Liczba odwiedzin: 1264
» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

Osoba lub instytucja #1114
Olaus MAGNUS

Olaus Magnus (Olof Månsson, Olaus Magni) (*1490 – †1557), Swedish historian and geographer, brother and successor of Johannes archbishop of Uppsala

Korespondencja pomiędzy Dantyszkiem i Olaus MAGNUS

Spis Baza danych Pełny tekst

Znaleziono: 20

zachowanych: 16 + zaginionych: 4

1IDL 7143     Ioannes DANTISCUS do Olaus MAGNUS, Braunsberg (Braniewo), 1544-07-27 lub 1544-08-27? List zaginiony

List zaginiony, reconstructed on the basis of IDL 2770: Scripsi alias in principio Septembris respondendo litteris Reverendissimae Dominationis Vestrae alias mihi 27 Augusti ex Braunsberg scriptis
2IDL 2753 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1544-09-06
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1544-11-01

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 6, k. 64
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1544, k. 29r-v
3regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 355

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 151

Publikacje:
1KOLBERG 1915 Nr 11, s. 46-47 (in extenso)
2DE VOCHT 1961 Nr DE, 448, s. 409 (wzmianka)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D. 6, f. 64r

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine benefactor et consolator humanissime.

Quemadmodum alias significavi Reverendissimae Dominationi Vestrae, quomodo in conflictu cum duris officialibus huius curiae super iuribus meis integre extrahendis constitutus eram, ita nunc enuntio altercationis exitum votis meis etiam gratis cessisse usque ad unum Decanum subdiaconorum sive cruciferorum papae, qui contra decretum pontificis et omnium cardinalium consistorialiter conclusum. Ut mihi pallium absque quacumque pecuniarum solutione iuxta concilia veteris Ecclesiae gratis permittat, adversatur on the marginadversaturadversatur on the margin. Sed ipse ut Pluto per flumina inferi: Letheum, Stigiam(!), Flegetonten, Cochytum, etiam per Ziziphum me mittere q nititur, quia pecuniam reddere nolo. Ex alio latere surgunt cardinales, qui minime permittent, ut illi etiam teruncium solvam, est enim tale artificium praesertim adinventum per illos etc.(?) homines, Calchaneo archiepiscoporum in datione vel negatione pallii ut superinscribedutut superinscribed insidientur invocc superinscribedinvoccinvocc superinscribed, tandem victor ero etiam contra illum Scarabeum sine macula.

De novitatibus harum partium videlicet legatis: missi pro pace, quae forte erit etiam propter angustias Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyGalliFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy. Item de Hungaricis novis: dominus Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)Gasparus HannoviusKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109) utique se resolvet, qui in talibus explorandis satis sagax est et circumspectus, optime suam vitam et conversationem inter omnes homines ducens, quemadmodum scribo charissimae matri eius, dilecte sorori written over esesii written over es Reverendissime Dominationis Vestrae, quae felicissime valeat.

Postscript:

Circa beneficia mea in Ecclesia Reverendissimae Dominationis Vestrae fiat melior dispositio, quomodo fieri poterit pro meo commodo et longi exilii relevatione.

3IDL 2770 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1544-12-01
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-05-28

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 6, k. 63
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1544, k. 40-41v

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 171
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 354

Publikacje:
1KOLBERG 1915 Nr 12, s. 47-49 (in extenso)
2DE VOCHT 1961 Nr DE, 447, s. 409 (wzmianka)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D. 6, f. 63r

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine benefactor humanissime.

Praemissa reverentia salutem et aeternam felicitatem.

cf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Rome, 1544-09-06, CIDTC IDL 2753, probablyScripsicf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Rome, 1544-09-06, CIDTC IDL 2753, probably alias in principio Septembris respondendo cf. Ioannes DANTISCUS to Olaus MAGNUS Braunsberg (Braniewo), 1544-07-27 1544-08-27?, CIDTC IDL 7143, letter lostlitteriscf. Ioannes DANTISCUS to Olaus MAGNUS Braunsberg (Braniewo), 1544-07-27 1544-08-27?, CIDTC IDL 7143, letter lost Reverendissimae Dominationis Vestrae alias mihi 1544-08-2727 Augusti ex Braunsberg (Braniewo), town in Ermland (Warmia), 19 km NE of Elbing (Elbląg), port on the Vistula Lagoon, a member of the Hanseatic LeagueBraunsbergBraunsberg (Braniewo), town in Ermland (Warmia), 19 km NE of Elbing (Elbląg), port on the Vistula Lagoon, a member of the Hanseatic League1544-08-27 scriptis gratias agens Reverendissimae Dominationi Vestrae, quod tam sollicita est optatam consolationem mihi foris afferre domique pro mea commoditate in constitutione pensionum elaborare. Magna sunt ista, sed maximus et candidissimus animus est, unde haec beneficia paper damaged[a]a paper damaged manare cognosco, quae, si vita duraverit, curabo omnimodam gratitudinem, ubicumque potero, eidem Reverendissimae Dominationi Vestrae demonstrare.

Ceterum ubi scripsi me alias in Caribdi vel voragine officialium pro habendo pallio non mediocriter, ut illud mihi libere (iuxta decretum consistoriale) permitterent, elaborare, iam dudum 26 Octobris per eiusdem pallii impositionem ad terminum pervenisse, ita ut hoc bullasque et omnia iura ad meum officium requisita plenarie teneo, nec aliam superesse sollicitudinem, quam quod sanctissimus dominus noster me in bonis redditibus sufficienter provisum ad partes provinciae meae viciniores (ubi fructificare valeo) hinc emigrare permittat, prout saepius est pollicitus et praesertim ante 4 dies, quando dixit se iam statuisse de concilio generali, ut ad Dominicam letare in Tridento inchoetur, velleque me in expensis satis liberaliter provisum eo destinare una cum aliis specialiter deputatis ac deputandis, gratias egi nec restare in corde meo, quin ita libenter facerem iuxta omnia quaeque mandata sanctitatis superinscribedsanctitatissanctitatis superinscribed eius. Vix tamen hinc ante principium Martii abeam constituto domino Gaspare Hannovio nostro (qui in melius mutavit hospicium suum), negotiorum meorum fidelissimo procuratore, ut occasionem singulos cardinales (quibus scripturus sum e via) accedendi habeat, et ne eius persona illis ignota sit in exitu meo (ut eum tamquam me audiant), omnibus cardinalibus et amicis singulariter commendabo.

Eundo igitur ad concilium generale ver written over ...... illegible...... illegibleverver written over ...eor, ne morale Gregorii verbum nobis accidat dicentis: Ethiops niger balneum ingressus et niger inde exit, attamen balneator mercedem repetit pro candore. Sed ultra Gregorii verbum alia veritatis sententia surgit de written over quiquidede written over qui primo lapide mittendo aut festuca de alieno oculo eruenda. Attamen res desperata ad bonum exitum (imperatore et Gallo concordatis) df illegible[df overwrittenff overwritten]df illegibleacile deducetur, si serio et recta intentione ad Dei honorem fuerit inchoata.

Fama est hic cesaream maiestatem doctioribus viris omnium regnorum Hispanie expensas statuisse, ut ad hoc concilium appropinquent. Itidem refertur de rege Gallorum. Quid autem evenerit, bono tempore intelliget Reverendissima Dominatio Vestra. Quae sciat Nicolaum Fridewalt die animarum ad aeternam pacem (post indicibilem medici et meorum servitorum curam<)> sumptis omnibus sacramentis maxima devotione emigrasse sepultumque fore penes carissimum nepotem meum (qui ante annum obiit) in ecclesia Sancti Michaelis, quotidie super eorum sepulcrum offero preces ad Dominum Deum. Cui Reverendissimam dominationem vestram intimo corde semper commendo.

Ex Urbe, prima Decembris 1544.

Postscript:

Si quid relatu dignum a patria mea audierit Reverendissima Dominatio Vestra, mittat illud ad Dominum Iohannem Baptistam Feramuscum secretarium Venetum, maxime rogo, vel ad ipsum reverendissimum cardinalem Tridentinum, cuius favorem captabo.

4IDL 2777 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1544-12-20
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-05-28

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 6, k. 66
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1544, k. 42-43v
3regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 357

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 174

Publikacje:
1KOLBERG 1915 Nr 13, s. 49-52 (in extenso)
2DE VOCHT 1961 Nr DE, 450, s. 409-410 (wzmianka)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D. 6, f. 66v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Iohanni Dei et Apostolice Sedis gratia episcopo Warmiensi, domino et amico carissimo

AAWO, AB, D. 6, f. 66r

Reverendissime in Christo Pater et Domine, ac benefactor humanissime,

Pollicebar me in novissimis scriptis meis ultimis diebus Novembris hinc ad Reverendissimam Dominationem Vestram transmissis enodaturum eam perplexitatem, quam tunc imminere dixi super cardinalibus de novo eligendis. Ideoque brevitati inserviens dico summi paper damaged[i]i paper damaged pontificis auctoritatem voluntatemque multorum opiniones et obiectiones tandem vicisse paper damaged[e]e paper damaged hosque creasse cardinales die 19 Decembris, quae fuit sexta feria quattuor temporum 1544 paper damaged[4]4 paper damaged:

episcopum Tudertinum de Caesis Romanum,

episcopum Brixiensem Venetum de Corneliis,

episcopum Durantum papae secretarium Brixiensem,

episcopum Forosemproniensem papae secretarium Florentinum,

castellanum Sancti Angeli de Rupinis Romanum,

episcopum datarium Capo de Ferro Romanum,

episcopum oratorem regis Galliae Monsignor Rhodes,

Zafandratum archiepiscopum Mediolanensem paper damaged[nensem]nensem paper damaged,

Ottonem Truxes episcopum Augustensem,

filium domini de Granvela Atrabatensem superinscribedAtrabatensemAtrabatensem superinscribed Burgundum,

Salburgensem episcopum Germanum,

Compastellanum episcopum Hispanum,

episcopum Corianum Hispanum.

Duos reservatos habet in pectore, quorum unus creditur esse vicarius Archintus, magnus amicus Reverendissime Dominationis Vestrae. Hii ad honorem vocati onera sentient adeo gravia, ut vix similia Hercules tulerit aut vastissimus Atlas. Attamen asserere non audeo, quis eorum deputabitur ad concilium generale, quod utinam Zisipho non evoluatur.

Pax cesaree maiestatis cum Gallo stabilita adhuc creditur in longum tempus permansura, Licet non desint, qui pessima quaeque imminere vaticinantur.

De partibus mei Aquilonis solum exspecto informationem Reverendissimae Dominationis Vestrae, cuius prophetia, heu dolor, ante calamitatem non perspecta verificabitur apud Gedanenses, quorum unicum remedium est, ut cum principibus caeli et terre sese quantocius componant. Cum pare pugnare dubium, cum principe stultum, neque tutum est contemnere divos.

Nicolaus Locka sanus venit ante duas septimanas in hanc Urbem bono consilio nostri Hannovii et meo provide dirigendus.

Felicissime valeat Reverendissima Paternitas Vestra

Ex Urbe, XX Decembris 1544

Eidem Reverendissimae Dominationis Vestrae addictissimus Olaus archiepiscopus Upsalensis.

Postscript:

Salutetur nostro nomine domina Anna, carissima soror Reverendissime Dominationis Vestrae, cum reliquis amicis.

5IDL 6546     Ioannes DANTISCUS do Olaus MAGNUS, 1545-03-02 List zaginiony
            odebrano Trent, 1545-06-26
List zaginiony, reconstructed on the basis of IDL 2848
6IDL 2809 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-03-27
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-06-26

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 93

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 220
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 150

Publikacje:
1COLLIJN 1910 Nr 3, s. 10-11 (in extenso)
2COLLIJN 1912 Nr 3, s. 16-17 (in extenso)
3DE VOCHT 1961 Nr DE, 452, s. 410 (wzmianka)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

UUB, H. 154, f. 93r

Sincerissimis reverentia et honore praemissis. Reverendissime in Christo Pater,

Cum ad praesens nihil frequentius investigatur, quam de generali concilio et rursus nihil incertius diffinitur quam de eius exitu aut progressu, idcirco quae nuper acta sunt paucis suscipiet Reverendissima Dominatio Vestra. In primis quomodo dominica LX-mae, congregatis omnibus episcopis Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomaeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See in sacristia super Minerva Roman goddess identified with Greek Athena, the goddess of wisdom, law and justice, the arts and warMinervamMinerva Roman goddess identified with Greek Athena, the goddess of wisdom, law and justice, the arts and war, Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopepontificisPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope p(rae)cept(i)o(n)e intimabatur, ut illico sese ad Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)TridentumTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) praepararent; sequenti die in congregatione X cardinalium quidam proposita et admissa excusatione dilationem sui exitus impetrarunt. Prima hebdomada LX-mae 5 episcopi una cum duobus Giovanni Gerolamo Morone (*1509 – †1580)

Pierpaolo Parisio (Pietro Paolo Parisi, Petrus Paulus Parisius) (*1473 – †1545), 1528-1538 bishop of Anglona and Tursi; 1537 auditor of the Apostolic Chamber; 1538-1545 bishop of Nusco; 1539 cardinal (HE 1, p. 131, letter no. 122, note no. 3)
legatisGiovanni Gerolamo Morone (*1509 – †1580)

