omnium sanctorum in Gutstadt exhibuerunt nobis quasdam litteras felicis recordationis domini Mauritii praedecessoris nostri sequentis tenoris:

Mauritius Dei gratia episcopus Warmiensis significamus tenore praesentium universis tam praesentibus quam futuris, quod cum venerabiles nobis in Christo dilecti praepositus decanus canonici et capitulum ecclesiae nostrae collegiatae sancti Salvatoris et omnium sanctorum in Gutstadt hisce diebus statuta quaedam et ordinationes pro necessitate collegii ac personarum istic pro tempore residentium commoditate tranquillitateque de speciali commissione et assensu nostro confecissent duosque articulos infra scriptos ad iurisdictionem et iustitiam nostram spectantes pro bono regimine ecclesiae et utilitate collegii maxime sibi necessarios esse comperissent, nobis humiliter supplicarunt, ut in huiusmodi articulos consentire ac ipsis gratiose concedere ac indulgere dignaremur. Sunt autem articuli tales: primus, quod decanus pro tempore exsistens habere debet in vicarios scholasticum cantorem campanatorem organistam socios scholastici et reliquos ecclesiae ministros omnimodam iurisdictionem appellatione tantum a gravamine ad nos interposita salva. Secundus, si praepositus decanus canonicus vel vicarius quispiam apud eandem ecclesiam residens intestatus ex humanis decesserit, quicquid sic decedens reliquerit in bonis et rebus suis mobilibus ac immobilibus qualiacumque et ubicumque fuerint et quocumque nomine noscantur, ita de ipsis capitulum Gutstatense ordinare et disponere possit, ut una talium relictorum medietas ad collegium devolvatur sic distribuenda, ut una pars in fabricam collegii altera in census pro memoria defuncti comparandos per capitulum convertatur. Altera vero relictorum pars iterum aequaliter in duas partes dividatur, quarum una pro structura ecclesiae collegiatae altera heredibus defuncti obveniat. Nos itaque supplicationibus dictorum praepositi decani canonicorum et capituli faventer inclinati considerantesque, quod, quantum ad primum articulum attinet, ecclesia ipsa collegiata sine iuris dictione decani in eiusdem ministros non possit bene gubernari, et quantum ad alterum, quod ipsum collegium (alioqui superioribus bellis vehementer, hoc autem novissimo inter Sigismundum regem Poloniae et Albertum magistrum generalem gesto vehementissimo non solum afflictum, verum etiam crudelissime direptum ac paene in totum desolatum) sine nostro damno in casu saltem rarissime accidente nonnihil iuvare possemus. In eosdem duos articulos praeinsertos consensimus ipsisque praeposito decano canonicis et capitulo ex speciali gratia pro nobis et quantum de iure possumus et valemus pro successoribus nostris concessimus et indulsimus concedimusque et indulgemus per praesentes. Quibus in testimonium sigillum nostrum est appensum. Datum et actum in arce nostra Heilsberg, die Iovis decima sexta mensis Octobris anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo tertio. Mauritius episcopus subscripsit.

Quas quidem praeinsertas litteras dicti praepositus decanus et canonici ut ratas et gratas habere ac confirmare dignaremur, nobis humiliter supplicaverunt. Nos eorum supplicationem iustam et honestam esse censentes easdem praedecessoris nostri litteras in omnibus clausulis et articulis, quantum de iure possumus, ratas et gratas habuimus et confirmavimus habemusque et confirmamus per praesentes, ita tamen, ut non nisi ad personaliter apud eandem ecclesiam residentes extendantur.

In quorum fidem et testimonium has litteras manu nostra subscriptas sigillo nostro appenso communiri fecimus.

Datum et actum apud praefatam ecclesiam Gutstad, tertia die Aprilis anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo.

Ioannes episcopus Varmiensis manu mea subscripsi.

44 IDT  385 Edict issued by Ioannes DANTISCUS against heretics and counterfeit coin    Schmolainen (Smolajny)    1540-04-15

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 23r-v

Publikacje:
1Spicilegium Nr 2, s. 332-333
2PROWE 1884 s. 544-545
45 IDT  578 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Braunsberg town council and Georg SCHINGELER, Thomas WINNENPFENNIG and Jorgen MUT    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1540-06-22

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: niemiecki, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 1, Nr 759, k. 2

Publikacje:
1HARTMANN 1525-1550 Nr 759 enclosure, s. 402-403

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir Ioannes von Gots gnaden bischoff zu Ermelandt thuen kund hiemit ydermenniglichen, / das nachdem sich zwuschen den ersamen unsern lieben getreuen burgermeister und ratman unser stad Braunsberg als clegern an einem / und Jorgen Schindler, / Thomas Winnepfennig und Jorgen Mut in irer vormundschaft / beclagten anders teils / peinliche gebrechen / etlicher iniurien und heftigen schaudt wort halben jerig halten. / Derwegen sie heut dato von beiden teilen vor uns unser vorgelauffene citacion und ladung gehorsamlich erschinnen / aber beclagtes teil domals uff angestelte lage zu antworten beschwert gewest / besondern undertheniglichen und dinstlichs vleis gebethen inen von wegen der schwere und wichte dieses handels weiter und ferner dilacion und lengere bedenck zeit zuvorgunstigen und gnediglich nach zugeben. / Welchs wir also / angesehen ir vleissig und underthenig bitt / und meher aus gutigheit und gnaden / den von billigheit und rechtswegen gethan / und sie folgender gestalt voranlast / und vor abschiedet haben. / Nemlich und also / das beide parteien so wir uffs negste in unser stad Braunsberg glugselig sein, / des sie dan zuvorn vorgewisset und vorstendig gemacht sollen werden vor uns ander weit erscheinen / und ferner in derselbten sachen antlich vorfaren / und doruber des rechten gewertig sein sollen, / auch sol mitler zeit kein teil sein erbe / guther / ligende grunde, / ader was des ist / und under unser herschafft gelegen / und in ire vormundtschaft gehorig sein / vorkeuffen, / vorsetzen, / vorpfenden / oder einicherlei ander weise alienirn / bis zu volkomlichem antrage und orterung dieser sachen. /

Welchs alles sie also zuthun angenommen, / des zu urkund ist unser siegel hie unden angedruckt. /

Erscheen und gegeben uff unserm sloss Heilsperg, den XXII tag Iunii anno etc. XL-ten.

46 IDT  625 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Georg Schingeler, his wife Dorothea, Thewes Winnepfennig and his wife Anne ...    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1540-06-22

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 24r-v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Urteil 22 Iunii publicirt zu Heilsberg 1540

In sachen, so sich zwuschen den vorsichtigen Jorg Schingler vor sich und in ehelicher vormuntschaft Dorothee, seiner hausfrauen, / Thewes Winnepfennig in vormundschaft fraw Annen, Hansenn Engelbrechts nochgelasnen witwen / und Jorgen Lautenschlaer ader muth in vormundschaft Barbaren, Anthoni Werneri auch vorlasnen witwen eins teils, wie clegere / und dem ersamen Thewes Schissenteuber, unser stad Braunsberg burgermeister, in vormuntschaft seiner ehelichen hausfrauen Catherinen, wie beclagten andersteils von wegen einer donation oder erstattung im von der erbarn frauen Barbaren, / Zander von Leiden seligen nachgelasnen witwen, / seiner hausfrauen naturlichen mutter, vor etlichen geschickten eins ersamen rats unser stad Braunsberg zu lubschem rechte gegeben, ufgetragen und unwidderruflich in gedachter unser stadbuch vorschreiben hot lassen, / derwege die gemeltte cleger den ersamen Thewes Schissenteuber vor einem ersamen rathe unser stad Braunsberg beclagt / und rechtlich vorgenommen / und einen rechtlichen spruch widder sich erhalten, / dovon sie an uns geappellirt und sich beruffen / und uns solch urteil mit den acten mits ersamen rats siegel geschlossen uberantwort haben, / welche wir zu uns genommen, mit vleis ubersehen, durchlesen / und rechtlich erwogen, / den parten uf diesen tag unser entliche sententz und ausspruch anzugehoren gelegt, / Got allein und seine heilige gerechtigkeit vor augen habend, / erkennen, / urteiln und zu rechte aussprechen, / dieweil die cleger dorauf sich ziehen, / aber nicht gnugsam beweisen, das solche donacion ader erstattung an iren wissen sei gescheen, / wiewol sie in dieser sachen bey urteill uf ir ersuchen erhalten / und dieselbte donacion ader erstattung ins erste vor den geschickten eins ersamen rats unser stad Braunsberg, dorin beide teyll gesessen, im jar 1532 am abends sancti Andrae, / dornoch zum andern mal im 33 jar am tag sancti Philippi und jar... aus vor des rats geschickten vorlautbart und schriftlich vorfast ist worden, / zu letzt aber in gemeltem 33 jare am freitag vor sancti Viti und Modesti die gedachte zwei gethane ufgebung un...bekentnis frauen Barbaren, Zander von Loyden nachgelasnen witwen, vor den geschickten eins ersamen rats, die sie dorzu gefordert und gebeten, / nach gebreuchlichen lubschen rechte sein gelesen und vorgehalten / mit frage, ab sie die stet und feste wolt lassen sein, / dorzu wir sie zuvor durch iren vormund unwidderruflich vorwillet / und so nach der frauen Barbaren dritten vorwillung offentlich in eins ersamen rats buch rechtlicher weis eingezogen und vorschrieben, / welche auch durch den hochwirdigen unsern negsten vorfaren seliger gedechtnis, / dornach auch von uns bestettigt und so vil jar an rechtlichs anfechten oder zusprechen ste... und landkundig / und dem stad recht gemes gewesen, / d... mit claren worten mitbringet, / so zwuschn man und weib ... kinder zu der ehe sein beraten, / stirbt der man, die frau blei[bt] in den gutern. / Wil sie sich aber widerumb in die ehe ader ein closter begeben, / so sol sie mit den kindern nachstandrig teilen. / Hieraus volgt, wan eine fraw solche teilung gethan, das sie des iren, was ir bleibt, volkomlichen mechtig ist / de... durch iren vormund zuthun und lassen. / Von wegen dieser und andern wolgegrunten ursachen, die unvordankt anzeigt, das wider recht in unser stad Braunsberg gebreuchlich / nicht von gemelter fraue Barbaren in ubergebung irer farendte habe sei vorgenomen / bestettigen bekreftigen / und befestigen wir in dieser sachen aus volkomner unser abirkeit eins ersame[n] rats unser stad Braunsberg gesprochenen urteil in allen seinen puncte[n] und clauseln, / wie das von wort zu wortlaut / gleichmessig ab..., hie in diese unser entliche sententz were mit eingesetzt und au...gesprochen / vorbehaltend allen und itzlichen, die sich in solchen acten dieser sachen uns zugestelt, vorunglimpft / ader mit heftigen, spitzigen schandworten betast / und vorletzt entpfunden, / iren freien rechtsgang und reconvencion einem jedem dorzu gut fug und recht hat etc.

