Liczba odwiedzin: 272
» Korpus Tekstów i Korespondencji Jana Dantyszka
Copyright © Pracownia Edytorstwa Źródeł i Humanistyki Cyfrowej AL UW

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania, redystrybucji, publikowania, rozpowszechniania, udostępniania czy wykorzystywania w inny sposób całości lub części danych zawartych na stronie Pracowni bez pisemnej zgody właściciela praw.

Osoba lub instytucja #271
Georg WITZEL

Georg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662)

Korespondencja pomiędzy Dantyszkiem i Georg WITZEL

Spis Baza danych Pełny tekst

Znaleziono: 5

zachowanych: 4 + zaginionych: 1

1IDL 7241     Ioannes DANTISCUS do Georg WITZEL (VICELIUS), Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1539, Summer or Autumn List zaginiony
            odebrano shortly before 1539-12-08
List zaginiony, mentioned in IDL 2248: Nunc vero incidit in mentem nescio quo afflatu, ut familiariter scribens ad Dantiscum illum, episcopalis fastigii iubar, luderem sane quam agresti calamo, nisi forte eo audaciae me pertraxit Dantisci Musa, mirum dictu qualis, ut quidem illa sese in libello exeruit, quem nuper Tua Celsitudo litteris suis adiunctum ad me ex Heilsberga misit.
2IDL 2248 Georg WITZEL (VICELIUS) do Ioannes DANTISCUS, Berlin, 1539-12-08    (poetical letter)
            odebrano Marienburg (Malbork), 1540-05-14

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 15-20 + f. [1] missed in numbering after f. 17
2kopia język: łacina, XVIII w., SUB, Sup. Ep. 4-o 41, Nr 27, k. 21v-23v
3kopia język: łacina, XVIII w., SBB, MS Lat. Quart. 101, Nr 23, k. 74r-79v
4kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 1366, s. 184-195
5kopia język: łacina, XVIII w., B. Ossol., 151/II, k. 30r-32r
6kopia język: łacina, XVIII w., BCz, 56 (TN), Nr 207, s. 881-888
7ekscerpt język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1539, k. 49-51
8regest z ekscerptami język: łacina, polski, grecki (fragmenty), XX w., B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1539, k. 52r-56
9regest z ekscerptami język: łacina, angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 119

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 120

Publikacje:
1VICELIUS 1913 s. 168-175 (in extenso)
2DE VOCHT 1961 Nr DE, 404, s. 318-319 (angielski regest; ekscerpt)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

UUB, H. 154, f. 20v

Reverendissimo in Christo Patri ac Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIoanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland episcopo Varmiensi etc. domino et futuro Maecenati suo cum primis observando

Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHeilsbergaeHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland

Videor mihi nunc non paulo felicior, quandoquidem patronorum meorum numero tantus accessit vir et is praesul, adeoque longe doctissimus praesul, et qui hoc nomine in Spain (Hispania)HispaniaSpain (Hispania), Italy (Italia)ItaliaItaly (Italia) ac Germany (Germania, Niemcy)GermaniaGermany (Germania, Niemcy) celebris habeatur apud plerosque. Quid enim attinet de Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of PolandPrussiaPrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland patria comminisci, ubi est heros ille magno in pretio, non tam eruditionis quam pietatis causa? Felices vero armatas,

e quibus ingenium tam nobile venit ad auram.
Illustris tanto est Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of PolandPrussiaPrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland facta viro.
Fama fuit Scythica quondam de gente vocari
Sarmatiam, The Prussians PrussosThe Prussians atque fuisse The Getae GetasThe Getae .
At nunc barbaries, si qua est, dispelletur omnis,
Ingenium postquam Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of PolandPrussiaPrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland tale dedit.