Pierpaolo Parisio (Pietro Paolo Parisi, Petrus Paulus Parisius) (*1473 – †1545), 1528-1538 bishop of Anglona and Tursi; 1537 auditor of the Apostolic Chamber; 1538-1545 bishop of Nusco; 1539 cardinal (HE 1, p. 131, letter no. 122, note no. 3)
eo profecti sunt, 3-o Reginald Pole (*1500 – †1558), the last Catholic archbishop of Canterbury; 1537 cardinal-deacon of Ss. Nereo ed Achilleo; 1540 - of Ss. Vito, Modesto e Crescenzia, and S. Maria in Cosmedin; 1555 cardinal-priest of S. Maria in Cosmedin; 1556 archbishop of Canterburycardinali videlicet AnglicoReginald Pole (*1500 – †1558), the last Catholic archbishop of Canterbury; 1537 cardinal-deacon of Ss. Nereo ed Achilleo; 1540 - of Ss. Vito, Modesto e Crescenzia, and S. Maria in Cosmedin; 1555 cardinal-priest of S. Maria in Cosmedin; 1556 archbishop of Canterbury remanente adhuc in Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeUrbeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See, eo quod siccariis promissa sunt XX vel XXX millia ducat(orum), qui hunc occidere possit, Henry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of Yorkregisque AngliaeHenry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of York amplissimum favorem perpetuum conseq(ui)tur; ita rumor hic est. Venerat interea acceptabile novum a The French GalliisThe French et The Spaniards HispaniisThe Spaniards , quomodo plures episcopi et theologi iussu suorum principum in via sunt accedendi concilium; scilicet in quintam hebdomadam de eorum expectato accessu nil habemus. XXV Martii erat congregatio 9 cardinalium in domo cardinalis Ostiensis domini Tran, itidem omnium episcoporum Urbis. In summa hoc actum est, ut ostenso Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Popesummi pontificisPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope mandato unusquisque pontificum se quantocius ante festum reciperet ad iter, excepere nonnulli archiepiscopi et alii causas suae senectutis et paupertatis; sed mihi ad 2-am partem videbatur respondendum, ne sic querantur de paupertate, ut suis subtractis sanioribus consiliis in negotio tam sancto occasionem praebe written over aaee written over arent, quod omnes et singuli erunt amodo pauperrimi et infelices per totam Ecclesiam Christianam. Agitur iam nonus annus, postquam ad concilium Mantuanum cum praedecessore meo exule pauperrimo profectus sum et interea nil nobis deesse permiserat divina benignitas etc. Heri videlicet 26 Martii locutus sum cum Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Popepontifice summoPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope in ara caeli satis extense super vacillatione ecclesiarum et religionis in Aquilone. Qui sicut summe condolere visus est ita me ad unum intimum suum familiarem cardinalem misit, qui me quantocius expediret. Sed ille cardinalis ita praeceps est in negotiis disponendis, ut a me memorali ac iterata instructione ante X hebdomadas accepta adhuc nihil expedierat in hunc diem. Non esset satis tutum talem constituere legatum, ubi frameae a gutture rixantium essent subito avertendae, nec fallit me imago, quin ita repentini sunt plerique alias ad concilium hinc transmissi etc. Iam agitur quintus mensis, quo continue agens usque ad nauseam de meo exitu ad concilium, sed aliud in resolutione non habeo quam quod omnino vadam 2-a die Pascae et ita libenter agam si saltem divina bonitas adeo felicem diem constituat mihi. Tunc et creditur praedictum dominum Reginald Pole (*1500 – †1558), the last Catholic archbishop of Canterbury; 1537 cardinal-deacon of Ss. Nereo ed Achilleo; 1540 - of Ss. Vito, Modesto e Crescenzia, and S. Maria in Cosmedin; 1555 cardinal-priest of S. Maria in Cosmedin; 1556 archbishop of Canterburycardinalem AnglicumReginald Pole (*1500 – †1558), the last Catholic archbishop of Canterbury; 1537 cardinal-deacon of Ss. Nereo ed Achilleo; 1540 - of Ss. Vito, Modesto e Crescenzia, and S. Maria in Cosmedin; 1555 cardinal-priest of S. Maria in Cosmedin; 1556 archbishop of Canterbury abiturum cum adiutorio Altissimi. Die 17 Martii, qui erat dies sancti Patricii in kalendario Romano, consecrabatur hic in capella papae quidam magister theologiae dominus Robert Wauchop (*ca. 1500 – †1551)Robertus ScotusRobert Wauchop (*ca. 1500 – †1551) a nativitate caecus, cuius titulus est archiepiscopalis Armacharensis in IrelandHiberniaIreland, et is suscepto pallio ibit ad Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)TridentumTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol), prout prius fuerat in Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube riverRatisponaRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river in conventu. De exitu summi pontificis ad Bologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal StateBononiamBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State post festa Pascalia adhuc nihil dicitur. Iugerus(?) tritici venditur 5 ducatis, barile vini 3 etc. The Ottoman Turks (Turcae) TurciThe Ottoman Turks (Turcae) mire futuraeque cedes in Hungary (Kingdom of Hungary)HungariaHungary (Kingdom of Hungary) hic sparguntur, sed cito certius aliquid intelligemus. Sic The Hungarians UngariThe Hungarians , prout dubito huc venerint ad Pascalia festa, quae nimis fundata sunt in trenis Ieremiae. Felicissime valeat Reverendissima Paternitas Vestra meque suis acceptissimis scriptis visitet in Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)TridentoTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) vel Venice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of VeniceVeneciisVenice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of Venice in Patriarchatu.

Postscript:

Salutetur nostro nomine carissima soror Vestrae Dominationis Anna von Höfen (Anna Reyneck, Anna Flachsbinder), sister of Ioannes Dantiscus, wife of Johann Hannau Sr and, after his death, of Johann ReyneckAnnaAnna von Höfen (Anna Reyneck, Anna Flachsbinder), sister of Ioannes Dantiscus, wife of Johann Hannau Sr and, after his death, of Johann Reyneck.

7IDL 2818 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-04-22


Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 96

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 152

Publikacje:
1COLLIJN 1910 Nr 4, s. 12 (in extenso)
2COLLIJN 1912 Nr 4, s. 18 (in extenso; facsimile)
3DE VOCHT 1961 Nr DE, 453, s. 410 (wzmianka)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

Plurimis sollicitudinibus impraesentiarum occupatus, paucis me absolvam, ea videlicet ratione quod hodie arripiam iter versus Pesaro, town in Italy, in region of the Marche, on the AdriaticPesauriumPesaro, town in Italy, in region of the Marche, on the Adriatic et inde navigio ad Venice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of VeniceVeneciasVenice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of Venice, ubi intendo manere per diem Ascensionis apud patriarcham, qui mihi benefacere non desistit. Constitui in mea absentia dominum Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)Gasparem HannoviumKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109) omnium negotiorum meorum procuratorem, praesertim ad levandum menstruum subsidium quindecim ducatorum au(ri) in auro a collegio cardinalium et totidem a Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopepontificisPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope datario singulo mense. Estque nostra intentio, ut ipse ea pecunia utatur Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomaeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See et ego rursus ea, quae illi in urbem ex quacumque occasione e partibus mittenda s i written over uu i i written over unt, usui meo sint affutura.

De pace inter Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile et Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyGallumFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy admodum trepidant prudentes, quod per annum non durabit. Felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra.

E(idem) or E(iusdem)E(idem)E(idem) or E(iusdem) Reverendissimae P(aternitati) or P(aternitatis)P(aternitati)P(aternitati) or P(aternitatis) Vestrae deditissimus Olaus Magnus (Olof Månsson, Olaus Magni) (*1490 – †1557), Swedish historian and geographer, brother and successor of Johannes archbishop of UppsalaOlaus UpsalensisOlaus Magnus (Olof Månsson, Olaus Magni) (*1490 – †1557), Swedish historian and geographer, brother and successor of Johannes archbishop of Uppsala

8IDL 2839 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-06-14
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-08-20

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, BK, 230, s. 151-152

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 612

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BK, 230, p. 151

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine benefactor humanissime.

Sicut nostro infelici aevo nihil frequentius quaeritur quam superinscribedquamquam superinscribed de exitu generalis concilii on the marginconciliiconcilii on the margin neque incertius aliquid definitur, attamen in quibus punctis tantum negotium nunc versatur, paucis intellegat Reverendissima Dominatio Vestra.

Descendi ab urbe Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomaRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See ad finem Aprilis, ut {ut} per Loreto, town in central Italy, in province of Ancona, in the MarcheLoretumLoreto, town in central Italy, in province of Ancona, in the Marche et Venice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of VeniceVenetiasVenice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of Venice venirem in hunc locum, quo tandem in fine Maii sanus perveni, inveniens hic imprimis 3 reverendissimos dominos cardinales de latere legatos stain[os]os stain, [...] stain[...][...] stain archiepiscopos et 24 episcopos, generales praelatos diversorum ordinum 6 cum pluri stain[6 cum pluri]6 cum pluri stainmis magistris in theologia comitantibus eos, praeterea saeculares stain[eos, praeterea saeculares]eos, praeterea saeculares stain plures iurium doctores omnes conformi zelo ducto stain[lo ducto]lo ducto stains, ut Dei auxilio cum adversariis (si comparere dignantur) ve stain[ve]ve stainritatem aperiant fidei et in written over , written over ssindin written over , written over sem secuti on the margincuticuti on the margin tota ecclesia Christianorum, prout necesse est, cum fructu bonorum operum (otiosa exclusa fide) perseverent etc. Verum quanto magis novi illi magistri Germaniae aut eorum defensores cum magna modestia exspectantur, tanto minus comparere dignoscuntur.

Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileCaesarea celsitudoCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile per oratores suos primum, deinde per propriam personam in praesentia Alessandro Farnese (*1520 – †1589)cardinalis FarnesiiAlessandro Farnese (*1520 – †1589), in eius colloquio nomine pontificis in medio(?) Maii constituti institutum(?) concilium acceptavit decretumque in eadem civitate in ingressu paper damaged[ressu]ressu paper damaged suo XV Maii statuit, ne missae vel praedicationes Luteranico paper damaged[eranico]eranico paper damaged ritu fierent, sed qui Dei superinscribedDeiDei superinscribed mandata transgrediuntur, etiam eius prae paper damaged[prae]prae paper damaged]cepta contempserunt neque aliquis protestantium (prout ex eo huc scribitur) ad diem 21 Maii comparere ms. arere(!) ereere ms. arere(!) visus est etc. Forsan alia domi cogitant et machinantur, quae non satis accommoda Christianae tranquillitati videbuntur, attamen ad ultimum cadent in laqueum, quem tanto tempore, licet impune, aliis tetenderunt. Singulo(!) die exspectamus hic ulterius decretum Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopepontificisPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope et consistorii cardinalium, quod Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesarea maiestasCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile cum eodem Alessandro Farnese (*1520 – †1589)cardinaliAlessandro Farnese (*1520 – †1589) concluserit secrete etc.

Septima Iunii pertransivit hanc urbem Emmanuel Philibert of Savoy Ironhead (*1528 – †1580), 1553-1580 Duke of Savoyiunior dux SabaudiaeEmmanuel Philibert of Savoy Ironhead (*1528 – †1580), 1553-1580 Duke of Savoy cum equitibus 2 stain[bus 2]bus 2 stain00 ad suscipiend(um) filiam ducis Ferdinandi in consortem on the margin suscipiend(um) or suscipiend(am)suscipiend(um)suscipiend(um) or suscipiend(am) filiam ducis Ferdinandi in consortem suscipiend(um) filiam ducis Ferdinandi in consortem on the margin. Duo eius comites ante auroram in equis Thracicis stain[is Thracicis]is Thracicis stain, ut a ca stain[a ca]a ca stainlore liberarentur, ad iter praecedentes statim ad X passus extra stain[praecedentes statim ad X passus extra]praecedentes statim ad X passus extra stain portam civita{ta}tis ictu fulguris in on the margininin on the margin flumen proiecti sunt stain[flumen proiecti sunt]flumen proiecti sunt stain. Et hi quoque filii comitum erant, unus eorum unic stain[unic]unic stainus heres matris suae viduae, tertius nobilis se disiecit ab equo in ripa et salvatus est, equo vi fluminis abrepto.

Deus benedictus omni momento nos custodiat et defendat, cui et Reverendissimam Dominationem Vestram ex intimo corde semper commendo.

Sex septimanis a Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)GaspareKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109) nostro nullas accepi litteras, quas tamen in brevi spero me habiturum una cum litteris Dominationis Vestrae Reverendissimae.

Quae iterum valeat.

9IDL 2848 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-07-20
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1546-01-16

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 101-102

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 241
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 154

Publikacje:
1COLLIJN 1910 Nr 5, s. 12-14 (in extenso)
2COLLIJN 1912 Nr 5, s. 18-20 (in extenso)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

UUB, H. 154, f. 102v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIohanni Dei gratia episcopo WarmiensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland, domino et benefactori carissimo

In Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHeilsbergHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland

cf. Ioannes DANTISCUS to Olaus MAGNUS 1545-03-02, CIDTC IDL 6546, letter lostLitteraecf. Ioannes DANTISCUS to Olaus MAGNUS 1545-03-02, CIDTC IDL 6546, letter lost Reverendissimae Dominationis Vestrae 2 Martii Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHeilsbergHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland datae ac per me 26 Iunii hic Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)TridentiTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) acceptae satis indicant, quam copiosa sit caritas et benignitas Reverendissimae Dominationis Vestrae erga meam sollicitudinem pro Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old TestamentChristiJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament fide dudum susceptam, in qua laboro sustinens usque modo. Gratias amplissimas refero, nec umquam referre cessabo pro tam humanissima exhibitione, quam mihi in suis litteris offert benignissima Dominatio Vestra. Unicum patriarcham Venetum inveneram et invenio ad omnem temporis et rerum naturam qui in tota natione Italica talia pollicetur et praestat, quique in dies scribit mihi, ut non procedente hoc concilio ad eum revertar eiusque contubernio in Domino fruar, donec maturius providere valeam auctoritate Holy See (Sedes Apostolica) Sedis ApostolicaeHoly See (Sedes Apostolica) de Ecclesia Aquilo(na)ri. Quibus suo ordine deductis velut in montem (ad partes provinciae meae propinquiores) descendam ad dioecesim Reverendissimae Dominationis Vestrae curam habiturus ovium mihi creditarum quantum divina miseratio permittet. Interea tamen hic manendum erit pro exitu huius sacrae convocationis concilii generalis, in qua cotidie manent legati 3 de latere cardinales, viri doctissimi, episcopi XXX, archiepiscopi V, generales diversorum ordinum sex, magistri in theologia plurimi, iuris utriusque doctores multi, medicinae pauci, quia hic aegritudo eorum facultatem exsuperans cum publico Ecclesiae lamento curanda est. Omnes, prout alias scripsi, eo voto ducuntur, ut communicata cum adversariis fidei nostrae veritate unum Deum in sincera unitate veneremur, nec fiat quaestio de vitio personarum, dum pari labore reformabimus religionem. Si vitia vitiis opponenda sunt, nemo audebit primum lapidem emittere. Tantum discrepamus, ut cum peccamus ingemiscimus veniam postulantes, ubi ipsi forsitan on the marginforsitanforsitan on the margin exsultant in rebus pessimis de excellentiori malitia gloriantes. Scribitur huc a Worms (Vormatia), city in western Germany, on the Rhine riverWormaciaWorms (Vormatia), city in western Germany, on the Rhine river Martin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German ReformationLuterumMartin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German Reformation ipsum mense proxime praecedenti convocato conciliabulo suae fractionis excommunicasse damnasseque sacramentarios zwinglianos et anabaptistas tamquam in potestate Beelzebub (Ba‘al Zəbûb), in the New Testament the prince of the demons, another name of SatanBelsebubBeelzebub (Ba‘al Zəbûb), in the New Testament the prince of the demons, another name of Satan daemonia eiecturus. Praeterea quod excitaverat nuncque excitat protestantes, ut Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile non agnoscant pro ea dignitate vel nomine, donec propagari libere permiserit catholicam societatem lute UUB, H. 154, f.101v ranorum, extra quam nullam fidelium congregationem recognoscere docent instantque, ut caesar sese declaret circa eorum confirmationem. Quis vero aut qualis fiat exitus huiusmodi discriminis avide scire expectamus. Cogetur Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castileimperatoria maiestasCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile tempus ingratissimis hominibus ad eme(n)da(nd)um indultum acri severitate vindicare, ubi nihil penes eos invenit praeter dolos et simulationes, nec aliud inveniet, etiam si per saecula et longissimas exspectaverit aeternitates. Scripsit dudum Martin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German ReformationLuterusMartin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German Reformation (prout Johann Eck (Ioannes Eckius, Johann Maier von Eck) (*1486 – †1543)EcchiusJohann Eck (Ioannes Eckius, Johann Maier von Eck) (*1486 – †1543) meminit in responsione catholicorum principum in conventu Ratisponensi) vocando imperatorem saccum tarmorum cum similibus ignominiosis nominibus et alia scandalosissima multa. Non puto probably Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesaream maiestatemprobably Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile ita sui honoris oblivisci posse, cum aliquando dicat, cur me caedis etc. Confluunt ad eius maiestatem viri bellicosi, ducesque primi de Italy (Italia)ItaliaItaly (Italia), milesque armatus conscribitur hidden by binding[ur]ur hidden by binding eius iussu in Italia ad XV millia praeter exercitum, quem alit in AustriaAustriaAustria, ad millia 7 The Spaniards HispanorumThe Spaniards , qui anno elapso in Lorraine (Lothringen), duchy in the Holy Roman Empire and on the borderland of the Kingdom of France, today in northeastern Franceducatu LuteringioLorraine (Lothringen), duchy in the Holy Roman Empire and on the borderland of the Kingdom of France, today in northeastern France et Luxembourg (Luxemburg), castle and city in the Duchy of LuxembourgLucemburgensiLuxembourg (Luxemburg), castle and city in the Duchy of Luxembourg velut bruchus omnia comederunt. Hii satis ingeniosi sunt (si serio res agetur), quomodo cum luteranis agendum sit, saltem mittantur in practicam. Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileCaesarea maiestasCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile vocaverat certos doctores theologos de universitate Salamantina, qui hic sunt ordinis Sancti Dominici expensis caesaris. Vocaverat etiam Giovanni Angelo Arcimboldi (*1485 – †1555), 1526 bishop of Novara; 1550 archbishop of MilanIoannem Angelum ArcimboldumGiovanni Angelo Arcimboldi (*1485 – †1555), 1526 bishop of Novara; 1550 archbishop of Milan alias praeconem indulgentiarum per Germany (Germania, Niemcy)GermaniamGermany (Germania, Niemcy) ante 28 annos, nunc episcopum Novariensem prope Milan (Mediolanum, Milano), duchy in northern ItalyMediolanumMilan (Mediolanum, Milano), duchy in northern Italy et is habet procuratorem in hoc loco, qui domum parat pro eo. Similiter Robert de Croÿ (*1506 – †1556)episcopus CameracensisRobert de Croÿ (*1506 – †1556) et plures alii qui aperto concilio huc convolabunt, ut aquilae ad cadavera. Quid autem fiat, satis bono tempore reddam Reverendissimam Dominationem Vestram informatam, quae diu et feliciter valeat cum carissima Anna von Höfen (Anna Reyneck, Anna Flachsbinder), sister of Ioannes Dantiscus, wife of Johann Hannau Sr and, after his death, of Johann Reynecksorore sua domina AnnaAnna von Höfen (Anna Reyneck, Anna Flachsbinder), sister of Ioannes Dantiscus, wife of Johann Hannau Sr and, after his death, of Johann Reyneck, quam salutetis nostro nomine et reliquos amicos, etiam nobilem Petrus Brask nephew of Hans Brask bishop of Linköping; studied in Uppsala where he became a baccalaureus before 1510, during the winter term 1510-1511 he earned at Rostock a master's degree. Later, in 1514, he was at the Leipzig University, and in 1517 he graduated in Wittenberg (WESTMAN, p. 249; BERGENDOFF, p. 66)Petrum BraschPetrus Brask nephew of Hans Brask bishop of Linköping; studied in Uppsala where he became a baccalaureus before 1510, during the winter term 1510-1511 he earned at Rostock a master's degree. Later, in 1514, he was at the Leipzig University, and in 1517 he graduated in Wittenberg (WESTMAN, p. 249; BERGENDOFF, p. 66), ut intelligat me pro salute Sweden (Suecia)patriae nostraeSweden (Suecia) adhuc sanum esse et vivere bene.

