Reverendissimo in Christo Principi, Domino ac domino Ioanni Dei gratia, episcopo Varmiensi, domino et avunculo suo unice observando

Varmiae

Plurimum in longissima saecula, Reverendissime Princeps, atque avuncule longe observandissime, Reverendissimam Paternitatem Tuam salvere iubeo, qui me tantum Reverendissimae Paternitati Tuae debere profiteor, quantum persolvere difficile sane arduumque videtur.

Accepi, Reverendissime Princeps, Calendis Aprilis a nobilissimo domino Nicolao Plotovio argenteum munus munificentissimo principe dignum. Sum<m>is viribus conabor atque summa diligentia, ut in bonis artibus incrementa summam, ne huius sumptus, quem Reverendissima Paternitas Tua mea gratia facit, numquam paeniteat. Quare me meaque studia Reverendissimae Paternitati Tuae singularibus verbis commendatum esse volo.

Culmae, ex collegio nostro, 3 die Aprilis, anno ab orbe iterum restaurato et redempto 1538.

Reverendissimae Paternitatis Tuae deditissimus nepos Ioannes Hannaw

Reverendissimo in Christo Principi, domino ac domino Ioanni, Dei gratia Varmiensi pontifici, domino et avunculo suo observandissimo in manus proprias

Varmiae

Mitto Reverendissimae Paternitati Tuae, observandissime avuncule, navem prora pupique carentem. Referebatur Culmam, Reverendissime in Christo Princeps, crebris rumoribus Reverendissimam Paternitatem Tuam suscepisse iter in Citeriorem Germaniam. Iterum communis fama hic est, Reverendissimam Paternitatem Tuam in Ulteriorem Germaniam magnis itineribus nomine serenissimi regis Poloniae divi Sigismundi patris ad Romanorum Christianissimum invictissimumque Ferdinandum regem conciliandi matrimonii sacramentum serenissimi Poloniae regis filii semper Augusti gratia tendere. Quare Reverendissimae Paternitatis Tuae, observandissime avuncule, susceptae provinciae atque expeditioni gratulor cupioque, ut huic legationi intersit Mercurius, ut felicibus orsis ceterarum virtutum heroicarum hac legatione egregio addito colophone Reverendissimae in Christo Paternitatis Tuae virtutis lumen eluceat. Deus Reverendissimae Paternitati Tuae benefaxit ac vota animi et coepta bene secundet atque favore ac gratia prosequatur, ut Reverendissima [Paternitas] Tua orator exorator nobis omnibus exspectatus salvus et inc[o]lumis redire possit.

Studium Culmense ex inopia praelectorum conglaciare incipit, nam praeter Ioannem Hyemelreychium nullum habemus bonas litteras hic profitentem, qui officio suo non omnibus satisfacere potest propter puerorum copiam, quae cotidie accrescit. Ioannes Theoxenus Saxo 6 Calendarum Maii insalutato abiit. Mathias Vuittembergam se contulit. Egidius domini Thomae oeconomi ex fratre nepos sua sponte tertio ad festum Letare, qui in patria Bithgostiae residet, munere scholastico longum vale dixit. Bene valere Reverendissimam Paternitatem Tuam, cui me studiaque mea commendata esse volo, iubeo.

Culmae, ex collegio Culmensi, 13 Calendarum Iunii, anno a Christo nato 1538.

Reverendissimae Paternitati Tuae deditissimus nepos Ioannes Hannaw

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni, Dei gratia episcopo Warmiensi, domino et patrono colendissimo

Reverendissime Praesul et observandissime avuncule, post servitutis et officiorum meorum in gratiam Reverendissimae Celsitudinis Tuae humilem commendationem.

