UUB, H. 154, f. 20v

Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino Ioanni Dantisco episcopo Varmiensi etc. domino et futuro Maecenati suo cum primis observando

Heilsbergae

UUB, H. 154, f. 15r

Gratiam et pacem in Iesu Domino. Reverendissime in Christo Pater.

Videor mihi nunc non paulo felicior, quandoquidem patronorum meorum numero tantus accessit vir et is praesul, adeoque longe doctissimus praesul, et qui hoc nomine in Hispania, Italia ac Germania celebris habeatur apud plerosque. Quid enim attinet de Prussia patria comminisci, ubi est heros ille magno in pretio, non tam eruditionis quam pietatis causa? Felices vero armatas,

Verum ineptus sim, si meis inconditis versiculis ac sinistro natis Apolline Tua Celsitudo delectari, non enim dicam ornari arbitrer, ut quae vel citra quorumvis elogia, sua, hoc est virtutis, laude fruatur. Equidem non soleo pangere carmina, immo non calleo, nec huic rei hoc quidem tempore do vel tantillum operae, quippe austero illi ac odioso studiorum generi addictus, quod theologicum appellant. Nunc vero incidit in mentem nescio quo afflatu, ut familiariter scribens on the margin⌈scribensscribens on the margin⌉ ad Dantiscum illum scribens, episcopalis fastigii iubar, luUUB, H. 154, f. 15vderem sane quam agresti calamo, nisi forte eo audaciae me pertraxit Dantisci Musa, mirum dictu qualis, ut quidem illa sese in libello exeruit, quem nuper Tua Celsitudo litteris suis adiunctum ad me ex Heilsberga misit. Atqui ego on the margin⌈egoego on the margin⌉ poetae quidem litteris respondere potero versifex, sed minime poeta immo ne versifex quidem, si ipse me acrius circumspiciam, sed nugator potius,

Quod autem Tua Celsitudo delucubrationibus meis tam honorifice praedicat, easque sibi cum primis placere testificatur, non perinde agnosco, quod certo sciam Tuam Celsitudinem amorem hidden by binding⌈[em]em hidden by binding⌉ religionis abs me defensae, non etiam styli, qui ipse mihi displicet, admiratione candidius pronuntiare de meis leptologematis, sane ut eruditis oculis atque auribus haec arrideant, quae lucubro, numquam hidden by binding⌈[uam]uam hidden by binding⌉ sperare potui, in tanta nimirum optimorum librorum copia, quam ingenisosissima typographia velut ex locupletissimo κειmelio perbenigne in orbem effundit. Nos certe