47 IDT  259 Privilege issued by Ioannes DANTISCUS & Ermland (Warmia) Chapter dla Simon HANNAU    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1540-11-08

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, AAWO, AB, A 2, k. 25v-26r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Privilegium Simonis Hannow

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis significamus tenore praesentium quibus expedit et quorum interest universis tam praesentibus quam futuris, quod cum villa nostra Schonaw in cameratu Vartenburgensi inter campos villarum Ottendorff Tungebutten, Aldenvartemberg et Mareuendorf sita olim censualis et 35 mansos continens ab hominum memoria et ultra penitus deserta ac perpetua solitudine squalens, ita ut iam <aliquot> antecessorum nostrorum mensae episcopali nihil inde fructus obvenerit neque nostrae ac successorum nostrorum etiam mensae episcopali sub hac, qua nunc est, condicione quippiam obventurum sperari possit. Attenta itaque utilitate mensae nostrae episcopalis hoc maturo super hoc habito consilio venerabilis capituli nostri consensu ad hoc accedente eandem villam Schonaw nunc desertam in feudum erectam et commu tatam in limitibus suis et oris, quas habet antiquitusque habuit, cum indiciis maioribus et minoribus ad manum et ad collum se extendentibus publicarum stratarum indiciis intra horum bonorum limites dumtaxat exceptis cumque omni iure proprietate usu fructu et cum utilitate quibuscumque in aquis rivis lacubus nemoribus agris pratis et generaliter quibuscumque aliis ad eam villam pertinentibus usumque et emolumentum praestantibus quibuscumque honesto viro Simoni Hannow nepoti nostro ex sorore et burgrabio arcis nostrae Wartemberg intuitu servitiorum suorum nobis multipliciter praestitorum et in posterum tam nobis quam ecclesiae Varmiensi nostrae praestandorum pro ipso heredibus eius et legitimis successoribus donavimus contulimus et concessimus donamusque conferimus et concedimus iure Magdenburgensi ad utrumque sexum alias czu beiden Kunden perpetuo possidendam fruendam et in usus suos quoscumque libere et sine aliquo impedimento convertendam dictumque Simonem Hannow de ea in Dei nomine infeudamus et investi <m> us per praesentes. Ratione autem huius nostrae donationis et infeudationis praefatus Simon Hannow heredes eius ac legitimi successores uno spadone et viro levibus armis iuxta morem patriae et episcopatus armato nobis et ecclesiae nostrae quoties a nobis et successoribus nostris requisiti fuerint, fideliter servire et in signum recognitionis superioris dominii unum talentum cerae cum sex denariis Culmensibus et praeterea de singulis aratris mansorum ad culturam redactorum unum modium tritici et alterum siliginis singulis annis ad diem sancti Martini episcopi pendere ac in arcem nostram Vartemberg reddere insuper etiam de curia vasali (si qua istic aedificabitur) modium unum siliginis et alterum avenae plebano loco decimarum solvere sint obligati. A frumentorum tamen atralium pensione ipsum Simonem Hannow Margaritham uxorem eius legitimam ac primum et proximum eorum heredem ex gratia speciali absolvimus ipsisque ea remittimus et condonamus.

In quorum omnium fidem nostrum et capituli nostri sigilla praesentibus sunt appensa.

Datum in arce nostra Heilsperg, die octava mensis Novembris anno Domini MDXL.

48 IDT  417 Mandate dla parisch priest in Raunau    Guttstadt (Dobre Miasto)    1541-02-12

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, ręką pisarza, BCz, 1597, s. 1191-1192

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Citatio contra Gregorium Newman

Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis honorabili domino N. plebano in Rawnaw salutem in Domino.

Vobis mandamus, ut peremptorie citetis Gregorium Newman in Rawnaw apud Stephanum rusticum se continentem, ut sub poena decem marcarum feria quarta proxime sequente coram domino Nicolao Human decano et canonico Gutstatensi cancellario nostro commissionem ad hoc a nobis habente Gustat personaliter compareat Elisabethi filiae Alexii matre praesentium exhibitrici super sponsalibus et matrimonii foedere iam altera vice cum ea, ut asseritur, contracto legitime responsurus, testes quoque ad hanc causam necessarii, si poscetis, nominati ac designati fuerint. Paraphianorum citetis ad perhibendum in hac causa testimonium veritati.

Datae in oppido nostro Gutstat, praefato die XII mensis Februarii anno Domini MDXLI,

sub testimonio nostri signeti praesentibus impressi.

49 IDT  171 Letter of credence issued by Ioannes DANTISCUS for Georg von ELDITTEN     Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1541-02-24

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, BCz, 245, s. 246
50 IDT   85 Ioannes DANTISCUS adjourns a case between Braunsberg town council and Georg SCHINGELER    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1541-04-23

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: niemiecki, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, I1, K. 937
51 IDT  579 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Braunsberg town council and Georg SCHINGELER    Braunsberg (Braniewo)    1541-05-30

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 26v-30r
2brulion język: niemiecki, autograf, BCz, 245, s. 255-257

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

In sachenn die ersamenn unsernn liben getrewenn burgermeisterr und rethmann unser stat Braunsberg die ...sthet an uns irem [r]at buche czweierley ...rifft halben ... gelegt und innsondrheit den ersamenn unsernn liben getrewenn Tewes Schissentewerr die falsche vorsiglung / die er sold haben zu wegen gebracht betreffende alse kleger an einemm / und Jorgen Schingeler wie seiner hausfrawenn vormundt / Jorgen Lautenslagerr in Borbarenn Antoni Werners und Tewes Wynnepfennig in Annenn Hansen Engelbrechten / noch gelosenenn witwenn vormundtschaff / wie beklagten ander teils die vor uns in unserem slosse Heilsberg den XXII tag Iunii dis negst vorgangnenn jares / uff unser vorgelauffne citacion gehorszamlich gestanden die sache im [re]chte ziemlich genemen und gehort und ... ins recht gelossenn dieweil aber beklagts teil das mol uff angestete klag zu antwurten besuert gewest underteniglichen und dinstlichs fleis gebeten inen von wegen der swere und wichte disses handels weiter dilation und lengere bedencken zceit ... antwurten gnediglich noch zu gebenn hab wir dazu mol mher aus gattichen und gnaden / dan von rechts weg[en] beyde teile der gestalt abgescheidet / wie ouch unsser abscheidt[s] briff uff beyder part in stendigheit ausgangen weiter mit bringt / alse nemlich / das beyde parteyen so wie in unser stat Braunsberg glukselig negst worden komenn und von uns zimer vorgewisset wurden / vor uns ander w... erscheinenn / und ferner in derselbten sachenn entlich verfarenn und dar uber des rechts gewertig sein soltenn. /

Woruff wir ...e im abscheid ...lossen / unsere ... getrewenn ... ersamenn bur[ger]meisterr und rath[mann] neben ... gemelten [The]wes Schissentew[ber] vorgewisset / und furderlich demm beklagten teil unsere citation zugeschickt / bey verlust irer gutterr / wie weiter solche ladung entheltn iden andrenn tag noch unserem in disse unser stad gelukseligen einkomenn / der gewest ist der XX tag dis monts / peremptorie hie vor uns zugeschenn. / Zu welcher zceit die ersamenn disserr unser stat vor gemelt kleger / und Jorge Schingelerr in vormunschafft seiner hausfrawen mit Tewes Wynnepfennig ... sich selbst wie beklagte anders teils gestandenn / und die peynliche clage angehort.

Es ist aber von gedochten Barbarenn Antoni Werners und Annenn Hansen Engelbrechts nochgelossnen witwen nymants / die sich zuvor vor irentwegen ins recht begebenn erschinenn noch ... vorhorter klage / dieweil der beklagte Jorg Schingelerr uffentlich in seinemm antwurten noch zu brengen / das in einer sachen czweierley schrifft / aus des rots buche durch des statschreibers hant wer gegebenn / und des zu bewei[s] II copien gedochter hant uffleget / gleich weren sie aus des rots buche abgeschribenn / und die ersamenn des rots antwurten solche II copeyen in ir roth buch nye gebrocht / ouch darin nicht befunden wurden / sie weren aber / noch brauch irer recht von der testirender frawenn ...laut derwegen in beywesen zcweyr aus des rots mittel von dem statschreiberr geschriben der die bey sich gehalten / dieweil solche schriffte im rots buch zu brengenn nymants vonn wer gefurdert / und der noch erst die dritte schriff[t] ouch vor II aus demm rethe noch der testirenden frawe[n] willen unwiderrufflich geseczt und rechtlich gefurd[ert] ouch so in ir buch wer komenn / und der gestalt / nichts ... zugeseczt / wie sie Schingerlerr falcherley zeyge unv[er]sert und gancz befundenn wurden / der ersam aber Tew[es] Schissenteuberr beczeugeth mit den geschikten des rots der VII vor uns stunden den er die ansschrifft des leczsten willens gedochter testirender frawenn seiner hausfrawens mutter aus des rots buche underen des rots ...... und sigel / mit des rots zu loss und wissenh[eit] und nicht mit falscheit wie im Schingeler zu gemessen zu seiner nottorfft heth uberkomenn. /

Es ist ouch gestanden Tewes Wyn[ne]pfennig uffentlich protestirend / das er zu der sache / das sich Schingeler gelossen nichts het zuantwurten derwe[gen] das er vonn Annenn Engelbrechts ir vormundt zu sein... tenn / welche vormunschafft er nicht vor sicz und... v... sie wie ein gebitenerr ir zu schaden und fromenn het an[ge]nomenn und weiter sich der nic[ht] anmosset. /

Noch solcherr klag und antwurt / unnd ... mancherley replicam / derhalben das gemelter Schingel[er] solche falscheit so wol dem ersamen des roths alse Tewes Schissent[ew]ber nicht het uberbrengen ader gut mugen ... ... hab wir in zu / rechte in peinlicher anklage lossen v... ...tenn zu gelegner zceit unseren oder der one wie daczu wurden vorordnenn entlichem ansprecht und sentencz noch zu komenn im rechtlich erkant und ausgesproche[n] d... ... gedochte Barbara Antoni Werners / und Anne Han[sen] Engelbrechts noch gelosne witwenn durch sich o... ire vormund... in disser sachen noch l... unsers abschen ... und citation peremptorie geladen mocht sein vor uns erschinen oder gestandenn d[as] sie beyde samptlich und in sonderheit dieweil sie durch ire vormunder vor uns / wie in unserem besigelten abscheidt gemelt / litem contestirt unt ins recht sich begeben in die peen un[d] buss / in unser citation angeseczt sein gefallenn / ... ... nebenn wir ouch Tewes Wynnepfennig von wegen disser sache... aus solcher vormunschaften geflossenn / die er ge... ... von sich geleget / frey und ledig gelossenn.

Uff heut[e] aber tag welchen wir in disser sachenn / zcwischen den ersamen disser unser stat roth und aus irem mittel Tewes Schissentewbers von einem und Jergen Schingeler anders teils unser entlich decret uns vorbehalten / Got und die gerechtigheit allein vor augen habende / erkennen wi[r] und entlich ausprechenn dieweil Jorg Sching[eler] wie beklagter / hie vor uns in die knier gefalle[n] und nicht recht / sonder / gnad mit underteniger demu[t] gebetenn / sein wir vil mher zu der guttüche d... zu der scherffe der recht bewogenn an merk... das er nicht so vil aus mutwillenn ... von andren czankischen vorfurt und in disse sache geflochte... mishandelt. / Derwegenn sol er der ersamenn unser lieben getrewenn burgermeister und ratman / ouch i... mitter compan den ersamen Tewes Schissentewber d... abtrag muntlich vor idermeniglich thun und von sich lo... Jorgenn wie beygelegte zcedel inne helt.

So er das v[er]berget gethonn / sol solchs seinenn ehren und ... ...lich sein / und zur straffe oder buss jor und tag im... im stat Thorinn gefenglich gehaltenn werdenn / oder so im das besuerlich / ...hie wie im ...isse gnad das ... sich aus solchem [g]efengniss mit hundert marken / zu diss unsers slosses / und funnffczigen markenn / zu der stat bau muge lösenn und kuert machenn.