Quandoquidem a Reverendissima Celsitudine Tua missus sum Cracoviam ad ampliorem ingenii cultum capiendum, enitar sedulo et dabo omnem operam, ut in bonis artibus, quam maxima possim, incrementa sumam, eo enim in loco sum, ubi commode operam litteris dare possum, et dominus doctor Hosius dixit eum locum sibi plurimum placere propter aliquot, qui illic instituuntur magnorum virorum liberos. Nactus quoque sum praeceptorem ex animi mei sententia, hominem non modo doctum, verum etiam probum, ego etiam me ita geram erga eundem, ne in re quapiam merito culpandus sim. Hospitam etiam habeo bonam, quae Reverendissimam Celsitudinem Tuam probe se noscere dicit, Margaretam nomine. Ea omnia, quae potest, mihi praestat adeo, ut nihil quod equidem sciam in ulla re mihi decedit, idque lubentissime in gratiam Reverendissimae Celsitudinis Tuae se facere et facturam pollicetur.

Hoc unum a Reverendissima Celsitudine Tua magnopere peto et contendo, ut eadem Augustinum consobrinum meum huc transmittere velit, ut una mecum incumberet bonis litteris, nam spero ei non parum fructus allaturum.

Quod vero Reverendissima Celsitudo Tua huc me misit ad perdiscendas bonas litteras, adeo mihi gratum est, ut pares gratias agere vix possum, referre nequaquam. Ego etiam, quae meae partes sunt, ut nepotem obsequentem decet, omnia studiose diligenterque curabo et cum mihi eos duos fines studiorum propositos videam, ut ex litteris et probitatem morumque integritatem, et eruditionem capiam, omnia mea studia eo dirigam, ut virtute praeditus et eruditus redeam. Efficereque conabor, ne eorum sumptuum, quos Reverendissima Celsitudo Tua studiorum meorum causa facit, umquam poeniteat.

Commendo me in gratiam Reverendissimae Celsitudinis Tuae, quam ut Dominus Deus quam diuitissime nobis servet incolumem, precari non desinam.

Data 7 Iulii, anno Domini 1539.

Celsitudinis Tuae Reverendissimae deditissimus Ioannes Hannaw

Reverendissimo in Christo Patri, domino et domino Ioanni, Dei gratia episcopo Varmiensi, domino et avunculo suo colendissimo

Heilsberg

Reverendissime in Christo Pater, domine et avuncule observandissime.

Scripsi heri Reverendissimae Celsitudini Vestrae de maxima adversa valetudine domini Mauritii Ferber, qui eodem die sub crepusculum, circiter horam octavam, iussu Omnipotentis Dei ex hoc seculo haud dubie ad feliciorem vitam migravit, cuius animae Clementissimus Pater sit propitius. Quare, praebenda<e> canonicatus vacantis distributio ad Celsitudinem Vestram Reverendissimam ac venerabile capitulum devoluta cum sit, in eam substituere venerabiles ac eximii domini, in quorum numero ego sum minimus, nobilem Eustachium a Knobelsdorff sua contulerunt suffragia. Is cum speraret non nihil ponderis litteras meas apud Celsitudinem Vestram habituras, non dubitavit a me petere, ut se Celsitudini Vestrae Reverendissimae commendarem, quo videlicet in hoc negotio caput existens Celsitudo Vestra feliciter anuuere illi velit. Quod cum virtus eius promeretur et ante hac semper Moecenatem studiorum suorum expertus est liberalissimum, non sibi persuadet nunc ad maiora anhelantem a Celsitudine Vestra Reverendissima destitutum iri, quod ne spes eum fallat, humiliter peto. Me pro eo intercedente facit anteactae pueritiae summa inter nos animorum consensio et familiaritas, quam et nunc plus etiam experior, quod amico amicus sit haud fucatus. Quapropter, si Celsitudo Vestra Reverendissima facilem se erga eum in suffragio reddendo exhibuerit, ut meam commendationem sibi aliquid profuisse intelligat cum multis nominibus, tum hoc quoque nomine plurimum Celsitudini Vestrae Reverendissimae debebo. Bene valeat Celsitudo Vestra Reverendissima, in cuius gratiam me quantus quantus sum commendo.