10IDL 2853 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Trent, [1545-08-01 or shortly after]
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-12-14

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 67, k. 22-23

Publikacje:
1KOLBERG 1915 Nr 14, s. 52-57 (in extenso)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D. 67, f. 22r

Reverendissime in Christo Pater et Domine, amice ac benefactor humanissime.

cf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Trent, 1545-07-20, CIDTC IDL 2848Scripsicf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Trent, 1545-07-20, CIDTC IDL 2848 Reverendissimae Paternitati Vestrae 1545-07-1818 Iulii1545-07-18 per fidelem quendam notarium Vratislaviensem Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)hincTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) eo tempore euntem in Wrocław (Breslau, Vratislavia), city in southwestern Poland, on the Oder river, historical capital of Silesia, from 1526 ruled by the HabsburgsVratislaviamWrocław (Breslau, Vratislavia), city in southwestern Poland, on the Oder river, historical capital of Silesia, from 1526 ruled by the Habsburgs talesque litteras meas commisi domino doctori Dominico a Brockendorff, canonico seniori, ut diligentia facta quam maxima eas curaret fideliter mittere ad Reverendissimam Dominationem Vestram. In quibus quidem litteris, qualis erat facies convocati concilii, quae spes videlicet et quis timor, aperiebatur.

Nunc autem, quae postmodum acta sunt, necesse est ostendere Dominationi Vestrae. Venerunt circa finem Iulii duo episcopi de Hispania Asturicensis et Gienensis cum egregia comitiva, primus 4-r, alter 6 magistros theologiae(?), viros doctissimos, secum adduxit, in quorum numero quidam frater Alphonsus de Burgo est, qui composuerat volumen contra omnes haereticos et procedit ordine alphabeti, primum agendo de adoratione unius veri Dei, de beatitudine, cultu, divinitate etc., et quae haeretici contra haec et quid scripserunt, optime enarrat. Deinde parum post advenit archiepiscopus Panormitanus secum adducens 4 doctores theologiae, viros religiosos sancti Dominici et sancti Francisci uti alii Hispani praedicti.

Post hos 5 die Augusti superinscribedAugustiAugusti superinscribed ingressi sunt Tridentum 4 episcopi Galliarum: senior et prior archiepiscopus Aquensis, Claremontensis, qui tres doctores secum adduxit, optimos theologos, reliqui duo nullum habebant. Erat ante eorum adventum magna pars doctorum una cum aliis praecedentibus episcopis, praeterea iurium doctores ab Hispania missi iussu caesaris, abbates tres: Ferrariensis, Brixiensis et sancti Georgii apud Venetos, viri excellentioris ingenii ordinis sancti Benedicti, qui sunt in tota eorum congregatione. Unus eorum, videlicet V written over ssVV written over senetus, librum de libero arbitrio composuit, in quo non satis bene concordare videtur cum aliis praes antiquis, praesertim Augustino. Hi omnes ardentissimo desiderio feruntur, ut via disputationis veritatem aperiant adversariis catholicae fidei nostrae. Sed non video, quomodo illa via satisfiat eorum desiderio, cum heretici omni astutia et cavillatione fingunt et impediunt huiusmodi congressum. In primis quidem uti ferventissimi fuerunt ad disputandum, ita nunc nedum tepidi, sed cavillosi, ne umquam eo ordine AAWO, AB, D. 67, f. 22v reducantur ad apertam veritatem, quia uti tunc ita et nunc cum omni confusione a cathedra expellerentur. Alia via forsan hidden by binding[an]an hidden by binding opus erit, qualem christianissimi principes olim severis legibus successoribus suis (ne sinerent maleficos vivere) demonstrarunt.

Si consiliarii cesareae maiestatis acutius respicerent codicem de hereticis et manicheis, de episcopis et clero hidden by binding[lero]lero hidden by binding, de Summa Trinitate etc. cum aliis infinitis iuribus, longos circuitus t superinscribed in place of crossed-out tttt superinscribed in place of crossed-out tutius effugerent et lucidam ac omnimodam veritatem invenirent. Et esto, quod ad disputationem adduci possent hidden by binding[nt]nt hidden by binding, ratione ita eveniet, quemadmodum Chrisotomus(!) dicit: Haeretici vinci possunt, non tamen fatentur se victos. Ideo placari neque hidden by binding[e]e hidden by bindingunt. Sed multis mendaciis et insidiis se iactant victores et hoc est in causa, quod prius memini me etiam induxisse hidden by binding[isse]isse hidden by binding in scriptis meis apud Reverendissimam Dominationem Vestram etiam de mente Origenis, Tertulliani, Augustini, Hieronimi et Ambrosii etc hidden by binding[c]c hidden by binding.

Die 5 Augusti facte sunt solennes exequie ad mandatum reverendissimi domini cardinalis Tridentini pro iuniore regina Poloniae, filia Ferdinandi. Sequenti die et duobus aliis celebratae sunt ad laudem Dei superinscribedad laudem Deiad laudem Dei superinscribed missae tres pro honore novi heredis filii Philippi in Hispania geniti, prima de transfiguratione Domini cum sermone Latino, 2-a de Sancto Spiritu cum oratione in vulgari Italico et 3-a de Beata Virgine cum oratione linguae Hispanicae.

Facta etiam sunt tria spl hidden by binding[l]l hidden by bindingendidissima convivia cum immensis sumptibus et flammis etiam in hidden by binding[n]n hidden by binding altissimis montibus. Primum convivium habebant (convocatis omnibus hidden by binding[us]us hidden by binding episcopis et magnatibus) 3-s legati pontificis, 2-m frater cardinalis Tridentini in arce huius urbis, 3-m orator caesaris Don Dega hidden by binding[a]a hidden by binding, qui hodie huc superinscribedhuchuc superinscribed revertetur a Bressa, ubi aliquot diebus causa solacii fuerat cum cardinali Tridentino. Fertur, quod hoc suo reditu aperiet reverendissimis dominis legatis et episcopis hidden by binding[is]is hidden by binding mentem caesaris circa progressum concilii, quomodo caesarea maiestas dato adhuc longiore tempore et conventu in Ratisbona pru hidden by binding[pru]pru hidden by bindingdenter velit reducere protestantes ad consentiendum in concilium hidden by binding[cilium]cilium hidden by binding tranquilla manu, et licet sua maiestas descenderat ad hidden by binding[d]d hidden by binding Inferiorem Germaniam, tamen pollicetur se ad festa natalia hidden by binding[alia]alia hidden by binding Christi in Ratisbona affuturum.

Stante tam longa mora et circuitu videntur praelati hic congregati duci hidden by binding[ci]ci hidden by binding in magnam desperationem nec forsitan sine causa, maximas hidden by binding[maximas]maximas hidden by binding enim habent cum indicibili incommoditate expensas sub spe, quod citius satisfieret eorum exspectationi, sed alium experientur hidden by binding[ntur]ntur hidden by binding effectum neque hinc sub rigore oboedientiae ante datam licentiam exire possunt hidden by binding[possunt]possunt hidden by binding. AAWO, AB, D. 67, f. 23r Quid autem eveniet, curabo per nobilem dominum Anthonium Fugarum Augustanensem (cui nunc celerrime scribo), ut Reverendissima Dominatio Vestra sciat.

Heri accepi litteras a carissimo nostro Gaspare, qui sanus est, scilicet Romae dicit ortam mortalitatem, in qua 21 Iulii absorptus est Stanislaus penitentiarius Polonicae nationis. Ego rescripsi, ut curam habeat boni regiminis sui meaque, si quid accideret, utatur medicina, per quam aliquid relevavi eum Romae et dedi eam in manus eius, ut longaevus sit super malam terram. Hac forsan futura septimana facient caesariani solennes exequias pro illa iuvencula matre novi heredis, quae posthumum reliquit etc. Fertur caesarem dedisse Luteranis in optione concilii continuandi tres civitates: Coloniam, Treverum vel Metium in Lothoringia etc.

Haec Reverendissimae Dominationi uti sine ordine scripta sunt, ita dignetur ea suo prudentissimo iudicio bene perpendere ac ordinare, festinans nuntius parit tumultuarium stilum et forsan fastidiosum. Volui potius aliquid celerrius quam nihil on the marginquam nihilquam nihil on the margin scribere, ne frustraretur Reverendissima Dominatio Vestra in meditatione sua, dum anxia turbataque manet fluctuante religione.

Ego me hinc recipiam ad patriarcham Venetum, si licentia conceditur episcopis et praelatis abeundi, habeo enim talem causam, quae ... illegible...... illegible in dispendium vitae et fortunarum mearum me cogit hic remanere in Italia, donec metiar exitum rei, quia, ubi semel descendero in Germaniam, aetas et vires superinscribedet vireset vires superinscribed amplius toties peregrinandi in hunc locum non sinent. Superveniet enim mansuetudo etc.

Felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra meoque nomine salutet carissimam sororem suam dominam Annam. adhuc usque primum diem Augusti filius eius nulla habebat nova de tota Polonia in Roma, attamen sperat se in causa Scultetica victoriam reportaturum etc.

Eiusdem Reverendissime Paternitatis Vestrae deditissimus Olaus Archiepiscopus Upsalensis.

Postscript:

Parans clausuram harum litterarum video ex fenestra maximam multitudinem rusticorum utriusque sexus cum plebanis et parvulis processionem facere litaniasque cantare pro impetratione pluviae in montibus his arduis et sterilibus. Neque haec sola est processio nunc visa, sed saepius in transacta aestate superinscribedaestateaestate superinscribed cum vexillis crucis et aliis devotionibus admirandis. Sic, sic pauperes norunt aperire caelum, ut pluat super bonos et malos.

11IDL 2882 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-11-01
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-12-31

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 6, k. 41
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1545, k. 29r-30v

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 253
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 337

Publikacje:
1KOLBERG 1915 Nr 15, s. 57-59 (in extenso)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D. 6, f. 41v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIohanniIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland Dei gratia episcopo Warmiensi, domino et amico, ac benefactori carissimo

In Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHelsberggHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland

AAWO, AB, D. 6, f. 41r

Reverendissime in Christo Pater.

Consideratis ac circumspectis multis mediis et occasionibus, quibus ad possessionem canonicatus nostri Lubicensis in hac temporum malignitate meliorem introitum nancisci valeamus, nullum votis nostris magis idoneum et opportunum invenimus, quam quod Reverendissima Paternitas Vestra suis scriptis et nuntiis sub calculo nostrarum expensarum breve apostolicum praesentibus annexum on the marginpraesentibus annexumpraesentibus annexum on the margin cum procuratorio instrumento ad Lübeck (Lubeca, Lubicensis urbs, Lubecum), city in northern Germany, on the mouth of the Trave river, capital of the Hanseatic LeagueLubecumLübeck (Lubeca, Lubicensis urbs, Lubecum), city in northern Germany, on the mouth of the Trave river, capital of the Hanseatic League mittere velit ibique amicos rogare, exhortari ac persuadere, ut mihi (in tam sanctis negotiis pro fide Christi susceptis et ad bonum finem deducendis) adesse velint Vestraeque Reverendissimae Paternitatis, quantocius fieri poterit, optatum rescribere responsum. Quo facto, pro quo voluerit eadem Reverendissima Dominatio Vestra (uti alias pollicitus sum) sacerdotium superinscribedsacerdotiumsacerdotium superinscribed aliud obtinere sub annua pensione, libenter permittam eidem uti, frui et gaudere in illo etc.

Dominus Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)GasparKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109) nepos vester non stain[non]non stain secus ac Heracles (Hercules), Greek mythic hero, famous for his extraordinary strength, son of Zeus and the mortal AlcmeneHerculesHeracles (Hercules), Greek mythic hero, famous for his extraordinary strength, son of Zeus and the mortal Alcmene cum Ydra pugnat, ... illegible...... illegible ad bestias cum paulo, utinam simili patientia et merito, proeliatur Romae superinscribedRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomaeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomae superinscribed. Suasi illi aliquoties, ut post septennale studium nunc fere impletum c written over ...... illegible...... illegiblecc written over ...apiat doctoratum in utroque vel altero iurium in aliqua civitate Italy (Italia)ItaliaeItaly (Italia), si non velit Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomaeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See, antequam descendat ad dulcissimam conversationem vestram, de qua forte urgentibus causis alias redire oportet in Italiam. Practicam licet invitus magnopere didicit, speculativum domestico silentio adiiciat studium et pro honore ecclesiae ac utilitate amicorum satis in consilio et auxilio praevalebit. Nec dubito, quin similibus studiis exhortationibus eum admonitum reddiderit Reverendissima Dominatio Vestra, quae omnibus prudentissime providere solet.