UUB, H. 154, f. 16r

Nihilo tamen minus nos adfligit Saxonica superinscribed in place of crossed-out Germanica⌈GermanicaSaxonicaSaxonica superinscribed in place of crossed-out Germanica⌉ factio, atque hoc variis modis. Exhibet molestias Hessia, odit et insidiatur Thuringia, Saxonia hostiliter insectatur, Misnia captat in animam meam, Marchia nova written over o⌈oaa written over o⌉s mihi cruces fabricat, et minitatur caedes, quin tamen hic neque concionatoris vice fungar, neque UUB, H. 154, f. 16v libros, quod solebam, incudi chalcographicae datos evulgem. Traducor vulgo, ut qui remorer Verbum Dei apud ill(ustrissimu)m on the margin⌈ill(ustrissimu)m or ill(ustre)m⌈ill(ustrissimu)mill(ustrissimu)m or ill(ustre)m⌉ill(ustrissimu)m on the margin⌉ principem electorem, cum nihil minus faciam, nec eo segnius per totam provinciam verbum Luteri disseminetur. Ais quorsum haec? Horsum, ut Tuae Celsitudini hisce litteris significem, quae fuerit ratio lucubrationum mearum et quantum adversitatis eae qualescumque auctore suo pepererint. De fructu, quem ex his catholici homines capiunt, ad me quotidie et undique scribitur, quo laetiore nuntio tristitiam e pectore discutere consuevi, και ευφημια[1] solatur, quem δυσφημια[2] perturbarat. Profecto verisimile haudquaquam est, id hominum genus sincerum Dei Verbum quaerere, tanto ausu, tanta temeritate, tanta denique malarum rerum inexhausta cupiditate, contemnunt veros bonos beneque de Christianismo meritos, se suaque tantum adirantur, condemnant, quos non audierunt, insaniunt in eos, qui publicam orbis salutem vel cruoris sui dispendio redemerint. Nolim istaec invidiosissima longius persequi. Ceterum de relatione Matthiae Vuolrab Tuae Celsitudinis nomine ad meam parvitatem alio tempore oportunius respondebo. Utinam vero id re ipsa praestare queam, quod Tua Celsitudo pro sua in me immeritum dilectione cupit. Et quis tandem est omnium praesulum huius tempestatis, quo ms. qui(!) ⌈quoquo ms. qui(!) ⌉ cum libentius vitam agerem, atque magnus ille Dantiscus? Gestio pectus illud sanum ac doctum exosculari et revereri ven UUB, H. 154, f. 17r erabilem canitiem hominis laudatissimmi. In Marchia quidem ita se res habet, ut non usque adeo multum salis hic absumpturus sim. Αχέω superinscribed in place of crossed-out Αχω⌈ΑχωΑχέωΑχέω superinscribed in place of crossed-out Αχω⌉ άρχοντα ημων πειθόμeνον τον αθλιον, φευ ουτος ακριβεζερον τους χουθερομανιτας ηκουε, αχεω καλον τον ηροα εις ταυτα μανθευματα αγαν ανθρωπινα ηπτατηθη[4]. Verum tamen non per omnia cum illis facit φιλιπ μελαγχολων on the margin in place of crossed-out ων⌈ωνχολωνχολων on the margin in place of crossed-out ων⌉, ουρβαν βασειλισκος,ιακωβηλλος αλλοιτεσχιςματικοι[6], non perinde probant eius incoeptionem, quod videatur παπιζικοτερο[7] esse, ita enim isti loqui solent. Μισουσιν γαρ εικη της εκκλησιας παρατηρησεις ας δε ο αρχων μη αφιεναι θελει[8]. Quo sit evasurum hoc, ignoro[9]. εγω ορθωδοξος εσομαι, καθως ην, εν πασιν κονδυoνοις, α καθ ημεραν μοι επικειμ adscribed⌈μμ adscribed⌉ονται[10].

Sed iam diu satis versificatum est. Impleo proverbium: Qui pessimus est cantor, is potissimum ambit canere. Tua Celsitudo humanissima, nihil dubito, quin sit veniam datura ludicro, tametsi parum litterato. Excusat αμουσον[11] theologiae gravitas et ita de integro studiorum laboribus obruor, ut non UUB, H. 154, f. 17v vacet cudere carmen elaboratius. Ελληνισ[12] vero paucula illa obiter inserui, propter insidiatricis calumniae periculum, cuius gratia nolim hac epistola a quovis legi. Porro quoties otium est ab aula multipliciter amara huic animo, circumvolito passim per historiographos Ecclesiae, accurate conquirens, si quid ullubi(?) inveniri queat, quod pertineat ad vitas Sanctorum. Nam fert animus agiologium scribere, tinam vero id tam feliciter possem, quam libenter velim. Id materiae Lipsiae primum meditabar, nec diffido ei operae iam supremam manum impositam esse, nisi me novus Pharo, qui ignorabat Ioseph, ex illa urbe totaque Misniae terra fugavisset, sive quia libros edideram in pseudevangelicam sectam sive quia in eandem, si licuisset, plures eram editurus. Fugavit in exilium miserum me Sylla(?) et parum afuit, quin spoliasset etiam relictum theologειον. Ea iactura temporis, quod exul perdidi, cedit in detrimentum non tam familiae meae, quam Ecclesiae communis. Neque tamen omnino Reipublicae sterilis fuit fuga illa, praeterquam quod plurimarum rerum nobis et notitiam praebuit et usum. Alioqui quod ad patientiam malorum attinet, usurpare mihi illud ex ele hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉giis tristissimi poetae potero: Qui iam consuevi fortiter hidden by binding⌈[r]r hidden by binding⌉ esse miser. Hic virtutis honos. Vellem Tua Celsitudo e bibliothecis Prussiae aut Poloniae vetustissimis, si quid egregii supersit, utpote fragmentum ali UUB, H. 154, f. 18r quod legendarum, quas vocant, de divis, huic operi iuvando ad me mitteret, incolume remittendum istuc, simulatque foret transscriptum. Ipse multas ubique bibliothecas pariter et bibliopolia revisi, venans archaea[13] quaedam, sed nihil fere probatum in manus uspiam incurrit. Quae suppetebant, erant ... illegible⌈...... illegible⌉ protrita illa, quorum multitudine ... illegible⌈...... illegible⌉ mundus laborat. Bene valeat Tua Celsitudo, colendissime et Ecclesia digne Antistes. Et commendet serenissimo ac invictissimo regi Poloniae infelicem Vicelium ceu Ulissem quendam illuc hucque iactatum ac reiactatum. Regem Ungariae favere exuli mihi amicorum litterae peramice nuntiant. Expecto a Tua Celsitudine consolatorias.

