BCz, 243, p. 62

Magnifico et celeberrimo viro et domino, domino Ioanni Dantisco oratori regis Sigismundi Poloniae, domino et fautori suo dilectissimo

BCz, 243, p. 59

Nobilis et celeberrime domine, fautor et frater carissime.

Incredibili me affecerunt laetitia litterae tuae prima Februarii ex Toleto scriptae et hic mihi in adventu domini Nipsicz hic(?) 5 huius redditae, testes opulentissimos amicae consuetudinis nostrae, quam a nobis, nisi mors, auferet nemo. Etsi non semel pervius ebrierim in hoc, ut aliquid mearum litterarum acciperes, numquam tamen propter distantiam locorum, e quibus litterae tibi mittuntur, hucusque concessum est. Nunc autem opportune fratrem tuum abeuntem intellexi ex patre tuo, quem paucos ante dies ex Herebi faucibus eripui. Sollicitavi, ne sine meis abiret frater tuus carissimus utrique et ut scias de rebus nostris nonnihil.

Maiestas regia cum prioribus sui regni Lutheranae socordiae causa sopiendi Prussiam et 8 Martii Marieburgum ingressus et XIII eiusdem glacies Histulae Solaviam prope Marieburgum 14 villas inundavit, vallum illud tribus in locis confregit. Et usque huc solum in uno loco clauserunt artificio et lignis et aggeribus. Non enim erat vide(re) per totam Solaviam nisi aquam et turres Lichtenaw villarum.

Ad 3 Aprilis redii cum magnificis palatino Cracoviensi, domino Luca de Gorka, domino Tenczinszky, qui per regem missi huc erant componendarum rerum causa, Gedanum. Missa Christiana Romano instituto in tua parochia primum cantata per nostros, expulsis sacerdotibus rusticis Lutheranorum. 16 rex Marieburgum et 17 written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉77 written over ...⌉ ingressus Gedanum, quem ingredi Lutherani prohibuissent, nisi mercatorum vi et impetu. Clauserant enim portas paulo ante regis ingressum Lutheranae factionis capita contra itum or conventum⌈contra itumcontra itum or conventum⌉ esset. Ad 22 capitur Basta circa mare, Blokhawsz dictum, exclusis inde Lutheranis. Ad 25 mandat rex urbis portas in antiqua civitate civitate perfractas reparare, claudere, Alexander praedicare in ecclesia beatae Mariae incepit. Et 28 eiusdem Pyenondzek clericus ille, olim servitor thesaurarii Cossteleczki, capitur toxici, quod ex Latio advexit, causa, sedet in arce Marieburgensi captivus.

Magister seu dux Prussiae 3 Maii ingressus huc et ea die Nethak, Nemoy, Nemptz, Hans Scholtz, Mynke, Balhagen et alia Lutheranae factionis capita capti sunt et detenti. Octava eiusdem dux BCz, 243, p. 60 Pomeraniae, qui tribus diebus ante regis adventum civitatem hanc ingressus erat, concessit ad propria. Facta concordia inter utrosque, est feudal(is) regi. Ad 17 coacti vestrates reponere privilegia civitatis omnia coram rege. Sequenti die reperti sex cultelli in bianca(?) Hans Stholtz captivi. Ad 26 magister Prussiae exit Gedanum et postero die cum Miltaz(?) et Heydik mettertius arcem Marieburgensem ex regis consensu et admissione perlustravit, heus or hey⌈heusheus or hey⌉, quot suspiria, quot gemitus emisit, inter ambulandum per arcis testudines munitissimos. Ad XIII Iunii Netak magister molendini, Nemoy, Ioahim Balhagen, Lorek Minke capite truncati sunt in regio conspectu prope Geldun or or Gelann⌈GeldunGeldun or or Gelann⌉ hic. Et 16(?) eiusdem Gedanenses praestiterunt homagium et iuramentum erecto suggestu pro rege inibi maiestati regiae et regulo, creati proconsules Philipp Bischoff, qui et burgrabius est, Matislauus Nederhoff et(?) cum consulibus et scabinis ante meridiem hora XI. Et 25 rex mare ingressus multis barcis ipsum sequentibus. Et prima Iulii magistro Prussiae in Fischhaussen sponsa adacta est desponsata ei et copulata per episcopum rusticum Sambiensem, qui stolae loco cornu venator(is) adornatus erat, quod coniugium quale futurum sit augurari possimus ex bono initio - foedo scilicet violatorum ecclesiarum et sacrarum aedium. Maiestas Regia sana est gratia Dei. Regina praegnata utcumque masculo cito hinc abitura versus Elbingum, dein Masoviam componendarum rerum illius terrae causa nituntur se a iugo regio eripere nonnullorum ductu. Sed nil efficient. Recta postea Cracoviam itura. Pannones gravantur a Thurco, qui maximo apparatu et exercitu non audito, residuum Pannoniae ingressurus festinat depopulare et sibi usurpare dictum eum personaliter adesse exercitui. Rex Ungariae et domini eius quaerunt a finitimis consilia, stipendia, ex Slesia, Bohemia, Moravia, ex Polonia aliquot centena eo profecti sunt. Dominus Deus concedat nostris victoriam. Parens tuus, senio iam confectus, orat, ne eum deseras, si antequam solvat fata, te cernere posset, ut lumina eius claudere saltem tempore BCz, 243, p. 61 et necessitate illa adventa<n>te posses. Sorores hoc et mater non minus efflagitant et obtestantur. Tactus fuit prius festum Pentecostis apoplexia et paralisi iacuit ut truncus nec loqui potuit verbum. Supervocarunt me illae, caupo, Medic doctus Polonus. Nolui senem deserere, sed omnes nervos et artem extendi in hoc, ut eum pristinae tibi et tuis sanitati restituerem, quod gratia Dei animante(?) perfeci: ambulat, loquitur, exercet officia sua. Utinam in aliis(?) et tuis et tibi utilitati, meo vel incommodo esse possem. Cernes Ioannem tuum eum esse ita benedictum, ut benedictorum opera non amitteret omnino. Ad 24 factus sum canonicus Warmiensis pro plebanatu Nepolomicze, qui written over o⌈oii written over o⌉d sit felix faustus et fortunatus. Regina instat omnibus modis, ut te in confratrem habeamus. Valeat felicissime et me suum esse sciat. Nec eges promotore apud Cracoviensem episcopum et ceteros, quibus tua probitas, idoneitas et scientia cognita est. Subrisit episcopus cum te commendatum haberem eadem dicens, quae scripsi.