Verum ineptus sim, si meis inconditis versiculis ac sinistro natis Apollo one of the twelve great Olympian gods, son of Zeus and Leto, twin brother of ArtemisApollineApollo one of the twelve great Olympian gods, son of Zeus and Leto, twin brother of Artemis Tua Celsitudo delectari, non enim dicam ornari arbitrer, ut quae vel citra quorumvis elogia, sua, hoc est virtutis, laude fruatur. Equidem non soleo pangere carmina, immo non calleo, nec huic rei hoc quidem tempore do vel tantillum operae, quippe austero illi ac odioso studiorum generi addictus, quod theologicum appellant. Nunc vero incidit in mentem nescio quo afflatu, ut familiariter scribens on the marginscribensscribens on the margin ad Dantiscum illum scribens, episcopalis fastigii iubar, luUUB, H. 154, f. 15vderem sane quam agresti calamo, nisi forte eo audaciae me pertraxit Dantisci Musa, mirum dictu qualis, ut quidem illa sese in probably Ioannes Dantiscus (Jan Dantyszek), Ioannis Dantisci episcopi Varmiensis Carmen paraeneticum, iuvenibus huius temporis non inutile, ad ingenuum adolescentem Constantem Alliopagum, Kraków, Hieronymus WIETOR, 1539 libelloprobably Ioannes Dantiscus (Jan Dantyszek), Ioannis Dantisci episcopi Varmiensis Carmen paraeneticum, iuvenibus huius temporis non inutile, ad ingenuum adolescentem Constantem Alliopagum, Kraków, Hieronymus WIETOR, 1539 exeruit, quem nuper Tua Celsitudo cf. Ioannes DANTISCUS to Georg WITZEL (VICELIUS) Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1539, Summer or Autumn, CIDTC IDL 7241, letter lostlitteriscf. Ioannes DANTISCUS to Georg WITZEL (VICELIUS) Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1539, Summer or Autumn, CIDTC IDL 7241, letter lost suis adiunctum ad me ex Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHeilsbergaHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland misit. Atqui ego on the marginegoego on the margin poetae quidem litteris respondere potero versifex, sed minime poeta immo ne versifex quidem, si ipse me acrius circumspiciam, sed nugator potius,

quique solet chartas commaculare bonas.

Quod autem Tua Celsitudo delucubrationibus meis tam honorifice praedicat, easque sibi cum primis placere testificatur, non perinde agnosco, quod certo sciam Tuam Celsitudinem amorem hidden by binding[em]em hidden by binding religionis abs me defensae, non etiam styli, qui ipse mihi displicet, admiratione candidius pronuntiare de meis leptologematis, sane ut eruditis oculis atque auribus haec arrideant, quae lucubro, numquam hidden by binding[uam]uam hidden by binding sperare potui, in tanta nimirum optimorum librorum copia, quam ingenisosissima typographia velut ex locupletissimo κειmelio perbenigne in orbem effundit. Nos certe

scribimus indocte, doctis ridenda, fatemur
Digna nec Muses Greek goddesses of literature and the artsAonidumMuses Greek goddesses of literature and the arts quae damus esse choro,
Attamen ista pius syngrammata virque puerque
Perlegit, atque animis imbibit usque suis.
Haec quoque purgatis recitatur scripta cathedris
Nec dedignatur visere nostra Ioves.
Nescio, quo casu primum devenimus illuc,
UUB, H. 154, f. 16r
Stultus ut auderem scribere publicitus.
Causa fuit tanti, ni fallor, maxima coepti
Nostrae perpetuus religionis amor.
Sunt equidem duo lustra, quod huc me on the margin in place of crossed-out ...... illegible...... illegiblehuc mehuc me on the margin in place of crossed-out ... compulit ardor,
Ardor erat fidei, vera, aio, zelus erat.
Vidi, mox dolui lolium succrescere maius
Et solito uberius surgere zizanium:
Hinc ego permotus coepi verboque stiloque
dogmata Montani carpere multa novi.
Id merito feci, mox mittit tela nefandus
Hostis in adversum, belua saeva furit.
Perpetior, recti mihi conscius, omnia dura:
Perpulchrum ratus pro Pietate pati.
Rectum Evangelion pleno vulgavimus ore,
Scripturis dedimus cuncta regenda sacris.
Quem or QuinQuemQuem or Quin etiam merito concessimus esse resectum superinscribed in place of crossed-out sopitumsopitumresectumresectum superinscribed in place of crossed-out sopitum
Quicquid habet vitii curia pontificis,
Non obluctamur, quin emendetur on the margin in place of crossed-out corrigaturcorrigaturemendeturemendetur on the margin in place of crossed-out corrigatur ad unguem,
Si quid non rectum corpore Matris inest.

