AAWO, AB, D.67, f. 237r

Nos Ioannes Dei et apostolicae sedis gratia episcopus Culmensis administrator Pomezaniensis salutem in Domino universis et singulis praesentibus et futuris. Ad perpetuam rei memoriam. Cum pontificii nostri sit muneris et functionis ecclesiarum dioecesis nostrae commodis quanta possumus diligentia providentiaque prospicere curandumque superinscribed in place of crossed-outdandaque⌈dandaquecurandumquecurandumque superinscribed in place of crossed-outdandaque⌉ a nobis opera sit superinscribed in place of crossed-outest⌈estsitsit superinscribed in place of crossed-outest⌉ cum pia tum vigilanti, ut qui spiritualibus cibis verbo Dei, qui vere animi cibus est , commissas suae curae oves pascunt ab iis vitae alimenta pia gratitudine quoque superinscribed⌈quoquequoque superinscribed⌉ recipiant . Sane cum parochialis ecclesia oppidi Graudencii written overncze(?)⌈ncze(?)ciicii written overncze(?)⌉ Pom<e>zaniensis dioecesis ita reditu suo et obventionibus annuis aliquot iam annis decreverit, ut aegre sacerdos, qui in ea rem divinam facit, vitae victum suppeditatum habeat, cum tamen apostolus servienti written overem⌈emii written overem⌉ altari ab altari victum constituerit, nec ipse magister noster Christus bovi trituranti obligari interim os voluit, quapropter cum dicta parochialis ecclesia octo tantum mansos terrae cultae leisacks vulgariter appellatos on the margin⌈leisacks vulgariter appellatosleisacks vulgariter appellatos on the margin⌉ sitos in his limitibus et confiniis inter praedia Clode, Sarnowke, Rogoszigk et flumen Prenczellam, in capitaneatu Graudentino dictae dioecesis ex omni dote reliquos habeat, qui pro certo an[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉uo censu elocati minimum quiddam ad victum pastori non necessarium dependeant, ut on the margin⌈utut on the margin⌉ nec ipse pastor, si ipse coleret, cum longius ad tertium propemodum miliarium a Graudencio distent, non tam cum suo cum superinscribed⌈cumcum superinscribed⌉ fructu quam decessu cultus divini et impartiendorum superinscribed in place of crossed-outtione⌈tioneendorumendorum superinscribed in place of crossed-outtione⌉ ecclesiasticorum sacramentorum ingruente necessitate impedimento colere posset. AAWO, AB, D.67, f. 237v Consulatus autem Grudencii nostro, quem fecimus eis in Domino, hortatu studioque pietatis adductus contracta permutationis cum honorabili nobis in Christo dilecto Paulo <Andrew> , moderno dictae parochialis ecclesiae rectore, contractu permutationis pro dictis mansis in de nostro consensu inito, scilicet quo dictus consulatus iure perpetuo praedictos mansos, sicut ipsa ecclesia et parochi eius hactenus possederunt on the margin⌈sicut ipsa ecclesia et parochi eius hactenus possederuntsicut ipsa ecclesia et parochi eius hactenus possederunt on the margin⌉, haberet teneret et possideret nosque iuribus et dominiis ipsius oppidi Grudencii eos, dictaeque parochiali ecclesiae Graudencii et praesenti et pro tempore successuris p rectoribus eiusdem ex reditu et proventu ipsius oppidi Graudencz on the margin⌈ipsius oppidi Graudenczipsius oppidi Graudencz on the margin⌉ in compensam annui written overa⌈aii written overa⌉s viginti marci written overa⌈aii written overa⌉s Pruthenici written overa⌈aii written overa⌉s in singulos annos pro festo divi Michaelis decem et festo Paschae reliquis decem marcis in quamlibet marcam 20 grossos computando on the margin⌈decem et festo Paschae reliquis decem marcis in quamlibet marcam 20 grossos computandodecem et festo Paschae reliquis decem marcis in quamlibet marcam 20 grossos