Ex Gedano, 6 Iulii 1526.

Eiusdem Dominationis Tuae Ioannes Benedictus regius phisicus scripsit

AAWO, AB, D. 67, f. 5v

Magnifico domino Ioanni Dantisco, iurium doctori et oratori regis Sigismundi Poloniae, domino suo gratioso

AAWO, AB, D. 67, f. 5r

Salutem dico, egregie domine, fautor plurimum observande et mihi carisssime.

Felicem adventum vestrum exspecto in dies et incrementum fortunarum omnium. Sciat, reverendissimum Cracoviensem magnam et maximam diligentiam adhibuisse in negotio vestro et solutione fienda per thesaurarium reginae in Barro ipsis Welzeronibus; ich hoff, man wircz czalen. Episcopatus vacat Samogitiensis, pro quo laborat Virzgal Kyoviensis; is obtinebit. Mallem praesentiam Fraternitatis Vestrae, urget enim praesentia Turin. Episcopus noster Cracoviensis cardiaca iterum a medio anno atteritur. Maiestates suae sanae sunt, utinam longo tempore.

Rogo, ferat secum rubricellam Romanam, de horis dicendis canonicis on the margin⌈canoniciscanonicis on the margin⌉ factam pro aliquot annis, quia utor via et incedo ipsius sancti Petri. Et me exsistente in Urbe octoginta orig. octuaginta⌈octogintaoctoginta orig. octuaginta⌉ libri Hypocratis erant traducti in domo Gyss et imprimi debuerant; quodsi fuerint stampati, emantur, oro, quos ego lubentissime dissolvam. In omnem eventum richt ausz vom Pabst pro duabus personis ad suscipiendos ordines extra tempus statutum ab ecclesia non sine causa, esz wirt euch und mir von noten thun.

Valeat faustiter et me diligat; scribat etiam, si qui novi libri sint impressi in nostra functione medica, an magia seu cabala, cuius et Plinius in 30 libro capitulo 1 meminit et cuius praedicat virtutes narrans de Mose.

Dominica Reminiscere, Cracoviae, 1530.

Eiusdem Excellentiae Vestrae Ioannes Benedicti, doctor regius, canonicus Varszoviensis, Vilnensis etc.(?) deditissimus

AAWO, AB, D. 6, f. 1 unnumbered after f. 1

Magnifico et eximio domino Ioanni Dantisco oratori Sigismundi regis Poloniae, domino gratioso

AAWO, AB, D. 6, f. 1r

Reverende et eximie domine, fautor et confrater carissime.

Accepi a fratre tuas ex Bononia ad me scriptas. Intellexi ex eis meas omnes, quas ex Lithuania ad te dederim, non esse praesentatas. Rursus ex Cracovia ante duos menses per Georgium Hegel scripsi et de tuis negotiis, quod reginalis maiestas omnino mandarat octingentos aut septingentos, iam enim mihi e memoria excidit, ducatos extradendos Tuae Dominationi factori suo Barensi. Nunc iterum in reditu fratris tui ad nos episcopus Cracoviensis negotium tuum strenue apud suas maiestates sollicitarat. Regina respondit Laevitium scripsisse ex Baro, quod factores suae maiestatis inibi, ut in regestris eorum legit et vidit, pecunias omni mense per suam maiestatem ordinatas Tuae Dominationi persolverent. Ad quod ego: Reverendissime domine episcope, non credat, Ioannem Dantiscum esse puerum; si ei persoluta essent omnia, numquam(?) suis scriberet iterum et iterum eandem cantilenam. Condoleo infelicitati tuae et opto celerem adventum tuum ad nos, et si omnia apud suas maiestates palponum vitio inverterentur, tamen habebit et habet angulum pulcherrimum et quietissimum domicilii et habitationis, Warmiae, ubi quilibet canonicorum annuatim (quamvis residentes id celent) trecentos florenos monetae nostrae levat praeter expensas, victum dico quotidianum ferarum et piscium et mellis: et vini omnigeni copiam ex Gedano. Intellexi etiam a reginali maiestate, quod te episcopatu proxime vacaturo Warmiensi aut Chelmensi providere vellet. Episcopus Kyouiensis Wyzgal post mortem Radivil Samogitiensem paper damaged⌈[iensem]iensem paper damaged⌉ seu Medniczensem episcopatum nactus. Vacat Kyoviensis. Ipsi autem Gamrath Camenecensis datus est pontificatus. Regina distribuit omnia pro voto etiam Italis suis. Verum esse illud impii Porphirii: Matronae et mulieres sunt noster senatus; et de gradu sacerdotali favor diiudicat feminarum. Rhinoceros ille noster cum suis nepotibus in Pannonia Ferdinandum perturbat; ex Turcis suis Laszko rediit a fratre ad conventionem istam Polonam orator Ianussii; et male auditus et peius absolutus est: cum magna disgratia et ... illegible⌈...... illegible⌉tatione. Proditionibus plena sunt omnia: sed non est meum levare os in coelum. Vadent cuncta tempore suo vel praepostero, quid ad me? Dominus Zupparius, non minus ac ego, AAWO, AB, D. 6, f. 1v tuam sortem adverso animo perfert cupitque et tibi et tuis omnia prospera, praeter hoc celerem ex ista legatione reditum ad tuos, ips{a}e quoque saxum Tanthali diebus et noctibus absque fructu et cum dispendio vitae suae et sanitatis versat. Episcopus Cracoviensis Petrus Thomicius iam a medio anno mala valetudine et periculosa laborat: vir profecto, cui caelum immutari fas est; dolendum de eius infelicitate, sed commune est adagium: non bene conveniunt nec in una sede morantur opes et sanitas. Infelices nos, iam in dies novis atterimur morbis. Sudatoria enim febris, quae prius soli Britanniae ante quadraginta annos cognita erat, praeterito anno urbes omnes Balthici maris, dein Germanos sensim invasit, etiam Augustam. Scripsi in eum morbum, quo et Mauritius noster episcopus decubuit, sed nondum edidi in lucem. Scripsi prioribus, ab Hyspanis si nonnihil de arte cabalista comperires, et mihi communicares. Magia per Germaniam practicatur: quam et Hyspanos callere asserunt, quoniam papa ille Alemannus, praedecessor istius Clementis, magnam librorum copiam secum attulit Rhomam, ut Enkeford(?), suus datarius, rettulit. Curiositas ista licet non admodum laudanda, s hoc tamen tempore non abicienda. Verum tu vale faustiter et festina ad nos. Utinam possem multa tui causa efficere, cerneres me profecto non tardum in expeditione sortis tuae. Quam tibi(?) dominus Deus faustissimam deinceps concedat sua benignitate. Vale et vive ms. ae(!) ⌈ee ms. ae(!) ⌉ memor nostri.

