AAWO, AB, D.4, f. 71v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Johanni episcopo Culmensi, patri et domino gratiosissimo

AAWO, AB, D.4, f. 71r

Zdrowia i szczęścia życząc Waszej Pańskiej Miłości.

Miłościwy Księże Biskupie.

Nawiedzam zdrowie i szczęśliwość Pana mego Miłościwego.

Przy tem W(aszę) P(ańską) M(iłość) proszę, aby mi nie raczył za złe mieć, iżem tak długo nie nawiedził W(aszej) P(ańskiej) M(iłości), jako by to było przysłuszało takowego prełata i bliskiego ku jimieniu memu. A wszak, za łaską miłego Boga, mam tę wolą W(aszę) P(ańską) M(iłość) nawiedzić temi czasy, a to abo we wtorek, abo we czwartek przychodz orig. d⌈dzdz orig. d⌉ączy, gdzie też W(aszej) P(ańskiej) M(iłości) dowodnie rozpowiem o ni<e>boszczyku księdzu Maczyeyu, ktory u mnie umarł.

A on był przyjacielem pana Pulthowszkyego, ktory miał być, i to była jego wola, iże miał być na jego pogrzebie, ale iż za trudności<a>mi przewozów i też ciała nie godziło się dłużej chować, tak ji dał pochować, a to dla słuczenia, i po umyciu takie znaki były widziany: siny, opuchły etc.

Co więc W(aszej) P(ańskiej) M(iłości) szyrzej rozpowiem, gdy ku W(aszej) P(ańskiej) M(iłości) przyjadę, jakom umyślił.

Zatem, Miłościwy Ksi<ę>że biskupie, W(aszę) P(ańską) M(iłość) proszę, aby mi W(asza) P(ańska) M(iłość) nie raczył mieć za lekko, boć pan Pulthowszky mię zastał na miescu osobnem, to jest ms. wolwarku reg. w wolwarku⌈wolwarkums. wolwarku reg. w wolwarku⌉, gdziem nie miał swego sygneta, telko iżem swą ręką orig. u⌈ąą orig. u⌉ ten list pisał, a przeć się jej nie będę, i pana Pulthovszkyego sygnetem zapieczętował.

Przy tem się łasce i przyjaźniW(aszej) P(ańskiej) M(iłości) poruczam.

Data ms. Vodzynkv reg. w Wodzynku⌈Vodzynkvms. Vodzynkv reg. w Wodzynku⌉, we czwartek po Wielkiej Nocy lata Bożego 1536.

Frater Mathias abbas Coronoviensis

BCz, 244, p. 92

Reverende Domine, amice et frater carissime.

Salutem in Domino superinscribed⌈in Dominoin Domino superinscribed⌉ et omnem felicitatem in Domino.

Edocti sumus post discessum a nobis nuper Dominationis Vestrae Reverendae, quod occisor ille fratris Mathiae guardiani olim O written over fr⌈fr O O written over fr⌉rdinis Sancti Francisci civitatis nostrae Culmensis coram multis et praecipue per complices suos coram magnifico domino palatino Culmensi se iactaverit guardianum ipsum in Mi(?) ecclesia Dominationis Vestrae Reverendae, dum superinscribed in place of crossed-out sub⌈subdumdum superinscribed in place of crossed-out sub⌉ celebraret written over cionem⌈cionemretret written over cionem⌉ missa written over , written over ae⌈aeama written over , written over ae⌉, subito ante altare morbo comitiali aut apoplexia corruisse indeque paulo post mortuum, et quod ob id nullam ad defuncti mortem ansam aut occassionem dedisset seque igitur a nobis immerito excommunicatum atque sub interdictum denuntiatum.

Postulat itaque ipsius rei veritas pro iuris nostri defensione, cum idem frater guardianus in die Sanctae Paschae cum(?) conducendum apud ecclesiam Dominationis Vestrae Reverendae miserrime a suo occisore prius on the margin⌈a suo occisore priusa suo occisore prius on the margin⌉ caesus livoreque undique tumens e vivis cesserit apud ecclesiam Dominationis Vestrae Reverendae, ut nobis illa eadem Dominatio Vestra testimonium veritatis litteris suis perhibeat. Quod sic negotio hoc exigente impense a Dominatione Vestra Reverenda poscimus impenseque rogamus, ne nobis impingi possit, quod per calumniam, quam officium nostrum pastorale fugit maxime neque umquam in usu habuit processus nostros emiserimus. Factura rem in primis Deo mutuaeque reb(?) professioni nostrae dignam ac debitam et qua nos Dominatio Vestra Reverenda sibi in hoc amicitiae nostrae, quod inter nos est, vinculo plurimum devinctos reddet propensiores.