computando on the margin⌉ ex reditu civitatis persolvendis pro se et successoribus suis, quemadmodum in litteris obligatoriis dicti consulatus pro se et successoribus suis perpetuo futuro tempore sese solemniter obligaverit written overnt⌈nttt written overnt⌉ rogantes nos, ut quia immobilium ecclesiasticarum rerum alienatio nisi causa cognita et ob evidentem ecclesiarum utilitatem citra consensum episcopi sui iure non firmetur, quatenus auctoritate nostra episcopali constit<ut>o de evidenti prius per diligentem [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ognitionem dictae ecclesiae utilitate, eandem permutationem et alienationem ratam firmamque habere et on the margin⌈et alienationem ratam firmamque habere etet alienationem ratam firmamque habere et on the margin⌉ approbare dictasque viginti marcas annuas superinscribed⌈annuasannuas superinscribed⌉ sub ecclesiastica protectione recipere dignaremur. Nos itaque praemisso diligenti tractatu invenimus modis omnibus non solum dictam permutationem in ipsius AAWO, AB, D.67, f. 238r parochialis antedictae ecclesiae utilitatem evidentem cedere sed omnino modo sacerdos victu destitui non deberet cultusque Dei Omnipotentis intermitti pernecessariam esse et ideo diligenter litteris obligationis ipsius consulatus Graudencii recensitis et expensis permutationeque in eisdem contenta on the margin⌈in eisdem contentain eisdem contenta on the margin⌉ et eius causa considerata auctoritate nostra, qua fungimur in hac parte, dictam permutationem et alienationem assignationemque ipsarum viginti marcarum tenore praesentium on the margin⌈tenore praesentiumtenore praesentium on the margin⌉ approbamus et ratificamus transferentes omne ius utile cum directo dominio ex nunc ipsorum octo mansorum eiusque possessionem cum omnibus pertinentiis suis in praedictos consules eorumque successores iure perpetuo tenendos et possidendos sine alicuius contradictione pacifice et insuper recipimus in protectionem ecclesiasticam nostram et successorum nostrorum catholice intrantium on the margin⌈nostram et successorum nostrorum catholice intrantiumnostram et successorum nostrorum catholice intrantium on the margin⌉ dictas viginti marcas annuas superinscribed⌈annuasannuas superinscribed⌉ volentes omnino quod rectores pro tempore ipsius ecclesiae pro written overin⌈inpropro written overin⌉ illis singulis annis ad constitutam in litteris diem on the margin⌈constitutam in litteris diemconstitutam in litteris diem on the margin⌉ exigendis ecclesiastica libertate gr gaudeant et fruantur iureque et immunitate dotis dotationisque ecclesiasticae ab omni alia profana iurisdictione, nisi quantum ad iuris subsidium e[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉imimus exemptosque esse perpetuo superinscribed⌈perpetuoperpetuo superinscribed⌉ declaramus per praesentes assignantes eundem reditum ecclesiae parochiali memoratae utili directoque dominio possidendum vel quasi omnibus futuris temporibus sine omni molestia pacifice quoque et quiete on the margin⌈per praesentes assignantes eundem reditum ecclesiae parochiali memoratae utili directoque dominio possidendum vel quasi omnibus futuris temporibus sine omni molestia pacifice quoque superinscribed⌈quoquequoque superinscribed⌉ et quieteper praesentes assignantes eundem reditum ecclesiae parochiali memoratae utili directoque dominio possidendum vel quasi omnibus futuris temporibus sine omni molestia pacifice quoque et quiete on the margin⌉, decer[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉entes prorsus firmitudinem nullam habere, si quis in contrarium fecerit.