Dat(ae) or Dat(um)⌈Dat(ae)Dat(ae) or Dat(um)⌉ Berlini, 8 Decembris Anno M D XXXIX.

Tuae Celsitudinis famulus Georg Vicelius

[1 ] On the margin annotation in another hand: et bona fama.

[2 ] On the margin annotation in another hand: mala fama.

[4 ] On the margin annotation in another hand: doleo principem nostrum obedientem vel persuasum eum miserum heu diligentius ille Lutheri sp(irit)u furentes audivit doleo bonum heroem in has doctrinas valde humanas seductum.

[6 ] F. [1v] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: Philippus Melancholia fervens, Urbanus Basilicus, Iacobellus, aliique schismatici.

[7 ] F. [1v] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: magis papisticus.

[8 ] F. [1r] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: Odio enim habent intempestiue ecclesiae obseruationes quas quidem princeps non dimittere vult.

[9 ] F. [1r] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: μισουσιν γαρ εικη της εκκλησιας παρατηρησεις ας δε ο αρχων μη αφιεναι θελει. Quo sit evasurum hoc, ignoro.

[10 ] F. [1v] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: Ego orthodoxus ero, quemadmodum fueram in omnibus periculis, quae cotidie mihi inminent.

[11 ] On the margin annotation in another hand: ineruditum.

[12 ] On the margin annotation in another hand: graece.

[13 ] archea with superinscribed: antiqua, prisca.

UUB, H. 154, f. 46v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Iohanni Dantisco, episcopo Varmiensi et consiliario regio etc., domino et maecenati suo semper colendissimo

Heilsbergae

UUB, H. 154, f. 42r

Salutem plurimam, Reverendissime in Christo Pater et clarissime Magnas.

Annus ferme est, quod Tuae Celsitudinis litteras exspecto, nec litteras tantum. Quae immodica dilatio, nolim enim dicere mei oblivio, fecit, ut ne quid humanum Tuae Celsitudini accidisset, subveritus sim. Miro enim fato hisce tristibus on the margin⌈tristibustristibus on the margin⌉ annis e vita sustolluntur antistites. Quo circumspectius vivendum esse arbitror. Mathias e Tuae Celsitudinis famulitio Pragae vitam clauserat, dum illum ego rediturum in marchiam cotidianus on the margin⌈cotidianuscotidianus on the margin⌉ praestolarer. Paulo post relicto Berlino Orientalis Franciae metropolim Vuirceburgum adii, nec id mea sponte, verum reflante illic quoque vento, praeter voluntatem delatus sum in Buchoniam, ubi nimirum Fuldensi, hoc est vetustissima simul et preciosissima bibliotheca Sancti Bonifacii non sine voluptate fruor.

