1 | IDL 6256 | Caspar URSINUS Velius to Ioannes DANTISCUS, s.l., [1516-11-01] (poetical letter) |
Early printed source materials: 1 | DANTISCUS 1571 (C. Ursini Velii genethliacon Ioannis Dantisci viri clarissimi) p. A7 v + 2 pp. not numbered (in extenso) | 2 | DANTISCUS 1576 (C. Ursini Velii genethliacon Ioannis Dantisci viri clarissimi) p. A7 v + 2 pp. not numbered (in extenso) | 3 | DANTISCUS 1764 (Casp. Ursini Velii genethliacon Io. Dantisci poetae clarissimi) p. 297-300 (in extenso) | 4 | PERIANDER (C. Ursinus Velius in genethliacon Ioannis Dantisci poetae clarissimi) p. 446-449 (in extenso) | 5 | URSINUS 1522 (C. Ursini Velii genethliacon Ioannis Dantisci poetae clarissimi) p. q-q3 (in extenso) |
Prints: 1 | SKOLIMOWSKA 2016 Records p. 338-347 (in extenso; English translation) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Natali, Dantisce, tuo pia sacra frequentet
Quisquis Castalio lavit in amne caput.
Personet aurata cithara praedulcis ⌊Agileus⌋
Et carmen solito laetius ore canat.
Illo ⌊Pierides⌋ saltent cantante sorores
Et sua cum ⌊Phoebi⌋ carmine mixta sonent.
Adsit, adhuc pedibus surisque madentibus ⌊Evan⌋
Nuper ab expresso praela peruda mero.
Altera post decimam lux haec trieterida nobis
Annua lux partus conscia grandis adest.
Tale vel hoc carmen pariturae ad limina matris
Divino ⌊Clarius⌋ protulit ore deus.
Nascere felici puer o pulcherrime fato
Tantum non ⌊Phoebo⌋ pulchrior et ⌊Bromio⌋.
Et tibi formoso crescant in corpore vires
Membra lacertosis sint bene firma toris.
Qualis erat cum victor ovans ⌊Tirynthius heros⌋
Aurea ab Hesperio mala dracone tulit.
Et celeber scriptis, et factis clarus habetor.
Carmina ⌊Peligno⌋ proxima lude seni.
Prima tuos ignes recitabunt ludicra: toto
⌊Prospera⌋ versiculis vivet in orbe tuis.
Tristia post laetos vulgabis carmina versus,
Et dices patrio praelia facta solo.
Signaque Sarmatici victricia ⌊regis⌋, et arma
Vidit ⌊Pellaei quae ducis⌋ ara canes.
Arma per infecti disiecta ⌊Boristhenis⌋ undas:
Cumque suis armis corpora vasta virum.
Magna tibi semper fulgebit gratia regum,
Quorum munificas experiere manus.
Tum peregre populos varios visurus et urbes
Ibis, et externis gentibus hospes eris.
Cymbrica namque leges prima formose iuventa
Litora[1], permensus ⌊Baltheon ante fretum⌋.
Acre virum genus, et validos Saxones adibis.
Omne per Hercynium progrediere nemus.
Innumeros late populos, gentesque videbis
Quas claudunt gelidis ⌊Rhenus⌋ et ⌊Ister⌋ aquis.
⌊Italiae⌋ posthac et opes miratus et urbes
Audebis vastos per maris ire sinus.
Alcinoi veteres primum mirabere sedes[2].
Alta tibi hospitium deinde ⌊Zacinthus⌋ erit.
Atque ⌊Epidaurus⌋, ubi serpentis imagine cultus
Indigenis ⌊Phoebo⌋ natus in aede fuit.
Atque ⌊Rhodon⌋ ⌊Phoebo⌋ claram, et magno ⌊Iove⌋ ⌊Creta⌋
Et ⌊Cypron⌋ Idaliae regna superba deae.
Et ⌊Syriae⌋ populos, et inhospita vasta videbis,
Qua non aequoreo tutius extat iter.
Quin et adorabis sacrum quo condita passi
Lurida sarcophago membra fuere dei.
Quaeque Palaestinas loca sunt veneranda per oras
Bethlemiumque larem Calvariaeque solum.
Denique ⌊Trinacriam⌋, fumantemque ignibus Aetnam
Conspicies, Siculo praeteriture freto.
Claram et ⌊Parthenopen⌋ peragrabis, et ⌊Appula⌋ iuxta
Arva, et ⌊Campani⌋ rura beata soli.
Atque orbis dominam victi mirabere ⌊Romam⌋,
Quicquid et in tota visitur Ausonia.
Mox iterum regumque aulis, regumque vacabis
Conciliis, regum laus erit arma sequi.
Regius ⌊Augusti⌋ vives orator in aula
Iussus ad ⌊Euganeos saepius ire patres⌋.
Ista quidem mediis iam tum perfeceris annis
Pectus et ingenium testificata tuum.
Cum decorata sacrae lambent tua tempora laurus
⌊Caesaris⌋ invicta munera lata manu.
Quod reliquum est vitae spatium, nam longa beato
Pollicita est facilis stamina parca tibi.
Curret id omne tibi feliciter, et tenor unus
Unus erit vitae cursus ubique tuae.
Et non est oneri tibi sera futura senectus
Sed viridis, sed quae rara venire solet.
Ipse tuas augebit opes, augebit honores
⌊Rex⌋ tuus, ingrata ni volet esse manu.
Sic cecinit ⌊Phoebus⌋. ⌊Phoebo⌋ cessante sorores
Lanificae nivei staminis orsa trahunt.
Solvebat magnum ⌊Lucina⌋ facillima partum.
Et positum est utero dulce ⌊parentis⌋ onus.
Natus es in lucem, lux o generosa tuorum.
Felicem o genium terque quaterque tuum.
Natus es auspicibus diis et ⌊Iunone⌋ secunda.
Fila quater vitae terque beata tuae.
Sed iam convivae plausum date. Pocula sumat
Quisque simul mecum et talia voce sonet:
Vivat io Dantiscus, io laetum exigat aevum
Vivat io patriae, vivat io ille suis.
Est bene, non votis optamus inanibus ista
Risit, et optatis annuit ipse ⌊deus⌋.
[1] Cymbrica litora i.e. ⌊Denmark⌋.