Rumor apud nos spargitur Albrecht I von Hohenzollern-Ansbach (Albrecht von Brandenburg) (*1490 – †1568), 1511-1525 Grand Master of the Teutonic Order; from 1525 to his death Duke in Prussia as a liegeman of the Polish king; son of Friedrich V of Brandenburg der Ältere and Sophia Jagiellon (daughter of Casimir IV Jagiellon), nephew of Sigismund I, King of Poland; founder of the university in Königsberg (1544)ducem PrussiaeAlbrecht I von Hohenzollern-Ansbach (Albrecht von Brandenburg) (*1490 – †1568), 1511-1525 Grand Master of the Teutonic Order; from 1525 to his death Duke in Prussia as a liegeman of the Polish king; son of Friedrich V of Brandenburg der Ältere and Sophia Jagiellon (daughter of Casimir IV Jagiellon), nephew of Sigismund I, King of Poland; founder of the university in Königsberg (1544) mortuum fore, si sic academia (proventibus artificio tali quali congregatis) destituta cito in primam materiam resolvetur, Deus faciat, ut regia maiestas vobis concedat bonum vicinum priori tamen in religione dissimilem. Vereor, ne dominus Johann von Werden (Constellatus, cf. HE, No. 148, p. 150, footnote No. 12) (*1495 – †1554), 1526 Mayor of Gdańsk (Danzig), from 1527 Starost of Neuenburg (Nowe), 1532-1535, 1538, 1539, 1546, 1551 Burgrave of Gdańsk, from 1535 Starost of Preußisch Mark (Przezmark) (1535-1540 together with Achatius von Zehmen (Cema)), 1536/1537 envoy of the Council of Royal Prussia to the Diet of the Kingdom of Poland held in Cracow (SBPN 4, p. 433-435; ZDRENKA 2, p. 368-369; MAŁŁEK 1976, p. 93, 161)Johannes a WerdenJohann von Werden (Constellatus, cf. HE, No. 148, p. 150, footnote No. 12) (*1495 – †1554), 1526 Mayor of Gdańsk (Danzig), from 1527 Starost of Neuenburg (Nowe), 1532-1535, 1538, 1539, 1546, 1551 Burgrave of Gdańsk, from 1535 Starost of Preußisch Mark (Przezmark) (1535-1540 together with Achatius von Zehmen (Cema)), 1536/1537 envoy of the Council of Royal Prussia to the Diet of the Kingdom of Poland held in Cracow (SBPN 4, p. 433-435; ZDRENKA 2, p. 368-369; MAŁŁEK 1976, p. 93, 161) incidet in aliquam ligam, quae parum placebit sacrae regiae maiestati. Suasi tamen propter veterem consuetudinem, ut valde circumspecte agat in hoc tempore periculoso praesertim circa permissionem apostatarum praedicatorum, qui tanta calumnia et contumelia dividunt Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old TestamentChristumJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament. Immo super omnia suasi nomine meo intime salutare clarissimum virum dominum Eggert van Kempen (*1471 – †1557), father of Ermland dean Eggert van Kempen; 1520 Gdańsk alderman; 1522 - town councillor (ZDRENKA 2, p. 158; SZORC 1990, p. 89, 121, 383)Eggerdum KempeEggert van Kempen (*1471 – †1557), father of Ermland dean Eggert van Kempen; 1520 Gdańsk alderman; 1522 - town councillor (ZDRENKA 2, p. 158; SZORC 1990, p. 89, 121, 383) exhortando, ne innocentissimos filios suos ... illegible...... illegible immolet daemoniis et non Deo in Wittenberg (Vittemberga), city in east-central Germany, Saxony, on the Elbe river, 70 km NE of LeipzigWittenbergaWittenberg (Vittemberga), city in east-central Germany, Saxony, on the Elbe river, 70 km NE of Leipzig et scholis vicinis, ubi sedes est Sathanae, quid autem per prudentiam suam homo frugi et sapiens facturus sit, ostendent soboles ille in tempore, quod pater bonus ignorat.

Felicissime valeat Reverendissima Paternitas Vestra.

Solita spe aperiendi concilii magni episcopi maxima patientia hic exspectant. Heri accessit episcopus Civitatensis in Spain (Hispania)HispaniaSpain (Hispania), haereticae pravitatis in patria sua sagacissimus inquisitor, quia forte exsecutores habet potentissimos. Bonus esset vicinus Reverendissimae Paternitatis Vestrae, ubi oves sunt infectae, licet candidam gerant lanam etc.

12IDL 2887 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-11-18
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1546-02-18

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, BCz, 240, s. 167-168
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1544, k. 33r-36v

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 444

Publikacje:
1HJÄRNE Nr 2, s. 24-26

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BCz, 240, p. 168

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIoanni Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopo WarmiensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland, domino et amico ac benefactori carissimo. In Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHelsbergHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thornterrae PrussiaeRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn

BCz, 240, p. 167

Reverendissime in Christo Pater, domine et benefactor carissime.

Vergente ad calcem mense proxime praeterito cf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Trent, 1545-11-01, CIDTC IDL 2882scripsicf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Trent, 1545-11-01, CIDTC IDL 2882 Dominationi Vestrae super negotiis tunc emergentibus ad statum praesertim et written over adadetet written over ad Universal Council of Roman Catholic Church conciliiUniversal Council of Roman Catholic Church huius[1] vocationem pertinentibus misique breve apostolicum per operam domini Anton Fugger (*1493 – †1560), German banker, since 1525 directed Fuggers' family enterprise (NDB, Bd. 5, p. 714-719; PIRNTKE, p. 30-31)Anthonii FuggariAnton Fugger (*1493 – †1560), German banker, since 1525 directed Fuggers' family enterprise (NDB, Bd. 5, p. 714-719; PIRNTKE, p. 30-31) Augustani cum aliis litteris ad Gdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic LeagueGedanumGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League. Breve quidem illud erat pro capienda possessione canonicatus mei Geda(?) Lubicensis secundum informationem eidem annexam. Quod cum Reverendissima Paternitas Vestra iuxta meam fiduciam disposuerit, dignetur mihi rescribere, qualiter negotium hoc sit deductum.

Nunc autem renovo cf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Trent, 1545-11-01, CIDTC IDL 2882litteras hascf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Trent, 1545-11-01, CIDTC IDL 2882, quia magnum novum a Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Popesanctissimo domino nostroPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope et College of Cardinals collegio reverendissimorum dominorum cardinaliumCollege of Cardinals Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)hucTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) allatum est, hoc videlicet in scriptis pontificis et eorundem cardinalium, quod 1545-12-13dominica 3-a Adventus Domini1545-12-13 Universal Council of Roman Catholic Church generale conciliumUniversal Council of Roman Catholic Church hic aperietur mandatumque est omnibus episcopis I written over ...... illegible...... illegible I I written over ...talicae nationis (alias hinc exeuntibus pro solaciis), ut eo termino sub nota anathematis hic sint praesentes. Quomodo autem oboediant, subsequentes meae litterae in futurum ostendent.

De Spain (Hispania)HispaniaSpain (Hispania) Francisco de Navarra y Hualde (*1498 – †1563), 1542–1545 bishop of Ciudad Rodrigoepiscopus CivitatensisFrancisco de Navarra y Hualde (*1498 – †1563), 1542–1545 bishop of Ciudad Rodrigo vir doctus et religiosus Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)hucTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) venit pluresque venturi sunt, ubi seriosius aliquid peragetur. Cardinalis hic Tridentinus dominus Christoforo Madruzzo Madrucius ChristophorusChristoforo Madruzzo celebrem memoriam Dominationis Vestrae Reverendissimae semper facit, item et episcopi France (Gallia, Francia), the kingdomGalliarumFrance (Gallia, Francia), the kingdom, Claude Dodieu de Vély (Claudius Dodeus) (†1558), French diplomat; French diplomat, 1536 ambassador in Rome and envoy of King Francis I to Emperor Charles V, 1537 Master of Requests and councillor to Francis I, 1540 ambassador in the Habsburg Netherlands, 1541 Bishop of Rennes (DE VOCHT 1961, p. 379, 408)RedonensisClaude Dodieu de Vély (Claudius Dodeus) (†1558), French diplomat; French diplomat, 1536 ambassador in Rome and envoy of King Francis I to Emperor Charles V, 1537 Master of Requests and councillor to Francis I, 1540 ambassador in the Habsburg Netherlands, 1541 Bishop of Rennes (DE VOCHT 1961, p. 379, 408) praecipue, et Juan de Fonseca (†1559), bishop of Castellamare di Stabia 1537-1559 Castelli Maris HispanusJuan de Fonseca (†1559), bishop of Castellamare di Stabia 1537-1559 cum aliis, qui mihi mira, sed non ignota de iucunda conversatione eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae narrant. Quaerunt a me sollicite, quomodo nunc se habet Reverendissima Dominatio Vestra. Respondeo, quod curent de se, non de vobis, cf. Vulg. Io 9,23 Quia aetatem habet, ipsum interrogate quia aetatem habetiscf. Vulg. Io 9,23 Quia aetatem habet, ipsum interrogate ita, ut unicuique opus sit attendere, quod scriptum sit psalmo 89 cf. Vulg. Ps CLI 89,9 anni nostri sicut aranea meditabuntur anni nostri sicut aranea meditabunturcf. Vulg. Ps CLI 89,9 anni nostri sicut aranea meditabuntur etc.

Principalis episcoporum Spain (Hispania)HispaniaeSpain (Hispania) Pedro Pacheco de Villena (*1488 – †1560)GiennensisPedro Pacheco de Villena (*1488 – †1560) admirabili caritate afficitur negotiis meis, etiam tanto effectu, quod mihi fecerat fieri pretiosas vestes hiemales de panno Hispanico, dum videret me sericeis aestivo more tamquam viatorem levibus indutum ad faciliorem molem. Vestes meas hiemales Venice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of VeniceVeneciisVenice (Venezia, Venetiae), city in northeastern Italy, capital of the Republic of Venice cum melioribus meis rebus relictas habeo apud probably Giovanni Battista Ramusio (*1485 – †1557)secretarium dominii Venet(orum) or Venet(iarum)Venet(orum)Venet(orum) or Venet(iarum)probably Giovanni Battista Ramusio (*1485 – †1557), sperans me posse hinc quandoquidem ad litus vestrum descendere, sed Pedro Pacheco de Villena (*1488 – †1560)ipsePedro Pacheco de Villena (*1488 – †1560), qui ardenter me diligit, more impatiens hunc decorem suis sumptibus mihi fieri fecit maioraque intendit pro me facere, ubi opus est, apud Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesaream maiestatemCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile. Pedro Pacheco de Villena (*1488 – †1560)Is episcopusPedro Pacheco de Villena (*1488 – †1560) iam declaratus et nominatus(?) est cardinalis ad intimam instantiam Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileimperatorisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile. Reliqui etiam episcopi France (Gallia, Francia), the kingdomGalliarumFrance (Gallia, Francia), the kingdom et Italicae nationis mira dilectione meam humilitatem prosequuntur. Valebit forsan in aliquo casu, li written over vvlili written over vcet adhuc superinscribedadhucadhuc superinscribed nihil ab eis supplicare sit opus.

De Universal Council of Roman Catholic Church concilioUniversal Council of Roman Catholic Church autem, ut progrediatur pro sano discursu aperiendo, horologium tale non video volvi, ut fortiter procedat, propter Philip I of Hesse der Großmütige (*1504 – †1567), 1509-1567 Landgrave of Hesse, actually in power from 1518; son of Wilhelm II of Hesse and Anna of Mecklenburg-Schwerin, married to Christine of Saxony (daughter of Georg, Duke of Saxony), protector of the Protestant Reformation and one of the most important of the early Protestant rulers in Germany, one of the leaders of the Schmalkaldic League (taken prisoner by emperor Charles V of Habsburg after the defeat at Mühlberg in 1547, but released in 1552) (ADB, 25, p. 765-783)landgravium HassiaePhilip I of Hesse der Großmütige (*1504 – †1567), 1509-1567 Landgrave of Hesse, actually in power from 1518; son of Wilhelm II of Hesse and Anna of Mecklenburg-Schwerin, married to Christine of Saxony (daughter of Georg, Duke of Saxony), protector of the Protestant Reformation and one of the most important of the early Protestant rulers in Germany, one of the leaders of the Schmalkaldic League (taken prisoner by emperor Charles V of Habsburg after the defeat at Mühlberg in 1547, but released in 1552) (ADB, 25, p. 765-783), qui IX-M[2] peditum et sex milibus equitum stipatus confusionem facit in Germany (Germania, Niemcy)GermaniaGermany (Germania, Niemcy) pro favore The Lutherans LuteranorumThe Lutherans itemque desperatio est de Gerard Veltwijck (*ca. 1500 – †1555), 1545-1547 imperial envoy to Sultan Suleiman I. One of the well-known 16th century Orientalists; as a student of the Collegium Trilingue, he conducted research into the history of the Syrian and Aramaic biblical translations in Venetian and Roman libraries and archives; before 1540 entered the service of Emperor Charles V as a secretary to Chancellor Nicolas Perrenot de Granvelle, the Imperial Keeper of the Seal and Secretary and Ordinary of the Privy Council of the Habsburg Netherlands (SEVERI, 211-212)

Jean de Monluc (*1508 – †1579), diplomat, courtier
nuntiisGerard Veltwijck (*ca. 1500 – †1555), 1545-1547 imperial envoy to Sultan Suleiman I. One of the well-known 16th century Orientalists; as a student of the Collegium Trilingue, he conducted research into the history of the Syrian and Aramaic biblical translations in Venetian and Roman libraries and archives; before 1540 entered the service of Emperor Charles V as a secretary to Chancellor Nicolas Perrenot de Granvelle, the Imperial Keeper of the Seal and Secretary and Ordinary of the Privy Council of the Habsburg Netherlands (SEVERI, 211-212)

Jean de Monluc (*1508 – †1579), diplomat, courtier
Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile et Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyGalliFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy, ut nec pacem, nec indutias impetrare credantur a Suleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman EmpireTurchaSuleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire pro respiratione Christianorum. 9 Novembris Pietro Lando (*1462 – †1545), Doge of Venice 1538-1545Petrus LandoPietro Lando (*1462 – †1545), Doge of Venice 1538-1545 dux Venetorum mortuus est. Quem vero suscipiet successorem, alias, quatenus opus est, perscribam Reverendissimae Dominationi Vestrae.