Do mit anderenn ein schew geseczt werde / das sie sich nicht wider ire oberheit seczen / oder der gestalt ein lossenn furenn / etc.

Enclosure:

Abtrag zcedel

Ich, Jorg Schingeler burgerr zu Braunsberg bekenne hie uffentlich und vornemlich vor Euren Furstlichen Gnaden, / das ich aus unwissendemm und vorfurtenn gemuet und nicht in meynung imants zu smechenn / oder sein ehre / eidt oder guttenn nhamenn zu vorleczenn / den ersamenn hern burgermeisterr und rathmann / Ewer Furstlichen Gnaden stat Braunsberg / hab zu gemessenn. Wie sie zcweyerley schriffte mit ab und zu seczen aus iremm rots buche solten haben gegebenn / und er der ersame her Tewes Schissentewber burgermeisterr falsche vorsiglu[ng] zu wege solte habenn gebrocht / das alles sich nicht der gestalt wie ich vorfurt gemeint hab / erfundenn derwegenn mir solchs herczlich leit ist / und bitt lauterlich ummb Gots / Ewer Furstlichen Gnaden / und euch ersamenn hern burgermeister und rothmann ouch [i]n sonderheit euch ersamen hern Tewes Schissentewberr mir solche zcicht / die ich jerig und durch bose leute vorfurt / hab von mir lossen horenn.

Woltenn mir abermols lauterlich ummb Gots willenn / verczeyhen und vorgebenn / sage auch hie uffentlich das ich von Ewer Erbarkeit allenn und iczlichem in sonderheit nichts anders wisse und vorbass wissenn wil / dan das erlibendenn / und meinerr erlichen oberkeiten mir von meynemm gnedigen hern geseczt / wol zu sthet gleub auch vordann bey meinenn gutten trewen und ehrenn das ich mich Euer Furstlichen Gnoden und Euch ersamenn hern alle samptlich burgermeister und roth / disser seiner furstlichen gnaden stat Braunsberg mit allem underthenigemm gehorsamm und trewenn dinstenn / mein lebenn lang / wil vorhalten und bitt zum drittenn mol Euer Furstliche Gnod / um Euch ersame hernn borgmeisterr und rathmann samptlich und idrenn in sonderheit / wolten mir mein unvorstendiges zumessenn ...czu ich irrig ...n eingefurt lauterlich umb Gots willenn vorgebenn und mein gnedegsterr herr und ir andren ersamenn meine gunstige hernn und freundt sein und bleibenn das ich gen Euer Furstliche Gnode / und Euch andren ersame hern mit leib und guth wie ein getrewerr Euer Furstlichen Gnoden underthan unnd burger zu Braunsberg noch meinemm hochsten vormugen wil verdinenn etc.

52 IDT   60 Ioannes DANTISCUS annuls a donation by Margareta Magischin    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1541-10-21

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 26r-v
53 IDT  595 Ioannes DANTISCUS testifies the redemption of Wilhelm TRUCHSESS wife’s share in Rheden (Radzyń Chełmiński) castle        1541-11-12

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 31r-v
54 IDT  596 Ioannes DANTISCUS testifies a loan agreement between Martin and Else von LUSIAN and Johann GLAUBITZ    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1541-11-14

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 32r-v
55 IDT  597 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Jorg RUNAW and Fabian MARQUART    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1541-12-17

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 33r-v
56 IDT  260 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning illegal burial of Johann Lutke Mayor of Braunsberg    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1542-01-27

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna, AAWO, AB, A 2, k. 36r-v
57 IDT  598 Ioannes DANTISCUS testifies that Silvester BRAXEIN paid off his inheritance Camalven (Grzegrzółki)    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1542-03-11

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 36v-37r
58 IDT  247 Mandate by Ioannes DANTISCUS for Johann von LUSIAN (LUZJAŃSKI)    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1542-03-30

Publikacje:
1UBC Nr 962, s. 807

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wyr I <o> annes, von Gotts gnaden bischoff zu Ermlandt, thun kundt und zu wissen euch, groszmechtigem herren Hanszen von Lusian, Colmischem woiwoden, hauptman zum Reden und zu Lusian, Micolen etc. erben, unserm gutten freunde und lieben getrawen, wie das uns der hochwirdige in Gott vater und herr, herr Tidemannus Culmischer bischoff, unser viel geliebter herr bruder und freundt, klagweysz hat lassen vorbringen, welcher gestalt Ewer Herrlichkeit und ir vor euch selbst ausz seiner lieb pfarhoffe zum Reden, do das flugkkorn, das seiner Liebe des orths zn kumpt, gehalten wirt, etlich anczall korns, die ir dem alten rechtlichem gebrauch nach, wie alle im Culmischen lande seiner Liebe von iren pflugen schuldigk sein, dahin habt lassen zalen und antwurten, mit gewaltiger handt der ewern und zu groszer vorleczung seiner Liebe bischofflichen wyrde und oberkeyt, wieder euer schuldige pflicht, von dem gemelten kornhausze habt lassen nehmen und wegtragen.

Welche verachtung gewalt und schaden sein Liebe uff drey hundert marck thut schatzen und ancziehen, und von uns derwegen gefordert, das wir solche drey hundert margk in und uff euern guttern under uns gelegen wolten lassen beseczen und seiner Liebe erstatten.

Dieweil uns dan in dem fhal euch unvorhort nichts wil zimen vorzunehmen, geben und seczen wir euch den vierczehenden tag des kunfftigen monat Aprilis, welchs ist der negst freitag nach den Oster heiligen tagen, in eigener person oder durch ewern volkommt mechtigen, euch bey uns hie derhalben zu verantwurten.

Wor solchs vorachtlich nicht geschicht, versichern wir euch, das wir, was recht ist, in der sachen wollen lassen ergehn. Darnach sich Ewer Herrlichkeit und ir euch werdet wissen zu richten.

Des zu urkunt hab wir unser siegell unden ahn lassen drucken.

Datum aus unserm schlos Heylszberck, den XXX tag Martii MDXLII.

59 IDT  299 Ioannes DANTISCUS appoints Simon HANNAU as burgrave of Wartenburg    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1542-07-13

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis, AAWO, AB, Ee 3

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir Ioannes von gottes gnaden bischoff zu Ermelandt / thun kundt hiemit ydermenniglich den es zuwissen von noten / das wir eins teyls die nutzbarkeit unser kirchen / eins teyls die treuen dienste angesehen / so uns der erbar unser lieber ohem und getreuer Simon Hannaw burggraff uff Wartenberg gethan / und ehr mit seinen erben uns und unsern nachkommenden bischoffen thun wirt. Derhalben wir im / seinen erben und nachkommen ein stuck landes dovon zuvor kein nutzung unserm tische kommen ist / ader in kunftigen zeiten kommen mochte / welchs man die Dameraw nennet / zwusthen der stad Wartenberg / und des dorfs Maraunen grentzen gelegen bis in das fliss so in sehe wadangen gehet / vorliehen und gegeben habenn./

Geben auch mit allem was dorynnen begriffen gegenwertig craft dieses brieffes ewiglichen zu colmischem rechte / mit eckern / welden / wiesen und wassern / und dem kleinen sehichen / und aller nutzbarkeytt zugebrauchen. Dafur sal gedachter Simon Hannaw / sein erben und nachkommen / uns und unsernn nachkommenden bischoffen zwei marck zins / zwantzig groschen vor die marck gerechent / im drey und vierzigsten jare anzuheben / uff unser schlos Wartenberg uff der heiligen drey konigen tage ierlich zugeben vorpflicht und schuldig sein / domit machen wir in seine erben und nachkommen aller anderer pflicht gantz frei und loss.

Zu urkundt hab wir unser gros insiegel wissentlich an diesen brieff lassen hengen / der gegeben ist uff unserm schlos Heilsberg den dreizehenden tag des monats Iulii / nach Christi unsers lieben herren geburt, im tausent funffhundert und zwei unnd vierzigstenn jare. /

60 IDT  599 Mandate by Ioannes DANTISCUS concerning tax and unlawful clothing    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1542-08-07

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 37r-38r
61 IDT  600 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Anna LEDERSCHE and Georg IOACHIMI    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1543-02-12

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 39r-40r
62 IDT  108 Ioannes DANTISCUS calls Hans LUDKE in the court    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    154[3]-07-24

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 18v (b.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir, Ioannes etc.

Thunt kunt idrmeniglich / das wir Hansen Ludke aus dem Awhoue der seine stifftochter geswengert von dato in acht tagen zu uns zu kommen straff und busse vor sein ubeltat an zu nemenn / sich ...... in gnad und ungenad ... zu begeben / hiemit in krafft dis brives frey sicher gleith zu sagenn unnd vorleyen / des zu urkunt / ist unser sigel unden angedruckt. /

Datum auf unsrem schlosse Heilsberg, XXIIII Iulii MDXLI[I]I.

63 IDT   66 Ioannes DANTISCUS dla Heilsberg town    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1543-08-20

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: niemiecki, ręką pisarza, XVI w., APG, 300, 53, 393, s. 29-32

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes von Gots gnaden bisschoff zu Ermelandt thun kundt und zu wissen euch ersamen unserenn lieben getrewenn burgermeister und rathman unser statt Heilsbergk, / das wir glewbwirdigk bericht szeynn / wie das etliche awss unseren underthanenn ewren myteburger zu Dantzig haben awsgegebenn und gesaegtt, das sie von uns gehoertt und wir gerett sulten habenn, / das es zu Dantzigk nicht ere gut kunde werden.

Es weren denne drey vorrether die im rothe szesszen, / dorawss vorworffen, welcher grober ader dergleichen rede / und unvornunstigenn wortten wir uns nicht mugen erinnernn / derwegen wir euch ernstlich gebiethenn das ir auff negstzukunstigenn Sanct Bartholomei tagk noch der molczeit / alle und itzliche ewres mittels / zo wol / als des gerichts / ouch gemeyniglich alle unser underthan ewer mithburger und eynwonere unszer statt / bey gehorszam thut auffs rathawsz vorbottenn. / Und ihn diesze worte / die vonn etlichen awss ihn / zu Dantzigk gesaegt solten szeyn / vorhaltet sie szamptlich und jedern in szunderheit bey dem eyde / den sie uns gesworenn / mit fleysz vormanet / das die jenigenn die falsche rede von uns ader jemandts awsz unserm slosse gehoertt habenn / freymuttigk sich dorczu bekennende vortretenn und anczeigenn / wie und in was gestalt / sie solche worte gehoerrt hetten den wir allen und eyn jederen in szunderheit hiemit / und mit unser christlichen zusag / geloben unnd vorsprechenn / das es denselbtenn / oder der solchs gehoertt hott euch all den iren / zu dieszen und zukunftigen czeitten an leyb / ehre und guth ouch an unszer gnaden ghen ideren unschedlich und unabbruchlich seynn sol. /

Des zu urkundthab wir unszer mittel sigell wissentlich an dissen brieff lassen drucken.

Der gegeben ist awsz unszerem slossze Heilszbergk, den XX tagk Augusti MDXLIII.