[2] Alcinoi sedes i.e. ⌊Corfu⌋.
| |
2 | IDL 4904 | Ioannes DANTISCUS, Hieronymus HÄMERLIN of Laugingen & Caspar URSINUS Velius to Joachim von WATT (VADIANUS), Augsburg, 1516-11-15 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, fragments in hand of every sender, VSSG, Ms 30, No. 84
| 2 | register with excerpt in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8240 (TK 2), f. 50r-v
|
Prints: 1 | ARBENZ 1890 24/1 No. 82, p. 171-173 (in extenso; German register) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Iucundissimum fuit auditu mihi, cum intellexi, Dominationi Tuae proximis comitiis contigisse magistratum et amplum et honorificum. Felix nimirum successio; nam qui potuit Victori, purissimo atque integerrimo viro, alius Te uno, qui illius esset simillimus, iustius succedere, sub quibus frugi homines et rectorum studiorum cultores feliciter haud dubie vitam agunt? Nimis equidem vellem isthic per hoc tempus una Vobiscum vivere et praesentia Vestra ac consuetudine suavissima perfrui. Nunc autem, postquam eo fortunae res meae sunt impactae, ut iugum auribus planissime tenere videar, hoc superinscribed in place of crossed-out ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉ hoc hoc superinscribed in place of crossed-out ...⌉ remedii est, ut quicquid accidit, id ne violenter feram; magno opere studeam. Mitto epistolam ad ⌊Paulum Iovium⌋ a me superioribus diebus factam, quam ad alias nugas meas adponi cupio. Maxime miror,
Magnificentiam Vestram et ⌊Collimitium⌋ nihil rescribere, et incertus
sum, acceperintne Dominationes Vestrae mea poemata ms. poematia(!)
⌈poematapoemata ms. poematia(!)
⌉. Postremo, quod imprimis scire affectavi, de profectione reverendissimi ⌊Vratislaviensis episcopi⌋ in urbem ⌊Romam⌋ nihil adhuc accepi; oro itaque, ut hac saltem in parte, videlicet scribendi officio, et Magnificentia Tua et ⌊Collimitius⌋ quamlibet raro ⌊Gaspari⌋ Vestro, nominis Vestri studiosissimo, respondeatis. Ego hic ex omni familia Gurcensi solus vitam traho, spemque metumque inter dubius, ac nisi maiorem diei partem cum domino ⌊Dantisco⌋ insumerem, animum desponderem, cuius mihi consuetudo ac morum suavitas multo iucundissima est. Is quidem mortalis, immortalitate dignus, quamquam et amat et observat Vos omnes plurimum, tamen parum aequo animo tolerat Vestram tam diuturnam ac paene nimiam taciturnitatem. Haec ego in triumviratu escario ms. aescario(!)
⌈escarioescario ms. aescario(!)
⌉ scripsi; collegae subscripsere.
Quoniam[2] quidem amplius, enim vero toties tibi, Magnifice, quisquis es, scripsi, qui scilicet Tui studiosissimus, ut me semper offendisti, nihil tamen hactenus rescribis; nec mirum, cum tantum sis evectus, in summum utpote gradum; sed decides post annum; ne superbi igitur. Debuisses aliquid respond text damaged⌈[ond]ond text damaged⌉isse; proinde impraesentiarum, quia ⌊Ursinus⌋ poculum text damaged⌈[lum]lum text damaged⌉ effert, cesso; do requiem manui et, ut magnificus es text damaged⌈[es]es text damaged⌉ vel magnifici operae pretium duxi, magnificum titulum meum T<h>eophr<a>stice subscribere; ridebis etc.
⌊Ioannes Dantiscus⌋, eques Hieros(olymitanus), utriusque iuris doctor, poeta laureatus, canonicus Varmiensis, ⌊serenissimi Poloniae regis⌋ etc. nuntius et secretarius, Tuus tamen qualiscumque.
VSSG, Ms. 30, f. 84v
Tametsi et quamvis in superioribus istis litteris nulla mei pauperis mentio facta sit, cum et aequo animo bibam combibamque frequentius, volui tamen et meas illis addere characteres, ut et me vivum incolumem huc adventasse et Vestrum esse cognoscatis. Ceterum quod mihi restat, scio: scilicet, ut illi aemulo obviando me opponam ac disertissimas illas obscurorum virorum epistolas ad vos cum nugarum aliquarum additione transmittam. Tremant profecto mihi manus, cum mecum pensito, cui et quanto viro et nostro principi scribam; Vos, qui iam altiore gradu constituimini, mei etiam, cum bona pocula laete sum(p)seritis, recordamini.
⌊Hieronimus Hamerbeo⌋, ⌊caesareae maiestatis⌋ etc. ac reverendissimi domini ⌊cardinalis Gurcensis⌋ secretarius etc.
Simitu[3] conscribillavimus epistolia tumultuatim consarcinata. ⌊Dantiscus⌋ mortalis Papaeus, noster sociennus oculissimus, sympotas nobis ductavit senecionem doliarem bucculentum cum Amasia tricenaria perterebrata trioboli muliere. Symposium Saliare hercle et struices patinariae et missus basilici, nempe alleculae excoriatae, echinatae nuces, Pomonae opes fructuariae, panis cum secundario geniturae primariae assati, tum alia pluscula. Corbitavimus tuburcinavimusque pancratice et syrrepsiter. Cenaturiret saturio Antonianus, si adsit.
Interea[4], quo haec legi paper damaged⌈[legi]legi paper damaged⌉, mea ⌊Grinea⌋ pateram ingentem effudit et paper damaged⌈[et]et paper damaged⌉ scribendi ad Te ulterius argumentum praebuit: a paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉derant etiam puellulae non indecores. Quibus si affuisses, praebuisses utique suavium pro Tua vetere, qua veteribus uti consuevisti, consuetudine. Dabis,
VSSG, Ms. 30, p. [2] missed in numbering after f. 84
si voles, etiam invitus. Nihil contra Te agitur. Neniam ex mero ex mera volui scribere caritate ad Te. Scribo, praesertim in hac tabellarii opportunitate, qui non nisi madidus abibit. Feres patienter ut Tuos scholasticos, qui pergraecati sunt; talis eras ante magistratum, et boni consules. Non potui esse Plautinus; surripuit mihi omnia ⌊Ursinus⌋; unum tamen hoc, ne etiam non videar legisse, restat: basilice valeas et plus si velles.