Nihilo tamen minus nos adfligit Saxonica superinscribed in place of crossed-out GermanicaGermanicaSaxonicaSaxonica superinscribed in place of crossed-out Germanica factio, atque hoc variis modis. Exhibet molestias Hesse (Hessen, Hessia), country landgraviate within the Holy Roman Empire of the German Nation, today in the State of Hesse in GermanyHessiaHesse (Hessen, Hessia), country landgraviate within the Holy Roman Empire of the German Nation, today in the State of Hesse in Germany, odit et insidiatur Thuringia (Freistaat Thüringen), county in central part of GermanyThuringiaThuringia (Freistaat Thüringen), county in central part of Germany, Saxony, duchy in central Germany, state of the Holy Roman EmpireSaxoniaSaxony, duchy in central Germany, state of the Holy Roman Empire hostiliter insectatur, Meißen (Misna), town in southeastern Germany, on the Elbe river, 25 km NW of DresdenMisniaMeißen (Misna), town in southeastern Germany, on the Elbe river, 25 km NW of Dresden captat in animam meam, Marchia nova written over ooaa written over os mihi cruces fabricat, et minitatur caedes, quin tamen hic neque concionatoris vice fungar, neque UUB, H. 154, f. 16v libros, quod solebam, incudi chalcographicae datos evulgem. Traducor vulgo, ut qui remorer Verbum Dei apud ill(ustrissimu)m on the marginill(ustrissimu)m or ill(ustre)mill(ustrissimu)mill(ustrissimu)m or ill(ustre)mill(ustrissimu)m on the margin principem electorem, cum nihil minus faciam, nec eo segnius per totam provinciam verbum Martin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German ReformationLuteriMartin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German Reformation disseminetur. Ais quorsum haec? Horsum, ut Tuae Celsitudini hisce litteris significem, quae fuerit ratio lucubrationum mearum et quantum adversitatis eae qualescumque auctore suo pepererint. De fructu, quem ex his catholici homines capiunt, ad me quotidie et undique scribitur, quo laetiore nuntio tristitiam e pectore discutere consuevi, και ευφημια[1] solatur, quem δυσφημια[2] perturbarat. Profecto verisimile haudquaquam est, id hominum genus sincerum Dei Verbum quaerere, tanto ausu, tanta temeritate, tanta denique malarum rerum inexhausta cupiditate, contemnunt veros bonos beneque de Christianismo meritos, se suaque tantum adirantur, condemnant, quos non audierunt, insaniunt in eos, qui publicam orbis salutem vel cruoris sui dispendio redemerint. Nolim istaec invidiosissima longius persequi. Ceterum de relatione Matthias Wolrab Matthiae VuolrabMatthias Wolrab Tuae Celsitudinis nomine ad meam parvitatem alio tempore oportunius respondebo. Utinam vero id re ipsa praestare queam, quod Tua Celsitudo pro sua in me immeritum dilectione cupit. Et quis tandem est omnium praesulum huius tempestatis, quo ms. qui(!) quoquo ms. qui(!) cum libentius vitam agerem, atque magnus ille Dantiscus? Gestio pectus illud sanum ac doctum exosculari et revereri ven UUB, H. 154, f. 17r erabilem canitiem hominis laudatissimmi. In Marchia quidem ita se res habet, ut non usque adeo multum salis hic absumpturus sim. Αχέω superinscribed in place of crossed-out ΑχωΑχωΑχέωΑχέω superinscribed in place of crossed-out Αχω[3] άρχοντα ημων πειθόμeνον τον αθλιον, φευ ουτος ακριβεζερον τους χουθερομανιτας ηκουε, αχεω καλον τον ηροα εις ταυτα μανθευματα αγαν ανθρωπινα ηπτατηθη[4]. Verum tamen non per omnia cum illis facit φιλιπ μελαγχολων on the margin in place of crossed-out ωνωνχολωνχολων on the margin in place of crossed-out ων[5], ουρβαν βασειλισκος,ιακωβηλλος αλλοιτεσχιςματικοι[6], non perinde probant eius incoeptionem, quod videatur παπιζικοτερο[7] esse, ita enim isti loqui solent. Μισουσιν γαρ εικη της εκκλησιας παρατηρησεις ας δε ο αρχων μη αφιεναι θελει[8]. Quo sit evasurum hoc, ignoro[9]. εγω ορθωδοξος εσομαι, καθως ην, εν πασιν κονδυoνοις, α καθ ημεραν μοι επικειμ adscribedμμ adscribedονται[10].