UUB, H. 154, f. 42v

E Berlino non discessissem, ni usque adeo in invaluisset Luterana pestis, cui publicitum obviam ire per vaesaniam populi non licuit. Discessi vero illuc et honoratus et deductus a principe Brandeburgensi, posteaquam in ea civitate tot adversa per patientiam superavissem. Iam quod Vuirciburgi commorandi copia non dabatur, in culpa fuit maliciosorum quorundam Sophistarum invidia, qua isti statim effecerunt, ut praesul, a quo fueram allectus, locum mihi negaret. Quos meos casus, quae exilia, malim iudici Christo committere, quam in praesentia describere. Hic interea, dum in comitiis imperialibus de religionis negotio denuo dispicitur, demoror hospes a publicis videlicet tam sacrarum quam prophanarum administrationibus alienus. Reverendissimus Moguntiae episcopus ad aliquam fortasse functioUUB, H. 154, f. 43rnem evocabit a comitiis passim opus erat Chistiano populo ecclesiastis et gymasiarchis idoneis conquiri non possunt. Tanta est utilium hominum inopia. Interim multum deperit Christianismo. Mali huius maximi culpa nos vacamus, qui nihil non eramus facturi, si iuberemur. Alioqui sciscitantibus de import intempestivi on the margin⌈import intempestiviimport intempestivi on the margin⌉ otii ratione respondere soleo: Nemo nos conduxit. Attamen non ocior privatus, nisi ociari est, lucubrare. Immo fit prope modum, ut dum nulli civitati privatim servio, omnibus simul seruiam. Porro de comitiis, quid futurum diuinem, nihil attinet dicere. Cum alia plurima, tum infandus Luteri furor, quem ex abundanti nuper in Forciminalibus suis ostendit neque concordiam ecclesiae neque pacem Germaniae promittunt. Est immane dictu, quam saeviat, quam fremat nunc, si umquam alias, in contrarium Satan. Heu, quos ego agones UUB, H. 154, f. 43v frustra Hagenoae, quos frustra Vormatiae atque hoc ipsum gemituosis precibus et vigilantissimis exhortationibus. Dura sectae cervix et frons meretricea nihil sanum. Nec est, quod polliceri nobis multa ossimus de nostrae partis antesignanis, qui scilicet assuetis qualibuscumque se cessuros fortiter negant. Utinam saltem vel mediocre iudicium admitteret ira dissidentium. Suam quisque partem defendere. Ratisbonam venit idque non ratione, sed ... illegible⌈...... illegible⌉ appetitu, quamquam audio, nisi vanum est rixosos theolo{n}gos illinc dimissos esse, negotio in principes ipsos transmoto. Poterat caesar exoptatissimae on the margin⌈exoptatissimaeexoptatissimae on the margin⌉ pacis gratia nonnihil largiri Germanorum ardoribus, nisi praecessisset atrox illud edictum in Brabantia. Catholicis communem UUB, H. 154, f. 44r persecutionem auguror, si ecclesiae lite non composita, domum properabit Carolus Magnus. Video, quo feratur impetu suo Lutrae rabies. Non vivit nec vixit umquam isto portento facundior rabula. Ad convitiandum atque vituperandum natus est. Virga Dei sane sit, sed quales extiterunt id genus multae. Commeruerant publici mores longe deteriora, at propterea non toleranda erat haeresis, cuius erroris efficacia totus imperii status colliditur.

Bene valeat Tua Celsitudo, laudatissime Praesul, de quo vere dixero: O, decus atque aevi gloria magna tui. Tuam precor Celsitudinem, me sibi habeat commendatissimum.

Fuldae, 18 Aprilis, Anno 1541.

Tuae Reverendissimae C(elsitudini) or C(elsitudinis)⌈C(elsitudini)C(elsitudini) or C(elsitudinis)⌉ deditissimus Georgius Vuicelius Th(eologus)

BCz, 245, p. 285

Salutem tibi prolixe precor a Domino Deo atque omnia felicia paper damaged⌈[elicia]elicia paper damaged⌉.

Reverendissime Frater Viceli.

Qui me tuis litteris Fu<l>dae XVIII Aprilis datis paper damaged⌈[datis]datis paper damaged⌉, quas heri accepi, maiorem in modum exhilarasti, eo potissimum, quod in paper damaged⌈[m, quod in]m, quod in paper damaged⌉ vivis te adhuc agere significabant, huc enim rumor perlatus fuit te e paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉ medio per Lutheranos sublatum(!) instead of sublatum per Lutheranos⌈per Lutheranos sublatum(!)per Lutheranos sublatum(!) instead of sublatum per Lutheranos⌉, qui non sine publica laetitia ab infectis paper damaged⌈[is]is paper damaged⌉ meis vicinis passim spargebatur. Neque dissimil(is) erat ante sesqui annum, quo ferebaris in adulterio deprehensus e fenestra esse praecipitatus. Qua in re ut certior fierem, ad amicum tuum Nicolaum Wolrab litteras dedi. Ab eo gestiens didici commentitiam fui written over e⌈eii written over e⌉sse calumniam et quod e Berlino Witeburgum(!) te contulisses. Cum itaque iis rumoribus distractus nescirem, ubi ageres viveresne, a scriptione ad te et missione, quam destinaveram, ne, ut nunc sunt tempora, periret, quod mitteretur, hactenus mihi temperavi. Et licet tuas habeam, quas adelon ms. adelen(!) ⌈adelonadelon ms. adelen(!) ⌉ quispiam ad me misit, in sextam usque mensem retentas, non tamen ausi cuivis credere in hac motoria, qua versaris fabula, qua toties sedes mutas, ut has ad te darem.