Magister Ornatissime, mox licentiande et in medicinis doctorande, nunc vero rector, ego gaudeo multum, quod audivi, vos esse nunc dominum rectorem; ego bene faveo vobis, quia estis valde bonus socius ultraque estis ex illa patria ⌊Svicerorum⌋. Ego, quando iuvavi Vobis deponere, semper cogitavi, quod eritis magnus dominus, quia sciebatis bene vistulare or visculare or vistrilare⌈vistularevistulare or visculare or vistrilare⌉ et etiam metrificare or metuficare⌈metrificaremetrificare or metuficare⌉. Et quia ego gaudeo ms. gaudio(!)
⌈gaudeogaudeo ms. gaudio(!)
⌉ de vobis, gaudeatis etiam de nobis, et aviso Vos, quod ista nocte bene bibimus et habuimus unum bonum salatum alec, et rubrum et album co[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉rum vinum, et fuimus tam laeti, ut non creditis. Faciatis etiam vos ita, quia per Deum ita oportet nos vivere, si volumus esse boni socii et cupiatis pro bono.
[1] Misssing parts of address were written on the lost piece of paper the seal was impressed through.
[2] Quoniam —— qualiscumque written in ⌊Dantiscus’⌋ hand.
[3] Simitu —— Ursinus written in ⌊in Caspar Velius’ hand⌋.
[4] interea —— Dantiscus written in ⌊Dantiscus’⌋ hand..
| |
3 | IDL 674 | Karel UUTENHOVE to Ioannes DANTISCUS, Ghent (Gandavum), 1531-08-25 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 3, f. 50 + f. [1] missed in numbering after f. 50
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8242 (TK 4), a. 1531, f. 76
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 241
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 156, p. 95 (English register; excerpt) | 2 | CEID 2/2 (Appendix No. 7) p. 606-609 (in extenso; English register) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Quandoquidem tecum coram agendi mihi potestas non integra fuit, ⌊Dantisce⌋ clarissime, id (etsi verecundius paulo) litteris tamen agere constitui. Et quamquam, veluti in proverbio est,
cf. Cic. Fam. 5.12.1 epistula enim non erubescit ⌊epistulam non erubescerecf. Cic. Fam. 5.12.1 epistula enim non erubescit ⌋, puduit me tamen longe magis litteris nunc tecum agere, quam coram fecisset(!) verbis. Primum, quod superinscribed, in the hand of sender⌈quodquod superinscribed, in the hand of sender⌉ illud mihi insolitum erat et antehac ms. ante hac(!)
⌈antehacantehac ms. ante hac(!)
⌉ numquam tentatum, praesens vero written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉oo written over ...⌉, quae tua benignitas fuit, tecum persaepe locutus sum et suavitas atque amoenitas illa tui vultus nonnihil mihi animi addere solet. Tum verebar quoque, num satis ex urbanitate esset talem nugonem ad tam dignum atque
cf. V. Max. 2.10.8.13-14 omnibus numeris perfecta virtus; V. Max. 8.15.2.5-6 omnibus numeris virtutis divitem magisque suo merito quam fortunae beneficio magnum ⌊omnibus numeris absolutum virumcf. V. Max. 2.10.8.13-14 omnibus numeris perfecta virtus; V. Max. 8.15.2.5-6 omnibus numeris virtutis divitem magisque suo merito quam fortunae beneficio magnum ⌋
litteras dare, praesertim barbaras ac nihil fere aulicae civilitatis redolentes. Tuae tamen humanitati ac facilitati, optime Praesul, tantum tribuo, ut non dubitem, quin haec, qualiaqualia superinscribed⌈qualiaqualia superinscribed⌉ sint, ab amico homine amice sis accepturus.
Porro, quod incredibilis ille meus in te animus tibi nunc voluit, breve est et fortassis non magni momenti, certe parvi momenti, si haec: amicitia, observantia paper damaged⌈[ia]ia paper damaged⌉, caritas parva existimanda sunt. Verebar etenim, ne haec corporis disiunctio ac muta absentia profu ms. o(!)
⌈uu ms. o(!)
⌉ndam tui Caroli tibi oblivionem induceret. Huic itaque malo ocius litteris succurrendum putavi, nam tantum sane huic tribuo notitiae, quam tecum contraxi, ut nullius umquam magis exsultarim aut mihi placuerim magis et, quae mea simplicitas est, non prorsus me a te contemni mihi persuadeo. Quo suavissimo deliramento ut diutius mihi frui liceat, tu fac ac seri ms. e(!)
⌈ii ms. e(!)
⌉o annitere, nam hac re plurimum felicitatis addideris mihi et tibi nihil incommodaveris.
De iis rebus, quae apud nos aguntur, nescio, quod scribere debeam. Omnes recte valemus. ⌊Robbius⌋ noster noster atque ego suavissimam hic vitam agimus, pe<r>petui sumus
AAWO, AB, D.3, f. 50v
in compotatiunculis, in cantionibus, in lusibus, ac iocis ac st(r)enuae ⌊Penelopis⌋ sponsos agimus. Subinde invisimus filias illas ⌊praetoris⌋ ⌊Iodocam⌋ ac ⌊Linkin⌋, quae numquam cessant tui mentionem facere, cuius parentes quoque tui sane amantissimi sunt, qui omnes tibi plurimam salutem imprecantur. Cupiverant etiam vehementer tibi com(m)e(n)dari or com(m)odari⌈com(m)e ms. o(!)
⌈ee ms. o(!)
⌉(n)daricom(m)e(n)dari or com(m)odari⌉ dominus ⌊Gulielmus a Wale⌋ dominus scriba, cognatus meus ⌊Nicolaus Utenhovius⌋ et noster infacete facetus ⌊Robbius⌋. Ad{d}erat quoque mihi tum forte, cum haec scriberem, ⌊soror⌋ mea, quae me interpellavit, ut tibi, quam possim officiosissime, suis verbis salutem adscriberem.
Quod reliquum est, hoc un ms. m(!)
⌈nn ms. m(!)
⌉um vehementer a te contendo, ut, si forte aliquando istic reperiatur, qui in aulam ⌊imperatoris Turcarum⌋ proficiscatur, id mihi indicare velis ac manum (quod aiunt) praebere iuvareque, ut una proficisci liceat, nam animus meus hoc avidissime cupit. Hoc enim officio gratificaveris mihi, ut qui maxime. Quod autem ad me attinet, si quid esset obsequii, quod Tuae Dignitati exhiberi possim, id non libenter modo, sed summo etiam cum gaudio fecero, hic enim Carolus, quantus est, in tuo officio ac potestate est.