Est Deus in nobis, nostra est Ecclesia Christi,
Nostrum Evangelium certaque nostra fides.
Quicquid habet sordis doctrina Scholastica, quicquid
Contraxit reseco longa Latria mali.
Doctrinam veterum sequimur pars optima patrum,
Pars odit primos seditiosa duces.

Sed iam diu satis versificatum est. Impleo proverbium: Qui pessimus est cantor, is potissimum ambit canere. Tua Celsitudo humanissima, nihil dubito, quin sit veniam datura ludicro, tametsi parum litterato. Excusat αμουσον[11] theologiae gravitas et ita de integro studiorum laboribus obruor, ut non UUB, H. 154, f. 17v vacet cudere carmen elaboratius. Ελληνισ[12] vero paucula illa obiter inserui, propter insidiatricis calumniae periculum, cuius gratia nolim hac epistola a quovis legi. Porro quoties otium est ab aula multipliciter amara huic animo, circumvolito passim per historiographos Ecclesiae, accurate conquirens, si quid ullubi(?) inveniri queat, quod pertineat ad vitas Sanctorum. Nam fert animus agiologium scribere, tinam vero id tam feliciter possem, quam libenter velim. Id materiae Leipzig (Lipsia), city in southern Germany, SaxonyLipsiaeLeipzig (Lipsia), city in southern Germany, Saxony primum meditabar, nec diffido ei operae iam supremam manum impositam esse, nisi me novus Pharo, qui ignorabat Ioseph, ex illa urbe totaque Meißen (Misna), town in southeastern Germany, on the Elbe river, 25 km NW of DresdenMisniaeMeißen (Misna), town in southeastern Germany, on the Elbe river, 25 km NW of Dresden terra fugavisset, sive quia libros edideram in pseudevangelicam sectam sive quia in eandem, si licuisset, plures eram editurus. Fugavit in exilium miserum me Sylla(?) et parum afuit, quin spoliasset etiam relictum theologειον. Ea iactura temporis, quod exul perdidi, cedit in detrimentum non tam familiae meae, quam Ecclesiae communis. Neque tamen omnino Reipublicae sterilis fuit fuga illa, praeterquam quod plurimarum rerum nobis et notitiam praebuit et usum. Alioqui quod ad patientiam malorum attinet, usurpare mihi illud ex ele hidden by binding[e]e hidden by bindinggiis tristissimi poetae potero: Qui iam consuevi fortiter hidden by binding[r]r hidden by binding esse miser. Hic virtutis honos. Vellem Tua Celsitudo e bibliothecis Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of PolandPrussiaePrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland aut Poland (Kingdom of Poland, Polonia)PoloniaePoland (Kingdom of Poland, Polonia) vetustissimis, si quid egregii supersit, utpote fragmentum ali UUB, H. 154, f. 18r quod legendarum, quas vocant, de divis, huic operi iuvando ad me mitteret, incolume remittendum istuc, simulatque foret transscriptum. Ipse multas ubique bibliothecas pariter et bibliopolia revisi, venans archaea[13] quaedam, sed nihil fere probatum in manus uspiam incurrit. Quae suppetebant, erant ... illegible...... illegible protrita illa, quorum multitudine ... illegible...... illegible mundus laborat. Bene valeat Tua Celsitudo, colendissime et Ecclesia digne Antistes. Et commendet serenissimo ac invictissimo Sigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austriaregi PoloniaeSigismund I Jagiellon (Zygmunt I) (*1467 – †1548), King of Poland and Grand Duke of Lithuania (1506-1548); Duke of Głogów (Glogau) (1499-1506), Duke of Opava (1501-1506), Governor of Silesia (1504-1506); son of King Kazimierz IV Jagiellon and Elisabeth of Austria infelicem Vicelium ceu Odysseus (Ulysses, Ulixes), mythical Greek king of Ithaca, hero of the Homer's epic poems Ilias and Odyssey, renown of his sagacity and cunningUlissemOdysseus (Ulysses, Ulixes), mythical Greek king of Ithaca, hero of the Homer's epic poems Ilias and Odyssey, renown of his sagacity and cunning quendam illuc hucque iactatum ac reiactatum. John Zápolya (János Szapolyai) (*1487 – †1540), 1526-1540 King of Hungary; son of István Szapolyai and Jadwiga of Cieszyn in 1540 married Isabella, dauther of of King Sigismund Jagiellon of Poland. He fought against Ferdinand of Habsburg for the right to the title of King of HungaryRegem UngariaeJohn Zápolya (János Szapolyai) (*1487 – †1540), 1526-1540 King of Hungary; son of István Szapolyai and Jadwiga of Cieszyn in 1540 married Isabella, dauther of of King Sigismund Jagiellon of Poland. He fought against Ferdinand of Habsburg for the right to the title of King of Hungary favere exuli mihi amicorum litterae peramice nuntiant. Expecto a Tua Celsitudine consolatorias.