64 IDT  107 Deed of gift dla Johann von HÖFEN (Jan HARTOWSKI) & Dorothea, daughter of Lorenz von HÖFEN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1543-11-09

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, poprawki własnoręczne nadawcy, AAWO, AB, D. 7, k. 14v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis significamus tenore praesentium quibus expedit universis, quod superioribus annis, cum in episcopatu Culmensi reverendissimo olim domino Ioanni a Canopath per Dei ordinationem successeramus, vendidimus tum bona nostra episcopalia Czarthwicz nuncupata cum capituli nostri consensu honesto Laurentio a Curiis patrueli nostro pro sexingentis(!) marcis Prutenicalibus iuxta vim privilegii, quod illi super eisdem bonis dedimus. Qui quidem patruelis noster, priusquam e vivis cederet, eandem pecuniarum summam nobis non persolvit neque post mortem uxor eius, quae bona illa possidet. Proinde eadem sexingentarum(!) marcarum summa adhuc nobis de illis debetur, quam in ipsius defuncti patruelis nostri filium Ioannem a Curiis sororemque eius puellam Dorotheam, si in nostra cura manebit, transferendam illis donandam ac inscribendam super eisdem bonis Czerthwicz duximus in eundemque Ioannem a Curiis sororemque eius Dorotheam quam diu, ut praefertur, nostrae curae relicta fuerit praescriptam hactenusque nobis non persolutam sexingentarum(!) marcarum summam per consensum et plenam admissionem reverendissimi in Christo patris domini Tidemanni episcopi Culmensis successoris fratrisque nostri carissimi ac honorandi quem litteris suis ad id praestitit, transferimus illisque eam pecuniarum summam cum omni iure et proprietate super praedictis bonis Czartwicz donamus ac per praesentes inscribimus .

In cuius rei testimonium has litteras scribi sigillique nostri appensione communiri iussimus.

Datae ex arce nostra Heilsberg, IX Novembri... 1543.

65 IDT  601 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Wormditt (Orneta) town council and Georg SCHWANBACH    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1544-01-05

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 42r-v
66 IDT  303 Privilege dla Casparus CODEBORIUS & Michael CODEBORIUS & Andreas CODEBORIUS    [Heilsberg (Lidzbark Warmiński)?]    [1544, before 05-10?]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, Johann Lehmann, AAWO, AB, D.102, k. 139r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis significamus tenore praesentium quibus expedit universis, quod constituti coram nobis fideles nostri dilecti Casparus , Michael et Andreas Codeborius <possessores> feudi tredecim mansorum in bonis Kirsinn districtus Vartenbergensis, exposuerunt se privilegium, quod super eisdem bonis habuerunt, in proxima conflagratione civitatis nostrae Vartenberg amisisse, humiliter itaque nobis supplicarunt, ut illis hoc ipsum sub eo iure, quo per bonae memoriae reverendissimum in Christo patrem dominum Franciscum episcopum eorum praedecessoribus concessum fuit, innovare et restituere dignaremur. Lustratis itaque per nos ecclesiae nostrae regestis privilegium invenimus sequentis tenoris :

In nomine Domini amen. Nos Franciscus Dei gratia episcopus Varmiensis etc. ...

Supplicationibus igitur eorum rationaliter inclinati huiusmodi privilegium innovavimus et ratificavimus ac supradictis Casparo, Michaeli et Andreae eorumque heredibus et legitimis successoribus iuxta veteris scriptionis continentiam de novo concessimus et tenore praesentium concedimus et innovamus.

In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium praemissorum praesentes litteras fieri et nostri sigilli iussimus appensione muniri.

Testes Ioannes Langannius oeconomus, Ioannes Lehmann secretarius noster et Steffanus Sarrtor scriba.

Datum in arce nostra.

67 IDT  602 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Baltzer WEGNER and Valten LEMKE     s.l.    1544-01-05 — 1544-06-06

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 42v-43r
68 IDT  603 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Fabian GERICKEN and Elisabet    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1544-06-06

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 43r-v
69 IDT  604 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Donatus SACHSSE, Hans VOGT and Sebald von TIELEN, and Hans von GAUDELAUKE(?), Hans OSTERREICH, Paull RIEMER, Benedict OSTERREICH and Jacob KOLER, and Frantz REITKNECHT and Niclas GLOGAU    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1544-06-18

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 43v-45r
70 IDT  605 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Dawid FILTZER and Cristoff HUFNAGEL    Wormditt (Orneta)    1544-08-09

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 45r-v
71 IDT  423 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning Jacob STOLLE and Caspar JORDEN(N)        [1544-08-09 — 1544-10-29]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 45v-46r
72 IDT  606 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Thewes PARBANT and Hans BARTZSCH    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1544-10-29

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 46r-v
73 IDT   72 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation about sewer in Braunsberg between Mertenn MARQUART and Jorge PARBANDT and Hedwig WINNEPFENINGSHENN, Steffann MATHIE, Baltzar WEGNER and Jorge DORBECKE     Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1544-10-30

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 47r (t.p.)
74 IDT  607 Mandate by Ioannes DANTISCUS concerning inspection of the levée en masse, tax, hunting and unlawful clothing    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1544-11-27

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 47v-48v
75 IDT  301 Ioannes DANTISCUS confirms a willkür submitted by the millers guilds from Braunsberg, Heilsberg and Wormditt    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1544-12-04

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia język: niemiecki, XVI w., AAWO, Dok. D.M., M 22, k. 2r-11r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Der müller ermblendischen bisschowthumhs rolle

Wier Ioannes von Gottes gnad / a bischoff zu Ermlandt / thun kundt hiemit idermenniglichen, / den diese schrift vorkommen zu sehen / hören / oder lesen / undt denen es sonst zu wyssen vonnöhten, / das fur uns seindt erschienen, die ehrsame unser liebe getreüe meistere von Braunsberck, / Wormditt, / Heilsberck / undt andere unsere stäte undt flecken / müller uberreichende unss diese nachgeschribene artikel anzeigende, / das sie Gott zu lobe undt ehren / der oberherschaft undt gemeinen man nützlich auch zur besserung undt statlicher erhaltung ihres wercks / mit aller meister undt wercks genossen des müller hantwercks in unserem bishtumb vorwilligung aufgericht / undt zu ewigen gezeiten so wol von den zukünftigen alss gegenwertigen alss zuhalten verliebet / undt angenommen weren unss in aller unterthenikeit gantz fleissig gebeten haben wier wollen dieselben artikel anzunehmen zuzulassen, / zubestetigen / undt zu bekreftigen gnädiglich geruhen. / Undt lauten die artikel wie hernach volgett: /

Im namen des Herren amen. /

Diese artikel unser wilkühr haben wir die meister werckmeister undt gesellen undt das gantze werck der müller im bischofftumb Ermlandt / von dem hochwürdigsten in Gott herren hern Ioanne von Gottes gnaden bischoff daselbst / unserem genedigen herren nul wissen undt gunst eines achbarwürdigen capitels erlanget undt erworben / undt sein von allen werckgenossen dieses wercks eintrechtiglich vorwilliget undt ewiglich von den künftigen alss gegenwertigen alss zu halten verliebt / undt angenommen / damit gerechtikeit / einikeit friede / undt erbarkeit in undt ausserhalb der mühlen undt herbergen allenthalben gehalten / undt die ubertreter zur straff hirin begriffen genommen werden. /

Der erste artikell /

Zum ersten so ein müller der herschaft nicht gefellig, / sol man ihm ein quartal zuvor absagen, / desgleichen sol der müller seinem herren auch so er nicht bleiben wil ein quartal zuvor absagen, / damit sich der herr mit einem anderen müller undt der miller mit einer mühlen vorsehen kan, / dan dass wirt von altem gebrauch gehalten dass abgesaget wirt ist dem müller undt herren gutt. / Ess hette sich dan ein müller wider seine herschaft so ungebührlich undt unehrlich gehalten, / mochte er im urlauben nachgefallen. /

Der ander artikell /

Ess sol auch kein müller ohne gutt bescheidt wegziehen / alles eiserwerck undt was er sonst empfangen volkomlich wideruberantworten, / undt so er abzuziehen willens in der mühlen nichts brechen / oder ergern bey harter straff nach gelegenheit dess schadens, sol die buss undt peen bey der herschaft erhöhett undt gelindert werden. /

Der dritte artikell /

Ess sol kein meister oder gesell in unser herberg sich gegen den vater oder mutter, / oder deren gesinde mit schantbaren worten hören lassen. / Wo iemant solches thete, / sol nach hantwercks gewonheit mit eines halben marck gestraft werden. / So aber die ubertretung so gros sol sich die straff auch erhöhen, / oder an die herschaft verwiesen werden, / deren wier sonst unterworfen. / Schmehet aber iemandts dess wirts hausgenossen sol im wie recht ist ergehen. /

Der vierde artikell /

So sich iemandts mit essen undt trincken zu ubrigem frasse uberladen thete undt dardurch unzühtig hielde / oder mit unreinen füssen / undt unausgethanen kleideren ins vatern bettgewande legen würde, / sol eine halbe marck verbussen. / Dan wen das nicht gehalten können wier keine herberg haben, / wirt uns auch niemandt dulden wollen. /

Der funfte artikell /

Dieweil auch von den umblaufferen viel zankes undt haders erwechst sol niemant er sey meister oder gesel dass werck in die herberg verbotten klag undt hadersachen zuverhören undt zu entscheiden, / er gebe dan 2 libras wachs zum licht in die kirche, undt dass darumb das nicht einem iederen frey sey nach seinem gefallen meister undt gesellen aus ihrer undt der herren arbeit zu verhinderen. /

Der sechste artikell /

So ein gesel in eine mühle kombt sol man in zur arbeit nicht annehmen er beweise dan sein hantwerck / er hau ein stein oder keil / oder ein trieb sechkel das man an dem werck sehe das er unsers hantwercks sey. / Undt das von den umblauffenden vürwegen die sich des hantwercks rühmen undt doch nit sein. / Auch sol kein muller eines paneren sohn fremdder oder seiner herschaft aufsetzen oder das hantwerck lernen, er habe dan seiner freiheit gutten schein. / Ess sol auch kein paner oder scholtz keine mühle sich unterstehen zu besitzen / oder zu kauffen, / er sey dan unsers hantwercks gemess. /

Der siebende artikell /

Undt dieweil auch viel schlimmer undt prasser gefunden, / die aufborgen undt nicht bezahlen, / derwegen so ein gesell aus der herberg oder mühlen stilschweigens entgienge / undt sein bier oder andere schulden nicht bezahlte, / sol auf unserem hantwerck nicht gefordert werden. / Er komme dan undt thue bezahlung. /

Der achte artikell /

Würde einer dem anderen eine schandtliche sache undt bösen nahmen zulegen / undt es nicht konte wie recht ist nachbringen, das im an der anweisung gebrech, / sol der sachen bestanden sein / undt fur ein solchen, wie er den unschuldigen beklagt gehalten werden. / So auch iemandts den anderen treibe undt unrecht befunden, / sol dem der getrieben wirt kost undt zehrung aufrichten, / undt nach der sachen gelegenheit undt der meister erkantnis wachs zur erhaltung dess liechts zu geben, undt zuezahlen flichtig sein. / Ist die sache wichtig das man einem seine ehre abschneiden wolle darinnen weiss die oberherschaft ihr gerichte. /

Der neünde artikell /

Ess ist vor gutt angesehen, das kein gesel von seinem meister wanderrn sol, / er habe im dan zu vor aller, was er in von mühlwerck in seine hande gegeben, / wider uberreicht / undt gutt abscheidt genom(m)en. Thete iemandts hierwider, / sol auf unserem handtwerck nicht gefordert werden, / er komme dan wider undt uberreiche volkomlich, was er empfangen hatt. /

Der zechende artikell

Wier sollen auch die wier meister sein auff unser herren muhlen gutt acht geben, / das auss unser vorseümikeit / am bau kein schade geschehe / undt so wir bauen / sollenn solches treülich thun / undt keine aufsteigung mit dem lohne machen, / anders dan er von alters her gehalten nach erkantnis der herschaft, / die metzen sollen wir nach altem brauch seiner itzlichen mühlen empfangen, / undt da von nicht von dess hern getreide zum brott undt unser nott darft nehmen, / der dar wider hete sol am hochsten gestraffet werden. /

Der eilffte artikell /

Nach dem dan viel gebrechen erwachsen, die die meister in den gesellen besseren undt straffen sollen, / welch geselle vom meister fremdtlich undt rechte vermahnung nicht wolte annehmen / undt fieng an in der herberg oder mühlen mit ungestimen worten zu puchen, sol gestraft werden undt die busse VIII libras wachs zum licht gegeben werden.