Ex Cracovia, feria 2 Paschae 1530.

Eiusdem reverendae et eximiae Dominationis Tuae Ioannes Benedicti Warmiensis canonicus et Varszouiensis

BCz, 1595, p. 152

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, regio oratori, domino gratiosissimo et colendissimo

BCz, 1595, p. 151

Reverendissime domine, fautor et carissime et observande.

Quod mihi culmina honoris pontificii favet brevi futura, facit equidem, quod animus erga me sincerus suadet. Verum ego nil minus, quam hoc, opto, contentus iam sorte mea, praesertim in his turbis et temporibus atris, quibus quieti magis, quam distractionibus studeo. Deus autem omnium maximus tribuat hoc oneris illis, qui haec ambiunt cum rei publicae utilitate.

Habet reverendissimum Cracoviensem episcopum et dominum Severinum, qui et fortunis Reverendissimae Paternitatis Vestrae favent plurimum cupiuntque tandem eius felicem reditum ad nos. At interim, quod Carolus imperator in Germania res Christianitatis agit, non poterit revocari, quando etiam, ut reverendissimus asserit, et commodius et facilius negotia sua pontificia ibidem terminabit et sacra illa consequetur. Quare rogo, pareat suis maiestatibus hoc in tempore, donec res Christianae bono fine terminentur, quod dii faxint. Moneo tamen et parochias suas, praesertim Columbam, reservet, habet namque fratres, habet affines. Critius enim Plocensem episcopatum assecutus reservaverat praeposituram Sancti Floriani, quam nunc resignat, ipsi Gamrath pro praepositura Sancti Michaël Plocensi et Varsoviensi canonicatu. Faciat tamen, ut voluerit. Dominus Borek nulla non die rapit ecclesias vel beneficiola(?) e manibus aliorum. Valeat faustiter et suorum amicorum sit memor. Suae maiestates sanae sunt.

6 Septembris 1530.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae Ioannes Benedicti regius doctor deditissimus

BCz, 243, p. 154

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi et regis Poloniae oratori, domino gratiosissimo

In aula caesareae maiestatis.

BCz, 243, p. 151

Reverendissime in Christo pater et domine, domine gratiosissime et perpetuo observande.

Sanitatem et rerum fortunarumque omnium affluentiam Reverendissimae Paternitati Vestrae faveo, opto et cupio ad multos annos et ante omnia celerem ad nos et felicissimum reditum. Nullae enim voluptates gratae absque amicorum praesentia. Insto, urgeo et saepicule reginalem maiestatem stimulo pro revocatione Reverendissimae Paternitatis Vestrae ad nos, quam penes stant et humana et divina iura. Cuius nutu omnia [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ diriguntur. Iuxta illud [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Porphirii matronae et matres sunt senatus noster et de gradu sacerdotali favor diiudicat feminarum. Non quod inviderem eis, quos evehit sicut dominum Zamoyszki et Jaroczki ceterosque, sed indoleo quod modo(?) accepit et e faucibus bucellam panis, plebanatum Wydelblensem, vi eripuit valore 400 sexagenarum et Siculo marano(?) dederit. Episcopus Gracc(oviensis) optima sanitate fruitur laus Deo, quae amicissimam creberrime etiam coram suis maiestatibus et magistratibus Reverendissimae Dominationis Vestrae recordationem facit. Qui etiam regiae maiestati de reditu eius sollicite admonet et visae sunt suae maiestates praebere consensum ad hoc. Possumus collegium istud caesareum exs(pi)rabitur utique sperato fine. Regia maiestas laboravit pede dextero per septimanas tres ab hoc quod fluxus hemorroidorum orig. emorroidorum⌈hemorroidorumhemorroidorum orig. emorroidorum⌉ retentus fuerit, sed iam, gratia Deo, bene valet. Mittit aulicos suos trecentos ad exercitum in Podoliam et alios pedites quoque Moravos bene instructos, ut validius Walacho semel victo deinceps resistere valeant. Cuius inferiorem terram ... illegible⌈...... illegible⌉ zyemiyem Siculi alias Czekele, qui morantur prope Transilvanos, igne et ferro vastarunt praeterita hebdomada ulciscentes gravamina eis per eundem anno praeterito illata prope Coro(n)am civitatem. Episcopus Agrien(sis) regis Ferdinandi Caschoviae parat exercitum, qui decimas vinearum pro se colligere debebit, nec desunt, qui id Agrii pro Gritto bastardo facere laborent et conabuntur. Ignoro equidem, ut pax inter istos reges firma possit firmari. Christus servator noster dirigat naviculam et regat principes nostros spiritu mansuetissimo, ut cruentae beluae resistere possimus. Imminet enim omni hora cervicibus nostris, quod tamen s superinscribed in place of crossed-out ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ss superinscribed in place of crossed-out ...⌉anctissimi nostri parum advertunt. Pestis BCz, 243, p. 152 grassatur in Podolia, in Prussia. Ego annis praeteritis in sudatiorem febrim scripsi libellum, quem misi per dominum Georgium Hegel Reverendissimae Paternitati Vestrae, timens autem ne amissus sit in via, iterum eundem Reverendissimae Paternitati Vestrae per ostensorem praesentium mittere volui, ut haberet, quo pestis tempore sanitatem suam exactius confirmare et tueri posset. Dux Prussiae in nemora cum suis concessit. Valeat felicissime et me consueto prosequatur amore. Cracoviae ipso die festi paper damaged⌈[festi]festi paper damaged⌉ Mathiae apostoli ineunte nactus sum condicionem. Canonicus Plocensis ... illegible⌈...... illegible⌉, dominus Choteczky suum clausit diem cum Chelmsky(?) 1531.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae Ioannes Benedictus regius orator deditissimus