Varmiae, 14 Aprilis, anno Domini 1546.

Celsitudinis Vestrae Reverendissimae obsequens nepos Ioannes Hannouius, canonicus Varmiensis

Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino Ioanni, Dei gratia episcopo Varmiensi, domino et avunculo suo colendissimo.

Heylsberg

Reverendissime in Christo Pater, domine et avuncule observandissime. Praemissa servitiorum ac officiorum meorum in gratiam Celsitudinis Vestrae Reverendissimae humillima{m} commendatione{m}.

Non potuit non esse gratissimum, ornatissime Praesul, litterulas meas in commendatione Eustachii a Knobelsdorff tantum ponderis apud Celsitudinem Vestram Reverendissimam habuisse, praesertim ut non solum amanter et benigne petitioni meae responderit, verum etiam ipsas litteras propriis articulis descripserit, quod quidem magni muneris instar esse duxi, habeoque gratias immortales, quando referre non opis est nostrae. Convenerunt me heri venerabiles domini decanus et custos, referentes curiam, quam inhabito, dominum praepositum optare velle pro domino Nicolao Locca, quandoquidem intelligeret dominum doctorem Hosium pro se prius optatam nolle retinere. Taxata est 90 marcis Pruthenicis, quam summam intra biennium, ut est constitutum, et ego libenter numerarem, si adipisci possem, est enim haud contemnenda curia et omnibus commoditatibus praedita, mihi et fratri Gasparo cum ad ecclesiam Deo volente venerit, perquam accomoda futura. Verum ea in re Celsitudo Vestra apud dominum Hosium plurimum poterit, ut dominus decanus in litteris suis docebit, videlicet ne cedat curia donec revoluto anni spatio. Tum et mihi ius optandi dabitur in capitulo. Qua in re, ut Celsitudo Vestra mihi auxilio sit apud dominum doctorem, etiam atque etiam oro. Bene valere opto Celsitudinem Vestram Reverendissimam, quam sospitem atque incolumem servet cum matre mea unice cara Christus Iesus, unica spes piarum mentium.

Varmiae, 20 Aprilis 1546.

Celsitudinis Vestrae Reverendissimae obsequens nepos Ioannes Hannovius, canonicus Varmiensis

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, Domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino atque avunculo suo colendissimo

Reverendissime in Christo Pater, Domine atque avuncule observandissime, commendatione obsequiorum meorum in gratiam Celsitudinis Vestrae Reverendissimae praemissa.

Venerabilis dominus Locka, confrater noster, superioribus diebus puerum suum Pieterkoviam ablegaret in quibusdam suis negotiis, et ut inter cetera expiscaretur num Alexander Schulteti salvum conductum (quemadmodum eius fautores quidam iam propalarunt) esset adeptus. Is heri rediens responsum tulit ab eximio domino doctore Hosio ac reliquis amicis apud aulam nihil eiusmodi Alexandrum obtinuisse et, ne in posterum obtineat, omnibus conatibus impedire sunt polliciti. Cum autem ipse dominus doctor Hosius ad Celsitudinem Vestram Reverendissimam litteras etiam dedisset, operae pretium esse duxi eas proprio tabellario sine mora transmittere, ut temporius ad manus Celsitudinis Vestrae Reverendissimae propter secreta, quae fortassis in eis continentur, pervenirent.

Quod vero Celsitudo Vestra Reverendissima nomine aedium nostrarum Gedani, ut est edocta a fratre meo Simone, generoso domino Ioanni a Werden scripserit, immortales ago gratias. Non dubito, quin maximum pondus sic habiturum et causae nostrae summe necessarium.

Frater meus Valentinus hic apud me decumbit, cuius curam habet doctor Andreas physicus Elbingensis. Non dubitat eum, gratia superis, pristinae sanitati restituere.