In cuius rei robur ad perpetuam superinscribed⌈perpetuamperpetuam superinscribed⌉ rei memoriam has litteras confirmatorias pro written overex⌈expropro written overex⌉inde dedimus AAWO, AB, D.67, f. 238v sigillique nostri appensione communiri fecimus.

Actum in arce nostra Lubavi in conventu Graudentino ad festum terrarum Prussiae ad festum divi Michaelis congr<eg>ato, die ultima adscribed, in the hand of in left space, probably in Dantiscus' hand, with darker ink⌈ultimaultima adscribed, in the hand of in left space, probably in Dantiscus' hand, with darker ink⌉ mensis Octobris sub anno a nativitate Domini 1533.

[] after Paulum blank space left completed by Woelky

In nomine Domini amen. Anno a nativitate Domini millesimo quingentesimo trigesimo septimo die vero decima sexta mensis Augusti pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Pauli divina providentia papae tertii anno tertio in mei - notarii publici testiumque infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum praesentia personaliter constitutus reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et canonicus ecclesiae Warmiensis principalis principaliter pro se ipso citra tamen quorumcumque procuratorum suorum hactenus quomodolibet constitutorum revocationem asserendo proposuit et dixit se nuper vigore citationis per venerabile capitulum ecclesiae Warmiensis decretae ad vigesimum diem mensis Septembris proxime futurum pro electione de novo episcopo et pastore eiusdem ecclesiae Warmiensis per obitum bonae memoriae Mauritii illius ultimi episcopi viduatae facienda vocatum et citatum esse, sed se huiusmodi electioni ob negotia publica harum terrarum et instantem publicam conventionem in Graudentz tenendam, ad quam se accingere cogitur, interesse non posse. Et cum nihilominus intelligat a multis retroactis annis in pluribus factis episcoporum electionibus praedictum capitulum habere in viridi observatione et consuetudine, quod ante ipsam electionem pro defensione iurium et libertatum ipsius ecclesiae Warmiensis ac tranquillitate et fraternae caritatis conservatione nonnulli articuli fieri soleant et formari, quos omnes electioni interessentes et ad quos spectat venire, promittere consueverunt ac iurare, ne autem propter praedictam suam futuram absentiam se ipsum et honorem suum negligere videatur et contemnere, si unus ex quattuor per sacram regiam maiestatem nominatus fuerit, ideo omnibus melioribus modo via iure causa et forma, quibus melius et efficacius de iure potuit et debuit fecit constituit creavit et solemniter deputavit suum verum certum legitimum et indubitatum procuratorem actorem factorem negotiorumque suorum infrascriptorum gestorem ac nuntium generalem et specialem, ita tamen quod specialitas generalitati non deroget nec e contra, videlicet venerabilem et praestantissimum dominum Tidemannum Gyse custodem et canonicum ecclesiae Warmiensis absentem tanquam praesentem solum et insolidum specialiter et expresse ad ipsius reverendissimi domini constituentis nomine et pro ipso omnes et singulos articulos ante aliquot menses in coadiutoriae de persona sua ad ecclesiam et episcopatum Warmiensem deputatione per ipsum promissos et iuratos ante et post factam electionem vel postulationem admodum promittendum et in animam suam de illis firmiter observandis iurandum, necnon ipsos nomine suo subscribendum. Promittens idem reverendissimus dominus episcopus constituens mihi notario publico infrascripto solemniter stipulanti et accipienti vice ac nomine omnium et singulorum, quorum interest intererit vel interesse poterit quomodolibet in futurum, se ratum gratum atque firmum perpetuo habiturum totum id et quicquid per dictum suum procuratorem in praemissis actum factum dictum vel procuratum fuerit ac se articulos huiusmodi, quatenus per ipsum capitulum ad ecclesiam Warmiensem postulatus fuerit, promittere et more praelatorum de firmiter ipsis observandis personaliter in praesentia primorum nuntiorum eiusdem capituli ad se venturorum iuraturum et manu sua propria subscripturum sub obligatione omnium et singulorum bonorum suorum praesentium et futurorum ac sub omni iuris et facti renuntiatione ad haec necessaria pariter et cautela.

Super quibus omnibus et singulis praemissis idem reverendissimus dominus constituens sibi a me notario publico fieri atque confici petiit instrumentum et instrumenta.

Acta sunt haec in arce Lubaviensi Culmensis dioecesis, sub anno indictione et aliis quibus supra.

Praesentibus ibidem dominis venerabilibus, dominis Alexandro Sculteti canonico et cancellario Warmiensis ecclesiae et Balthasare a Lublin canonico Culmensi et cancellario ac honorabili domino Iacobo Sczapnitzki sacellano praefati reverendissimi domini episcopi Culmensis testibus ad praemissa vocatis specialiter atque rogatis et ego Bartholomeus Bartholomei de Bydgostia clericus dioecesis Wladislaviensis sacra imperiali auctoritate notarius publicus etc.