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, domino et patri gratiosissimo

Culmen(se)

Reverendissime in Christo Pater et Domine, sanitatem et felicitatem omnem cupio Reverendissimae Paternitati Vestrae tamquam patri gratiosissimo.

Sciat suas maiestates hinc versus Lithuaniam egressas ipso die Francisci et tertia huius Critio archiepiscopatum, Choienszky Ploczensem, Gamrath Premisliensem episcopatum contulisse.

Iussit et mandavit regia maiestas mihi, ut cum episcopo Cracoviensi ydropico quattuor hebdomadas manerem, diligentiam facerem cum doctoribus, quamvis non sit opus quattuor, non dico, septimanarum, nec mensem Christus(?) unum curavit. Faciam, quod Deus voluerit.

Georgius Miszkoszky sequitur regiam curiam, herr reicht den broten. Quid futurum sit. Deficient docti viri, deerunt praedicatores, praesertim et quia Reverendissima Paternitas Vestra bonum virum Casparem Lyszman hidden by binding⌈[man]man hidden by binding⌉, nescio quo errore notavit et eam ob causam rogo et obtestor, velit eundem sacerdotem ob veterem nostram et sinceram, non aulicam, amicitiam in gremium et collegium suae Reverendissimae Dominationis excipere bonamque spem eidem praebere, quoniam(?) hoc faciens congeret carbones ignis super caput eius, si excessit et agnoscet meam commendationem non fuisse vulgarem. Non occidat sol super iracundiam vestram, omnes enim mutabilitati obnoxii sumus. Et ita quando, Deo bene favente, ad altiora fastigia cathedrae episcopalis conscendet, cur eum ab ecclesia Culmensi repellere hidden by binding⌈[ere]ere hidden by binding⌉ velit, non video.

Reverendissimus Choienszky praeter et contra voluntatem reginae nactus est episcopatum Plocensem, plorabat enim amaritudine ducta, quod aliter, quam optabat, res cederent. Voluit gratiam agere reginae, dixit quia non est opus nec haberet ei pro quo gratiam agere.

Ego cuperem ire Warmiam hoc anno, si Deo placuerit, ubi nostros hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ amicos alloquemur et ad sedem Reverendissimae Paternitatis Vestrae declinabo omnino, modo intelligam dominum Casperem in gratiam Reverendissimae Paternitatis Vestrae rediisse per commendationem meam.

Valeat itaque felicissime et me diligat.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Cracoviae, 4 Octobris, qua die rex exivit Cracoviam, 1535.

Eiusdem Reverendissimae Paternitati Vestrae Ioannes Benedicti regius d(octor), s(crip)si obsequentissimus

BCz, 243, p. 206

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, domino et patri gratiosissimo

BCz, 243, p. 205

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime et venerande. Praemissis humilibus servitiis meis in favorem.

Reverendissima Paternitas Vestra sciat suas maiestates perbellissime habere, verum archiepiscopus hucusque se continet domi suae, nec exibit, nisi completam sanitatem assequetur. Reverendissimus dominus episcopus Plocensis nactus cancellariatus dignitatem. Cuperem alio feliciore tempore concessam ei, quando et in quadratura(?) Lunae(?)[1] et Saturni et signo bicorporeo hoc officium suscepit, vereor de constabilitate(?) negotii huius, si vera sunt, quae astronomorum periti pro certis habent. Quamquam noster Yeronymus ad omnem actum et incessum pingere crucem ait saluberrimum esse et plus verum quam omnes caeli aspectus.

Cashovien(ses) modo 42 viri selectissimi cum aliquot iuvenibus egregiis compedibus pressi per monachum missi sunt Budam, praeterea omnia viva ex Cashovia ultra Tissum fluvium eduxisse fertur. Forte sibi timet propter lancigerorum 2000, qui appulerunt ante tres hebdomadas Leuczoviam. Baleae sex Bohemiam(?) cum exactissimo milite Hyspano venisse scribuntur; Helvetias omnes in armis. De Iosto Ludvico nil certi auditur, praeter hoc quod 29 Ianuarii suo factori Vrat(islavi)am scripserit se sanum quidem et bene pro suis pecuniis tractari. Deus ipsum ex faucibus latronum tandem eripere dignetur. De Moscorum oratoribus nil certi adhuc, quid actum sit, auditur.

Valeat felicissime.

Ex Cracovia, Dominica Reminiscere 1537.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Ioannes Benedicti regius doctor et custos Lovicensis etc. obsequentissimus

[1 ] quadratura Lunae written with conventional signs

AAWO, AB, D. 4, f. 5v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Culmensi, domino et patri gratiosissimo

AAWO, AB, D. 4, f. 5r

Reverendissime in Christo Pater et Domine gratiosissime.

Praemiss(a) servitiorum meorum sedulitate in favorem.

Reverendissima Paternitas Vestra sciat principes nostros salvos ex hac peregrinatione domum rediisse. Hoc etiam die reverendissimus Plocensis cancellarius Regni hinc egressus, cum quo magnificus campiductor Regni et Odrowonsz, et Posnaniensis, domini Lucae filius, spi(ritual)ium(?) et cleri, ut apparet, defensor, egressi fuerunt huiusmodi causa. Magnificus etiam dominus castellanus Byeczensis vix a febrium recidivis ereptus, nondum vires pristinas nactus, die Veneris proximo statuit rursus regiam adire maiestatem.