Der zwelffte artikell /

Die muhler oder ihre werckmeister sollen das getreide in seckenn zeichnen undt vormetzen, / das andere gemahlne getrede volkomlich den leitem widergeben, / sebst nichts davon nehmen, / noch sein weib oder gesinde dieblich nehmen lassen. / Wer diss vorbricht, / sol auf unserem hantwerck nicht gelitten / undt von der oberherschaft wie ein fremden guts begiriger gestraft werden. /

Der dreizende artikell

Dass getreide sollen sie nicht untereinander in die kumme oder kasten mahlen undt mengen lassen, / sonderm einem iederen, / was er zu mahlen bringt wol mahlen, / dasselb undt nicht ein anders widergeben, / wurde auch iemandts am mass des getreidess zweiffelen undt klagen, / sol bald mit dem scheffel gemessen, / undt so der muhler untrey gesmiden solchs erstaten von dem seinen / undt hart gestraft werden. / So aber der ankleger unrecht, / sol auch billige straf nicht empfliehen nach erkantniss der vorgestalten herschaft. /

Der vierzehende artikell

Uberig viehe sol kein mühler halten sonderen von der herschaft ein anzahl nach vermögenheit der muhlen angesatz werden / undt in summa sol man keine schweine mesten. / Der die vorigen artikel ubertrete, / sol dess gehaltenen undt gemesten viehes verlustig sein, / das der herschafft zufallen soll. /

Der fünfzehende artikell

Liebe ein gesell ursach zum zorn einem meister der aus ungemach kommen mag sol ein libras wachs zum lichte geben thue ess ein meister sol doppelt gestraft werden. /

Der sechzehende Artikell

Ess sol kein meister den anderen mit bösen ticken undt hinderlistigen anschlagen aus seinem dienste bringen er wol in dem willig ubergeben. / Der solches thete, / sol dem werck ein fass bier / undt der kirchen da es geschicht ein halben stein wachs, / der herschaft drei marck unerlösslich zugeben schuldig sein man wolte in dan sonst gnade thun. / Da sich aber iemandts zubeklagen habe der unbillikeit so wier iemandts in unserem werck beladen wollen, / dan so ein meister oder geselle vermercket das im unleidliche straffe aufferlegt sol undt mag sich an unsere herschaft zuerkennen beruffen, da wir unter gesessen recht geben undt nehmen wollen. / Derhalben sich niemandt an das werck nach Königberck oder anderer stäte beruffen sol / undt sein widerpart dahin zu recht ziehen, / dan wir wollen in allen dingen, die wir nicht von hantwerck gewonheit scheiden können, / von unser herschaft geörtert werden. / So aber iemandts so unbedacht er sey meister oder gesel, der sich nicht unterrichten lies undt wir in nicht zu gehorsam zwingen können, / dan wier in diesem undt anderem fall unsere herschafft zu hülf anruffen mögen damit friede ordnung undt gutte einikeit unter unss mag gehalten werden. /

Undt nach dem wier Ioannes, obgenanter bischoff, / die obgeschribene artikel haben gesehen, horen, lesen / undt nach reiffer berahtschlagung undt guttem bedencken, / mit unserem würdigen capitel befunden, / das sie zur gerechtikeit statlicher auffenthaltung dess wercks der miller gereichen werden mögen, / haben wier dieselbige artikel alle dieweil sie nicht wider die gemeine landtsordnung sein, / vorliebe / bekreftige undt so von allen unsers bischtumbs mülleren, / so wol den gegenwertigen alss zukünftigen bey angehaften pönen feste undt unwiderruflich zu halten befehlen. / Mit dem vorbehalt denselben ab undt zuzuthun, wie es die zeit undt der sachen gelegenheit erfordert. /

Wier wollen auch, das dieselben artikel abgeschrieben / undt in einer iederen stat bei den mülleren oder in den herbergen der mühlischen abgelegt werde, / damit wan sie zusammen kommen sich nach diesen artikeln zu richten haben, / zu urkundt mit unserem siegel hieran gedruckt besiegelt. /

Welchen undt gegeben auff unserem schlos Heilsberck, den vierden tag dess monaths decembris im iahr tausent fünfhundert vier undt vierzigsten. /

76 IDT  608 Ioannes DANTISCUS confirms a contract between Dirschau (Tczew) town council and the Confraternity of Saint Mary Magdalene in Old Town Elbing    Elbing (Elbląg)    1545-01-26

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 48v-49v
77 IDT  441 Mandate by Ioannes DANTISCUS concerning flax growing        1545-03-12

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 50r-51r
2brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D.103, k. 71r-v
3kopia język: niemiecki, XVI w., RA, Extranea IX Polen, vol. 147, k. 1r-v

Publikacje:
1THIMM Nr 4, s. 46-47

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Sequitur mandatum de lini satione

Allen unnd itzlichen unsern heuptleuthen und burggraven / unser schlosser / stedte / und ampter / sunderlich aber dem erbarn Georg von Elditten hie czu Heilsberg burggraven / unser genad czuvoran. /

Lieber getreuer. /

Wir haben noch anmerckung der vielen und manigfeldigen unboquemigkeit und vorterbnus unser underthan / so aus der menge des flachs / welchenn sich mher der pawer czubauen den ander getreide bofleisiget / und des nicht sunder der freunde kaufman der in vorfurt / gebessert ist / den artickel der landsordnung bei des hochwirdigen in Got vorstorbnen unsers vorfharen hern bischofs Mauritii geczeitenn / gemacht und daruber ausgangen / widderumb durch dis unser mandat wollen publicirt und starck gehalten haben. Und lautet also. Dieweil och auss der menge des flaches viel vorterblicher unboquemickeit erwechst / sol weiter niemandt mer / den von einer huben einen halben morgen / mit leinsamen ungeteilt / das man ihm boquemlich messen kan / bosheen und soviel newes ackers / als er darczu rotten und reumen wirdt / welchen ehr drei ihar und nicht lenger darczu brauchen mag. / Wer ubertreten wurde / sol noch anczal der morgen von itzlichem vier marcken / vom halben czwo der herschaft vorfallen sein.

Domit aber unser underthan / nicht nachlesig im getreide czubauen bofunden / so ordnen und bovelen wir aufs new / das alle die ihenigen, so noch obenangeczigten unser landsordnung artickel vorbass flachs werden bauen / czum geringsten och czehen schessel kornn / bei unser harten straffe sehen sollenn. / Dieweil wir och mercklichen vorfang / und unserer vorfharen constitution abuch spurenn / das itziter durch die landtfherer von unseren underthan und pauersleuten das rauchwerg und wildtfel / umb kleines genisses willen mit vorkauf aus unsernn henden gekauft wirdt. So wollen wir und gebittenn das keiner vorthin / von unsern underthan erkeinem landtfherer fremden ader under uns gesessenn / das rauchwerg von mardern / lochsen / biberenn / otteren / fuchsen / wolffen und wie das genant mag werden / vorkeufen ader erkeiner von denen daruber einigen kauf machen sol / sunder das alles czuvor der hersthaft uberantworthen / wo solches ubergangen sol der keuffer pferde / wagen / und wahre / der vorkeufer czhen marcken buss vorfallen sein. Welches du allenn freienn und schultzenn mit etlichen aus des dorffs gemeinden unsers camerampts under dir wirst lassen vorlesenn / das sie solch unser bovelich neben darauf angesatzter strafe / den andern gemeinden unser dorffer darin sie sitzenn / thun ankundigen / ihnen och disses unsers mandats abschrift / so sie das bogeren wurden mitteilen. Und den schultzenn in sunderheit von unsernt wegen bovelenn / das sie fleisige und gutte acht darauf haben / damit ein ider paversman unserer dorffer / disse unsere ordnung also vorbass halte / und der volge thu / und dir ubertreter die angeben und anczeigen. Wurde aber die erkeiner hirin so vol des flachs bauens als des rauchwercks halben / strefflich bofunden / und der czuvor vom schultzen des dorfs darin ehr sitzet dir nicht weit angeczeigt / sol der schultz hirin nachlesig bofundenn / czhen marcken buss auserhalb der vorangeczeigten und ernanten straffe des ubertreters / uns abczulegen vorfallen sein / die du och unerleslich von ihnen furderen und uns uberant worten wirst. In dissem allem willen wir das du deinen hochsten fleis anwendest / und nimanth uberschest / damit du selbst von uns streflich nicht werdest bofundenn. / Daran thustu unser gefellige und ernstliche meinung.

Des czu urkundt haben wir unser sigel an diesen ofnen brif lassen druckenn. /

Der gegeben ist auf unserm schloss Heilsberg den XII Martii anno 1545.

An herenn Glaubitz und den herenn Vogt

Damit wir firnach / d es an eurem vleiss nicht gemangelt hab / synitzen mugen Daran thut ihr unser etc.

78 IDT   74 Mandate by Ioannes DANTISCUS concerning trade regulations in domain of Ermland bishops    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1545-03-20

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 51r-v
2kopia język: niemiecki, XVI w., RA, Extranea IX Polen, vol. 147, k. 1v-2v

Publikacje:
1THIMM Nr 3, s. 44-46 (in extenso)
79 IDT   97 Mandate issued by Ioannes DANTISCUS & Mikołaj DZIAŁYŃSKI (von DZIALIN) dla Jan POLASZKOWSKI    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1545-03-27

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 45v (t.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes etc. et Nicolaus de Dzialin palatinus Pomeraniae et capitaneus Brodnicensis significamus vobis nobili Ioanni Polaszkowski , quo a serenissima maiestate regia domino nostro gratiosissimo, commissionem sequentis tenoris acceperimus, proinde vobis nostro et dominorum collegarum nostrorum consiliariorum terrarum Prussi... nomine mandamus, ut coram nobis in proximis comitiis, quando et ubicumque in iis terris celebrabuntur, tertia die post inceptum conventum ad obiecta in commissione regia descripta responsuri compareatis, certos vos reddentes absentia vestra non obstante, si comparere neglexeritis , ad ea, quae voluntatis regiae sunt et iustitiae conveniunt, nos processuros.

In cuius rei testimonium sigilla nostra iis sunt impressa.

Datae Heilsberg, XXVII Martii MDXLV.

80 IDT   98 Mandate issued by Ioannes DANTISCUS & Mikołaj DZIAŁYŃSKI (von DZIALIN) dla Jan STRASZYŃSKI & Krzysztof, notary of Georg von BAYSEN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1545-03-27

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 45v (c.p. I)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes etc. et Nicolaus de Dzialin palatinus Pomeraniae et capitaneus Brodnicensis significamus vobis nobili domino Ioanni Strasschinski iudici districtus Sthumensis, <> nobili Christofero notario magnifici domini Georgii a Baysen palatini Marienburgensis nos regium mandatum tibi inscriptum legisse, quod tibi cum iis reddetur, iuxta cuius continentiam tibi nostro et aliorum dominorum consiliariorum nomine mandamus, ut tertia die, quem terminum tibi statuimus peremptorium, post inceptum conventum coram dominis consiliariis voluntatem et mandatum regium exsequuturus compareas, aut si hoc neglexeris, regiae maiestati pro termino, qui tibi ex conventu praefigetur, te personaliter statuas.