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et administrator episcopatus Pomezaniensis manifestum facimus omnibus et singulis praesentes litteras visuris audituris et lecturis, quod ad nostram praesentiam venientes nobiles Iacobus Kikol Gardyuski et Bartholomeus de Grabaw feudales nostri nobis exposuerunt privilegium, quod se super certis mansis in villa nostra Grabaw habuisse praetendebant, esset illis in conflagratione novissima civitatis nostrae Lubaviensis, ubi illud tutioris loci gratia asservandum dedisse se affirmabant, pariter cum civitate exustum, nobis propterea humillime ac debita cum instantia supplicantes, ut illis de remedio providere opportuno et in libro nostro privilegiorum ad querendum committere dignaremur, si forte copia eorum privilegii inibi inveniri posset, ut eis eam ipsam privilegii copiam litteris nostris et sigillo roboratam, ne in posterum damnum aliquod sentire possent, dare et concedere dignaremur. Nos eorum precibus moti querendo reperta est in libro nostro privilegiorum copia eiusdem privilegii, quae de verbo ad verbum sequitur et est talis:

 Et quamvis praedictarum litterarum seu privilegii copia per nos visa et inspecta integra sana et prorsus omni vitio carens inventa est nihilominus cum multa temporis successu immutata alienata et in alium usum conversa sint, idcirco non ipsum privilegium, ut sonat, quod in nullo nobis et successoribus nostris derogare et obesse volumus, sed in eo duntaxat (satisfacientes dictorum feudalium nostrorum petitioni), quod hactenus dicti nobiles et feudales nostri in pacifica possessione habuerunt et nunc habent eoque huc usque usi sunt et utuntur in praedicta villa nostra Grabaw confirmamus ratificamus huic ipso perpetuum robur apponimus.

In quorum omnium fidem et testimonium sigillum nostrum maius praesentibus est subappensum.

Datum in castro nostro Lubaviensi, nona mensis Septembris anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo septimo.

AAWO, AB, D.2, f. 62r

Nos Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis et canonicus Warmiensis, notum facimus et attestamur per praesentes omnibus, quorum interest, quod

cum nuper ad diem et actum electionis de episcopo ecclesiae Warmiensis, die videlicet XX huius mensis Septembris, per venerabile capitulum eiusdem ecclesiae simus vocati, non possimus tamen ob causas et impedimenta inevitabilia electioni ipsi interesse, ne videamur ab officio nostro, quod dictae ecclesiae vacanti debemus, ulla ratione decedere aut ipsius ecclesiae negligere utilitatem, constituimus per praesentes ac nominamus procuratorem nostrum legitimum, solum et insolidum venerabilem fratrem nostrum N., dantes ei potestatem omnimodam pro nobis et nomine nostro dictae electioni seu postulationi futuri episcopi omnibusque propterea celebrandis seu on the margin⌈propterea celebrandis seupropterea celebrandis seu on the margin⌉ habendis capitularibus consiliis et tractatibus interessendi causasque et excusationum rationes, cur personaliter interesse aut apud dictam ecclesiam temporibus statutis comparere non queamus, exponendi et allegandi. Vota quoque et suffragia ac superinscribed in place of crossed-out et⌈etacac superinscribed in place of crossed-out et⌉ sententiam nostram tam in ipso electionis actu, quam in alii conco singulis aliis concomitantibus vel emergentibus consiliis et tractatibus capitularibus dandi et explicandi eaque admitti petendi ac alia quaecumque circa illa opportuna faciendi et exercendi, etiam si talia forent, quae mandatum exigerent magis speciale, quam praesentibus est expressum, promittentes bona fide nos habituros ratum et gratum quicquid per dictum nostrum procuratorem in his actum erit aut curatum.

In cuius fidem has litteras manu nostra propria subscripsimus iussimusque sigilli nostri impressione communitas.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ in arce nostra Lobaviensi, die etc.