Siculus doctor extremum suum clausit diem. Reverendus praepositus Opalinszky sancti Floriani et Posnaniensis die Iovis proximo subeticus factus, vix a sopore Epimenidis experrectus rediit, ut fi(er)i potest, ad seipsum. Maiestas regia genugra hac nocte laborare ce[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉e modo domino Iosto. Sciet ex stain⌈[ex]ex stain⌉ litteris suis hic inclusis paper damaged⌈[lusis]lusis paper damaged⌉ mihi inscriptis ubi sit paper damaged⌈[it]it paper damaged⌉. Exspect paper damaged⌈[Exspect]Exspect paper damaged⌉o omni hora eius ad nos adventum. A[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ cum ceteris doctoribus vel invitus [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉.

Valeat Reverendissima paper damaged⌈[Valeat Reverendissima ]Valeat Reverendissima paper damaged⌉ Tua Paternitas felicissime et me diligat.

Ex Cracovia paper damaged⌈[Ex Cracovia]Ex Cracovia paper damaged⌉[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Sancti paper damaged⌈[Sancti]Sancti paper damaged⌉ Georgii 1537.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae paper damaged⌈[Vestrae]Vestrae paper damaged⌉ Ioannes Benedicti regius doctor obsequentissimus

AAWO, AB, D. 4, f. 25v

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino et patri gratiosissimo

AAWO, AB, D. 4, f. 25r

Reverendissime in Christo pater et domine, domine gratiosissime. Salutem et felicitatem omnem cupio Reverendissimae Paternitati Vestrae stain⌈[Paternitati Vestrae]Paternitati Vestrae stain⌉ ad annos multos.

Post enim turbationem meae v(?)[...] stain⌈[...][...] stain⌉ dis stain⌈[dis]dis stain⌉turbiae videor mihi renatus quodam modo et quidem subito, cum audivi sedem episcopalem Warmiensis ecclesiae Reverendissimam Paternitatem Vestram uno omnium confratrum consensu conscendisse, quod sit faustum et fortunatissimum et nobis et ecclesiae dictae. Maiestas regia gratia Deo sana rediit ex praesentibus periculis, laetor plurimum etiam quod Rupoldus noster praebendam Warmiensem possidet. Satius enim or re or etiam or etc.⌈enimenim or re or etiam or etc.⌉ est, quod Germani quam Itali ecclesiae Germanae praeficiantur. Ceterum commendo me Reverendissimae Paternitati Vestrae, quae mei sit memor, quando iam perveniat ad regnum patris nostri olim episcopi stain⌈[piscopi]piscopi stain⌉ Warmiensis. Valeat iterum atque iterum.

Ex Cracovia, X Septem stain⌈[Septem]Septem stain⌉bris 1537.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae Ioannes Benedictus regius doctor canonicus Warmiensis

BCz, 1595, p. 924

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Iohanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino et praelato gratioso.

BCz, 1595, p. 923

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.

Sanitatem et prosperos succesus et felicissimam transmigrationem sedis pontificalis faveo Reverendissimae Dominationi Vestrae.

Non lateat Reverendissimam Dominationem Vestram maiestatem regiam crebro pedum dolore molestari, facile tamen medicinarum auxilio sanatur. Praeterea cometa stella, qui apparere coepit, cum Mars signum mutavit, ingressus in Leonem cauda sua capitibus nostrorum, qui in Podolia fuerant, militum multa mala et extremum exitium paravit. Truncati et occisi Vlodek, Czarnkowsky, Pyleczky et Vaglynsky potiores et praefecti aliorum cum quingentis misere interierunt decepti strategemate. Ceterum pestis obambulat granicies Slesiae et Lomzam Mazoviae. Episcopus Vratislaviensis apoplexia tactus, rursus, ut mihi scribit, pristinae sanitati restitutus est, Deo gratia. De Vladislaviensi autem electo dominus Deus, qui regna dat et aufert, providit sua clementia et bonitate ecclesiam Dei tali pastore, qui facile arcere poterit luporum truculentiam ab domo Dei non modo prudentia, sed etiam potentia saeculari. Sed, ut arbitror, nisi Dominus custodierit civitatem, frustra vigilat, qui custo ms. u(!) ⌈oo ms. u(!) ⌉dit eam.

Qualis autem exitus huius conventionis futurus sit, Deus novit, propter conspirationes nonnullorum in principem et urbicos subditosque principis, hoc idem fieri audio in Ducatu Clevensi et ita verum est illud: illius qui conscius erat paper damaged⌈[at]at paper damaged⌉ secretorum Dei. Totus mundus in maligno positus est. Viginti milia paper damaged⌈[ia]ia paper damaged⌉ Tartarorum visa sunt circa Myedzybozą. Nihilominus malitia nostrorum tam saecularium quam spiritualium in nullo fit mitior et ideo sequitur illud paper damaged⌈[illud]illud paper damaged⌉ prophetae: si ambulabunt contra me perversi, ambulabo contra eos furore perverso. Et haec sunt Reverendissime Domine, quae mihi visa sunt digna calamo.

Valeat felicissime et me diligat Iohannem illum suum ad omnia obsequentem.

Ex Pyotrkow, die Scolasticae 1538.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Iohannes Be(nedicti) regius d(octor) obsequentissimus

BCz, 1595, p. 1128

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino colendissimo

BCz, 1595, p. 1125

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime et colende.