Postscript No. 1:

BCz, 240, p. 168

Quam iterum atque iterum rogo, ut me meaque negotia coepiscopis suis amicis Plocensi, Paweł Dunin-Wolski (Paweł Wolski) (†1546), 1533-1543 Starost of Gostynin; 1532-1537 Castellan of Sochaczew; 1537-1539 Vice-Chancellor of the Crown; 1537-1546 Burgrave of Cracow; 1539-1544 Grand Chancellor of the Crown; 1539-1544 Castellan of Radom; 1544-1546 Bishop of Poznań (after the death of his wife) (Urzędnicy 10, p. 214)PosnaniensiPaweł Dunin-Wolski (Paweł Wolski) (†1546), 1533-1543 Starost of Gostynin; 1532-1537 Castellan of Sochaczew; 1537-1539 Vice-Chancellor of the Crown; 1537-1546 Burgrave of Cracow; 1539-1544 Grand Chancellor of the Crown; 1539-1544 Castellan of Radom; 1544-1546 Bishop of Poznań (after the death of his wife) (Urzędnicy 10, p. 214), Cracoviensi, Wladislaviensi ac Mikołaj Dzierzgowski (*ca. 1490 – †1559), at least from 1514 Warsaw canon; 1518 notary in the royal chancellery; before 1522 Płock Canon; 1525 collector of taxes on behalf of the Płock Chapter; 1538 Dean of the Płock Chapter; 1541 Bishop of Chełm; 1543 - Włocławek; 1545 Archbishop of Gniezno and Primate of Poland; 1544 royal envoy to the Prussian Provincial Diet in Malbork (PSB 6, p. 145-150)Gnesnensi novoMikołaj Dzierzgowski (*ca. 1490 – †1559), at least from 1514 Warsaw canon; 1518 notary in the royal chancellery; before 1522 Płock Canon; 1525 collector of taxes on behalf of the Płock Chapter; 1538 Dean of the Płock Chapter; 1541 Bishop of Chełm; 1543 - Włocławek; 1545 Archbishop of Gniezno and Primate of Poland; 1544 royal envoy to the Prussian Provincial Diet in Malbork (PSB 6, p. 145-150) archiepiscopo commendet, quantum mihi permittant pensionem ex sacerdotiis diocesium suarum, de quibus mihi Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopepontifexPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope alias providit. Duri sunt Paweł Dunin-Wolski (Paweł Wolski) (†1546), 1533-1543 Starost of Gostynin; 1532-1537 Castellan of Sochaczew; 1537-1539 Vice-Chancellor of the Crown; 1537-1546 Burgrave of Cracow; 1539-1544 Grand Chancellor of the Crown; 1539-1544 Castellan of Radom; 1544-1546 Bishop of Poznań (after the death of his wife) (Urzędnicy 10, p. 214)episcopus PosnaniensisPaweł Dunin-Wolski (Paweł Wolski) (†1546), 1533-1543 Starost of Gostynin; 1532-1537 Castellan of Sochaczew; 1537-1539 Vice-Chancellor of the Crown; 1537-1546 Burgrave of Cracow; 1539-1544 Grand Chancellor of the Crown; 1539-1544 Castellan of Radom; 1544-1546 Bishop of Poznań (after the death of his wife) (Urzędnicy 10, p. 214) et Poznań Chapter capitulumPoznań Chapter , quod nullo casu adhuc permiserant mihi possessionem canoniae me(!) ante triennium in Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeurbeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See vacantis concessae, prout expedite bullae meae declarant. Habent quemdam intrusum(?) satis pecuniosum. Si vixero, curabo, quod opus habebit illis pro replendo puteo Romanorum officialium etc. Sebastian Branicki (*1484 – †1544), In 1536 royal secretary; 1532-1538 Crown referendary; 1535-1538 Bishop of Kamieniec; 1538-1539 - Chełm; 1539-1544 - Poznań (PSB 2, p. 409-411)Episcopus Posnaniensis SebastianusSebastian Branicki (*1484 – †1544), In 1536 royal secretary; 1532-1538 Crown referendary; 1535-1538 Bishop of Kamieniec; 1538-1539 - Chełm; 1539-1544 - Poznań (PSB 2, p. 409-411), quia lacrimas carissimi Ioannes Magnus (Ioannes Store, Jöns Månsson, Ioannes Magni) (*1488 – †1544), doctor of theology, diplomat in the service of Pope Adrian VI and Gustav Vasa, King of Sweden. In the years 1526-1531 he was staying in Gdańsk as a royal envoy. After his banishment from Sweden by Protestants, he remained in this city until 1537; in this year he went to Italy, where he took part in the Council of Mantua; 1506 Canon of Linköping and Skara, 1523 Papal Nuncio to the new King of Sweden Gustav Vasa; in the same year Provost of the Strängnäs Chapter and Bishop of Västerås, 1523-1544 Archbishop of Uppsala (consecrated by the Pope in 1533) (MAGNUS 1992, p. 9-11; CE, vol. 2, p. 368)fratris meiIoannes Magnus (Ioannes Store, Jöns Månsson, Ioannes Magni) (*1488 – †1544), doctor of theology, diplomat in the service of Pope Adrian VI and Gustav Vasa, King of Sweden. In the years 1526-1531 he was staying in Gdańsk as a royal envoy. After his banishment from Sweden by Protestants, he remained in this city until 1537; in this year he went to Italy, where he took part in the Council of Mantua; 1506 Canon of Linköping and Skara, 1523 Papal Nuncio to the new King of Sweden Gustav Vasa; in the same year Provost of the Strängnäs Chapter and Bishop of Västerås, 1523-1544 Archbishop of Uppsala (consecrated by the Pope in 1533) (MAGNUS 1992, p. 9-11; CE, vol. 2, p. 368) measque (ut sacerdotium(?) nobis ambobus pro sobria sustentatione nostra <conferret)> non audiret aut exaudiret, simul tempore c written over ppcc written over pum Ioannes Magnus (Ioannes Store, Jöns Månsson, Ioannes Magni) (*1488 – †1544), doctor of theology, diplomat in the service of Pope Adrian VI and Gustav Vasa, King of Sweden. In the years 1526-1531 he was staying in Gdańsk as a royal envoy. After his banishment from Sweden by Protestants, he remained in this city until 1537; in this year he went to Italy, where he took part in the Council of Mantua; 1506 Canon of Linköping and Skara, 1523 Papal Nuncio to the new King of Sweden Gustav Vasa; in the same year Provost of the Strängnäs Chapter and Bishop of Västerås, 1523-1544 Archbishop of Uppsala (consecrated by the Pope in 1533) (MAGNUS 1992, p. 9-11; CE, vol. 2, p. 368)pauperrimo archiepiscopoIoannes Magnus (Ioannes Store, Jöns Månsson, Ioannes Magni) (*1488 – †1544), doctor of theology, diplomat in the service of Pope Adrian VI and Gustav Vasa, King of Sweden. In the years 1526-1531 he was staying in Gdańsk as a royal envoy. After his banishment from Sweden by Protestants, he remained in this city until 1537; in this year he went to Italy, where he took part in the Council of Mantua; 1506 Canon of Linköping and Skara, 1523 Papal Nuncio to the new King of Sweden Gustav Vasa; in the same year Provost of the Strängnäs Chapter and Bishop of Västerås, 1523-1544 Archbishop of Uppsala (consecrated by the Pope in 1533) (MAGNUS 1992, p. 9-11; CE, vol. 2, p. 368) ab hoc mundo raptus est tamquam cum Lazarus (Eleazarus), biblical figure; poor begger appearing in the Gospel of Luke, in the parable of the rich man and LazarusLazaroLazarus (Eleazarus), biblical figure; poor begger appearing in the Gospel of Luke, in the parable of the rich man and Lazarus epulo dives. Ter scripsit Sebastian Branicki (*1484 – †1544), In 1536 royal secretary; 1532-1538 Crown referendary; 1535-1538 Bishop of Kamieniec; 1538-1539 - Chełm; 1539-1544 - Poznań (PSB 2, p. 409-411)eidem PosnaniensiSebastian Branicki (*1484 – †1544), In 1536 royal secretary; 1532-1538 Crown referendary; 1535-1538 Bishop of Kamieniec; 1538-1539 - Chełm; 1539-1544 - Poznań (PSB 2, p. 409-411) in hoc casu rex quoque hidden by binding[uoque]uoque hidden by binding Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of AustriaSigismundusSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria, bis m written over ...... illegible...... illegiblemm written over ...onuit, ut nobis succurreret, sed homo sever(ae) religio hidden by binding[igio]igio hidden by bindingnis numquam dignatus est respondere unum verbum. Quam autem pietatem (sub iugo Domini et p written over perperpp written over perari necessitate gemens) ego a moderno Paweł Dunin-Wolski (Paweł Wolski) (†1546), 1533-1543 Starost of Gostynin; 1532-1537 Castellan of Sochaczew; 1537-1539 Vice-Chancellor of the Crown; 1537-1546 Burgrave of Cracow; 1539-1544 Grand Chancellor of the Crown; 1539-1544 Castellan of Radom; 1544-1546 Bishop of Poznań (after the death of his wife) (Urzędnicy 10, p. 214)PauloPaweł Dunin-Wolski (Paweł Wolski) (†1546), 1533-1543 Starost of Gostynin; 1532-1537 Castellan of Sochaczew; 1537-1539 Vice-Chancellor of the Crown; 1537-1546 Burgrave of Cracow; 1539-1544 Grand Chancellor of the Crown; 1539-1544 Castellan of Radom; 1544-1546 Bishop of Poznań (after the death of his wife) (Urzędnicy 10, p. 214) expe hidden by binding[pe]pe hidden by bindingriar, indicabunt fructus petitionis meae et amicorum diu exspectati hidden by binding[ti]ti hidden by binding. Iuvet igitur honestum desiderium meum Reverendissima Dominatio Vestra.

Quam Deo ex intimo corde semper commendo.

Postscript No. 2:

Hodie summo mane, remanentibus tribus aliis praesulibus, Franciae on the marginremanentibus tribus aliis praesulibus, France (Gallia, Francia), the kingdomFranciaeFrance (Gallia, Francia), the kingdomremanentibus tribus aliis praesulibus, Franciae on the margin rec written over ...... illegible...... illegiblerecrec written over ...essit dominus Claude Dodieu de Vély (Claudius Dodeus) (†1558), French diplomat; French diplomat, 1536 ambassador in Rome and envoy of King Francis I to Emperor Charles V, 1537 Master of Requests and councillor to Francis I, 1540 ambassador in the Habsburg Netherlands, 1541 Bishop of Rennes (DE VOCHT 1961, p. 379, 408)episcopus RedonensisClaude Dodieu de Vély (Claudius Dodeus) (†1558), French diplomat; French diplomat, 1536 ambassador in Rome and envoy of King Francis I to Emperor Charles V, 1537 Master of Requests and councillor to Francis I, 1540 ambassador in the Habsburg Netherlands, 1541 Bishop of Rennes (DE VOCHT 1961, p. 379, 408) Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)hincTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) ad Galliam per Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of SavoyregemFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy vocatus hidden by binding[us]us hidden by binding. Toto corde et animo amat Reverendissimam Dominationem Vestram et omnes boni pontifices Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)hicTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) congregati hidden by binding[ati]ati hidden by binding desiderantes praesentiam Reverendissimae Dominationis Vestrae in hoc loco, si seriosius aliquid peragetur etc hidden by binding[c]c hidden by binding.

13IDL 2889 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-12-13
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1546-04-10

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 113 + f. [1] missed in numbering after f. 112

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 256
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 159

Publikacje:
1COLLIJN 1910 Nr 6, s. 15-16 (in extenso)
2COLLIJN 1912 Nr 6, s. 21-22 (in extenso)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

UUB, H. 154, f. 113v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIoanni Dei gratia episcopo WarmiensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland, domino et amico carissimo

In Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHeilsbergHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland

UUB, H. 154, f. 113r

Reverendissime in Christo Pater, domine ac benefactor humanissime. Salutem et omne gaudium.

Scripsi alias Reverendissimae Paternitati Vestrae, qualiter futurum erat, ut Dominica 3-a Adventus[1] generale concilium deberet aperiri. Nunc autem annuntio, quomodo cursor Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Popesummi pontificisPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope et Reverendissimorum Dominorum Cardinalium huc venit die XI Decembris duobus diebus ab Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeUrbeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See veniens cum litteris, ut concilium praedicto die aperiatur, et quia in tenebris venit, iussum est praeconi huius Urbis alta voce clamare et omnes monere ad ieiunandum et sequenti die in processione per cum devotione singulari promerendum adiungens commissione legatorum plenariam indulgentiam omnium peccatorum in recompensam misericorditer fore concessam. Die XII erat congregatio Gabriele del Monte

Reginald Pole (*1500 – †1558), the last Catholic archbishop of Canterbury; 1537 cardinal-deacon of Ss. Nereo ed Achilleo; 1540 - of Ss. Vito, Modesto e Crescenzia, and S. Maria in Cosmedin; 1555 cardinal-priest of S. Maria in Cosmedin; 1556 archbishop of Canterbury

Marcello Cervini (pope Marcellus II) (*1501 – †1555)
trium cardinalium legatorumGabriele del Monte

Reginald Pole (*1500 – †1558), the last Catholic archbishop of Canterbury; 1537 cardinal-deacon of Ss. Nereo ed Achilleo; 1540 - of Ss. Vito, Modesto e Crescenzia, and S. Maria in Cosmedin; 1555 cardinal-priest of S. Maria in Cosmedin; 1556 archbishop of Canterbury