Tuae Celsitudinis famulus Georg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662)Georg ViceliusGeorg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662)

Postscript:

UUB, H. 154, f. 19r

Eidem Reverendissimo ad cor[14].

Quodd additurus sum, ita me male habet, ut vix aliquid supra. Nemo omnium vivit, qui gravatius roget, ut est nimis illiberale verbum rogo. Sed quando dura Penia(?) ita urget, imminet, instat, temperare non possum mihi, quin rogem petamque pauper ευλογιαν ab eo, qui habet, unde dare possit. Proinde succurrat inopiae meae copia Tuae Celsitudinis propter servatorem oro atque obsecro. Est mihi comparandus nova facie renitens A cum John Chrysostom (*ca. 349 – †407), Catholic and Orthodox saint, doctor of the Church; archbishop of ConstantinopleChrysostomoJohn Chrysostom (*ca. 349 – †407), Catholic and Orthodox saint, doctor of the Church; archbishop of Constantinople Augustine of Hippo, Saint (Aurelius Augustinus Hipponensis, St. Augustine) (*354 – †430), saint and doctor of the Church; philosopher and theologian from the Roman province of Africa; Bishop of Hippo RegiusAugustinusAugustine of Hippo, Saint (Aurelius Augustinus Hipponensis, St. Augustine) (*354 – †430), saint and doctor of the Church; philosopher and theologian from the Roman province of Africa; Bishop of Hippo Regius, est emendus Suidas, est vestiendus scriba Nepotianus meus, cuius opera in describendis libris semper indigeo, ut de meis necessitatibus nihil memorem. Dederunt et alii proceres, ultro etiam, sed rerum omnium magna caritas meis loculis nihil reliquum facit. Tritum esse est, nos comperimus: Da et accipe. Et on the margin in place of crossed-out I... IdqueI... illegible...... illegible IdqueEtEt on the margin in place of crossed-out I... Idque[15] nobis praesertim invisis hospitibus omnia ταβιωτικα aequo carius venduntur. Novem discumbimus pransuri, implentes scilicet Nonarium illum, quem Aulus Gellius (*ca. 130 – †after 180), Roman writer, author of "Noctes Atticae"Aulus GelliusAulus Gellius (*ca. 130 – †after 180), Roman writer, author of "Noctes Atticae" observatum in conviviis olim UUB, H. 154, f. 19v fuisse scribit. Singulis hebdomadibus exigit dimidiatum aureum cibarius panis. De obsoniis taceo. Equidem frugalius victitare, vix vulgaris etiam possit sacerdotulus. Sanescit vel spetiem luxus mensula nostra. Et cultus modicus est et simplex, quique professionem decet. In supellectile nihil prorsus ambitiosum, nec huius, qualiscumque illa est, plus suppetit, quam usus quotidianus poscit, Samiis utimur ac simpliciter plebeis omnibus on the marginomnibusomnibus on the margin. Opes librariae forsan aliquanto spendidiores sunt, videlicet cuius supellectilis usum Respublica requirit. Neque enim mihi libros habeo, sed Ecclesiae. Oαρχων quidem numeravit, sed hoc ipsum omne paene creditoribus antea debueram. Pensio farnesiana curta atque macra nimium est: id quod alii etiam indignantur. Nec iam ulla functione, seu ecclesiasticam dicas seu scholasticam, utor, unde nimirum evoluto anno reditus sperandi mihi sint. Sed apud patronum tantum talibus verbis minime opust. Tua Celsitudo miserebitur fortunae meae afflictissimae et Vicelio suo vel communium studiorum gratia benedictionem aliquam UUB, H. 154, f. 20r in subsidium mittet, quo se sibi me totum obstringat, utque sit, cur superinscribed in place of crossed-out quodquodcurcur superinscribed in place of crossed-out quod grato animo beneficum praesulem mecum semper circumferam, precerque pro salute eius.