Eandemque Dominationem Vestram Reverendam quam diutissime in Christo optime valere optamus.

Ex castro nostro Starigrod, IIII Maii MDXXXVI.

AAWO, AB, D. 4, f. 91v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Iohanni Dei gratia episcopo Culmensi, domino et fautori clementissimo

AAWO, AB, D. 4, f. 91r

Reverendissime in Christo Pater written over re⌈rerr written over re⌉ et domine mihi multum clementissime.

Quam libens et multa cum hilaritate suscepi litteras a Vestra Reverendissima Paternitate mihi missas, ex quibus percepi Vestrae Reverendissimae Paternitatis animum favorabilem erga personam, sed unde hoc merui, certe ignoro. Ago Deo gratias pro his, quod merui <i>nvenire gratiam apud tam excellentissimum antistitem et utinam eandem conservare id ab altissimo toto conamine animi mei written over o⌈oii written over o⌉ flagito, ut mihi Vestra Reverendissima Paternitas dignatus est, ut on the margin⌈utut on the margin⌉ per scripta certiorem facerem de morte piae memoriae fratris Mathiae olim guardiani Culmensis. Deum testor, quo nil aliud negotii est, quam quod veniens ad monasterium nostrum Sabbato Palmarum, ipso die Dominico Palmarum infirmitate <laborans>, ut signa satis clara apparebant livida et tumida ex percussionibus, non, ut asserunt, ex causa infra infra celebrationem, nam nullam missam apud nos celebravit, sed totam hebdomadam hac praeventus infirmitate in eaque laborans die sacratissimo Paschae gustato benedicto paschali {agit} ultimum diem persolvit et ita se res habet. Ego nescio, per quem vel quos hoc facinus est patratum, Deus qui omnia novit, ipse melius scit, ego tamen non diffido in Vestrae Reverendissimae Paternitatis gratia, quin me dignabitur Vestra Reverendissima Paternitas prosequi favore et gratia tamquam pater et dominus clementissimus, cuius gratiae et favori me cum toto meo conventu commendamus.

Datum Coronae, feria sexta post Inventionis festum Sanctae Crucis anno ab orbe redempto 1536.

Frater Mathias abbas Coronowiensis scripsit

BCz, 244, p. 116

Reverende Pater et amice in Christo carissime.

Salutem in Domino et omnem felicitatem.

Certo edocti sumus, quod Dominatio Vestra litteras testimoniales contra seipsam et ea, quae nobis ore proprio de morte olim fratris Mathiae guardiani civitatis nostrae Culmensis coram libere recensuit, et per binas litteras suas, quas incorruptas servamus, si, ut non opinamur, verbis suis stare noluerit on the margin⌈suas, quas incorruptas servamus, si, ut non opinamur, verbis suis stare nolueritsuas, quas incorruptas servamus, si, ut non opinamur, verbis suis stare noluerit on the margin⌉, aperte et claris verbis nobis scripsit sub sigillo suo superinscribed in place of crossed-out s...⌈s... illegible⌈...... illegible⌉suosuo superinscribed in place of crossed-out s...⌉, contrarium testimonium dederit eaque de re bannitum iudicium apud se superinscribed in place of crossed-out vos⌈vos se se superinscribed in place of crossed-out vos⌉ fieri permiserit. Quae si sic se haberent, quemadmodum adhuc non credimus, satis mirari non possemus cogeremurque adscribed⌈queque adscribed⌉ pro veritatis defensione contra Dominationem Vestram apud Sanctam Apostolicam Sedem, quod inviti faciemus, iuridice agere litemque intendere, honoremque nostrum et bonam famam on the margin⌈et bonam famamet bonam famam on the margin⌉, qui ad id ab adversariis nostris male perstringitur et sugillatur, quasi inique processus nostros emiserimus, tueri atque etiam ad serenissimam maiestatem regiam et ad superinscribed⌈et adet ad superinscribed⌉ omnesque regni praelatos pro munimine conservationeque veritatis contra Dominationem Vestram on the margin⌈contra Dominationem Vestramcontra Dominationem Vestram on the margin⌉ confugere. Quae omnia priusquam faciamus, cupimus a Dominatione Vestra certiores fieri, quibus modis inducta huiusmodi testimoniales litteras contra nos et contra seipsam, immo et contra veritatem, quae Deus est, dederit. Quod tamen adhuc a Dominatione Vestra, quam constantioris fidei et animi esse nobis confidimus, factum adhuc esse adhuc superinscribed⌈adhucadhuc superinscribed⌉ non speramus superinscribed in place of crossed-out credimus⌈credimus speramus speramus superinscribed in place of crossed-out credimus⌉, ut igitur litteris suis per hunc nuntium nostrum on the margin⌈per hunc nuntium nostrumper hunc nuntium nostrum on the margin⌉ de iis omnibus nobis responderit a Dominatione Vestra amice petimus et postulamus eandemque bene valere optamus.