Ioannes episcopus Culmensis in fidem manu propria subscripsit

BCz 244, p. 280

Ioannes Dei gratia episcopus Culmensis administrator Pomesaniensis et ad superinscribed⌈adad superinscribed⌉ Varmiensem ecclesiam postulatus manifestum iis nostris litteris, quibus expedit universis, facimus, quod ex debito centum et septuaginta quinque marcarum per XX grossos computando, quod nobis nobilis Georgius on the margin in place of crossed-out debitum centum marcarum in quamlibet XX grossos computando quod nobis nobilis Georgius⌈debitum centum marcarum in quamlibet XX grossos computando quod nobis nobilis Georgius ex debito centum et septuaginta quinque marcarum per XX grossos computando, quod nobis nobilis Georgius ex debito centum et septuaginta quinque marcarum per XX grossos computando, quod nobis nobilis Georgius on the margin in place of crossed-out debitum centum marcarum in quamlibet XX grossos computando quod nobis nobilis Georgius⌉ Gluchowski debet superinscribed⌈debetdebet superinscribed⌉ ratione testamenti venerabilis olim domini superinscribed⌈dominidomini superinscribed⌉ Nicolai paper damaged⌈[lai]lai paper damaged⌉ Crapicii canonici ecclesiae nostrae Culmensis, et cuius ratione paper damaged⌈[ne]ne paper damaged⌉ iam nobis septuaginta quinque marcas superinscribed⌈marcasmarcas superinscribed⌉ persolvit, residuam summam centum marcarum nobili domino superinscribed⌈dominodomino superinscribed⌉ Nicolao Gluchowski dedimus et donavimus damusque et donamus tenore praesentium cum omni facultate repetendi percipiendique a praefato domino Georgio tenore praesentium on the margin⌈dedimus et donavimus damusque et donamus tenore praesentium cum omni facultate repetendi percipiendique a praefato domino Georgio tenore praesentiumdedimus et donavimus damusque et donamus tenore praesentium cum omni facultate repetendi percipiendique a praefato domino Georgio tenore praesentium on the margin⌉ in eos videlicet usus, ut fratri suo d written over I⌈I d d written over I⌉omino Ioanni quinquaginta marcas Gluchowski pro redemptione litterarum super superinscribed⌈supersuper superinscribed⌉ villam written over ae⌈aeamam written over ae⌉ Phalanczino et eiusdem omissis superinscribed in place of crossed-out omnes impeticiones⌈omnes impeticiones eiusdem omissis eiusdem omissis superinscribed in place of crossed-out omnes impeticiones⌉ in posterum impetitionis superinscribed⌈impetitionisimpetitionis superinscribed⌉ instantia quinquaginta marcas numeri supra expressi filiaeque eius Hedwigi superinscribed⌈HedwigiHedwigi superinscribed⌉ ex gratuito nostro munere XXV marcas donari efficiet atque extradat, reliquas vero XXV marcas filiae suae Anastasiae det ac extradat in effectu.

In cuius rei testimonium has nostras litteras on the margin⌈nostras litterasnostras litteras on the margin⌉ scribi sigillique nostri impressione communiri iussimus.

Datae in castro nostro Lubaviensi, XXIX Octobris MDXXXVII.

AAWO, Dok. D.M., K.4

Clenodia fratrum in Ressel

AAWO, Dok. D.M., A5

Ioannes Dei gratia episcopus Varmiensis significamus tenore praesentium quibus expedit universis, quod constituti coram nobis venerabiles in Christo nobis dilecti praepositus decanus et canonici ecclesiae nostrae collegiatae sancti Salvatoris et omnium sanctorum in Gutstadt exhibuerunt nobis quasdam litteras felicis recordationis domini Mauritii praedecessoris nostri sequentis tenoris:

Quas quidem praeinsertas litteras dicti praepositus decanus et canonici ut ratas et gratas habere ac confirmare dignaremur, nobis humiliter supplicaverunt. Nos eorum supplicationem iustam et honestam esse censentes easdem praedecessoris nostri litteras in omnibus clausulis et articulis, quantum de iure possumus, ratas et gratas habuimus et confirmavimus habemusque et confirmamus per praesentes, ita tamen, ut non nisi ad personaliter apud eandem ecclesiam residentes extendantur.

In quorum fidem et testimonium has litteras manu nostra subscriptas sigillo nostro appenso communiri fecimus.

Datum et actum apud praefatam ecclesiam Gutstad, tertia die Aprilis anno Domini millesimo quingentesimo quadragesimo.

Ioannes episcopus Varmiensis manu mea subscripsi.