Commodum se obtulit eximius et venerabilis dominus Theodoricus de Rheden, ecclesiae meae canonicus, qui et Moguntiae habet sacerdotia et amicos plurimos. Ab eo obtinui, ut has cum viginti Vallensibus Ioachimicis ad te ex Moguntia, quocumque in loco reperiri possis, perferri curaret, quod certe futurum mihi persuadeo. Suscipies igitur ab ignoto amico tenue novi amoris signum, qui postquam adoleverit uberius aliquando proferet. Opus tuum De Sanctis, cuius titulum excusum prius etiam ad me miseras, multi mecum, ut tandem in lucem prodea{n}t, expectant. Quod si interim absolutum est, quinque a te mihi exemplaria ad amicos domini Theoderici Moguntiam mitti velim, praeterea et quicquid earum lucubra{bra}tionum, quarum meministi, maxime autem in codicillos contra te evulgatos, quorum hic copia circumfertur, novissime paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉ edider(is). Quodcumque pro illis pretium postulabitur, cuicumque illud pendendum paper damaged⌈[dendum]dendum paper damaged⌉ seu quocumque mittendum praescribetur cum gratitudine reddetur neque biblio paper damaged⌈[biblio]biblio paper damaged⌉polam morabitur.

Ceterum tuum erit, quo amorem int te meum coeptum paper damaged⌈[um]um paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ alimentis indies facias ampliorem, crebras ad me dare litteras [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ domino Theodorico, amicis eius Moguntiam inscribere, unde certu[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ citius ad me pervenient. Tibique de me persuade, quod de tui a[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ eloquar an sileam.

Hic de te fertur, quod mulierem et liberos paper damaged⌈[ros]ros paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ foveas. Utcumque res habet, a te scire aveo. Piguit, ve[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ occupationes non admittunt, ut alteram calamus paginam [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉. Tu iis brevibus, quae longam in te spirant benevolentiam, sa[...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉tem esse puta.

Et feliciter atque diutissime vale.

Ex Heilsberg paper damaged⌈[rg]rg paper damaged⌉, [...] paper damaged⌈[...][...] paper damaged⌉ Septembris MDXLI.

UUB, H. 154, f. 58v

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Iohanni Dantisco, episcopo Varmiensi, regio consiliario, domino et patrono suo semper observandissimo

In Prussiam

UUB, H. 154, f. 55r

Salutem plurimam, Reverendissime in Christo Pater, eximie Primas et patrone colendissime,

Tuae Celsitudinis litteras mense Septembri datas Fe Ianuario redditas accepi gaudio repente perfusus Tuam Celsitudinem bene valere. Perrarum enim hoc ipsum est nunc on the margin⌈nuncnunc on the margin⌉ in Germania nostra, ubi omnia passim superinscribed⌈passimpassim superinscribed⌉ pestilitate maerent, post anni superioris inediam. Ceterum ignoravisse Tuam Celsitudinem, ubi locorum agerem, nihil miror, quandoquidem regnantibus ubique schismaticis nusquam certis sedibus frui licet. Ago nunc Fuldae apud fagos patrios, sed res meae fixis ancoris ne hic quidem in portum consistunt, posteaquam fagi etiam ipsi sensim luterascunt, miror vero Tuam Celsitudinem moveri ad suspicionem potuisse, quasi verum sit, quod de me viri mendaces rumore sparserant. Enormius flagitium effingere non quiverunt. Norunt, quantus sim, id genus flagitiorum repraehensor innocentiae laudator simul ac sectator. Ideo me Satan tam foedi, tam atri criminis divulgatione, apud bonos, mei UUB, H. 154, f. 55v amantes maculare atque in odium mei pertrahere sataget nititur. Eo enim pacto persuadet sibi fore, ut vigilias meas, utpote tali auctore prognatas, contemptim abiiciant. Est mihi domi liber, Farrago mendaciorum dictus, in quem quadringenta prope mendacia congessi qu, cuiusmodi impudentissimos sycophantas in caput meum turpiter ementiri coegit invidia, idque hoc decennali bello, quo cum haeresi confligo conflixi. Nihil non attentant, ut Vuicelii infament novis iam falsissimis conviciis, iam manifestissimis mendaciis sperantes vel superinscribed⌈velvel superinscribed⌉ hoc suo ausu me superatum iri, sed, nisi scirem eum on the margin⌈eumeum on the margin⌉ esse gentis schismaticae morem a primordiis usque ecclesiae ut orthodoxos variis mendaciorum generibus opprimere conarentur, tam facile id mali vix ferrem. Atqui istud mihi in pietatis lucrum cedit, nam quo illi peius de me loqu<u>ntur, eo ego vivo integrius hucque omnia refero, ut conscientiam meam mihi bonam tuear, in medio nationis haereticae. Porro quod Tua Celsitudo una cum r(everendo) domino Theoderico de Rheden VarUUB, H. 154, f. 57rmiensi cano(nico) libros meae parvitatis recens editos sibi adferri postulat, agnosco theologiae Catholicae istic quoque amorem residere, etsi scripta mea eiusmodi non sunt, ut tantos lectores sibi de on the margin⌈sibi desibi de on the margin⌉mereri queant. Libens vero, quod Tua Celsitudo petit, fecero, immo est, quod Tua Celsitudo iubeat, si tantum sit, qui sarcinulam in oram tam procul a nobis dissitam perferat. Et quae ista est iniquitas, ut adversariorum in nos on the margin⌈in nosin nos on the margin⌉ libelli in ultimas etiam terras a bibliopolis exportentur distrahendi, nostrae vero lucubrationes in Germania etiam nostra perraro visantur prostare, tantum abest, ut ad exteros populos dimanent? Tametsi Italos et Gallos aiunt degustasse, quae orthodoxe damus et ne hoc quidem usu veniret, si bibliopolis nostratibus ad eas nationes pateret aditus. Adeo infensi atque infesti hostes mihi sunt miserandi homines, quin horum nullum umquam vel facto vel verbo uno laeserim.