In cuius rei testimonium sigilla nostra iis sunt impressa.

Datum Heilbserg, XXVII Martii MDXLV .

81 IDT   99 Mandate issued by Ioannes DANTISCUS & Mikołaj DZIAŁYŃSKI (von DZIALIN) dla Johann von BAYSEN (BAŻYŃSKI)    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1545-03-27

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 45v (c.p. II)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes etc. et Nicolaus de Dzialin palatinus Pomeraniae et capitaneus Brodnicensis significamus vobis generoso domino Ioanni a Baysen succamerario Marieburgensi nos mandatum regium legisse, quod cum iis vobis reddetur, ad quo... prosequendum tertium diem post inceptum proximum conventum nostro et aliorum dominorum consiliariorum nomine iuxta voluntatem regiam vobis des...namus.

In cuius rei testimonium sigilla nostra iis sunt impressa.

Datae Heilsberg, XXVII Martii MDXLV.

82 IDT  100 Confirmation of will dla UNKNOWN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1545-04-22

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 7, k. 59v (t.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes etc. praesens testamentum rite a nobis prius examinatum ad eum modum, ut sequitur, confirmamus et validum esse volumus, ut in primis singula legata pro ordine iuxta testatoris voluntatem distribuantur. Quia vero hoc, quod consanguineae eius cedere deberet, quam testator asserit sub ea secta agere, quae nullam defunctorum agit memoriam neque pro illis sacrificia orationes et eleemosynas admittit , idem testator nostrae reliquit dispositioni et nostro arbitrio commendabat. Nos itaque eo quod testator ex ministerio ecclesiatico quicquid post se resignet assecutus erat, praesentibus decernimus, ut consanguineae illi de gratia nostra speciali viginti dumtaxat marcae a testamentariis cedant et dentur, ne sanguinis necessitudo prorsus exclusa videatur. Quicquid vero erit reliquum, divenditis omnibus in usus hospitaliorum et pauperum mendicantium cum pannis coemptis et eleemosynis datis testamentarii pro anima testatoris distribuent nobisque de singulis distributis rationem reddent.

In cuius rei testimonium sigillum nostrum huic testamento est appensum.

In arce nostra Heilsberg, XXII Aprilis MDXLV.

83 IDT  609 Ioannes DANTISCUS confirms a donation by Michael SCHONJOHANN to his wife Margaretha    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1545-05-22

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 52r-v
84 IDT  135 Mandate by Ioannes DANTISCUS concerning inheritance from escaped Rössel priest Georg LANGERBEIN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1545-07-20

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, poprawki własnoręczne nadawcy, AAWO, AB, D. 70, k. 246r
2kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 52v-53r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir Ioannes von Gottes gnaden bischoff zu Ermlandt thun kundt idermenniglich / und nemlich unsern lieben getreuen den ersamen burgermeister und rathman unser stadt Ressell / wie das wir un angesehen unser recht / das wir zu den gutern Georgen Langerbeins eins vorlaufnen aus unser kirchen priesters / die er ane testament nachgelassen / und an uns volkommen gefallen / den negsten erben solche gutter nicht haben wollen entziehen / doruber auch unsern ausspruch gethan / das die ienigen die sich am negsten dorzu besiebten / derselbigen sich mugen annehmen und der gebrauchen. /

Weil dan Bartolmes Vogt / mit den seinen nicht anders zur siebbe dan eins losen weibs gezeugnis vorgebracht und der erhaftig wolgelert Lucas Helm mit den seinen / unvordechtlicher etlicher leut von gerichte besiegelt bekentnis / die zu solcher sibbe gezeuget / vor uns in unser stadt Ressell gerichte vor andernn hat beweiset / und domit / wie recht ist / volfaren / und bis anher etliche jar lang sich niemant zu solchen guttern hat nahenter vormocht zu ziehen. / Derhalben wir auch (uf das niemant widder recht und billickheit geschehe /) diese sache so lange haben lassen anstehen / ob jemant solche zeit lang wurd vorgekommen sein / der bessern beweis hette mugen vorbringen / welchs nicht gescheen. / Derwegen hab wir gemolten Lucas Helm mit den seinen den negsten zu solchen nachgelassenen guttern / aus sondern gnaden / erkant / und in kraft dieses brieffes erkomen. /

Doch mit solchem anhange / weil solche gutter von einem vorlaufnen priester / ab intestato / an uns nach der geistlichen rechten ordnung gekommen / die in die ehre Gottes und armen leutten zu gut solten ausgeteilt werden / das gemelter Lucas Helm / der kirchen / hospitalen / und armen leuten / mit dem vierden pfennig ader teill solcher gutter nicht vorgesse unnd die domit vorsorge ouch das sich Lucas Helm mit den seinen vorschreibe so zu rechter zceit imanth anders verkueme der sich nahenter zu Georgen Langerbeins des vorlaufnen aus unser kirchen priesters nachgelassene gutter ... dan er mit denn seinenn gethan zu rechte kunde besibbenn / das als demm Luccas Helm mit den seinenn dem selbten rechtlich zu antwurten wil und sol schuldig sein./

Solchs alles bevelh wir Euch obgeschriebenenn burgermeister rathmannen und unser stad Rossell gerichte zu volziehen / und volkomlich zuexequirn und auszurichten / Des zu urkund hab wir unserm brieff wissentlich unser siegell unden andrucken lassen. /

Gegeben uf unserm schlosse Heilsperg, denn zwantzigsten tag Iulii M D XLV.

85 IDT  136 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Lorentz SCHONRODEN and Peter SCHISSENTEUBER    Braunsberg (Braniewo)    1545-10-09

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 249r
2kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 53r-v
86 IDT  293 Confirmation of privilege dla Georg von PREUCKEN    Braunsberg (Braniewo)    1545-10-10

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AK, Dok. Kap. R 2/17

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis significamus tenore praesentium quibus expedit universis, quod cum nobilis ac strenuus fidelis noster dilectus Georgius Proyke advocatus noster et capitaneus Braunsbergensis nostro consensu accedente bona Rogittenn in cameratu nostro Braunsbergensi sita emisset ac novissimis eorum possessoribus, honestae Margarethae Georgii de Rüssenn relictae viduae et filio eiusdem Sebastiano de Rüssenn , consensu et voluntate heredum accedente sexingentas(!) et triginta sex marcas bonae et usualis monetae, viginti grossos pro una marca computando, pro iis numerasset, ita ut omne ius, quod dicti possessores in bonis Rogittenn habuerunt, nunc totaliter in advocatum nostrum iure emptionis collatum sit, humiliter nobis praedictus advocatus noster Georgius Proyke supplicavit, ut illi veterem inscriptionem dictorum bonorum Rogittenn ex regestis mensae nostrae extractam benigne concedere ac renovare dignaremur. Inspectis itaque iis sequentes litteras a praedecessore nostro piae memoriae domino Henrico episcopo Varmiensi Ottoni de Rüssenn concessas invenimus tenoris qui sequitur:

In nomine Domini, amen. Nos Henricus Dei gratia Varmiensis ecclesiae episcopus notum facimus universis praesentibus et futuris audituris praesentem paginam vel visuris, quod nos nostri de consensu capituli Ottoni de Russenn verisque suis heredibus utriusque sexus campum Rogittenn vulgariter dictum, quem quidem campum ipse Otto erga Wernherum de Russenn vitricum suum nostro de consensu ac nostri capituli sua sibi pro pecunia comparavit ac ipse Wernherus dictum campum dicto Ottoni coram nobis et nostris canonicis, ut debuit, voluntate libera resignavit, dictum campum cum pratis usque ad indaginem balneatoris adiacentibus et ad eundem campum pertinentibus cum silvis virgultis et pascuis agris cultis et incultis aquis aquarum decursionibus cum piscationibus venationibus aucupationibus liberis cum indiciis maioribus et minoribus ad manum et ad collum nec non cum quolibet usufructu et utilitate, sicut in omnibus saepe dictum campum suis pertinentiis memoratus Wernherus tenuit et possedit, praememorato Ottoni ac legitimis suis heredibus, prout ante dictum est, iure Culmensi perpetuo contulimus possidendum, ita tamen, quod idem Otto vel heredes sui legitimi de eodem campo nobis et successoribus nostris ad defensionem terrae generalem intra metas nostrae diocesis cum uno spadone et viro armato secundum huius terrae consuetudinem debeant deservire. Praeterea iam dictus Otto et heredes sui de quolibet aratro unam mensuram tritici et unam sigilinis et de unco quolibet unam mensuram tritici et ad hoc in signum dominii et libertatis unum talentum cerae, quod contineat in pondere duas marcas et Colonensem denarium vel sex Culmenses, nobis et ecclesiae nostrae annis singulis dare et solvere tenebuntur. Et ut haec omnia sicut rite et rationabiliter sunt facta, feliciter et inviolabiliter perseverent, praesentem litteram super hoc conscribi fecimus et nostro ac nostri sigillo capituli roborari. Testes huius sunt dominus Ioannes Lemkinus, dominus Alexander, dominus her Eberchardus, ecclesiae nostrae canonici, Ioannes et Albertus fratres nostri, Gerko de Brezgi, Ioannes de Cowal, Gerko et Cristannus frater suus, her scriptor Buch et Werhnerus camerarius noster et alii viri quam plures fide digni. Datum anno Domini millesimo ducentesimo nonagesimo primo, secundo nonas Septembris.

Supplicationibus igitur dicti nobilis ac strenui Georgii Proyken advocati nostri rationaliter inclinati huiusmodi privilegium innovavimus et ratificavimus ac ipsi suisque heredibus ac legitimis successoribus iuxta veteris scriptionis continentiam hic insertam de novo concessimus et tenore praesentium concedimus ac inscribimus veterem inscriptionem, si qua posthac prolata et inventa fuerit, hac nostra innovatione annihilantes et omnino cassantes.

In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium praemissorum praesentes litteras fieri et nostri sigilli iussimus appensione muniri.

Testes huius sunt dominus Ioannes Langannius oeconomus, Ioannes Lehemann secretarius et Casparus Neumann camerarius noster.

Datum anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo quinto decima die mensis Octobris, in civitate nostra Braunsbergensi.

87 IDT  610 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Clement IHON and Thomas UNGERMAN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1545-10-26

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 54v-55r
88 IDT  611 Edict issued by Ioannes DANTISCUS against counterfeit coin    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1546-01-23

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 55r-56r
89 IDT  300 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Hans DEUTZSCHMANN and Tomasz GROSS    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1546-04-03

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, Dok. D.M., M 27
2kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 56r-57r
90 IDT  612 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Marten MARQUART, Zander LEHMANN and Anne RITTAUSCHE, and Steffen MATTIS and his wife Barbara    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1546-04-10?