Bene vale, clarissime ac doctissime Praesul.
⌊Gandavi⌋, et ex tempore, et tumultuanter, postridie festum Bartolomei anno M D XXXI.
Tuus, si suus, ⌊Carolus Uutenhoveus⌋ scripsit
Postscript:
Non gravaberis, si istic sit, salutare meis verbis et diligenter, et ex animo, dominum ⌊Duplicium Scepperum⌋. ⌊Gemmam⌋ quoque vehementer optarim meis verbis salutatum. Hunc, qui has ad te fert, ut uno atque altero cyathulo suaviter excipias, peto, est enim mihi summa familiaritate coniunctus, quare illi bene volo.
[1] after Bruxellis the X. written in the same hand, probably with no meaning
| |
4 | IDL 6766 | Caspar URSINUS Velius to Ioannes DANTISCUS, s.l., [1531, August/September] (poetical letter) |
Early printed source materials: 1 | DANTISCUS 1764 (Eiusdem ad eumdem epistola) p. 301-304 (in extenso) | 2 | Epitaphia (Magnifico Domino Serenissimi Poloniae Regis Oratori nunc Episcopo Culmensi etc. Casparus Ursinus Velius salutem) p. D2v + [1] unnumbered (in extenso) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Magnifico domino, serenissimi ⌊Poloniae⌋ ⌊regis⌋ oratori, nunc ⌊episcopo Culmensi⌋ etc. ⌊C. Ursinus Velius⌋ salutem
Dum tu ⌊Menapiis⌋ digressum maxime fortes
⌊augustum⌋ in ⌊Belgas⌋, Dantisce, secutus abires
legatus ⌊regis⌋ prudens sapientis et aequi,
nos una ⌊augusti⌋ cum ⌊principe fratre⌋ recepit
inclyta ⌊Romanis olim Agrippina Colonis⌋
et nunc divitiis ac moenibus aucta, virisque
Inde per adversum vario molimine ⌊Rhenum⌋
usque ⌊Maguntiacas lenti raptamur ad arces⌋,
ac Drusi antiquam celso super aggere molem,
cum ⌊Vuenceslao⌋, nosti quem pectore magnum
⌊Loxano⌋que meo, nosti quem corpore pulchrum,
sed nec mente minus validum, ut neque turpior ille est.
Hic quam pene nigri vidissem limina ditis
Cocytique atras pro ⌊Rheni⌋ fluctibus undas
tranassem, gelidos haurit dum fracti liquores
impulsa ad scopulum sub flumine navis acutum
hic mihi quae fuerant dicenda ad caesaris aures
pontificesque sacros, regesque, ducesque togatos
nuper amicorum sunt aedita parva coacta,
queis equidem adiunxi, quae scripsi fervidus olim
⌊Hadelium⌋ contra, qui carmine polluit atro
sed falso, et gentis praeclarum nomen et ⌊urbis⌋.
Debuit hoc pridem iam nostra ⌊Thalia⌋ ⌊Polonis⌋
debuit altrici mens grata fideliter urbi
post haec ⌊Vangionas⌋ peragravimus usque reversi
oppidulum, leniqua per sola pinguia tractu
⌊Danubio⌋ modicus miscetur flumine ⌊Vuerda⌋,
vnde per immensum festinis labimur amnem
lintribus Austricis et tandem exponimur oris
tectaque iam ⌊Lincii⌋ dudum exoptata subimus
hic ego non multos degens cum principe soles
illius imperio mox moenia pulchra reversi
quamvis afflictae belli modo clade ⌊Viennae⌋
quartus ibi historiae liber additus, et miserandum
Pannonii interitum ⌊regis⌋, ⌊regnique⌋ ruinam
mandavi scriptis, et nostro carmine dignas
⌊Austria⌋ iam fundit bello convulsa querelas
auxiliumque tuum ⌊Germania⌋ magna, fidemque
implorat, si quid reliquum mihi temporis esset
scriptori belli totum id cedebat Achivi
et libris ⌊Caesar⌋ quibus ipse sua inclyta facta
extulit et docuit civilis damna tumultus
tradentique tuos demens Catilina furores
necnon perfidiam Numidae et scelera impia regis
caetera tam longae curta cum nocte dici
tempora dilecta cum coniuge suaviter egi
quae me foeminea fecit modo prole parentem
cuius ab amplexu nuper discedere iussus
rursum sollicitae tero limina sedulus aulae
o qui tum fletus, lamentaque quanta fuerunt
durius in terris nil coniuge vivit amante
alter ubi alterius caret assuetudine dulci
mi desyderium dilectae coniugis atque
susceptae nuper sobolis, praesentia lenit
regis et effulgens divino gratia vultu
qui cum me referam Romani ad caesaris aulam
mox ubi consilio ⌊Spiram⌋ properabit habendo.
Illic, quod votis exopto frequentibus, omnes
incolumes tecum cupide complectar amicos
⌊Valdesium⌋ ante alios iamdudum gestio, cuius
manat ab ore decens ac non sine pondere sermo
doctus et ille quidem paucis bene multa profari.
Etiam nunc aveo ⌊Corneli⌋ grandia linguae
verba, simul doctas audire ac discere voces
sive hic iudicio pulchro cuiuslibet aevi
explicat historias, seu cantat amabile carmen
aut academiae sublimis acumina promit
audiam et exactum recitare poema rotundo
ore pium vatem quem antiqua ⌊Panhormus⌋ alumnum
aedidit et pulchro Gentilem nomine dixit
qui res ⌊augusti⌋ bene gestas ordine scribit
sed tua precipue tua sunt mihi carmina cordi
leniter, et puri labentia fluminis instar
dii tibi divitias, formanique decusque dederunt,
ingentiumque ingens, ac mentis acumen honestae
vive, vale, atque boni facias leve carmen et aequi.
| |
5 | IDL 6927 | Ioannes DANTISCUS to Karel UUTENHOVE, [1531, end of October] Letter lost |
Letter lost, mentioned in IDL 79: Tantae molis opus erat in epistola Utenhovio data cum pagellis. Robbium nostrum cum egregio saluta poculo. Illa ferme verba fuerunt tua |
| |
6 | IDL 717 | Karel UUTENHOVE to Ioannes DANTISCUS, s.l., 1531-11-28 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 3, f. 59
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8242 (TK 4), a. 1531, f. 95
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 250
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), f. 441
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 179, p. 116-117 (English register) | 2 | CEID 2/2 (Appendix No. 8) p. 610-612 (in extenso; English register) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D.3, f. 59v
Reverendo in Christo Patri ac Domino, domino ⌊Ioanni Dantisco⌋ episcopo Culmensi, ⌊regis Polonorum⌋ apud ⌊caesarem⌋ oratori etc.