Tua Celsitudo procuret, ut e Vuirciburgo aut Moguntia per tabellionem equestrem ad se iter fiat, ibi ego faciam, ut Tua Celsitudo libros, quotquot a Misnensi fuga emisi, certo accipiat UUB, H. 154, f. 57v singulos, binos aut trinos. Si unos tantum malit, quivis tabellio itinere pedestri ferendis hisce par fuerit. Ipse ad libitum Tuae Celsitudini quaevis animo promptissimo faciam, modo norim iussa. Mogunciae prostant omnes hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉, ii etiam, quibus ego domi careo. Ea de re per litteras agam cum Ambrosio Prusso, per quem Tuae Celsitudinis litterae cum subsidio redditae sunt. Habeo gratiam beneficae tuae pietatis hidden by binding⌈[is]is hidden by binding⌉. Utinam sic mea se haberet res, ut nullius sacellion mei gratia vel tantillum on the margin⌈vel tantillumvel tantillum on the margin⌉ imminueretur. Ante, ni fallor, biennium ex marchia Tuam Celsitudinem reddidi certiorem de domestico sumptu, quem hic quoque cogor facere coniugatulus quantumvis parce victitans. Tot opimos in annum reditus concubinariis nostratibus neutiquam invideo. Scandalo hidden by binding⌈[o]o hidden by binding⌉ tantum uror vehementissime ac deploro me[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ cum religionem Christi venisse huc, ut sceleri venia sit et opulentia crimen alatur. Quam foret necesse, ut tandem allatis remediis ecclesiae nostrae morbi sanarentur. Cetero, quin nos aut reformabit intestina seditio, aut Turchica expeditio. Nemeti nunc imperii proceres confluunt consultaturi de UUB, H.155, f. 58r bello Mahometicis beluis inferendo. Verum dum nostri inter sese on the margin⌈inter seseinter sese on the margin⌉ consilium capiunt, istae ferae vicinos agros depopulari pergunt. Austria prima erit victima vere novo, nisi poenitentes nos et protegat Dominus et precantes adiuvet Germanica panoplia. De salute Poloniae ac Sarmatiae ipsi videritis. Nos certe Alemani, ab inferis resuscitatos Gothos misere metuimus, utpote mutuae inter nos on the margin⌈mutuae inter nosmutuae inter nos on the margin⌉ discordiae conscii. Profecto concordes nec Turcam nec Chamum formidaremus, tam dextre bellax est haec natio. Dominus Iesus in navi evigilet et comprimat periculosissimos motus, nisi enim ipse custodierit ecclesiam, in vanum laborant custodes principes. Male timeo huic inemendatae, reformatam, quo debet, modo ne inferorum quidem portae laedent.

Tua Celsitudo in Christo Servatore Panomphaeo bene superstes diu vivat recteque valeat utroque homine.

Fuldae, 8 Februarii, Anno 1542.

Tuae Reverendissimae C(elsitudinis) or C(elsitudini)⌈C(elsitudinis)C(elsitudinis) or C(elsitudini)⌉ deditissimus Georgius Vuicelius