Marcello Cervini (pope Marcellus II) (*1501 – †1555)
cum Christoforo Madruzzo cardinali TridentinoChristoforo Madruzzo et omnibus episcopis hic praesentibus in domo Marcello Cervini (pope Marcellus II) (*1501 – †1555)senioris legatiMarcello Cervini (pope Marcellus II) (*1501 – †1555) ad effectum, ut divulgarentur litterae et bullae Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopepontificisPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope super concilio aperiendo. Item de devotionibus et caeremoniis solito more observandis, quod videlicet cum mitra alba bonae telae et rubeis pluvialibus unusquisque incederet et locum in processionibus sessionibusque secundum seriem servaret. Hodie videlicet XIII Decembris processio facta est ab ecclesia Sanctae Trinitatis prope moenia Urbis sita ad ecclesiam cathedralem per episcopos et praelatos supradictos, cantatum “Veni Sancte Spiritus”, “Veni Creator”, litania ms. letania(!) litanialitania ms. letania(!) , missa per Gabriele del Monte antiquiorem legatumGabriele del Monte de Sancto Spiritu celebrata, oratio per quendam episcopum fratrem Cornelio Mussi CorneliumCornelio Mussi ordinis Sancti Francisci facta. Quae autem post haec fient curabo, quod ea fideliter sciat Reverendissima Dominatio Vestra, cuius praesentiam reverendissimus dominus Christoforo Madruzzo cardinalis TridentinusChristoforo Madruzzo (qui numquam cessat bene loqui de Reverendissima Dominatione Vestra) et plures episcopi Hispani et Galli (qui virtuosissimam conversationem Dominationis Vestrae dudum noverunt et venerantur) exspectant. Quod ita seriose proceditur in hac materia credo unam esse (inter alias) causam, quod John III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of Aragonrex PortugaliaeJohn III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of Aragon scripserat Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopepapaePaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope de concilio omnino aperiendo. Copiam earum litterarum alias mittam. Misit etiam tres religiosos fratres theologos, quorum unus est hic, reliquis in via ob aegritudinem impeditis. Is frater dix<it> Luteranos misisse legatos suae perfidiae ad John III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of Aragonregem PortugaliaeJohn III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of Aragon in eorum dementiam alliciendum, sed dum portui adventarunt, quidam Germanus on the marginGermanusGermanus on the margin avisatione data monuit, ut subito recederent, si esca ignium sine omni misericordia fieri non vellent. Item ab Spain (Hispania)HispaniisSpain (Hispania) venturi sunt adhuc doctissimi episcopi et praelati plures. Item a PortugalPortugaliaPortugal Henry I of Portugal (*1512 – †1580), seventeenth King of Portugal and the Algarves (1578-1580); 1533 archbishop of Braga; 1540 - of Évora; 1545 elevated to cardinal; 1547 cardinal-priest of Ss. Quattro Coronati; 1564-1569 archbishop of Lisboa; 1574-1578 - of Évora; son of King Manuel I of Portugal and Maria of Aragon, the younger brother of King John III of Portugalfrater John III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of AragonregisJohn III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of AragonHenry I of Portugal (*1512 – †1580), seventeenth King of Portugal and the Algarves (1578-1580); 1533 archbishop of Braga; 1540 - of Évora; 1545 elevated to cardinal; 1547 cardinal-priest of Ss. Quattro Coronati; 1564-1569 archbishop of Lisboa; 1574-1578 - of Évora; son of King Manuel I of Portugal and Maria of Aragon, the younger brother of King John III of Portugal quidem archiepiscopus, Item ms. Ita(!) ItemItem ms. Ita(!) a The French GalliisThe French et Germania Mauritz von Hutten (*1503 – †1552), 1532 Canon of Eichstätt; 1536 Provost of Würzburg; 1539 Bishop of Eichstätt (NDB, vol. 10, p. 98)EistatensisMauritz von Hutten (*1503 – †1552), 1532 Canon of Eichstätt; 1536 Provost of Würzburg; 1539 Bishop of Eichstätt (NDB, vol. 10, p. 98) cum Ioannes Cochlaeus (Ioannes Wendelstenius, Johann Wendelstein, Johann Dobneck) (*1479 – †1552), humanist, doctor of theology, fervent opponent of Reformation, author of numerous polemical works and pamphlets; in 1510 appointed a rector of the Latin school of St. Lawrence in Nürnberg; in 1515 accompanied, as a tutor, three nephews of Wilibald Pirckheimer in their travel to Italy, where he was ordained priest; 1519 dean of St. Mary's church in Frankfurt am Main; 1526 parish priest in St. Vicor in Mainz; 1528-1539 secretary and chaplain of duke Georg of Saxony; 1535 Maissen canon; 1539 - Wrocław; 1541-1548 - Eichstätt; during the diet of Worms in 1521, he had two meetings with Luther; in 1530 attended Augsburgs Diet as a prominent member of the group of anti-Lutheran theologian; (CE, vol. 1, p. 321-322; DE VOCHT 1961, p. 238-239)CocleoIoannes Cochlaeus (Ioannes Wendelstenius, Johann Wendelstein, Johann Dobneck) (*1479 – †1552), humanist, doctor of theology, fervent opponent of Reformation, author of numerous polemical works and pamphlets; in 1510 appointed a rector of the Latin school of St. Lawrence in Nürnberg; in 1515 accompanied, as a tutor, three nephews of Wilibald Pirckheimer in their travel to Italy, where he was ordained priest; 1519 dean of St. Mary's church in Frankfurt am Main; 1526 parish priest in St. Vicor in Mainz; 1528-1539 secretary and chaplain of duke Georg of Saxony; 1535 Maissen canon; 1539 - Wrocław; 1541-1548 - Eichstätt; during the diet of Worms in 1521, he had two meetings with Luther; in 1530 attended Augsburgs Diet as a prominent member of the group of anti-Lutheran theologian; (CE, vol. 1, p. 321-322; DE VOCHT 1961, p. 238-239) et similibus. Interea Reverendissima Paternitas Vestra suis sanctissimis precibus et eleemosynis iuvet sanctum propositum nostrum, ut tandem Deus nostri sit memor in tribulationibus, quae innoverunt nos nimirum, et felicissime valete.

UUB, H. 154, f. 112a

Prima sessio erit die Iovis proxime sequenti post diem Epiphaniae[2] ; duo sunt hic Francisco Castelalto

Antonio Queta
oratoresFrancisco Castelalto

Antonio Queta
nomine Ferdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburgregis FerdinandiFerdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg et quidam illustris Diego Hurtado de Mendoza procuratorDiego Hurtado de Mendoza Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile. Scribatur domino Anton Fugger (*1493 – †1560), German banker, since 1525 directed Fuggers' family enterprise (NDB, Bd. 5, p. 714-719; PIRNTKE, p. 30-31)Antonio FugaroAnton Fugger (*1493 – †1560), German banker, since 1525 directed Fuggers' family enterprise (NDB, Bd. 5, p. 714-719; PIRNTKE, p. 30-31), ut litteras meas ad Vos semper disponat.

14IDL 2912 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Trent, 1546-02-14
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1546-04-28

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, BK, 230, s. 159-162

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 32, Nr 613

Publikacje:
1Españoles part II, Nr 88, s. 270-272 (hiszpański przekład)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BK, 230, p. 159

Reverendissime in Christo Pater, domine et amice carissime.

Multo iam temporum intervallo et ego, et carissimus nepos vester, dominus Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)GasparKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109), privati sumus solaciosissimis litteris vestris, credimus tamen, prout a Deo incessanter, impetrare. Contendimus, quod Reverendissima Dominatio Vestra sana sit et in Domino semper confortata, ut Ermland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia ecclesiae suaeErmland (Warmia, Varmia), diocese and ecclesiastical principality in northeastern Poland, 1466-1772 within the Kingdom of Poland, Royal Prussia in hoc tempore tribulationis quietius, quoad fieri possit, praesideat et succurrat.

Scripsi cf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Trent, 1545-12-13, CIDTC IDL 2889aliascf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS Trent, 1545-12-13, CIDTC IDL 2889 die XIII Decembris, qualiter tot annis infinitorum hominum singultibus et lacrimis, summa servata devotione, totius cleri et populi applausu on the marginapplausuapplausu on the margin ad honorem Dei et consolationem afflictae ecclesiae generale oecumenicum concilium Tridentinum mandato sacratissimi domini nostri Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopepapaePaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope, praesentia multorum episcoporum ac praelatorum, comitum et baronum ac religiosorum aperiebatur. Post quam apertionem fuerant plurimae congregationes super rebus magis necessariis statuendis in secunda sessione, quae facta est 4-a Februarii in ecclesia cathedrali Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)huius civitatisTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol), decretumque more veterum conciliorum lectum et definitum est, ut a symbolo fidei secundum apostolicam confessionem sumeretur initium, quia de illa primitus loquendum tractandumque erit, unde scripturarum deprivatio calumniandi suscepit exordium.

Modus etiam tractandi specialior annexus est, ut de fide iam dicta ac moribus fluctuantis ecclesiae alternative tractandum erit, simulque decreto adiunctum fuit, ut praesules in via constituti ab Holy See (Sedes Apostolica) UrbeHoly See (Sedes Apostolica) , Spain (Hispania)HispaniaSpain (Hispania), France (Gallia, Francia), the kingdomGalliaFrance (Gallia, Francia), the kingdom, PortugalPortugaliaPortugal ac aliis regionibus exspectentur, ita ut 3-a sessio fieri commodius poterit die Iovis proxime post dominicam Laetare proxime venturam. Sequentibus tamen diebus ex conclusione congregatorum episcoporum conceptae sunt et decretae litterae ad Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Popesanctissimum dominumPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope nostrum, Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastileimperatoremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy

Ferdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg

John III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of Aragon

Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria
reges Franciae, Romanorum, Portugaliae, PoloniaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy

Ferdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg

John III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of Aragon

Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria
etc. transmittendae on the margintransmittendaetransmittendae on the margin, ut faveant et succurrant iustis et honestis ac utilibus decretis sacrosancti concilii (etiam ad duces potentiores, qui Romanum non recognoscunt imperium). De Henry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of Yorkrege AngliaeHenry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of York ac aliis catholicae ac apostolicae ecclesiae malitiose rebellantibus calix reservatur in aliud tempus. Necesse enim est, ut non minus de exsecutione legum attendatur quam de publicatione, immo in nostro casu diligentior respectus est habendus.

Sed nec est dubitandum, quin ex colloquio atque eius exitu (quod in Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube riverRatisbonaRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river nunc habetur) magna pars rei bene determinandae dependet (protestantes nacti occasionem ex adventu Nicolas Perrenot de Granvelle (*1484 – †1550), doctor of both canon and civil law, one of the most trusted advisors of Emperor Charles V, in 1519 entered the service of Charles V, in 1521 took part in the Habsburg-French negotiations in Calais, in 1529 in peace negotiations with the Roman Curia and the Italian states, and later, in 1538, in the conference of Nice between Charles V and Francis I; prominent official and advisor of Charles V and of Margaret of Austria in the administration of the County of Burgundy and of the Habsburg Netherlands, collaborator of Chancellor Gattinara, 1530 secretary of State for German and Netherlandish affairs and Chancellor of the Kingdom of Sicily and Naples (he replaced Gattinara after his death in the position of Grand Chancellor, although not using the title); imperial envoy to France (several times up to 1528) (CE, vol. 3, p. 68-70; DURME 1964; ANTONY 2006)GranveliNicolas Perrenot de Granvelle (*1484 – †1550), doctor of both canon and civil law, one of the most trusted advisors of Emperor Charles V, in 1519 entered the service of Charles V, in 1521 took part in the Habsburg-French negotiations in Calais, in 1529 in peace negotiations with the Roman Curia and the Italian states, and later, in 1538, in the conference of Nice between Charles V and Francis I; prominent official and advisor of Charles V and of Margaret of Austria in the administration of the County of Burgundy and of the Habsburg Netherlands, collaborator of Chancellor Gattinara, 1530 secretary of State for German and Netherlandish affairs and Chancellor of the Kingdom of Sicily and Naples (he replaced Gattinara after his death in the position of Grand Chancellor, although not using the title); imperial envoy to France (several times up to 1528) (CE, vol. 3, p. 68-70; DURME 1964; ANTONY 2006) flabello seditionum solita turbatione nituntur eum instructum vel induratum facere, ut Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesareae maiestatiCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile persuadeat dogmata eorum virulenta sic, ut divulgata sunt, omnino fore confirmanda, immo quod in nullo puncto respectus fiat ad hoc concilium generale, ubi asserunt solos papistas, hypocritas et id genus fore congregatos on the marginfore congregatosfore congregatos on the margin ad Christianum evangelium, quod illi reduxerant subvertendum. Sed quam calumniose haec loquentur polluto ore, nemo sanae mentis ignorat, sunt enim hic viri doctissimi ac piissimi, qui hac modestia usi semper Deum orant pro errantibus, ut convertantur et vivant. Si adversarii maledicunt, faciunt, quod spiritus eorum suggerit, nos benedicimus et pro peccatis emendam promittimus et gratiam, ut eam impleamus, impetrare contendimus.

Sunt hic insignissimi theologi ex Spain (Hispania)HispaniaSpain (Hispania), France (Gallia, Francia), the kingdomGalliaFrance (Gallia, Francia), the kingdom, Italy (Italia)ItaliaItaly (Italia) etc., item philosophi omnium opinione doctissimi, iuris periti stipendio liberalissimo Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesareae maiestatisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile huc destinati, praeterea privati religiosi diversorum ordinum magno numero, quibus consultiva vox reverenter committitur veluti solis episcopis definitiva in sessione, abbates etiam sunt hic plures magnae eruditionis in litteris sacris ita, ut me arbitror beatum, dum perspicio written over aaoo written over am in ... illegible...... illegible generali{s} congregatione singulorum vota audiri written over eeii written over e contemplarique posse ... illegible...... illegible secundum distincta adscribeddistinctadistincta adscribed Domini gratiarum.

BK, 230, p. 160

Fuit hic proximis diebus ante diem Purificationis Divae Virginis quidam episcopus, pater Paulus Vergerius on the marginpater Pier Paolo Vergerio (*1498 – †1565), theologian and writer; accused of heresy by the Inquisition, in 1549 he left Italy and joined the Reformation; 1533 papal nuncio to Roman King Ferdinand I and envoy to the Colloquy of Worms and Regensburg (1540, 1541); 1536 Bishop of Modruš; 1536-1549 - of CapodistriaPaulus VergeriusPier Paolo Vergerio (*1498 – †1565), theologian and writer; accused of heresy by the Inquisition, in 1549 he left Italy and joined the Reformation; 1533 papal nuncio to Roman King Ferdinand I and envoy to the Colloquy of Worms and Regensburg (1540, 1541); 1536 Bishop of Modruš; 1536-1549 - of Capodistriapater Paulus Vergerius on the margin Iustinopolitanus de Istria, offerens suam praesentiam et oboedientiam reverendissimis dominis legatis ad interessendum(!) et consultandum etc. Sed quia aliter visus est trahere rete, quam a supremo piscatore institutum est, indultum seu iniunctum est illi, ut recedendo sibi parceret a laboribus suis et ita celerius ad Ercole Gonzaga (*1505 – †1563), son of Giovanni Francesco Gonzaga, nephew of Cardinal Sigismondo Gonzaga; studied philosophy (under Pietro Pomponazzi) and theology; committed to the reform of the catholic Church; 1521 - appointed Bishop of Mantua, 1527 - elevated to Cardinalcardinalem suum MantuanumErcole Gonzaga (*1505 – †1563), son of Giovanni Francesco Gonzaga, nephew of Cardinal Sigismondo Gonzaga; studied philosophy (under Pietro Pomponazzi) and theology; committed to the reform of the catholic Church; 1521 - appointed Bishop of Mantua, 1527 - elevated to Cardinal recessit, quam ad concilium accessit. Imputabatur Ercole Gonzaga (*1505 – †1563), son of Giovanni Francesco Gonzaga, nephew of Cardinal Sigismondo Gonzaga; studied philosophy (under Pietro Pomponazzi) and theology; committed to the reform of the catholic Church; 1521 - appointed Bishop of Mantua, 1527 - elevated to CardinalilliErcole Gonzaga (*1505 – †1563), son of Giovanni Francesco Gonzaga, nephew of Cardinal Sigismondo Gonzaga; studied philosophy (under Pietro Pomponazzi) and theology; committed to the reform of the catholic Church; 1521 - appointed Bishop of Mantua, 1527 - elevated to Cardinal dixisse sanctum Christophorum non portasse per flumen puerulum Salvatorem nostrum neque sanctum Georgium hasta vel pica punxisse draconem etc. Secretior tamen est impostura, sive crimen Ercole Gonzaga (*1505 – †1563), son of Giovanni Francesco Gonzaga, nephew of Cardinal Sigismondo Gonzaga; studied philosophy (under Pietro Pomponazzi) and theology; committed to the reform of the catholic Church; 1521 - appointed Bishop of Mantua, 1527 - elevated to CardinalilliErcole Gonzaga (*1505 – †1563), son of Giovanni Francesco Gonzaga, nephew of Cardinal Sigismondo Gonzaga; studied philosophy (under Pietro Pomponazzi) and theology; committed to the reform of the catholic Church; 1521 - appointed Bishop of Mantua, 1527 - elevated to Cardinal impingitur, quod adversus Solem spuere solet et Mercurium eius etc. Oretis intime Deum pro nobis, ne inter nos assit Sathan. Tempus enim instat, quo benedictum Salvatorem nostrum in solitudine aggressus written over mmss written over m est crudelibus temptamentis, nostrum vero tempus semper suspectum est, quo expetat nos, ut cribret sicut triticum. Spero tamen secundum Christi Dei miserationem, quod nihil conamine suo maligno contra nos perficiet etc.