⌊Tornaci⌋
Tuam benevolentiam atque humanitatem erga me talem ac tantam, ornatissime Praesul, experior, ut existimem nullis aut officiis, aut obsequiis me satisfacere posse. Quantum enim illud est, quod me, nugonem talem, tuo diario ac tuorum numero asscribere haud dedignatus es et (quod inter tot negotia tua tibi rarum ac difficile esse arbitror) litteris etiam salutare subinde non es gravatus, ac iampridem misisti ad me cum litteris ⌊⌋ quandam tuam ⌊⌋ de victoria ⌊regis Polonorum⌋ adversus ⌊Turcas(!)⌋, mihi quidem gratissimis tuis litteris multo gratiorem, vel hac potissimum de causa, quod impense faveam ⌊Polonis⌋ quodque semper horum fuerim studiosissimus ac, nescio quo pacto, iis coniunctior.
Certe potior causa esse debeat Christianae religionis utilitas, et esset sane, si cernerem hac occasione aliquid generosioris animi hac principibus Christianis accrescere. Verum cum video nostros adeo desides ac segnes, ut his nihil moveantur sintque in adversis ac prosperis aeque negligentes, vehementer vereor, ne ⌊Turca⌋ nostram hanc perpendens socordiam, animos suscipiat atque ita nos invadat ac copiosissimaque sua manu s<tr>ingat, ut tandem et sero, misere nos nobis defuisse perpendamus. At nolo iam hoc in argumento diutius persistere, scio enim, quam nihil hodie sit tutum proloqui, quamque
cf. Adagia 334 Sub omni lapide scorpius dormit ⌊omni sub lapide (ut in proverbio est) dormiat scorpiocf. Adagia 334 Sub omni lapide scorpius dormit ⌋, sed haec superinscribed⌈haechaec superinscribed⌉ fortassis apud te licuerunt.
Ex ⌊⌋, quos ad me misisti, unum misi ad dominum ⌊Gulielmum a Wale⌋, alterum ad dominum ⌊scribam⌋, tertium ad ⌊praetorem summum⌋, quartum mihi servavi. Fuit omnibus istis mea haec donatio, quinimo tua, multo gratissima, ⌊utrumque praetorem⌋ salutavi diligenter tuis verbis, nec minus nymphas nostras ⌊Iodocam⌋ ac ⌊Livinam⌋ cum ⌊sorore⌋ nostra, quae omnes multipliciter auctam salutem tibi reddunt.
Commendat se tibi quam officiosissime satyrus noster ⌊Robbius⌋, qui has ad tibi reddet. ⌊Iuvenis⌋ est utraque li<n>gua doctus ac mira modestia praeditus, mihique summa familiaritate coniunctus, quare hunc gratissimum tibi hospitem fore nihil dubito.
Ex tempore, ut vides, quarto Calend{i}as Decembres anno M D XXXI.
Tuus, si suus, ⌊Carolus Utenhoveus⌋
| |
7 | IDL 716 | Karel UUTENHOVE to Ioannes DANTISCUS, Ghent (Gandavum), 1531-11-28 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 243, p. 203-204
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 569
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), f. 442
|
Prints: 1 | CEID 2/2 (Appendix No. 9) p. 613-614 (in extenso; English register) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Vide, quanta mea sit infelicitas, ornatissime Praesul, ut cum nuper ad te litteras scribere pararem, subito mihi abeundum fuit in ⌊Hannoniam⌋. Ac non ita multo post, cum audissem ⌊caesarem⌋ ⌊Tornaci⌋ affuturum, dedi per quendam sodalem nostrum ad te litteras, sed frustra, nam tu ⌊Bruxellis⌋ permanseras, quod adeo me fugerat, ut etiam a paucis abhinc diebus pertransierim Bruxellas nec de te quippiam animadverti. Utque credas hic non fucum esse, audies rem omnem planius ex tuo ⌊Michaele⌋. Verum et ⌊⌋, quas ⌊Tornaci⌋ ad te dederam una cum iis mitto, ut facilius mihi fidem adhibeas utque aequiore in me sis animo. Audieram enim vehementer te quaerere de mea tarditate et meas litteras requirer in the sender hand, superinscribed in place of crossed-out ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉rr in the sender hand, superinscribed in place of crossed-out ...⌉e, qua in re obtempera{m}bo tibi et libenter, et ex animo, ac sedulo curabo, ne hic meum officium desiderare possis neque pudor aut dysopia (quae mihi innata est) obstare poterit, quominus hoc faciam.
At audio te propediem parare iter in tuam ⌊Poloniam⌋, quam profectionem imprimis optarim tibi feliciter ac bonis auspiciis cedere. Si mihi propemodum constaret tempus tuae profectionis, ego et ⌊Robbius⌋ te ante tuum abitum istic inviseremus. At quoquo pacto res cadat, tui certe, ornatissime Dantisce, numquam non erimus memores. Et si quid erit, in quo nostra opera, industria aut diligentia tibi usui esse possit, utere tuo Utenovio aeque libere atque illo usurus esses, qui tibi addictissimus est. Nihil enim inveniri possit, quod in rebus Dantisci mihi grave futurum sit. Quicquid enim ille iusserit, id, si non ingenio admodum magno aut dexteritate, certe fide summa ac integritate exaequa ms. i(!)
⌈aa ms. i(!)
⌉turus sum. Nam nullum profecto novi (sit citra adulationem dictum), quem plus ms. rus(!)
⌈ss ms. rus(!)
⌉ faciam aut impens ms. t(!)
⌈ss ms. t(!)
⌉ius colam ac diligam. Hoc, ut credas tibique certo persuadeas, te etiam atque etiam rogo. Et hunc sincerum Utenovii in te animum cave, contempseris.
Se quam potest officiosissime tibi commendat noster Robbius in the sender hand, superinscribed in place of crossed-out Utenhouius⌈Utenhouius Robbius Robbius in the sender hand, superinscribed in place of crossed-out Utenhouius⌉, qui etiam, ut reor, nunc ad te ⌊⌋.
Vale.