Non est, quod tam desiderem, quam Reverendissimae Paternitatis Vestrae optimam sanitatem. Sciat etiam maiestatem suam regiam, gratia Dei, sanam et robustam hucusque. Utinam ad multos menses et annos. Verum annorum decursus et membra omnia, praesertim tamen vires corporis internas, arrodere et exedere palam agnoscitur. Sperat enim in Domino et in misericordia altissimi non commovebitur, quia iustus et pius. Sicut enim Abraham ob hoc, quod iustus mortuus est plenus dierum, ita precamur omnes hoc idem suae maiestati. Iniusti enim cernimus, ut subito omnes vel ad unum pereant. Fui istis diebus apud Vratislaviensem episcopum Nissae et Vratislaviae repperi male affectum paraliticatum; posset si modo obtemperaret doctoribus physicis hoc morbo chronico liberari. Communicaveram consilium meum doctori suo Clementi ... illegible⌈...... illegible⌉(?) pro doloris brachii sedatione: unguen de nuce muscata et aqua vitae. Quidem, si non paruerit, et vitam et sanitatem abominabit procul dubio. Non enim fidendum viribus, quae sensum decurrunt. Quare posteaquam aderit lateri suae reverendissimae paternitatis, urgeat eam calcaribus, quatenus talem praelatum illi regno utilem conservare liceat nobis omnibus. Spero enim me illic canonicatum assecuturum ipso bene habente. Valeat faustiter et me, qumadmodum olim, diligat.

Ex Cracovia, 19 Maii 1538.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Ioannes Benedicti regius obsequentissimus

BCz, 1595, p. 1156

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino et patri gratiosissimo et colendo

BCz, 1595, p. 1153

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime et perpetuo colende.

Hodie[1] domino Fabiano meas dedi cum descriptione pilularum, e quibus interdum ad noctem eundo dormitum, unam dumtaxat capere, absque molestia, esset proficuum. Et ad hoc faciendum movent me scripta hodie Reverendissimae Paternitatis Vestrae per familiarem accepta, quae stupore se aliquanto brachii olim etiamnum, dein reumate ex stillicidio in faucibus praesertim gravatam fuisse narrat cum deiectione or detectione⌈deiectionedeiectione or detectione⌉ affectuum naturalium. Quae omnia, Reverendissime Praesul, salvo semper aliorum iudicio, a crebro et capite repleto et malis humoribus onusto ceperunt originem. Habent namque et stupor et mollificatio quandam germanitatem. Quare dieta opus est. Vitandi or Vetandi⌈VitandiVitandi or Vetandi⌉ pisces, frumenta omnia, casei, butyrum et purgamenta corporis diu comportata degerantur et praepurgentur. Deinde cerebrum confortetur, quod non ex aetativo(?) modo decursu, sed malo etiam aulicorum regimine et aliis animae passionibus et dulci veneno debilitatum non potest omnia rite concoquere. Quae quidem ista morbos pariunt, necesse est, chronicos, et nervorum, et motoriorum, et sensitivorum oppilationes producentes.

Verum quod illa oppositio eclipsis Solis 16 Novembris in domo religionis habita pontificibus praelatis in rec<t>oralibus et collegiatis perniciosum afflatum immiserit siderum, ratio tamen hominis parte sit divini spiritus, in corpus humanum immersa. Et arcere et prohiberi malum hoc potest.

De equa mihi olim per reverendissimum olim dominum data scio cum labore ab equorum mandra avelli et facilius equum huc ad<d>uci, tamen quia ab homine mihi necessario munus et monumentum perpetuum datum habere cupio, ad pastum meorum equorum in Turbia. Quare rogo Reverendissimam Paternitatem Vestram non gravatim, quod pius princeps cum omnium praelatorum consensu liberaliter contulit, mihi extradere cum illuc BCz, 1595, p. 1154 misero mandat, etiam in sui absentia, quod quidem facturam non ambigo, ob veterem illam communem necessitudinem. Nec me possum ab hac laude eripere, etsi mille retia in hunc finem expanderem, cum apud regem, cum apud reginam. Deus tamen spero me sua pietate, tempore suo me tanto onere liberabit.

Valeat felicissime et me diligat. Puto febriculam fuisse lentam catarralem cum aegritudine summa non sine salse phlegmatis praesentia. Fauces enim facile suscipiunt humores a capite defluentes Galeno teste.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Cracoviae, 23 Maii 1538.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae Ioannes Benedicti capellanus et servitor scripsit

[1 ] Hodie corrected in the hand of other into Heri - overwritten

BCz, 1597, p. 172

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Iohanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino et patri gratiosissimo

BCz, 1597, p. 171

Reverendissime in Christo Pater Domine, domine gratiosissime.

Novit Reverendissima Paternitas Vestra maiestatem regiam in venationibus adversam incurrisse valetudinem, sed rursum, Deo gratias ms. gratiae(!) ⌈gratiasgratias ms. gratiae(!) ⌉, pristinae bonae valetudini restituta<m>. Nos sua ms. suae(!) ⌈suasua ms. suae(!) ⌉ maiestas ms. maiestatis(!) ⌈maiestasmaiestas ms. maiestatis(!) ⌉ magno fasce et onere written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ee written over ...⌉ levavit. Restant conventualia particularia terrarum ante conventionem futuram ad festum Andreae Pyotrkowiae summe necessariam, numquam enim regnum hoc tam atrocem et efferrum vicinum, ut nunc habuit. Petrus Valachie palatinus eius causa e Misia in castra sua, quae Transsiluaniae habet, manus eius effugit, cuius filius, maior natu, capite detruncato Thurco poenas dedit, qui pro hac vice ademit illi regno pascua amplissima et id genus commoditatum plus valoris XX milium ducatorum. Et adiunxit Byalogrod et Kylie. Non est, quod pactis foederibus laetemur. Sic enim more crocodili ad se allicit, ut devoret omnia sorbeat on the margin, in the hand of sender⌈sorbeatsorbeat on the margin, in the hand of sender⌉ et omnes cociyce[1] astutior ova in nidos alienos subiciens, polyipo(!) assimilis. Si enim quid tetigerit, retinet et, ut noster Galenus inquit, eundem calceum omni pedi ms. pede(!) ⌈pedipedi ms. pede(!) ⌉ inducere novit. Fertur e Germania certus rumor de caesaris cum rege Franciae congressu in Gallia, ubi tractabunt(?), qualiter sanguinario hosti occursuri sint. Anno futuro illicque stain⌈[illicque]illicque stain⌉ de concilio terminabitur, ne tot animae Christianorum tam misere eius defectu pereant. Naves multae submersae perhibentur cum mercibus et non paucis hominibus. Audio pestilentiam saevire Gedani. Provideat, ne irrepat in terras Varmiensis ecclesiae. Ceterum equam mihi denegat meam. Nescio, quid causae sit. Stat forte in sententia concepta velle dare caballum pro ea valentem, sed vereor, ne mihi talem daret, qui aetate superet matrem Achillis. Extinctus est his diebus Vratisslaviae. Merzlerus et Valerius uterque bonae et felicis on the margin, in the hand of sender⌈ et felicis et felicis on the margin, in the hand of sender⌉ Minervae(?) utinam et operibus studiis piis adhaesissent. Hodie audietur legatus Thurci, Kyrdey nomine. Valeat felicissime et me diligat. Et equum septem annorum bene valentem mittat Pyetrkowiam.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Cracoviae, in crastino Lucae 1538.