Ad finem huius Februarii venturi sunt oratores Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesareae maiestatisCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyregis GalliaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy, Ferdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of HabsburgFerdinandiFerdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg, John III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of AragonPortugaliaeJohn III of Portugal (John the Pious, João III Aviz) (*1502 – †1557), 1521-1557 King of Portugal; son of Manuel I, King of Portugal, and Maria of Aragon et forsan Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of AustriaPoloniaeSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria, in quorum numero vel principalem esse putant Dominationem Vestram Reverendissimam, vel ipsam solam. Amici vestri, praesertim Christoforo Madruzzo cardinalis TridentinusChristoforo Madruzzo , qui semper a me interrogant, quomodo valetis, sermonem continuando “Utinam tantus vir ad nos accederet pro amore religionis, sicuti multas arduas legationes subierat pro caducis(?) huius orbis causis”. Sunt et alii, de quibus alias satis scripsi, qui praesentiam Reverendissimae Dominationis Vestrae summo voto desiderant. Quod si Reverendissima Dominatio Vestra venire nequeat, saltem scribat consilium et instructionem, quomodo et quid Ei videtur circa reductionem errantis Germany (Germania, Niemcy)GermaniaeGermany (Germania, Niemcy) aliarumque nationum. Ita et video alios facere missis litteris suis, sed non nisi hi(!), qui videntur apud Deum et homines excusabiles irrefragabili ratione.

De negotiis regnorum aquilonarium(!) me quantocius informet Reverendissima Dominatio Vestra, praesertim si aliqua surrexerit mutatio in Sweden (Suecia)regno patriae meaeSweden (Suecia) repentina.

De canonicatu Lubicensi on the marginLubicensiLubicensi on the margin secundum breve apostolicum Paternitati Vestrae alias missum, quid actum sit, summopere cupio imformari.

De Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)nepoteKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109) Reverendissimae Dominationis Vestrae heri accepi litteras, quod bene valet, plurimum impeditus propter oratorem regiae maiestatis, qui die Trium Regum Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeUrbemRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See est ingressus. De Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)ScultetiAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220) causa sperat se bonam suscepturum determinationem. Mikołaj Loka (Mikołaj Lok) (†1569), collaborator of Stanisław Hozjusz as a royal secretary; in 1545-1547 he stayed in Rome; 1540 Ermland canon; 1547 - Poznań; 1560 abbot of the Cistercian monastery in Oliwa; 1550 envoy to the Prussian diet on behalf of King Sigismund II August (SZORC 1990, p. 331; KOPICZKO 2, p. 201)LockaMikołaj Loka (Mikołaj Lok) (†1569), collaborator of Stanisław Hozjusz as a royal secretary; in 1545-1547 he stayed in Rome; 1540 Ermland canon; 1547 - Poznań; 1560 abbot of the Cistercian monastery in Oliwa; 1550 envoy to the Prussian diet on behalf of King Sigismund II August (SZORC 1990, p. 331; KOPICZKO 2, p. 201) bene valet, a guardia papae propter periculosam societatem honeste servatus, manet in domo sanctae Brigidae prope campum Florem(?) cum quodam honestissimo viro, domino Nicolao Cano Lincopensi, in Sweden (Suecia)SueciaSweden (Suecia) eiusdem domus seu hospitalis rectore, et in eius expensis, libenter adimam(?) illi hanc quietem ob respectum Reverendissimae Dominationis Vestrae, cui hunc hominem probum deditissimum dudum agnovi.

BK, 230, p. 161

Claude Dodieu de Vély (Claudius Dodeus) (†1558), French diplomat; French diplomat, 1536 ambassador in Rome and envoy of King Francis I to Emperor Charles V, 1537 Master of Requests and councillor to Francis I, 1540 ambassador in the Habsburg Netherlands, 1541 Bishop of Rennes (DE VOCHT 1961, p. 379, 408)Dominus RhedomensisClaude Dodieu de Vély (Claudius Dodeus) (†1558), French diplomat; French diplomat, 1536 ambassador in Rome and envoy of King Francis I to Emperor Charles V, 1537 Master of Requests and councillor to Francis I, 1540 ambassador in the Habsburg Netherlands, 1541 Bishop of Rennes (DE VOCHT 1961, p. 379, 408) scripsit mihi optans sese commendatum reddi Reverendissimae Dominationi Vestrae, misi alias litteras eius ad Paternitatem Vestram directas, erit Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)hicTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) in fine Februarii forsan cum aliis a Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyrege GalliaeFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy mittendis episcopis.

De Heinrich II of Braunschweig-Wolfenbüttel der Jüngere (*1489 – †1568), 1514-1568 Duke of Braunschweig-Lüneburgduce BrusuicensiHeinrich II of Braunschweig-Wolfenbüttel der Jüngere (*1489 – †1568), 1514-1568 Duke of Braunschweig-Lüneburg, quod liberatus sit aut liberandus, nihil habemus. Filius eius, Philipp Magnus von Braunschweig-Wolfenbüttel (*1527 – †1553)dux PhilippusPhilipp Magnus von Braunschweig-Wolfenbüttel (*1527 – †1553), Padova (Patavium, Padua), city in northern Italy, Veneto, on the Bacchiglione river, 40 km N of VenicePaduaePadova (Patavium, Padua), city in northern Italy, Veneto, on the Bacchiglione river, 40 km N of Venice studet, nulla certa suspicio apparet adhuc de discordia, quae bellum paritura sit apertum inter Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castilecaesaream maiestatemCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile et Francis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoyregem GalliarumFrancis I of Valois (*1494 – †1547), 1515-1547 King of France; son of Charles, Count of Angoulême, and Louise of Savoy.

De Henry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of Yorkrege Angliae Henry VIII Tudor (*1491 – †1547), 1509-1547 King of England; son of Henry VII Tudor and Elizabeth of Yorkmixta nova huc afferuntur, quomodo videlicet nunc victi, nunc victores populari rumore praedicantur.

Felicissime vivat et valeat Reverendissima Dominatio Vestra meoque nomine salutet carissimam sororem suam etc.

15IDL 2977 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Trent, 1546-06-18
            odebrano Königsdorf, 1546-10-05

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 6, k. 94 + f. [1] missed in numbering after 94
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1546, k. 52-55

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 310
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 366

Publikacje:
1KOLBERG 1915 Nr 16, s. 59-62 (in extenso)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AWO, AB, D. 6, f. 94r

Reverendissime in Christo Pater, domine et benefactor carissime.

Quemadmodum fere omnia, quae in praeteritis tribus superioribus sessionibus acta sunt in hoc generali concilio, diligenter significare curavi Reverendissimae Dominationi Vestrae, ita quoque et hesternae sessionis quartae seriem et ordinem notificare decet. Praesidebant ante summum altare 3-s Apostolicae Sedis legati de latere post finem missae de Sancto Spiritu habitae. {(} Ante quos <(>in medio scilicet trium episcoporum sedentium et totidem doctorum stantium<)>, post litanias ac hymnum Veni Creator et ante Veni Sancte Spiritus cum collectis et orationibus solitis{)}, legebantur duo decreta. Primum super determinatione peccati originis, a cuius contagione Beatissima Virgo praeservata excipiebatur iuxta duas extravagantes Sixti de reliquiis et veneratione sanctorum.

Alterum decretum multa membra in partes distincta continebat, de praebenda videlicet theologicali in locis insignibus, ubi praesertim multitudo cleri est, ut i hidden by binding[ut i]ut i hidden by bindingnstituatur, ut Sacrae Scripturae ordinarius et idoneus lector eius sustentatione foveatur vel prima praebenda vacans omni cassata resignatione seu gratia exspectativa eidem assignetur.

Item, quod in monasteriis, scilicet Sancti Benedicti, Bernardi et similium, ubi otiosam videntur ducere vitam ingeniosi adolescentes, fiat lectio sacrarum litterarum. Hoc ipsum etiam in fratribus regularibus, ut scholasticam disciplinam propter praedicationes et confessionum examina diligenter exerceant, determinabatur. Cartusianis data est licentia eo casu linguam aperiendi, ut loquantur recte.

Item, quod episcopi praedicent per se vel alios, severiter est statutum. Sed de eorum residentia apertius determinanda (licet in praedicatione tacite sit inclusa) alio tempore et decreto solito severius aliquid statuetur, misera etenim res est et perpetuo gemitu deploranda, quod plerique episcopi forsitan ad 30 annos vel tota aetate ecclesias suas et oves non viderunt aut agnoscere curaverunt. Cum de moribus reformandis agetur, et haec quoque abominatio aperietur.

Item, de praedicatione plebanorum et aliorum curam animarum habentium.

Item, de regularibus ordinum mendicantium, quod sine ordinariorum petita et obtenta licentia nullatenus praedicent, et, si errores et scandala seminaverunt, eorum insolentiam corripiat episcopus, praesertim ubi generalis vel superior huiusmodi praedicatoris negligens fuerit in corripiendo. Circa hunc articulum (propter exemptos et similes) difficultates exortae sunt, attamen sublatae, ut nullo obstante impedimento in favorem fidei crimina non maneant impunita aut in malitia sua glorientur etc.

Item, de quaestuariis, quorum ingens et forsan insolens numerus est in Hispania, statutum est, ne ullo modo praedicent, prout alias meri laici propter quaestum aperte fecerunt. Item, quinta et sequens sessio pro die Iovis post Iacobi indicta est.

Item, severiter accusata est contumacia episcoporum absentium, qui domi sine legitimo impedimento delitescunt tamquam mercenarii. AWO, AB, D. 6, f. 94v Posthac citius, quomodo fieri poterit, articulus de iustificatione impii absolvetur locum et ordinem praeparans ad alia magis necessaria, videlicet de sanctissimo usu septem sacramentorum et aliis condependentibus rebus, ac reformatione morum, prout in prima apertione et sessione promissum exstitit.

Curabo, ut in brevi bullas seu decreta huius 4 sessionum habeat Reverendissima Dominatio Vestra, quae hac brevi relatione contentari dignetur super materia concilii nostri generalis.

De Francia et Anglia, quod pax sit, ut rumore laeto nescio quo auctore percepimus, verum verbum non habemus, immo non certum est, quamdiu duret pax inter caesaream maiestatem et Gallum, prout ego ab episcopis Franciae colligere possum. Attamen bene sperare licet, quia cardinalis Tridentinus ruere et celeritate postarum ad pontificem de caesare a Ratisbona missus ante dies octo hoc praecipue in commissis inter alia ardua negotia habere creditur, quod pontifex vigilet, ne Gallus forsitan cum Turca sese a tergo elevent, dum imperator occupatur in corripiendo Luteranos, prout iam coepit contra Coloniensem, qui adiutorio seditiosorum civium noctu eam urbem ingredi temptavit, hinc inde accer paper damaged[r]r paper damagedsitis foraneis copiis, sed conatus ille caesarianorum vigilanti praesidio et vi armorum extinctus est. Praeterea caesar iusserat, ut landgravius orig. lantgrabiuslandgraviuslandgravius orig. lantgrabius (secum accepto duce Brunxvicensi) ad se celeriter veniat, ita et Iohannes dux Saxoniae, cuius oratores excusationes paper damaged[s]s paper damaged forsitan frivolas allegantes sine ulla audientia dimisit. Item Nurnbergenses in solo landgravii orig. langraviilandgraviilandgravii orig. langravii salvo conductu et Christiana libertate confidentes per amicos ducis Brunxvicensis, dum opulentum a nundinis hincinde quaestum reportarunt, ultra centum milia amiserunt et haec initia maiorum sunt malorum, si Ezechieli credendum sit, forsitan capitulo 18 et similibus de Tyro et Sydone etc.

Intelligo praeterea ex scriptis a Ratisbona susceptis, quomodo rex Daciae, Holsatus dico, Cartusianis prope Lubec permiserit colligere ac vestire fratres iuxta regulas eorum hoc excepto, quod nullam dicant missam Latinam, donec illa declarata fuerit per generale concilium, quod idolatriam non sapiat. Si hoc verum est, signum formidinis suae aperit, quod generale concilium cornua producet et ungulas, et revera sic in exspectatione certa est multorum bonorum hominum, qui et apud Deum, et apud homines instant, ne concilium hoc ante optatum finem et ecclesie consolationem dissolvatur.

De Lubicensi praebenda Reverendissima Dominatio Vestra modum inveniat, ne ob defectum solicitationis statutorum in ea defraudemur, postea bene uti in omnibus aliis longe maioribus rebus concordabimur, et felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra, quae carissimam sororem suam salutet.

16IDL 6398     Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, 1547-03-16 List zaginiony

List zaginiony, reconstructed on the basis of IDL 3111
17IDL 3194 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Venice, 1547-08-20
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1547-10-26

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 6, k. 47
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1547, k. 41r-42v

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 444
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 342

Publikacje:
1KOLBERG 1915 Nr 18, s. 64-65 (in extenso)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D. 6, f. 27v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIohanni Dei gratia episcopo WarmiensiIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland, domino et amico carissimo

In Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHelsbergHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland

AAWO, AB, D. 6, f. 27r

Reverendissime in Christo Pater.

Cum ad diem 26 Iunii ea, quae novissima sessione, videlicet secunda die eiusdem mensis, Bologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal StateBononiaeBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State acta fuissent, sufficienter scripsissem Reverendissimae Dominationi Vestrae una cum transmissione decreti per me tunc publice lecti, parum postea communicandum occurrebat, nisi quod post illum diem fere singulo quoque die factae sunt vel pontificum, vel theologorum aut utrorumque continue super dogmatibus ac moribus congregationes tantumque laboraverant legati et episcopi, ac doctores in discutiendis hereticorum erroribus, ut, si in proxima futura sessione, quae 15 Septembris constituta est, ex omni dispersionis loco congregati fuerint episcopi, pulchra erit sessio ac digna perpetuae memoriae et recordationis. Sola difficultas penes Spain (Hispania)HispaniarumSpain (Hispania) praesules, qui Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)TridentiTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) remanent, persistit, an venturi sint ad Bologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal StateBononiamBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State vel ne, immo etiam de France (Gallia, Francia), the kingdomGalliarumFrance (Gallia, Francia), the kingdom episcopis, qui et a principio apertionis Universal Council of Roman Catholic Church conciliiUniversal Council of Roman Catholic Church Trent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol)TridentiTrent (Tridentum), city in northern Italy, Trentino-Alto Adige (Südtirol) fuerunt et adhuc in vicinis urbibus causa solacii distinctis tamen locis manent.