⌊Gandavi⌋, 4 Calendas Decembres anno M D XXXI.
Tuus, adde, quod voles, ⌊Carolus Utenhoveus⌋
| |
8 | IDL 7017 | Ioannes DANTISCUS to Karel UUTENHOVE, shortly before 1532-01-19 Letter lost |
Letter lost, mentioned in IDL 580: Incredibilem voluptatem accepi ex tuis tam humanis tamque festivis litteris |
| |
9 | IDL 580 | Karel UUTENHOVE to Ioannes DANTISCUS, Ghent (Gandavum), 1532-01-19 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 247, p. 95-96
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 472
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8246 (TK 8), f. 271
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 187, p. 123-124 (English register; excerpt) | 2 | CEID 2/2 (Appendix No. 13) p. 623-625 (in extenso; English register) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Incredibilem voluptatem accepi ex tuis tam humanis tamque festivis ⌊⌋, ornatissime Praesul. Certe humaniores fuere, quam quae mihi a tanto viro scribi debuerant, festivae ms. es(!)
⌈aeae ms. es(!)
⌉ vero adeo, ut nec ipsa festivitas potuisset excogitare festiviores. Si vera sunt, quae de ⌊Robbio⌋ nostro audio, quod non omnino diffici ms. e(!)
⌈ii ms. e(!)
⌉le crediderim, felix est nimium, inquam, felix, quod uxor eius non resciverit, alioqui audiret, quod minime vellet, nam ego arbitror illam minime mutam esse. Ostendisset, mihi crede, sibi non deesse linguam ac fortassis etiam nec manus, at ego tum optarim vultus illius contemplari ac gestus, dum ita tractaretur.
cf. Ter. Eu. Chaeream, qiium qui eunuchum induerat ⌊Nimirum Chaeream, illum superinscribed, in the hand of sender⌈illumillum superinscribed, in the hand of sender⌉, qui eunuchum indueratcf. Ter. Eu. Chaeream, qiium qui eunuchum induerat ⌋, nobis exprimeret. Scis, quid is nunc agat? Iactat cyathos, quos istic ebibit et de ms. i(!)
⌈ee ms. i(!)
⌉licatos bolos, quos voravit, ac tuo munusculo superbus nusquam se non ostentat. Iis superioribus diebus celebravimus Dyonisia, sed quae ille tum egerit, nemo pictor, nemo poeta satis exprimere possit. Quae si vidisses, iurares hominem magis ri ms. e(!)
⌈ii ms. e(!)
⌉diculum reperiri non posse. Sed de illo hactenus.
Quod scribis, ut te certiorem facerem de his, quae hic aguntur, prorsus non video, quid scribere possim, quam nos valere, suaviter vivere ac tui haud quaquam immemores esse. Quod tuum officium ac, quacumque in re possis, auxilium offers, habeo gratias immortales nec video, quid umquam dignum tam immodica tua erga me benevolentia praestare possim. Hoc quod autem, quod vel imprimis tibi gratum fore arbitror, faciam, te dum vivam amabo, colam, venerabor.
Qui has ad te fert, est mihi sanguinitate coniunctus, ⌊Francisco Utenoveo⌋ huic nomen est. ⌊Qui⌋ vehementer cupit per me tibi commendari ac peroptaret, si tibi commodum esset, tuae familiae adscribi tecumque in ⌊Poloniam⌋ proficisci. ⌊Iuvenis⌋, ut arbitror, non omnino ineleganti ingenio est, at nonnihil feroculus fide tali, ut pro illo non dubitarem meam opponere. Si videas ⌊illum⌋, ubi for stain⌈[r]r stain⌉te in ⌊Poloniam⌋ perveneris, tibi parum idoneum, commoda illum, quaeso, alicui bono domino. Si id effi ms. e(!)
⌈ii ms. e(!)
⌉cere poteris, me tibi plurimum devinxeris, quamvis iamdudum tibi sim sane devictissimus. Certe verebar nonnihil hac commendatione tibi molestus esse, sed istis persuasum est me tantum apud te valere, ut plane puderit abnuere.
Vale.
Dominus ⌊Gulielmus a Wale⌋, dominus ⌊scriba⌋ et soror nostra ⌊Iodoca⌋ commendant se tibi plurimum. Si qui istic sunt, qui Utenhovium norunt, quaeso, ut et illis commendatus sim.
Rursus vale ⌊Dantisce⌋, ⌊Maecenas⌋ huius temporis.
⌊Carolus Utenhoveus⌋ Tuae Dignitati addictissimus scripsit
| |
10 | IDL 794 | Caspar URSINUS Velius to Ioannes DANTISCUS, Innsbruck, 1532-06-10 |
received Regensburg, [1532]-06-13
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 243, p. 233-234
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 571
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8247 (TK 9), f. 80
|
Prints: 1 | AT 14 No. 272, p. 434-435 (in extenso; Polish register) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 90, p. 56-57 (English register) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Bcz 243, p. 233
Reverendissime et Amplissime Antistes, domine benefice et unice observande. Secundum debitam commendationem.
Salutem.
Cum ⌊Viennam⌋ mense Martio venisset nobilis et elegans iuvenis ⌊Florianus Zyrlo⌋ Polonus, meus olim ⌊Cracoviae⌋ apud ⌊Constantium Italum⌋ condiscipulus ac me pransum vocasset, ut fieri assolet in conviviis, suaviter et otiose multis de rebus collocuti sumus, ubi ille praeter cetera dixit mihi Tuam Amplitudinem legationis munere tandem aliquando perfunctam aut iam tum a ⌊caesare⌋ digressum aut propediem in ⌊Poloniam⌋ rediturum.
Quare factum est, ut hactenus ad Amplitudinem Tuam nihil dederim litterarum intermiserimque scribendi officium. Verum ubi nuper accepissem litteras a Brassicano, ex eis intellexi Dominationem Tuam Reverendissimam adhuc haerere aulae ⌊caesaris⌋ et iam pridem edidisse ⌊Bruxellis⌋ ⌊⌋ meam, exemptis versiculis, quos de eius studiis et ingenio inserueram. Utinam vero, si emissa est epistola, mut{t}ati sint in ea unus alterque versiculus, de quibus tempestive Dominationem Tuam Reverendissimam admonui. Cuius editae exemplum unum ad me primo quoque tempore mitti superinscribed⌈mittimitti superinscribed⌉ vehementer cupio.