[1 ] Cociyce probably instead of coccyge.

BCz, 1597, p. 682

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Iohanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino et patri clementissimo

BCz, 1597, p. 679

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime et colende.

Salutem et rerum omnium exsuperantiam ms. exsuperantium(!) ⌈exsuperantiamexsuperantiam ms. exsuperantium(!) ⌉ cupio Reverendissimae Dominationi Vestrae.

Princeps noster senior ab arthetico suo dolore, gratia Dei et beneficio medicinarum, sanatus est et laetos agit dies, quoniam orator regius rediit ex Constantinopoli, ubi rem admodum stupendam se vidisse narrat, ducentos Theucros combustos et quinquaginta numero sacerdotes Mameticos potiores et selectiores equis per plateas discerptos ob hoc, quod fidem Christi catholicam non solum ore, sed et corde, et factis confessi sunt. Extulerunt miri{i}s praeconiis et operae pretium fore, ut in eandem caulam et ovile omnes tandem vertantur. Praeterea multi alii super Benedictam Trinitatem confitentes, illic metu poenarum deterriti fuerunt. Ita enim Deus in occulto videns, non solum occulte, sed aperte quosdam coronat, cum miseretur, utens ad salutem animarum variis hominum et exemplorum factis. Ipse enim novit uti malis ad bona procedenda. Thartari etiam Precopenses coguntur stare in suis finibus mandatumque est, res per Kyerdey Thurcum, qui eo profectus est nomine Thurci, ut dominia regis nostri ne utiquam incur<r>ere praesumant.

Vehementer, Reverendissime Domine, libellum de secta Mametica sermone latino, quem scio, Hispano sermone in manibus Reverendissimae Paternitatis Vestrae, quem nullus in hoc regno tam affabre et exacte transferre posset, sicut episcopus Varmiensis pro honore suae ecclesiae.

Valeat faustiter et suos canonicos diligat, praesertim plebanum Bochnensem solito prosequatur amore.

BCz, 1597, p. 680

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Cracoviae, XIIII Iunii, anno Domini 1539.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae Iohannes Benedictus regius doctor canonicus Varmiensis

BK, 230, p. 130

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino et patri gratioso

BK, 230, p. 129

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.

Convictus, quod a tot annis contracta notitia non siverit(?) me veteris amicitiae oblivisci, ideo quidquid(?) in buccam venit Reverendissimae Paternitati Vestrae perscribere(?), occupatissimus scribo on the margin⌈scriboscribo on the margin⌉.

Ex Spira staphetta praepropero cursu volavit per Cracoviam cum litteris caesareae et Romanorum regiae maiestatis ad Isabellam reginam Pannoniae in Pannoniam <(>Transilvaniam superinscribed⌈TransilvaniamTransilvaniam superinscribed⌉<)>. Post eius discessum ex Nipczicsch(?) intellexi distinctias inter Monachum maleferiatum et Pyetrowicz et parum equidem defuit, quin extremum diem Badaviam inequitasset. Subreptus clanculo evasit(?), sed, medius fidius, meritam brevi luet poenam.

Circa Tibiscum Andreas Bathur contra alium nobilem saevit et acriter quidem. Nostri Blindebergenses Waciam noctu ingressi multos ex Thurcis trucidarunt, onusti praeda remearunt, sed timendum est eis, ne occludantur.

Rex noster recte valet et itineri se Lithuanico accingere certo proposuit. Dominus Byeczensis castellanus huc venit in re sua, Opolaszky(?) melius habet, duplici tamen tenetur tertiana. Nunc in Casparum Hannaw proiciat ecclesiam(?) et ornet(?), in tot vacantiis titulo Warmiensis(?) ecclesiae(?).

Quod Alexander miser e carceribus rursum voluntate papae et conformi cardinalium consensu emissus sit, Deo sit gratia, qui suos non deserit umquam, forte iam rectius cantabit et rancores litesque ... illegible⌈...... illegible⌉stiorum oblivioni tradet. Eius opera uti etiam in Urbe nunc poterit, non enim in perpetuum irascitur Dominus.

Valeat faustissime et me diligat.

Ex Warsavia, <Dominica> Conductus Paschae 1544.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Io(annes) Be(nedicti) capellanus

BCz, 1599, p. 998

Reverendissimo in Christo patri domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Warmiensi, domino et patri gratiosissimo

Warmiae

BCz, 1599, p. 995

Reverendissime in Christo pater et domine, domine gratiosissime et perpetuo observende.