In Maio litterae a Gallorum novo Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of BrittanyregeHenry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany ad Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopepontificemPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope et cardinales ac Universal Council of Roman Catholic Church conciliiUniversal Council of Roman Catholic Church legatos allate sunt, quomodo iussu eiusdem novi regis et presules, et doctores theologie illico ad Bologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal StateBononiamBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State erant venturi, sed neque in hodiernum diem volare aut serpere visi sunt, adeo plena sunt omnia inanium promissionum. In principio sequentis mensis me Deo volente deductis negotiis meis recipiam in Bologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal StateBononiamBologna (Bononia), city in Italy at the southern end of the plain of the Po valley, between 1506 and 1860 it belonged to the Papal State sequarque Universal Council of Roman Catholic Church conciliumUniversal Council of Roman Catholic Church sive ad finem accelerandum, sive ad Sanctum Iohannem in Laterano transferendum, quis tamen exitus erit, curabo, ut brevius, quomodo fieri poterit, intelliget Reverendissima Dominatio Vestra, licet dubium sit mihi, an umquam litterae pervenerint ad manus Vestras. Principio Martii supra 7 epistolas scripseram et Samuel Maciejowski (*1499 – †1550), humanist and diplomat, one of the most trusted advisors to King Sigismund I and then to his son Sigismund II Augustus; from 1521 Canon of the Collegiate Chapter in Sandomierz, and from 1530 in Kielce; from 1531 Canon of Gniezno; from 1532 or 1533 to 1537 royal secretary (previously scribe at the royal chancellery); 1537-1539 Grand Secretary; 1539-1547 Crown Vice-Chancellor; 1539-1541 Bishop of Chełm; 1541-1545 Bishop of Płock; 1545-1550 Bishop of Cracow; 1547-1550 Crown Grand Chancellor; in 1532 royal envoy to Rome; in 1534 and 1538 royal envoy to the local diets (WYCZAŃSKI 1990, p. 257-258; Urzędnicy 10, p. 184; PSB 19 Machowski - Maria Kazimiera, p. 64-69)CracoviensiSamuel Maciejowski (*1499 – †1550), humanist and diplomat, one of the most trusted advisors to King Sigismund I and then to his son Sigismund II Augustus; from 1521 Canon of the Collegiate Chapter in Sandomierz, and from 1530 in Kielce; from 1531 Canon of Gniezno; from 1532 or 1533 to 1537 royal secretary (previously scribe at the royal chancellery); 1537-1539 Grand Secretary; 1539-1547 Crown Vice-Chancellor; 1539-1541 Bishop of Chełm; 1541-1545 Bishop of Płock; 1545-1550 Bishop of Cracow; 1547-1550 Crown Grand Chancellor; in 1532 royal envoy to Rome; in 1534 and 1538 royal envoy to the local diets (WYCZAŃSKI 1990, p. 257-258; Urzędnicy 10, p. 184; PSB 19 Machowski - Maria Kazimiera, p. 64-69), et Dominationi Vestrae, sed ad nullum earum receperam responsum, in quo satis miror, cum de Cracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of PolandCracoviaCracow (Kraków, Cracovia), city in southern Poland, Małopolska, on the Vistula river, from 1038 capital of the Kingdom of Poland omni septimana huc vel Padova (Patavium, Padua), city in northern Italy, Veneto, on the Bacchiglione river, 40 km N of VenicePadvamPadova (Patavium, Padua), city in northern Italy, Veneto, on the Bacchiglione river, 40 km N of Venice, vel Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomamRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See novi recentesque accedunt viatores.

Providi senes plurimum timent acre bellum in proximo Italy (Italia)ItaliaeItaly (Italia) affuturum. Iam inter Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of BrittanyGallumHenry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany et Edward VI Tudor (*1537 – †1553), 1547-1553 King of England and Ireland; son of Henry VIII and Jane SeymourAnglumEdward VI Tudor (*1537 – †1553), 1547-1553 King of England and Ireland; son of Henry VIII and Jane Seymour hostilitas aperta famatur. Indutiae quadriennales inter Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesaremCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile et Suleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman EmpireTurchamSuleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire positae sunt condicione tamen adiecta, quod Henry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of BrittanyGallumHenry II of Valois (Henry of France) (*1519 – †1559), 1519-1536 Duke of Orléans, 1536-1547 Duke of Brittany, 1547-1559 King of France; son of Francis I of Valois and Claude Duchess of Brittany aut Republic of Venice (Venice)VenetosRepublic of Venice (Venice) caesar ipse non tangat. Fertur etiam pacem perpetuam inter Ferdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of HabsburgRomanorum regemFerdinand I of Habsburg (*1503 – †1564), from 1521 Archduke of Austria, from 1526 King of Bohemia and Hungary, Croatia and Slavonia as Ferdinand I, 1531-1558 King of the Romans, 1558-1564 Holy Roman Emperor; son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile, a younger brother of Charles V of Habsburg et eundem Suleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman EmpireTurchamSuleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire firmatam fore. Quid autem sit de hac mundiali pace, Deus omnipotens det nobis suam pacem.

Noster Kaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109)HannoviusKaspar Hannau (Gasparus Hannovius, Kacper Hannow) (*1519 – †1571), Dantiscus' nephew (son of Anna), doctor of both canon and civil law, friend of Marcin Kromer, Bishop of Ermland; his studies in Cracow (1536-1538), and later in Rome (1539-1548), were financed by his uncle; from 1545 Canon of Ermland (Warmia) and Dean of Guttstadt (Dobre Miasto) Collegiate Chapter; from 1547 Canon of Włocławek (ORACKI 1984, p. 84; KOPICZKO 2, p. 108-109) Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomaeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See bene valens adhuc cum Alexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220)hydraAlexander Sculteti (Scholtcze) (*ca. 1485 – †1570), doctor of canon law, cartographer, historian and friend of Copernicus; accused by Dantiscus and Stanisław Hozjusz (Hosius) of Sacramentarian heresy, in 1540 banished by King Sigismund I Jagiellon; in 1541 imprisoned by the Inquisition in Rome; after release from prison in 1544 he stayed in Rome for the rest of his life; 1509-1516 notary at the Roman Curia; 1519-1541 Canon of Ermland (Warmia), 1530-1539 Chancellor of the Ermland Chapter; 1536-1538 administrator of the komornictwo of Mehlsack (Melzak, today Pieniężno) (KOPICZKO 2, p. 299; SBKW, p. 219-220) certat vix in brevi Romam, prout libenter vellet, egressurus. Iam complevit exercitium suum octennale, si plus tardabit, ibidem superabit Odysseus (Ulysses, Ulixes), mythical Greek king of Ithaca, hero of the Homer's epic poems Ilias and Odyssey, renown of his sagacity and cunningUlixemOdysseus (Ulysses, Ulixes), mythical Greek king of Ithaca, hero of the Homer's epic poems Ilias and Odyssey, renown of his sagacity and cunning.

Felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra cum omnibus amicis suis.

18IDL 6999     Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, 1547-09-15 List zaginiony

List zaginiony, mentioned in IDL 3221: Etsi visus sum satis sufficienter die XV presentis informasse Reverendissima paternitas vestra super statu Concilii nostri
19IDL 3221 Olaus MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Bologna, 1547-09-27
            odebrano Wormditt (Orneta), [1547]-11-21

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, AAWO, AB, D. 6, k. 49
2kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1547, k. 51r-52v

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: niemiecki, XX w., B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), k. 463
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 31, Nr 344

Publikacje:
1KOLBERG 1915 Nr 19, s. 65-67 (in extenso)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

AAWO, AB, D. 6, f. 49v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Iohanni dei et Apostolice Sedis gratia episcopo Warmiensi, domino et amico carissimo ac honoran(dissimo) or honoran(do)honoran(dissimo)honoran(dissimo) or honoran(do)

AAWO, AB, D. 6, f. 49r

Reverendissime in Christo Pater, domine et amice carissime.

Etsi visus sum satis sufficienter 1547-09-15die XV praesentis1547-09-15 cf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS 1547-09-15, CIDTC IDL 6999, letter lostinformassecf. Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS 1547-09-15, CIDTC IDL 6999, letter lost Reverendissimam Paternitatem Vestram super statu Universal Council of Roman Catholic Church conciliiUniversal Council of Roman Catholic Church nostri, tamen novis indies occurrentibus opere pretium video, quod ulteriori informatione Dominationem Vestram saepius reddam certiorem. Ideoque sciat Dominatio Vestra Reverendissima novos eosque doctissimos praesules a Gallia venisse quotidieque pro concilio dirigendo advenire prout nunc, dum haec scribo, duos ex itinere pulverulentos urbem hanc intrare. Faxit divina benignitas, ut eorum adventus cum his, qui a mane ad meridiem laborarunt, Deo sit gratus et calamitosae ecclesiae utilis in profundo maerore. Si ita accederent viri (optimae vitae ac doctrinae) Hispani antistites superinscribedantistitesantistites superinscribed ex Tridento (quod numquam fieri arbitror), profecto gloriosissimum finem huius sacri concilii intueremur.

Prorogata est sessio, ut alias scripsi et ob quam causam, promissumque cito resolui de ambigua die celebrandae novae sessionis beneplacito concilii reservatae, sed quintadecimam diem postea nunc computamus nec verbum quidem (propter secretam pontificis cunctationem et caesaris perplexitatem, donec pacatam viderit Germaniam), quid fieri poterit, intuemur, fiunt nihilominus quotidianae pontificum ac theologorum super materia dogmatum ac reformatione morum congregationes praesertim de abusibus circa sacramenta baptismi et confirmationis et ita de reliquis. Mensque manet synodi post hac de virginitate et coelibatu (quos Luterani admodum vilipendunt) diligentius, quomodo fieri poterit, pertractare, deinde ad alia et alia, donec optatum finem tam sanctis negotiis imponere valeamus, progredi.

Ex diaeta Augustana magnus habetur respectus, sed maior ad hoc, quod praelati Germaniae contemplatione caesaris ad Tridentum et non ultra secum haeresiarchas ducendo accedere volunt hosque vocare in communem laborem exstinguendarum haeresum, qui hic sunt congregati vel congregandi. Quid autem eveniet, apud me satis cum admiratione haereo, donec perplexitas ista patribus, ut discutiatur, fuerit intimata. Quo facto mox sciet Paternitas Vestra Reverendissima litteris meis informanda, quid hinc pro pace ecclesiae sit elicitura.

Arbitror Hannovium nostrum (qui in perusio pro causis domini episcopi Cracoviensis componendis et in Loreto diebus proxime elapsis pro devotione sua adimplenda fuerat) hac hieme ad Vestram Reverendissimam Dominationem utinam sanum et incolumem rediturum. Is certiora et ampliora, quam nunc scribere possum, referet nova.

Preterea obsecro Reverendissimam Dominationem Vestram, ut eos, qui a secretis caesareae maiestatis sunt (allegatis crudelitatibus et praessuris, quae in provinciis aquilonaribus fiunt) prudentissimis persuasionibus vestris stimulare curetis, ut modus et frenum aliquod tam violentis et portentosis persequtoribus per potentiam caesareae maiestatis imponatur, meque interim reddere informatum, quid de Suecia et Dania ac Lubeco auditur.

Felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra.

Ex Bononia, die 27 Septembris 1547.

Eidem Dominationis Vestrae Reverendissimae bonus frater et amicus Olaus archiepiscopus Upsalensis

20IDL   23 [Olaus MAGNUS?] do [Ioannes DANTISCUS?], s.l., [1545?]


Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, BK, 230, s. 363-364

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BK, 230, p. 363

De praebenda Lubicensi dominus Jørgen Skodborg (*ca. 1480 – †1551), 1520-1523 archbishop of LundGeorgius ScotborsJørgen Skodborg (*ca. 1480 – †1551), 1520-1523 archbishop of Lund archiepiscopus Lundensis in Dacia, qui exulat nunc in Cologne (Köln, Colonia, Colonia Agrippina), city in western Germany, on the Rhine riverColoniaCologne (Köln, Colonia, Colonia Agrippina), city in western Germany, on the Rhine river, ita me informat XVI Maii on the marginXVI MaiiXVI Maii on the margin. Scripsit ad me dudum dominus Wilhelmus Sluter Wilhelmus SluterWilhelmus Sluter canonicus Lubicensis, haec quae in introclusa schedula continentur.

Missae sunt huc ad capitulum ex Gdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic LeagueGedanoGdańsk (Danzig, Dantiscum), city in northern Poland, on the Bay of Gdańsk at the mouth of the Vistula, on the Baltic, the biggest and wealthiest of the three Great Prussian Cities (Gdańsk, Thorn (Toruń), and Elbing (Elbląg)) with representation in the Council of Royal Prussia; a member of the Hanseatic League litterae apostolicae spectantes ad reverendissimum dominum probably Olaus Magnus (Olof Månsson, Olaus Magni) (*1490 – †1557), Swedish historian and geographer, brother and successor of Johannes archbishop of Uppsalaarchiepiscopum Upsalensemprobably Olaus Magnus (Olof Månsson, Olaus Magni) (*1490 – †1557), Swedish historian and geographer, brother and successor of Johannes archbishop of Uppsala, quem Paul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 PopeSanctissimusPaul III (Alessandro Farnese) (*1468 – †1549), 1493 elevated to cardinal; 1524 Cardinal-Bishop of Ostia; 1534-1549 Pope una praebenda Lubicensi per obitum Adolphi Biscempt(?), qui Rome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy SeeRomaeRome (Roma), city in central Italy, on the Tiber river, seat of the Holy See obiit, providit, sed nemo sollicitavit eiusdem possessionem neque statuta (quae se ad 39 florenos Rynenses auri {in auri} extendunt) adhuc quisquam obt written over sstt written over sulit, alias possessio eidem non fuisset denegata, potest tamen facile pecunia transmissa consequi possessionem.

Teksty ze wzmianką o Olaus MAGNUS

Results found: 21 IDL, 0 IDP, 0 IDT

1IDL 3676 Dietrich von RHEDEN do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1538-01-28
2IDL 2020 Ioannes MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Venice, 1538-12-20
3IDL 2191 Ioannes MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Venice, 1539-07-13
4IDL 4809 Ioannes DANTISCUS do Ermland (Warmia) Chapter, Guttstadt (Dobre Miasto), 1540-04-10
5IDL 2387 Ioannes MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1541-02-14
6IDL 2491 Ioannes MAGNUS do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1541-09-03
7IDL 2813 Kaspar HANNAU do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-03-28
8IDL 2820 Kaspar HANNAU do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-04-26, PS 1545-04-27
9IDL 2828 Kaspar HANNAU do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-05-09
10IDL 4057 [Ioannes DANTISCUS] do Bernhard von HÖFEN (FLACHSBINDER), Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1545-06-10
11IDL 2850 Kaspar HANNAU do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-07-25
12IDL 2869 Kaspar HANNAU do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-09-26
13IDL 3454 Claude DODIEU de Vély do Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-10-12
14IDL 2899 Samson WOREIN do Ioannes DANTISCUS, Thorn (Toruń), 1546-01-12
15IDL 2805 Samson WOREIN do Ioannes DANTISCUS, Rome, 154[6]-03-20
16IDL 2953 Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) do Ioannes DANTISCUS, Cracow, 1546-04-16
17IDL 3106 Wilhelm von Hohenzollern do Ioannes DANTISCUS, Königsberg, 1547-06-05
18IDL 3111 [Ioannes DANTISCUS] do [Wilhelm von Hohenzollern], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1547-06-08
19IDL 3315 Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) do Ioannes DANTISCUS, Piotrków, 1548-01-09
20IDL 3332 Bartłomiej PLEMIĘCKI (von PLEMENT) do Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1548-01-22
21IDL 3375 Ioannes SPEILBERG do Ioannes DANTISCUS, Rome, 1548-05-24