Quam longissima bonaque valetudine frui Celsitudinem Vestram Reverendissimam faxit Christus. Cuius me gratiae totum dico dedicoque.

Varmiae, 13 die Novembris, anno Salutis 1547.

Celsitudinis Vestrae Reverendissimae obsequentissimus nepos Ioannes Hannovius, canonicus Varmiensis

Ioanni Hannovio

Venerabilis etc.

Quae Fraternitas Vestra de Alexandro scripsit, ad ea XVI huius sufficienter communicando illi, quae ex aula regis de eadem causa ad nos scripta erant, respondimus. Unde facile intelliget rem longe secus se habere, quam fautores Alexandri iactitant.

Nec fuit molestum nobis in causa , quam Fraternitas Vestra cum suis fratribus Gedani ratione aedium habet, ad dominum Ioannem a Werdenn scribere. Qui utinam nomine nostro non gravatim operam suam causae illi, quod eum facturum esse non dubitamus, impenderet, esset hoc nobis profecto gratissimum.

Etsi posthac Fraternitati Vestrae et eiusdem fratribus in multis prodesse poterimus, non sumus illis operam nostram denegaturi.

Quod Valentinus, frater Fraternitatis Vestrae, valetudinis suae curam gerit et opera medici utitur, nobis non displicet, modo eam sanitatem, quam cupit, illi medicus restituere posset.

Fraternitatem Vestram bene valere cupimus.

Datae ex arce nostra Heilsberg, XVIII Novembris MDXLVII.

Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino Ioanni, Dei gratia episcopo Varmiensi, domino atque avunculo suo colendissimo

Reverendissime in Christo Pater, domine atque avuncule colendissime. Obsequiorum meorum in gratiam Celsitudinis Vestrae Reverendissimae hummillima commendatione praemissa etc.

Hymnos a Celsitudine Vestra Reverendissima editos domino Eusthatio, ut Aristarchum et correctorem ageret, reddidi, quod vero serius remittuntur, ei Celsitudo Vestra Reverendissima imputabit, nam interim ipse quoque epicedium in obitum serenissimi regis Poloniae meditabatur, cuius partem nunc una mitteret subiiceretque iudicio Celsitudinis Vestrae Reverendissimae. Porro concionator hic noster et unus adhuc familiaris summopere a me contenderunt, ut cathegismum(!) illum reverendissimi domini Philippi Archinti in usum piae doctrinae habere possent. Cum autem nullibi exstare sciam huiusmodi exemplaria, nisi apud Celsitudinem Vestram Reverendissimam, obnixe peto quattuor mihi communicari. Unum mihi servabo, reliqua amicis impartiam. Hoc si a Celsitudine Vestra Reverendissima impetro, maximi muneris instar ducam. Christus Optimus Maximus quam diutissime florentissimam servet Celsitudinem Vestram Reverendissimam, cuius me gratiae totum consecro.

Varmiae, 16 Maii, anno Salutis humanae 1548.

Celsitudinis Vestrae Reverendissimae obsequentissimus nepos Ioannes Hannovius, canonicus Varmiensis

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino atque avunculo suo observandissimo

Reverendissime in Christo Pater, domine ac avuncule observandissime. Servitiorum meorum humili debitaque commendatione in gratiam Celsitudinis Vestrae Reverendissimae praemissa