Ex castro nostro Lubaviensi, XV Iunii MDXXXVI.

AAWO, AB, D. 93, f. 41v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Iohanni Dei gratia episcopo Culmensi, fautori et domino colendissimo

AAWO, AB, D. 93, f. 41r

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domineque quam plurimum colendissime.

Sanitatem et bonam valetudinem Vestrae Paternitatis Reverendissimae tum ex litteris, tum ex nuntio percipiens, multum sum in animo exhilaratus. Quam fave<o> Vestrae Paternitati Reverendissimae tamquam mihi ipsi, quantum est.

Reverendissime Pater, prout mihi Vestra Paternitas Reverendissima dignata est scribere, quod litteras contrarias debuissem scribere prioribus litteris vel etiam sicut ore tenus coram Vestra Paternitate Reverendissima fassus sum de morte fratris Mathiae olim gardiani in Culmense, credere dignetur Vestra Paternitas Reverendissima, quia quae locutus sum ore, haec omnia cum litteris concordabunt, nihil aliud protestor tam litteris, quam etiam verbis, solummodo quod est mortuus et sepultus pro(?) nostro monasterio.

De mortis occasione penitus omnes ignoramus, quia nihil fassus est nec aliquam fecit inde proclamationem contra aliquem. Quare precor Vestram Paternitatem Reverendissimam, non dignetur Vestra Paternitas Reverendissima animum sinistrum contra personam meam gerere. Studebo me de hoc negotio Deo auxiliante coram Vestra Paternitate Reverendissima expurgare, cum necesse fuerit. Ego etenim libenter me volo conservare et eo amplius promereri favorem et gratiam Vestrae Paternitatis Reverendissimae, quam percepi a Vestra Paternitate Reverendissima. Et quantum de iudiciis bannitis hic nihil actum est, nisi quod hi, qui eundem sepulturae tradiderunt, nullum signum in eo percussionis viderunt, quia in habitu suo est tumulatus, in lotione autem eius mulieres aliquid signa flavea viderunt et hoc, ut didici, quod illa habuit ex ca{u}su in fossam fornacis ante balneum. Et ita se res habet huius negotii. Non vellem in minim ms. n(!) ⌈mm ms. n(!) ⌉o quocumque modo offendere Vestram Paternitatem Reverendissimam, fautorem et dominum meum gratiosissimum.

Cuius gratiae et favori me et cum conventu meo humillime commendo.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ in Corona, Dominica infra octavas Divinissimi Sacramenti, anno ab orbe redempto 1536.

Frater Mathias abbas Coronoviensis scripserat

BCz, 244, p. 116

Reverende etc.,

Ex litteris Dominationis Vestrae quas heri accepimus longe aliud, quam sperabamus, accepimus. Occasionem mortis guardiani Culmensis se ignorasse Dominatio Vestra scribit, cum nobis proprio ore fassa sit superinscribed in place of crossed-out est⌈est sit sit superinscribed in place of crossed-out est⌉, quod ex percussionibus, livoribus et tumoribus admodum infirmus et on the margin⌈admodum infirmus etadmodum infirmus et on the margin⌉ aeger ad monasterium Vestrum in vigilia Sabato ante written over prius(?)⌈prius(?) ante ante written over prius(?)⌉ Palmarum veniens superinscribed in place of crossed-out pervenerit et⌈pervenerit et veniens veniens superinscribed in place of crossed-out pervenerit et⌉ in eadem infirmitate in festo Pascae mortuus est superinscribed in place of crossed-out sit⌈sit est est superinscribed in place of crossed-out sit⌉ totumque superinscribed⌈queque superinscribed⌉ eius corpus ex livoribus et tumoribus ut carbo nigrum fuerit et foetidum, quod sine sepultura diutius retineri non potuit. Neque umquam novi istius commenti coram nobis meminit ipsum guardianum flammea illa signa habuisse ex casu in fossam fornacis ante balneum, quod a veritate longe esse diversissimum arbitramur superinscribed⌈arbitramurarbitramur superinscribed⌉, immo in extremis Dominatio Vestra et prior ille confessor eius, qui cum Dominatione Vestra fuit apud nos in Starigrod on the margin⌈qui cum Dominatione Vestra fuit apud nos in Starigrodqui cum Dominatione Vestra fuit apud nos in Starigrod on the margin⌉, guardianum proclamasse in occisorem superinscribed in place of crossed-out in Christoferum Ossi[ecz]kowski⌈in Christoferum Ossiecz hidden by binding⌈[ecz]ecz hidden by binding⌉kowskiin occisoremin occisorem superinscribed in place of crossed-out in Christoferum Ossi[ecz]kowski⌉ et adiutores eius vindictam Deo commitens nobis(?) hidden by binding⌈[is(?)]is(?) hidden by binding⌉ retulerunt, unde permoti nos processus nostros pro officio et debito nostro ecclesiastico superinscribed in place of crossed-out contra occisorem et complicem eius⌈contra occisorem et complicem eius pro officio et debito nostro ecclesiastico pro officio et debito nostro ecclesiastico superinscribed in place of crossed-out contra occisorem et complicem eius⌉ dedimus. Utque Dominatio Vestra sciat, quae hidden by binding⌈[ae]ae hidden by binding⌉ nobis scripsit, iussimus quaedam ex litteris vestris per modum instrumen hidden by binding⌈[men]men hidden by binding⌉ti a notario publico colligi, quae ob id mittimus, ne veritati et verbis suis coram nobis prolatis adversetur. Reliqua hidden by binding⌈[ua]ua hidden by binding⌉ in omnem eventum servamus, cum res ad forum venerit cogemurque, nisi Dominatio Vestra firma in priori instructione nobis hidden by binding⌈[bis]bis hidden by binding⌉ BCz, 244, p.115 facta manserit, cum primis contra Dominationem Vestram, quemadmodum in novissimis scripsimus, apud reverendissimum dominum archiepiscopum regni primatem et legatum natum nobis consulere ecclesiasticamque auctoritatem et istius crudelissimae mortis, sicut illam nobis Dominatio Vestra exposuit superinscribed in place of crossed-out demonstravit(?)⌈demonstravit(?) exposuit exposuit superinscribed in place of crossed-out demonstravit(?)⌉, historiam et veritate<m> tueri.