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 57r-v
91 IDT  613 Mandate by Ioannes DANTISCUS concerning a special tax to cover the costs of the legation from Royal Prussia to the royal court    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1546-06-10

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 58r-59r
92 IDT  615 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Georg BARTSCH and Anna RITTAUSCHEN, Thewes PARBANT and Lorentz SCHONRADENN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1546-08-04

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 59r-60r
93 IDT  145 Statement of Ioannes DANTISCUS concerning possession of the village Limity by Hans PACKUSS     s.l.    1547-02-15

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 277v (t.p.)
2kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 61r-v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Consensus reverendissimi super bonis Limitten

Wir Ioannes von Gots genadenn bischof zu Ermlandt thun kundt und bokennenn vor idermenniglich den solchs zuwissen von nothenn:

Nachdem der erbar unser lieber getreuer Hans Packuss unser burgraf zu Vormdith / mit unserem zulass so wir ihm under unserm siegel gebenn / das gut Liemittenn im vormditschenn camerampt gelegenn und czwelf huben in sich haltende / von Hans Ottinghausenn mit aller gerechtickeit und zubohorung wie das in seinen grentzen bogriffen und von ihm noch laut daruber gegebenen hantvhestenn basher bosessenn ist / vor vier hundert margk czwentzig groschen vor die margk gezalt / laut daruber gemachten und von Hans Ottinghausenn bosigeltenn kaufbrif / gekauft hat. / Und wir hernacher in erfharung kommen sein / wie das Casper Jordenn unser underthan und burger zu Vormdit / gedochtenn Hans Ottingshausenn ane unseren zuloss und vorbewust aufgemeltes gut Limittenn und die hantfeste dessulbenn / die ehr bei sich gehapt dreihundert margk etc. und nicht soviel auf seine hantschrifte wie ehr un beweislich anczeigt darauf ehr ihm wenig hette vortrauet als aufs gut / geligenn davor ehr das gut viel ihar gebraucht und besessen und darin widder unser obricheit und die gemeine landsordnung gehandelt und die ubertretenn .

Haben wir in derwegenn vor uns gefurderth / und auf sein beckentnus die dreihundert margk / so an uns laut der lands ordnung gefallenn sein / zu uns genomen / die uns auch gedochter unser burggraf Hans Packuss dieweil Casper Jorden von Hans Ottinghausen auf ihn uberweiset und keinem anderem wie wir uns deshalben hernacher mit ihm vortragen werden / boz[a]lenn und ablegenn soll / und bosagenn, ihn und seine rehte erbe hiemit kraft dieses brifs vor die rechten bositzer und halter gedochts guts Liemitten. /

Das zu urkundt mit unserm siegel bosigelt etc.

Datum den XV Februarii 1547.

94 IDT  143 Sales contract between Ioannes DANTISCUS and Barbara, widow of Hans [EBERT] von Leginen, and her sons Valerianus und Jost, concerning two and half hufen in Łężany    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-03-29

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 262r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir Ioannes von Gots genadenn bischof zu Ermlandt thun kundt idermennigliche den solches zuwissen von nothenn:

Nach dem etwan drithalbe hube von funfen so einem mit namen Henselin ihm gut Neulusien in unserm Reselschenn camerampt gelegen zu erhebt und umb seiner vorwirckung willen an den hochwirdigen in Got hern Fabiano bischofe zu Ermlandt unsern seligen vorfharnn gefollen seindt / der diesulben drithalbe hube dem erbarn Hansen von Leginen zu dem dinste den ehr uns vom gut Neulusien zu halten schuldig / vorligenn / und ihm und seiner rechten erbenn zu Magdeburgischenn rechte (welches inne zu beiden kunden nennet) vorschribenn. /

Und hernacher durch absterbenn abgedochtes Henselin / die hinderstelle gen drithalbe huben / die ehr noch in dem gut Neulusien behalten und zu Preuschem rechte ingehabt / an uns und unserenn bischoflischenn tisch gefallenn sein. / Haben wir diesulbtenn der thugentsamen frauen Barbara seligen Hansen von Leginen verlassenen witwen / und ihren kinderen Valeriano und Iodoco / damit sie uns den dinst vom gut Neulusien desto statlicher und volkomlicher aufzurichten mugen / auf ihr fleisiges und undertheniges bittenn vor achtzig margk geringer Preuscher muntze XX grossen vor eine margk vorkauft davon sie uns balde vierzig margk bozalt / haben und her nacher ihar iherlich auf zu komende Lichtmess an zufahrn czwentzig margk / bass obgedochte summa der achtzig margk volkemlich entrichtet werde / abllegen sollen vorschreibenn und vorleihen ihnen und ihren rechten erben hiemit genante drithalbe hubenn / mit aller gerechtickeit und zu dem rechte / wie die anderenn huben /so sie ihm gut Neulusienn besitzen von ihnen gehaltenn werden / und in ihrem privilegio und hantfeste daruber gegeben / aufgedruckt ist / ewiglich czubositzen und zu gebrauchenn. /

Darzu urkundt haben wir unser mittel siegel hirunden an diesen brief wissentlich hengen lassen. /

Geben auf unserm schloss Heilsberg, den 29 Martii MDXLVII.

95 IDT   75 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Thomas UNGERMANN and Frantz ROGGENN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-04-21

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, s. 61r
2brulion, AAWO, AB, D. 70, s. 295v
3regest, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 365
96 IDT  137 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning Ioannes URSUS    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-05-20

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, corroboration and date in the other hand, AAWO, AB, D. 70, k. 273r-v
2brulion język: niemiecki, autograf, AAWO, AB, D. 70, k. 269r
3kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 61v-62v
4regest, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 388
97 IDT  144 Confirmation of holy orders dla Iacobus NICOLAI of Łomża    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-06-04

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 274v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis significamus tenore praesentium quibus expedit universis, quod dum statutis ad id de iure temporibus et successive sacros clericorum ordines in capella arcis nostrae Heilsberg celebraremus, dilectum nobis in Christo Iacobum Nicolai Lomsensem Plocensis dioecesis rite examinatum et idoneum compertum ad provisionem venerabilis domini Ioannis Voislawsky Plocensis et Warschoviensis canonici et Lomsensis Visnensisque parochi, in qua se asserebat contr...tum, visis suis litteris dimissorialibus promovimus gradatim in acolytum subdiaconum diaconum et presbyterum divina nobis suffragante gratia.

Datae sub testimonio sigilli nostri praesentibus subappensi

ex arce nostra Heilsberg, Sabbato Quattuor Temporum Caritas Dei, quarta Iunii anno MDXLVII.

98 IDT  138 Ioannes DANTISCUS adjourns a case between Thewes WINDENPFENNIG and Andres WINDENPFENNIG, and Jacob KIRSTEN, Baltzer WEGNER and Andres KIRSTENN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-06-20

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 288r-v
2kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 62v-63r
3regest, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 414

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Receß in sachen

Das wir in sachenn czwuschen den ersamen Thewes Winnenpfenning und seinem sone Andres appellanten an einem / und Jacob Kirsten / Thewes Parbant Baltzer Vegner / und den vormunderen seligen Andres Kirstenn vorlassenen vitfrawenn / appella<n>tenn anders teils / an uns von einem ersamen radte zum Braunsberg appellirt. / Noch dem beide part vor uns gestandenn – clag und antwurth vorgebracht / und die noch notturft vorhort / die acta und was dar zu gehorig uns vorgelesenn / der uns auch ihres inhalts wol erkundet / das ergangne urteil und des appellantenn boswerdt darkegen / darauf auch des widderteils bericht und widderrede eigentlich angemerket. /

Aus solchem allenn beiderseits vorbringenn / haben wir mit wissen rothe und bodenckenn erfundenn / das ein teil etwan mer / den das ander / des / darum der rechtgang geschenn / hat uberkomen / und das disse sache im meistenn vor consciencien und gewissenn werck wirdt angeschenn / die czwuschenn swegern und blutvorwandten / sich in czanck begebenn / haben derwegen beiden teilen zu guth / und zur einigkeit nutzlich angeshenn / nicht so sleunig darinnenn / damit die gewissenn unbelast bleibenn / ein entliche sententz zusprechen / sunder uns die (eins ideren recht unschedlich) noch vorbohaltenn / und geben hiemit beiden partenn / diesen volgenden abscheidt und recesß sie widderumb zu den iren kegen Braunsberg weisende / das sie daselbst under sich freuntlicher weis zusamen sollen kommen und mit fleis noch eins ideren conscientien gruntlichenn und wharenn bericht undersuchenn / damit sie sich untereinander vorträgenn / und unsers entlichen spruchs nicht erwartenn / der vieleicht unvorhoft erkeinem teil / der gerechtickeit noch / etwan untreglich mocht gefallenn. / Und lege zu solcher underhandlung die vorbonumpte stelle / die zeit aber czwuschen dato des receß / und zukunftigem Sanct Jacobs des heiligen apostels feir dabei auch beiden parten bovelende / so sie sich der gestalt wie gemelt vortrugenn / das sie solchen vortrag an uns sollen bringen / daczu wir uns willen vorbohalten haben / den sulbtenn / mit beider parth bowilliung / ob was notig wurde sein / zuvorhelffen / und denselbten zu bestetigenn und zu befestigen. /

Ihm fahlt aber / das wir uns nicht willen vorhoffenn / so solche einigung und freuntliche handlung ane frucht zurginge und hindersich wurde gestossen / welchs die parth mitler zeit uns sollen anzeigenn / willen wir unsern entlichenn ausspruch nichts anders dan Got und die gotliche gerechtickeit vor augen habende / besiegelt / und ihm briefe verschlossenn an einem ersamen radt unser stadt Braunsberg / uberschickenn der in beiden teilenn / darzu geladenn sol ablesenn / und festiglichem im unserm namen bei buß und peenn / die der spruch wirdt mitbringen / zuhalten gebittenn / etc. des zu urkundt etc.

Datum uf unserm shlos Heilsberg, den XX-en Iunii 1547.

99 IDT  146 Ioannes DANTISCUS bestows a plot for building a mill in Bischofsdorf to Jacob WOSSETE    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-06-20

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 289r (b.p.)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir Ioannes von Gots genadenn Bischof zu Ermlandt thun kundt idermenninglich denen solches zu wissenn von nothenn:

Nachdem die mulen in unserm dorffe Bischofsdorf im Resilschenn kamerampte vom frwer und sunst umbkommen / nu viel ihar / wuste gelegenn / also das davon widder uns nach unsrem bischoflichem tische keine nutzung ist zu komen. /

Haben wir zu verbesserung dessulben / gedochte mulen mit einem rade wie die bogrentzet dem boscheidenem Jacob Wossete mulnerm zum Storm hobel seinenn rechten erben und nachkommlingen / zum Culmischenn rechte nach laut der alten hantvhesten mit einer huben waldes in der laukemedienn / und einenn viertel vom morgen ackers zum garten negst der mulen gelegen / auch freier fischerei im multeiche zu seinem tische und nicht zuvorkeufen / vorliehenm(!) und gegebenn / wie wir die auch hiemit vorleienn und gebenn. /

Also das genanter Jacob Wossete und seine erbenn gedochte mulen mit ihren unkosten bawenn und ihm baw und wesen haltenn / und uns und unseren nachkomlingen bischoffen zu Ermlandt / davon ihar iherlichenn funf gutte mark ader czhen geringe ganghaftiger muntze auf sanct Martini des heiligen bischofs feier ablegen und zinsen sollenn. / Des zu mehrer urkundt / habenn wir wissentlich unser siegel hirunden anhengen lassenn.

Datum auf unserm schloss Heilsberg, den XX Iunii M D XLVII.