Dictu difficile, Amplissime Praesul, quanta fuerim voluptate perfusus litteris Celsitudinis Vestrae Reverendissimae per fratrem Valentinum redditis, partim quod Cathecismos Philippi Archinti acceperim, quibus amicos demerui, tum vero maxime, quod eundem fratrem thermas adire volentem recuperandae sanitatis gratia amplo viatico Celsitudo Vestra Reverendissima providere dignata sit. Hic, cum nihil novi eadem fecerit, utpote quae erga propinquos et consanguineos (exteros tacebo) miro affectu humanitateque incredibi<li> ducitur nulli non opem suppetiasque ferens, meminisse subinde iuvat, quanta ex Celsitudinis Vestrae Reverendissimae innata clementia et liberalitate indignus acceperim beneficia, ut etiam si capitis huius auctionem fecero, vel sorti solvendae par esse possim. Sic eodem proximo in Valentinum collato officio aequ{a}e me Celsitudo Vestra Reverendissima obnoxium reddidit. Verum, quae recompensatio a nobis fieri possit, non reperio, cum ut Deum Optimum Maximum indignis nostris precibus flagitemus, quo stamina vitae Celsitudinis Vestrae Reverendissimae faciat quam maxime longaeva et tandem in beatiori vita pietatis obsequia multo cum foenore persolvat. Venerabilis dominus Eusthatius per hos dies celebres totus erat in suo epicedio me urgente et hac hebdomada potiorem partem absolvisset, ni hodie cogeretur in negotiis capitularibus Melsac proficisci, biduum aut triduum ibi commoraturus. Inde reversus, quod reliquum fuerit, quanto poterit temporius perficiet, tandem una Celsitudinem Vestram Reverendissimam invisemus. Eandem qua[m] diutissime Christus Ihesus florentem tueatur incolumem.

Varmiae , 23 Maii, anno Salutis 1548.

Celsitudinis Vestrae Reverendissimae obsequens nepos Ioannes Hannovius, Canonicus Varmiensis

Ioannes Dei gratia episcopus , Achatius a Trencka decanus Ioannes Timmerman custos Ioannes Hannow ceterique canonici ecclesiae Varmiensis capitulum eiusdem ecclesiae repraesentantes omnibus et singulis, ad quos praesentes nostrae litterae pervenerint, notum facimus et significamus, quod cum hodie venerabilis Raphael a Conopat canonicus Varmiensis in propria persona canonicatui et praebendae, quos in dicta nostra Varmiensi ecclesia obtinebat et possidebat ac omni iure sibi in eisdem quomodolibet competenti, coram notario et testibus infrascriptis in nostra capitulari congregatione sponte cesserit eosque in manibus nostris libere et simpliciter resignaverit, nos Ioannes episcopus per praefatum fratrem nostrum Achatium a Trencka decanum speciali a nobis super hoc facultate suffultum ac capitulum supradicti resignationem ipsam recepimus et admisimus et ad laudabilem honestatis et probitatis indolem venerabilis nobis dilecti Ioannis a Lobenn clerici Vladislaviensis diocesis benignae considerationis habentes respectum eidem Ioanni praesent... canonicatum et praebendam praedictos per resignationem huiusmodi seu alio quovis modo vacantes et ad nostram collationem seu dispositionem communiter pertinentes cum omnibus iuribus et pertinentiis ipsorum ac plenitudine iuris canonici auctoritate nostra ordinaria praesentium tenore conferimus et assignamus ac de eis etiam providemus instituentes ipsum in eisdem canonicatu et praebenda ac decernentes ipsum in eadem ecclesia in canonicum recipi et in fratrem ac in ipsorum canonicatus et praebendae iuriumque et pertinentiarum omnium eorundem possessionem induci debere stallaeque sibi in choro et loco in capitulo cum plenitudine iuris canonici assignatur praestit... prius per eum vel procuratorem ipsius de observandis statutis et consuetudinibus ecclesiae nostrae solito iuramento.

In quorum omnium fidem et testimonium praesentes nostras litteras super his confici et per notarium publicum infrascriptum subscribi ac nostrorum sigillorum episcopali et capitulari iussimus appensione communiri.

Praesentibus honorabilibus Blasio <> Crakow et Simone Hecht vicariis et presbyteris eiusdem ecclesiae Varmiensis testibus ad ea vocatis et rogatis.

Datum apud ecclesiam nostram cathedralem Varmiensem in capitulo propter hoc in loco consueto sollemniter congregato, anno Domini nostri Salvatoris millesimo quingentesimo XLVII.