Commendo me Amplitudini Tuae itemque ab eadem magnifico domino ⌊Valdesio⌋ ceterisque magnificis et amplissimis viris, qui me norunt, commendari opto.
⌊Aeniponte⌋, die X Iunii MDXXXII.
Eiusdem Dominationi Vestrae Reverendissimae deditissimus ⌊C(asparus) Ursinus Velius⌋
[1] Missing parts of address were written on lost piece of paper the seal was impressed through.
| |
11 | IDL 1547 | [Ioannes DANTISCUS] to [Urbanus ULRICI], Löbau (Lubawa), 1536-10-17 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in Latin, autograph, BCz, 244, p. 157 (b.p.)
|
|
| |
12 | IDL 112 | Urbanus ULRICI to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1541-05-11 |
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, AAWO, AB, D. 70, f. 99
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), f. 320
|
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D.70, f. 99v
Reverendissimo in Christo principi ac domino, domino ⌊Ioanni episcopo Vuarmiensi⌋, domino suo clementissimo
AAWO, AB, D.70, f. 99r
Salutem plurimam ac prompta obsequia mea.
Reverendissime in Christo Princeps ac Domine, domine clementissime.
Ad hunc inclitum conventum Vestrae Celsitudinis et reliquorum statuum mea humilis quidem persona venire debuit ad prosequendam causam, quae nectitur inter mansionarios ⌊Gedani⌋ ad divum Ioannem et tutores liberorum Georgii Vuoynofsky. Sed podagra, quam ⌊Ludovicus Vives⌋ dolosum ac iniquum colluctatorem recte superinscribed⌈recterecte superinscribed⌉ appellat, me sic affecit, ut me in posterum vix longius extra moenia moturus sim. Quam ob rem partes meas superinscribed⌈measmeas superinscribed⌉ venerabili domino Ioanni Crusen or Cruseri⌈CrusenCrusen or Cruseri⌉ delegavi velimque Vestram Celsitudinem suppliciter rogatam, ut respectu pii negotii quod aget, eidem benignas aures pro inclita sua pietate praebere ac tandem ipsi controversiae post varias longas ac multas dilationes debitum finem imponere dignetur. Quod quidem Remunerator omnium bonorum et in hac vita et in futura erga Vestram Celsitudinem abunde compensare non omittet, idque ut fiat, suprascripti mansionarii suas preces pro Vestra Celsitudine ad Deum sedulo fundent. Christus Vestram Celsitudinem communi patriae nostrae quam diutissime incolumem ac felicem conservet.
⌊Gedani⌋, V Idus Maii, anno etc. XLI.
Vestrae Celsitudini nuncupatissimus ⌊Urbanus Ulrich⌋
| |
13 | IDL 2989 | Karel UUTENHOVE to Ioannes DANTISCUS, Ghent (Gandavum), 1546-09-12 |
received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1547-02-04
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 155, f. 138-139
| 2 | copy in Latin, 18th-century, LSB, BR 19, No. 65
| 3 | register with excerpt in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a. 1546, f. 57
| 4 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 164
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 475, p. 397 (English register) | 2 | CEID 2/2 (Appendix No. 17) p. 632-637 (in extenso; English register) |
|
Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
UUB, H. 154, f. 139v
Et litteris, et omni virtutum genere ornatissimo Domino ⌊Ioanni Dantisco⌋, episcopo Culmensi etc.
Ubi, ubi fuerit.
Tametsi, Reverende Praesul, altum omnino inter nos silentium iamdudum fuit, adeo tamen (Deum testor) non excidit menti nostrae Dantisci numquam satis laudata virtus, ut etiam non raro illius humanitas, comitas ac morum insignis decor (vel in summis) obversentur mihi. Et quod eo magis sic saepe benevolentiae ac tui desiderio oestro concitus fui, ut de petenda ⌊Polonia⌋ tui unius visendi gratia cogitarem. Haec tu aegre fortassis crediturus es, sed revera sic se res habet. Quinimo, si commoda sese obtulisset occasio, habuisses iamdudum pro litteris Utenhovium ipsum.
Iam alter agitur annus, ni fallor, quo hic rumor fuit te vita defunctum fuisse, sed ex hoc metu iam pridem nos liberavit dominus ⌊Cornelius Scepperus⌋, ⌊Aequanae ditionis⌋ dominus, tuus olim individuus comes, qui asserebat et vivere te, et valere, et summa in tranquillitate istic vitam agere. Quod quidem adeo nobis fuit iucundum, ut nihil potuisset narrari iucundius, hoc magis, quod perpaucis admodum contingere videmus, quod tibi contigisse audimus, ut videlicet post multos exanclatos labores, post ardua ac impedita (summa cum laude) peracta negotia, in tranquillissimum otium sese recipere detur. Verum nos istam tibi felicitatem vehementer gratulamur, haud ignorantes, quibus tu studiis id, quicquid otii est, impartias.
De me vero quid agatur, si forte rogas, scias. Imprimis valere me quidem atque ita instituisse vitam, ut a publicis negotiis, quantum potuerim, me subtraxerim, ac in ⌊rusculum quoddam meum Marchemianum⌋ recepisse meme ⌊Musis⌋ ac literariis studiis sacris potissimum, quicquid otii est, impendens, vocatus tamen interdum, et rei publicae meam operam pro virili accomodo.
Reliqui ⌊hic⌋ tui, qui tibi aliquo consuetudinis iure coniuncti fuere, vivunt orig. viuunt⌈vivuntvivunt orig. viuunt⌉ fere et rem sic satis feliciter agunt. ⌊Arnoldus Stormius⌋, olim hospes tuus, homo ms. octuagenarius reg. octogenarius⌈octuagenariusms. octuagenarius reg. octogenarius⌉, et vivit, et valet perbelle. Praeturam deposuit et ea proxima sibi affinitate convictum induit. ⌊Utraque illius filia⌋ iuncta viro est, felices utraque nacta nuptias, feliciores tamen ⌊Lynkia⌋, quae etiam et
UUB, H. 154, f. 138v
sobolem numerosiorem protulit. Ego tamen hac in parte utramque vinco, ut cui modo sex superstites sunt ⌊filii⌋ cum unica ⌊filia⌋, verum hoc felix, quod ⌊uxor⌋ contigit ex animi sententia. ⌊Michael Vryndius⌋ sive Amicus, olim tuae oeconomiae praefectus hidden by binding⌈[us]us hidden by binding⌉, et ipse ⌊uxorem⌋ duxit bene dotatam, sed ann<i>s se graviorem, qua cum sine liberis vitam solutam curis peragit. ⌊Hic⌋ certe tuae virtutis unicus ac candidissimus est buccinator, nusquam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉ enim convenimus, ubi ille non statim de te amicam ac honorificam mentionem faciat ac tui nobis memoriam refricet. Nunc etiam apud me institit, ut non meo tantum, sed etiam ⌊illius⌋ nomine ad te scriberem. ⌊Robbius⌋ noster iam ⌊Antwerpiae⌋ practicum agit, alteram duxit ⌊uxorem⌋ et magnam habet liberorum turbam, usque sui similis est, interdum facetus facetas ad nos litteras mittit. Dominus ille ⌊a Fossis⌋ senior, dominus ⌊Gulielmus a Wala⌋, cuius ⌊neptem⌋ uxorem duxi, item et dominus scriba ⌊Edingus⌋ iamdudum ex hac vita migrarunt. De aulicis scribet dominus ⌊Schepperus⌋ vel alius quispiam ex aula.