Velimus praeterea, ut nobis Dominatio Vestra liquidius declareret, quis casus iste in fossam fornacis ante balneum fuerit, de quo nobis Dominatio Vestra neque quispiam alius vel minimum umquam verbum retulit, planeque confictum esse putamus superinscribed in place of crossed-out arbitramur⌈arbitramur putamus putamus superinscribed in place of crossed-out arbitramur⌉.

Qua de re Dominationem Vestram iterum amice commonemus et rogamus, ne litteris et verbis suis, quibus nos de superinscribed in place of crossed-out nob(is(?))⌈nob(is(?)) nos de nos de superinscribed in place of crossed-out nob(is(?))⌉ huius rei seriem certiores reddidit, reluctari praesumat Deumque meminerit et veritatem esse et veritatis defensorem, acriterque veritatis adversarios et impugnatores, qui ea in parte in Spiritum Sanctum peccant, divinam maiestatem castigare solere illa on the margin⌈illailla on the margin⌉, quae ab ea plaga et animadversione Dominationem Vestram custodiat atque in viam veritatis reducat Ex castro nostro.

Exspectamus in his Dominationis Vestrae responsum, ne quid vid<e>amur in hac causa on the margin⌈in hac causain hac causa on the margin⌉ non satis considerate fecisse.

Eandemque Dominationem Vestram bene valere optamus.

Ex castro nostro Lubaviensi, XXI Iunii M D XXXVI.

AAWO, AB, D. 4, f. 81v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Iohanni Dei gratia episcopo Culmensi, patri et domino gratiosissimo

AAWO, AB, D. 4, f. 81r

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine mihi multum gratiosissime.

His litteris placuit invisere sanitatem Paternitatis Vestrae Reverendissimae, quam ex animo faveo Paternitati Vestrae Reverendissimae tamquam mihi ipsi.

Cerno aliqualem mihi difficultatem incumbere in negotio piae memoriae fratris Mathiae guardiani Culmensis, sed cur vel quare, penitus ignoro. Nam et ore tenus, et scriptis fassus sum, quod nihil percaleo de occisione eiusdem fratris, quia piae memoriae frater nullam fecit protestationem contra aliquem de suis percussionibus, solum hoc, quod interrogatus aiebat, quod „infirmi superinscribed⌈mimi superinscribed⌉tas mea est valde mirabilis et, si superinscribed⌈sisi superinscribed⌉ omnes apothecas una semel gluttirem, non iuvarent sanare meam infirmitatem”.

Ex quo clare patet, quod nihil aliud testari possum, nisi hoc solum, quod est mortuus et sepultus in nostro monasterio, et si talem difficultatem praesensissem, aliter mecum cogitassem, ne in hac causa defendere videar aliquam partium et amittere favorem gratiamque Paternitatis Vestrae Reverendissimae, domini mei gratiosissimi.

Cuius eidem gratiae et favori consuetis me commendo.

Datum in Corona, ipso die Iohannis Baptistae anno ab orbe redempto 1536.

Frater Mathias abbas Coronoviensis