Leipzig (Lipsia), city in southern Germany, SaxonyLipsiamLeipzig (Lipsia), city in southern Germany, Saxony, si libebit, certius tutiusque mitti potest, ut ego illinc beneficentiam nanciscar, sive hic sim, sive alibi. Valeat iterum Tua Celsitudo in Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old TestamentChristo IesuJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament, cuius verbum genuinum lucerna pedibus nostris est et animabus medicina. Reverenter salutari cupio Tiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim)reverendissimum episcopum CholmensemTiedemann Giese (Tidemannus Gisius) (*1480 – †1550), in 1519 ennobled by King Sigismund I; 1504-1538 Canon of Ermland (Warmia); 1516-1527, 1533-1537 Judicial Vicar and Vicar General of Ermland; 1523-1538 Custos of Ermland; 1537-1549 Bishop of Kulm (Chełmno); 1549-1550 Bishop of Ermland (BORAWSKA 1984, passim). Eram ad illum quoque daturus litteras, nisi Tua Celsitudo totum sibi in praesentia vindicasset.

UUB, H. 154, f. 20v

Eidem reverendissimo domino episcopo ad manus proprias.

[1] On the margin annotation in another hand: et bona fama.

[2] On the margin annotation in another hand: mala fama.

[4] On the margin annotation in another hand: doleo principem nostrum obedientem vel persuasum eum miserum heu diligentius ille Lutheri sp(irit)u furentes audivit doleo bonum heroem in has doctrinas valde humanas seductum.

[6] F. [1v] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: Philippus Melancholia fervens, Urbanus Basilicus, Iacobellus, aliique schismatici.

[7] F. [1v] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: magis papisticus.

[8] F. [1r] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: Odio enim habent intempestiue ecclesiae obseruationes quas quidem princeps non dimittere vult.

[9] F. [1r] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: μισουσιν γαρ εικη της εκκλησιας παρατηρησεις ας δε ο αρχων μη αφιεναι θελει. Quo sit evasurum hoc, ignoro.

[10] F. [1v] unnumbered after f. 17v annotation in another hand: Ego orthodoxus ero, quemadmodum fueram in omnibus periculis, quae cotidie mihi inminent.

[11] On the margin annotation in another hand: ineruditum.

[12] On the margin annotation in another hand: graece.

[13] archea with superinscribed: antiqua, prisca.

[14] Postscript in Wezel’s hand.

3IDL 2414 Georg WITZEL (VICELIUS) do Ioannes DANTISCUS, Fulda, 1541-04-18
            odebrano Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-09-23

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 42-46
2kopia język: łacina, XVIII w., LSB, BR 19, Nr 54
3kopia język: łacina, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1541, k. 34r-35v
4regest z ekscerptami język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1541, k. 36r-v

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 130
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 131

Publikacje:
1VICELIUS 1913 s. 176-179 (in extenso)
2DE VOCHT 1961 Nr DE, 422, 423, s. 337 (angielski regest; ekscerpt)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

UUB, H. 154, f. 46v

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIohanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland, episcopo Varmiensi et consiliario regio etc., domino et maecenati suo semper colendissimo

Heilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of ErmlandHeilsbergaeHeilsberg (Lidzbark Warmiński, Heilsberga), town in Ermland (Warmia), the main seat of the bishops of Ermland

UUB, H. 154, f. 42r

Salutem plurimam, Reverendissime in Christo Pater et clarissime Magnas.