Ego si quid habuissem, quod tibi gratum aut acceptum fore fuissem arbitratus, transcripsissem. Id, quicquid est sit, sit tibi veluti nostrae erga te benevolentiae pignus obsecro. Nam novarum hic rerum nihil est, quod scribi possit, praeter id unum memorab<i>le ac paene incredibile, quod paucis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ ab hinc diebus accidit ⌊Machliniae⌋, nempe septimo Idus
August(i) or August(as)⌈August(i)August(i) or August(as)⌉ circa undecimam noctis horam.
cf. Verg. A. 1.133-134 iam caelum terramque meo sine numine, venti, / miscere et tantas audetis tollere moles? ⌊Exorta est enim ingens tempestas contrariis ingruentibus ventis, coepit horendis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ tonitruis mugire ac fulminibus ardere caelum sicque cuncta turbari, ut tam caelum terramque misceri dixisses.cf. Verg. A. 1.133-134 iam caelum terramque meo sine numine, venti, / miscere et tantas audetis tollere moles? ⌋
Iuxta caesaris hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉ ibi palatium porta est, quam Arenosam vocant, ubi duae turres hidden by binding⌈[es]es hidden by binding⌉ praegrandes, quae refertae erant pulvere tormentario. Quarum altera icta fulmine tam triste edidit civibus spectaculum, ut admodum difficile explicare, difficilius hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ etiam quis credere possit. Primum impetu tota demolita est regia, turris autem ipsa, in qua erat pulvis, ita prorsus evulsa ac funditus eversa est, ut in ipso fundamento ne vel lapillus minimus remanserit. Domus Hochstratana vicina et ipsa eodem impetu solo strata est superinscribed⌈estest superinscribed⌉, quae hidden by binding⌈[ae]ae hidden by binding⌉
UUB, H. 154, f. 139r
miris impensis ac sumptibus non ita pridem constructa fuerat. Deiecta est et huic non inferior domus[1] quondam divae ⌊Margaretae Sabaudianae⌋ cum templo proximo Sancto Petro sacr(at)u(m), dirutae aedes domini a Nassau,[2] thesaurarii et ea, quae foeneratorum erat, quam Lombardam vocant, et nescio quae aliae, quae omnes insignes fuere. Concidit etiam monasterium ⌊Augustinentium(!)⌋ et magna pars aedium vici illius, quem Tutorium[3] vocant.
Tota ⌊civitate⌋ dirutae sunt aedes fere 600 aut eo amplius et aiunt nullam fere fuisse domum, quae illaesa et sine ullo prorsus damno evaserit. Sic per totam volitabant ⌊urbem⌋ saxa, ut nusquam se esset tutatum ms. tututum(!)
⌈tutatumtutatum ms. tututum(!)
⌉ abdere, omnia praesentem hominibus intentabat mortem: foris saxa, tonitrua, fulgura, intus ruina. Luctus ubique ingens, ubique pavor et plurima mortis imago. Putabant omnes extremum adesse diem, tanta erat hominum perplexitas, ultra tamen ducentos hom<in>es non puto interiisse. Innumeri tamen fuere laesi et mutilati, sic ut sauciorum plena fuerint nosodochia postridie.
Aiunt totam tremuisse ⌊urbem⌋ et paulo ante tempestatem ululasse in agris feras ac in circumvicina loca armenta. Immissi fuerant dubio procul cohortes aut legiones aliquot malignorum spirituum, nam plane stupenda sunt, quae ibi tum contigerunt. Aiunt quidam lapides proiectos ad unum miliare extra ⌊urbem⌋, pisces e lacubus ac stagnis excussos ac in summitate arborum inventos. Quaedam matrona nobilis et forma (ut aiunt) praestanti, dum fenestram cubiculi nititur occludere, illi amputatum est capud(!) spectante pedisequa, quae alteram fenestram clauserat. Quodam in oenopolio ludebant quidam chartis. Derepente concidit domus ac omnes perierunt excepta hospita, quae forte in penum promptura ms. pru(m)ptura(!)
⌈prompturapromptura ms. pru(m)ptura(!)
⌉ vinum descenderat. Postridie reperti mortui, manu chartas tenentes. Reperti sunt et alii, qui inter parietes trabesque succlusi fuerant, exanimes paene metu, illaesi tamen, qui dum
UUB, H. 154, f. 139v
extr<a>herentur, rogabant, num qui adhuc superstites essent.
Magna sunt, quae narramus, sed profecto maiora his hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ contigerunt, quae omnia persequi prolixum esset. Tu, quaeso, et fidem his habeas (nam res certa est et testium apud nos plus satis), et narrationem hanc parum comodam boni consulas. Audies ea fortassis luculentius narrata hidden by binding⌈[a]a hidden by binding⌉ ab aliis. Salutant te officiose tui hic omnes.
Bene vale, ornatissime praesul, et nos numero tuorum asscribe.
Tuae Paternitati deditissimus ⌊Carolus Utenhouius⌋ scripsit
[1] Court of Savoy (Hof van
Savoye), residence of Margaret of Austria in Mechelen.
[2] Court of Nassau (Hof van Nassau), mansion in Mechelen, from 1494 owned by members of the Nassau family.
[3] Tutorium: Voogdstraat, a street in Mechelen. The meaning of its name is “of the guardian(s) of the orphans”.
The rear building of the Court of Savoy (Palace of Margareth of Austria) is adjacent to this street.
| |