Maiestas sua regia per complures menses ab artetico dolore non molestabatur. Verum ante paucos dies chiragra eum perturbare iterum agg ms. r(!) ⌈gg ms. r(!) ⌉ressa est. Dolorque quodammodo pacatus. Detumuit manus. Iterum digitus pedis dolere incipit. Iam profecto sua maiestas indies debiliore virtute, ut ex pulsu dinoscere licet esse, conspicitur. E Cracovia scribitur per Valerianum reipublicae Cracoviensis notarium polintores in scriptis dedisse numerum transactae septimanae Cracoviae mortuorum q(ui) s(unt) 110 excepta tamen Casimiria et Stradomia, quibus in locis nunc demum virus illud pestiferum sese incredibili saevitia diffundere coepit. Et quantum coniectura assequi licet ex rerum indiciis, non cito ea superinscribed in place of crossed-out illa⌈illa ea ea superinscribed in place of crossed-out illa⌉ lues finem sumptura videtur. Certe omnium nostrum merito, praesertim sacerdotum, qui Dei omnipotentis iram sceleribus nostris abominandis concitavimus. Eamque rursus precibus, ieiuniis et morum vitaeque melioris emendatione satagere non admodum adnitimur. Christus salvator noster nos sanos velit servare et animarum, quae in communem omnibus locum abierunt, misereri. Res est sane luctuosa atque atrox quando filius patrem, parentes etiam natos suos amantissimos, in hoc malo derelinquere coguntur. Valeat faustissime et suae sanitatis habeat rationem quam faveo. Reverendissimae Paternitati Vestrae perinde atque mihi et amplius quando sanitas Reverendissimae Paternitatis Vestrae et suae ecclesiae et servitoribus Dei utilis futura sit.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Peterkoviae, in crastino Nativitatis Mariae matris Dei, cuius intercessione mala aura amoveri speratur, anno 1547.

Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae Ioannes Benedictus capellanus scripsit

UUB, H. 155, p. 151

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni, Dei gratia dpiscopo Varmiensi, domino et patri gratiosissimo

UUB, H. 155, p. 150

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.

Salutem et accessum omnium fortunarum percupio Reverendissimae Paternitati Vestrae sicut patri gratiosissimo.

Quod non scripserim Reverndissimae Paternitati Vestrae, qualiter et quo animo sanctus patriarcha rex Sigismundus Primus animam suam sanctam Creatori suo sublimi reddiderit prima Aprilis, non abs re silentio praeterire volui. Omnium autem primum, ne a doctore Hosio et aliis locupletissime enarrata, rursus eadem cantillena recinerem neve eius felicitati, qua exutus a corpore choris angelorum associatus cum Christo nunc fruitur, invidere viderer. Nec dolemus exstinctum, quia iam septennium decursum est, quod non vixit nisi nobis et vobis, nobis exemplo, ceteris pro consilio. Feria V dextram man text damaged⌈[n]n text damaged⌉um trementem mihi porrigens dixit: Doctorze, patrzay pulsa. Poyedziemy richlo do Boga. Solabar maiestatem suam respondens: et Pauli desiderium fuisse corpore se dissolvi et esse cum Christo, non propter persecutiones mundanas, quibus premebatur, sed cupidus tertii caeli et paradisi superioris verborumque arcanorum memor, certusque se omnia melius agnosciturum, si cum Christo esset, quae in terris geruntur, discuntur, sciuntur, declarantur. Ait: Verum est. Iussit accersiri confessorem, ac text damaged⌈[ac]ac text damaged⌉cepit Eucharistiam feria VI. Unctionem Sacram dari sibi Saturni die iussit. Passio lecta et preces stentora voce, ut clausis iam ultro oculis meditaretur Christiana, homini non modo regi sancto et digna, et necessaria, nihilominus audiens nomen Salvatoris proferri a sacerdote, videbatur et caput inclinare cum pectore, et corpus iam terreum levare, videbatur sancteque pium omnibus dixisse: Vale.

De nupta et coronatione eius nec audire quicquam, nec scribere umquam aut scire volui. In cassum, vulgata, ut opinor, fama, illustris et magnificus dominus castellanus Cracoviensis cum episcopo Cracoviensi habent primas partes apud regem. Dissident nimio primores regni, non ob aliud, nisi propter iram Dei, divisi enim sunt ab ira vultus eius, teste Propheta. Quid itaque sperandum sit, videt Reverendissima Paternitas Vestra. Ideo non optet interesse huic dissensioni. Et sacius est se continere in sua cochlea domi, et exitum rerum, et vocationem ultimam cum laetitia praestolari, quam et ego hic omni horula exspecto, sed anxia mente propter animum humanum, qui modo huc, nunc illuc impellitur. Sunt enim ex classicis Sacrae Paginae scriptoribus, qui animabus electis, a corporibus exutis et ab omni debito liberis et purgatis omni scoria, nescio quem fingunt locum, in quo usque ad resurrectionem generalem quiescunt, sicut Tertulli in 4 contra Martionem, Irenaeus in fine libri contra Valentinianos, Lactantius in libro de divino praemio, Ambrosius de bono mortis, Augustinus in epistolam Ioannis, capitulo XI et Enchiridion dicit: Animae abibunt in invisibilem locum destinatum eis a Deo et ibi usque ad resurrectionem morabuntur, quod discrepat a promissis Salvatoris nostri, quibus nos certificat de suo post mortem individuo consortio nullo obstaculo ex parte nostra intercedente, cum ait: Hodie mecum eris in paradiso, et Ioannis 14: Vado parare vobis locum, et: Si quis mihi ministraveritr, me sequatur, et ubi ego sum, illic sit et minister meus, Ioannis 12, et ad patrem: Pater, quos dedisti mihi, volo, ut ubi ego sum, et illi sint mecum, ut videant gloriam, quam dedisti mihi. Ideoque Apostolus ad Philipenses X, inflammatus talibus promissis et eius, quae superius narravi, cupiebat dissolvi et esse cum Christo. Non quod vacillarem in fide, sed festino ad illam patriam lente, credens omnia, quae in illo psalmo Athanasii describuntur: Quicumque vult salvus esse, et protestor coram omnibus hominibus, sanctis et angelis Dei me omnia integre credere et pro certis habere, quae ab ecclesia orthodoxa, id est recta, sequentis sunt aprobata.

De reverendo domino et confratre nostro Gaspare Hannovio, quod scribam, non est mihi pro nunc aliud quam hoc, quod se promisit venturum ad nos in Maio. Utinam illum Deus baculum senectutis vestrae dicto citius huc sanum et cum omni felicitate reducat. Et cum his me gratiae et favori Reverendissimae Paternitatis Vestrae humillime commendo.

Datum Cracoviae, XXIX Iunii, MDXLVIII-o.

Eiusdem Reverendissmae Paternitatis Vestrae Ioannes Benedictus praepositus Varmiensis deditissimus scripsit