100 IDT  139 Appointment on canonry issued by Ioannes DANTISCUS & Achatius TRENCK & Johann HANNAU Jr & Johann TYMMERMANN & Ermland (Warmia) Chapter dla Jan LUBODZIESKI    Frauenburg (Frombork)    1547-[07-21]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: łacina, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 289v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Ioannes Dei gratia episcopus , Achatius a Trencka decanus Ioannes Timmerman custos Ioannes Hannow ceterique canonici ecclesiae Varmiensis capitulum eiusdem ecclesiae repraesentantes omnibus et singulis, ad quos praesentes nostrae litterae pervenerint, notum facimus et significamus, quod cum hodie venerabilis Raphael a Conopat canonicus Varmiensis in propria persona canonicatui et praebendae, quos in dicta nostra Varmiensi ecclesia obtinebat et possidebat ac omni iure sibi in eisdem quomodolibet competenti, coram notario et testibus infrascriptis in nostra capitulari congregatione sponte cesserit eosque in manibus nostris libere et simpliciter resignaverit, nos Ioannes episcopus per praefatum fratrem nostrum Achatium a Trencka decanum speciali a nobis super hoc facultate suffultum ac capitulum supradicti resignationem ipsam recepimus et admisimus et ad laudabilem honestatis et probitatis indolem venerabilis nobis dilecti Ioannis a Lobenn clerici Vladislaviensis diocesis benignae considerationis habentes respectum eidem Ioanni praesent... canonicatum et praebendam praedictos per resignationem huiusmodi seu alio quovis modo vacantes et ad nostram collationem seu dispositionem communiter pertinentes cum omnibus iuribus et pertinentiis ipsorum ac plenitudine iuris canonici auctoritate nostra ordinaria praesentium tenore conferimus et assignamus ac de eis etiam providemus instituentes ipsum in eisdem canonicatu et praebenda ac decernentes ipsum in eadem ecclesia in canonicum recipi et in fratrem ac in ipsorum canonicatus et praebendae iuriumque et pertinentiarum omnium eorundem possessionem induci debere stallaeque sibi in choro et loco in capitulo cum plenitudine iuris canonici assignatur praestit... prius per eum vel procuratorem ipsius de observandis statutis et consuetudinibus ecclesiae nostrae solito iuramento.

In quorum omnium fidem et testimonium praesentes nostras litteras super his confici et per notarium publicum infrascriptum subscribi ac nostrorum sigillorum episcopali et capitulari iussimus appensione communiri.

Praesentibus honorabilibus Blasio <> Crakow et Simone Hecht vicariis et presbyteris eiusdem ecclesiae Varmiensis testibus ad ea vocatis et rogatis.

Datum apud ecclesiam nostram cathedralem Varmiensem in capitulo propter hoc in loco consueto sollemniter congregato, anno Domini nostri Salvatoris millesimo quingentesimo XLVII.

101 IDT  616 Agreement between Ioannes DANTISCUS and Hermann STOLSPRENGER concerning a shed next to the town hall in Heilsberg    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-08-17

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 66v-67r
102 IDT  147 Privilege by Ioannes DANTISCUS for Ioannes LANGHANNIUS    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-08-24

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion, AAWO, AB, D. 70, k. 308r-v
2kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 67r-v
103 IDT  148 Litterae passus for Bertrand BORCK issued by Ioannes DANTISCUS    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1547-08-30

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 310r (t.p.)
104 IDT   77 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning Gabriel KULCKE    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1548-01-10

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 69r-70r
105 IDT   78 Testimony by Ioannes DANTISCUS concerning letter of good parentage and good behaviour of Gregor STEINBEIN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1548-03-05

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 70r-70v
106 IDT   79 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Thewes WINNENPFENNIG and his son Andres, and Jacob KIRSTENN, Thewes PARBANDT, Baltzer WEGNER and the widow of Andres KIRSTENN    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1548-05-18

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 71r-72r
107 IDT  617 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning litigation between Anna widow of Martin von LUSIAN and her plenipotentiary Stanisław BALIŃSKI, and Elisabet widow of Hans von DAMERAU, Johann von LUSIAN and plenipotentiaries Jacob TAUBENECKER and Lucas HELM    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1548-05-29

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 72r-73v

Publikacje:
1HARTMANN 1525-1550 Nr 1122, s. 563 (niemiecki regest)
108 IDT  618 Ioannes DANTISCUS establishes a contract between Rössel (Reszel) town council and [Barbara] widow of Hans EBERT    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1548-06-30

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 73v-74v
109 IDT  149 Renewal of a privilege for Bischofstein by Ioannes DANTISCUS    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1548-07-09

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 379r-v
110 IDT  150 Sales contract between Ioannes DANTISCUS and Henrich RICHKEGARBE, concerning two hufen in Heilsberg    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1548-07-13

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 379v

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Litterae emptionis super duobus mansis Henrico Richeg[arbenn]

Wir {Wir} Ioannes von Gots genadenn bischof zu Ermlandt / thun k[undt] idermenniglich den solchs zu wissenn von nothenn. /

dieweil no[ch] vorgangnenn krige die vorscheer des hospitals Sanct Geo[rgen] czwei hubenn in unserm stadtfelde gelegenn / seligenn Hans J[echim] burgern [] zu Heilsberg / vorkauft also das ehr gedochtem hospit[al] iar ierlich das angesatzte erbgelt davor ablegenn solte ... welche huben auch bass auf das vorgangne siebenundvierz[ig] jar vonn genantem Hans Jechim und seiner vorlassenen wi[twe] frawen bosessen und gebraucht sein wordenn / und dem hosp[ital] geringe ader keine bozalung noch laut des gemachten kau... von iharn geshenn ist / derwegen sie den oft mals durch die vor...scherr des hospitals vor uns und unsernn amptleuten boclag[en] werdenn / und entlich bofunden / das sie keine bozalung h... thun kunnen noch wollenn / haben wir darauf vielgedochtem hospital und den vorscheeren dessulbenn / obgeschribene czwe[i] hubenn widderum zugesignet / und iinen vorgunstet un... nachgegeben diesulbenn dem ersamen Henrich Richkegarbenn burgern tzu Heilsbergs im seinen rechten erben und nochkomlingen zuvorkeu... welcher kauf auch volgender gestalt mit unser... consens und willen ist gemacht worden / das obgedochter Hen[rich] Richkegarbe und seine erbenn / dem hospital Sanct George[n] von angezeigte czwei huben hundert und vierzig margk geringes ...des gebenn / und ihar ierlich auf solche summa dis acht und vierzigste iar am tage Petri Stuelfeirs anzufangen vier... bass zu gentzlicher bozalung dersulben ablegen und zalenn sollenn / uns auch unseren zinss wie andere huben in gedochtem stadt felde haben gentzlich sunder alle hin[de]rung alle ihar aufrichtenn. /

Des zu meherer urkundt [ha]ben wir unser siegel hirunden an wissentlich drucken ... lassen. /

Datum aufm unserm schloss Heilsberg, de XIII Iul[ii] XLVIII.

111 IDT  619 Sentence by Ioannes DANTISCUS concerning a trial against Margarete of Sperbern, widow of Caspar EBERT    Heilsberg (Lidzbark Warmiński)    1548-07-26

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1brulion język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, D. 70, k. 378r-v
2kopia kancelaryjna język: niemiecki, ręką pisarza, AAWO, AB, A 2, k. 74v-76

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Wir Ioannes etc.

Nachdem viel ihar her Margaretha seligenn Casper Oberts von Sperweren tochter / dieweil sie die sehs huben zu Sparwernn bowonet und eingehabt / viel laster und schandt die sie zum teil sulbst begangen / zum teil auch in ihrem anshen ihren tachterenn gestatet / die bei ihr zu fremden menneren so ihnen nicht getreuet gewesen zu bethe gangen kinder gezeuget / und also alle vnfhur alda getribenn. Welch boses lebenn / wiewol ess ihr oftmals durch unsernn seligenn vorfharen dem hochwirdigen hern Mauritio bischofen zu Ermlandt und uns / bei vorlust der gutter / mit grosem ernst ist vorbotenn / wir auch einenn von gedochten buben mit namen Lorentz so bei ihrer tochter gelegen [v]nd zuvor aus unserm [bi]stum ist vorwisen / ein zeitlang derwegen hie zu Heilsberg / im der vorwirkung halben sein recht thunzulassen / gefenglich gehalten / der sich aus unserm schloss abgelassen und also davon kommen. Dis alles vngeachtet / noch unsers seligen vorfharen und unsers manchfeltiges vorboth darauf sie nichts gegebenn / vnangemerket / hat sie vmer in solchem ihren bosen und schandtlichen lebenn vor harret [vn]s auch in oben gemel... zeit und iharen kein kunde noch pfluggetrei[de] abgelegt. Wiewol wir nu vmb oben angezeigter vrsachen willenn / mit allem recht / als eine die widder unser obricheit und vorboth gehandelt / sie ihrer gutter hetten mugen entsetzen / und die zu uns nemen. / So habenn wir doch ihr zum uberflus disse genade erzeigt / und ihr erstlich sulbst darnoch durch unsernn landtvogt etzliche marken die gutter / damit die schuldner / so vor siebenzhen iharen bei hochgedochts unsers seligen vorfharen gezeiten darin gewesen / bozalet wurden / zuuorkeufen bouolenn. Weil sie aber diesem unserm bouelich nicht hat nachkommen wullen / sunder freuntlich etzliche tage darin sie sulbst gewilliget und angenomen / vorseumet / sich nicht gestellet / und in summa in allem ihrem mutwillen widder uns und unsere obricheit vorharret. Haben wir darauf den bositz der gutter den schuldenernn / nemlich unserm wirdigen capitel zur Gutstadt / und dem erbarnn Peter Pfaf burggrafen zum Allenstein / damit zuthun und zu lassen die zuuorkeufen / und in werende handt zubringenn / gantz und gar eingereumet / . Welche den auch die gutter in ihren bositz genomen / und sechs huben in kegenwertickeit der ersamen Hinrich Rickegarben / Michel Hefeman / und Marten Osterreicher / burger alhie zu Heilsberg / die gedochte sechs huben geschatzet / dem erbaren unserm lieben getreuenn Georg von Eldittenn unserm burgrafen zu Heilsberg als dem nehesten nachpar / der zhen huben in den guttern Sparwern bositz / und lengst die hinderstelligen sechs zukeufen unsernn zulass gehabt / volgender gestalt vorkauft. Das ehr furderlich vnserem wirdigenn capitel und dem burgrafen zum Allenstein ihre schulle / die bass in die sechs und neuenczig marken und acht sthet erstreckenn / bazalen soll / und darnach vielgenanter Margaretenn ader ihren erbenn hundert marken in einer summa worin solchs gelegen ader auf tage und stunde als nemlich dis acht vndvierzigste ihar auf sanct Peters kegen feirs tag welchs wirt sein der erste Augusti anzuheben / XXV marken / und also volgende ba... zu entlicher bozalung der hundert marken jar jerlich auf angezeigten tag XXV marken ablegen und entrichten / und vorthin die sechs huben in seinen ruhelichenn bositz nemen / und vor da... sein gut gebrauchen sol. Was aber gedochte Margarete a... dis ihar gesehet / und sunst von v... viele und fharen der gutter hat / sol ihr alles sunder alle hindernus gewollget und ... da zubringen gestatet werdenn. Das zu meherer vrkundt h[a]ben wir unser siegel hirunden an wissentlich drucken las....

Datum aus unserm schloss Heilsberg den XXVI thag des monats Iulii im MDX[LVIII]

112 IDT  594 Ioannes DANTISCUS bestows a mill Böhmenhöfen to Ioannes PFLUG        [1538-1548]

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1regest język: łacina, XVI w., GStA PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, HBA, C 1, Nr 1087, k. 2r

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Molendinum Behemenhofen

Molendinum Behemenhofen emptum / Ioannes episcopus / contulit Ioanni Pflug heredibus et successoribus iure Culmensi pro quo tamen in festo Nativitatis Christi solveat tres marcas.