Annus ferme est, quod Tuae Celsitudinis litteras exspecto, nec litteras tantum. Quae immodica dilatio, nolim enim dicere mei oblivio, fecit, ut ne quid humanum Tuae Celsitudini accidisset, subveritus sim. Miro enim fato hisce tristibus on the margintristibustristibus on the margin annis e vita sustolluntur antistites. Quo circumspectius vivendum esse arbitror. Mathias e Tuae Celsitudinis famulitio Prague (Praha, Praga), city in central Bohemia, on the Vltava river, from the 9th century capital of Bohemia, archepiscopal seePragaePrague (Praha, Praga), city in central Bohemia, on the Vltava river, from the 9th century capital of Bohemia, archepiscopal see vitam clauserat, dum illum ego rediturum in marchiam cotidianus on the margincotidianuscotidianus on the margin praestolarer. Paulo post relicto Berlin (Berolinum), city in Germany, capital of BrandenburgBerlinoBerlin (Berolinum), city in Germany, capital of Brandenburg Eastern Franconia (Ostfranken, Francia Orientalis)Orientalis FranciaeEastern Franconia (Ostfranken, Francia Orientalis) metropolim WürzburgVuirceburgumWürzburg adii, nec id mea sponte, verum reflante illic quoque vento, praeter voluntatem delatus sum in Buchenland (Buchonia, Buchenwald, Fagonia), region in Hesse, Germany; former name of the forests in the Fulda river valleyBuchoniamBuchenland (Buchonia, Buchenwald, Fagonia), region in Hesse, Germany; former name of the forests in the Fulda river valley, ubi nimirum Fuldensi, hoc est vetustissima simul et preciosissima bibliotheca Sancti Bonifacii non sine voluptate fruor.

UUB, H. 154, f. 42v

E Berlin (Berolinum), city in Germany, capital of BrandenburgBerlinoBerlin (Berolinum), city in Germany, capital of Brandenburg non discessissem, ni usque adeo in invaluisset Luterana pestis, cui publicitum obviam ire per vaesaniam populi non licuit. Discessi vero illuc et honoratus et deductus a principe Brandeburgensi, posteaquam in ea civitate tot adversa per patientiam superavissem. Iam quod WürzburgVuirciburgiWürzburg commorandi copia non dabatur, in culpa fuit maliciosorum quorundam Sophistarum invidia, qua isti statim effecerunt, ut praesul, a quo fueram allectus, locum mihi negaret. Quos meos casus, quae exilia, malim iudici Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old TestamentChristoJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament committere, quam in praesentia describere. Hic interea, dum in comitiis imperialibus de religionis negotio denuo dispicitur, demoror hospes a publicis videlicet tam sacrarum quam prophanarum administrationibus alienus. Reverendissimus Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMoguntiaeMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany episcopus ad aliquam fortasse functioUUB, H. 154, f. 43rnem evocabit a comitiis passim opus erat Chistiano populo ecclesiastis et gymasiarchis idoneis conquiri non possunt. Tanta est utilium hominum inopia. Interim multum deperit Christianismo. Mali huius maximi culpa nos vacamus, qui nihil non eramus facturi, si iuberemur. Alioqui sciscitantibus de import intempestivi on the marginimport intempestiviimport intempestivi on the margin otii ratione respondere soleo: Nemo nos conduxit. Attamen non ocior privatus, nisi ociari est, lucubrare. Immo fit prope modum, ut dum nulli civitati privatim servio, omnibus simul seruiam. Porro de comitiis, quid futurum diuinem, nihil attinet dicere. Cum alia plurima, tum infandus Martin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German ReformationLuteriMartin Luther (Martinus Lutherus) (*1483 – †1546), theologian, leader and originator of the German Reformation furor, quem ex abundanti nuper in Forciminalibus suis ostendit neque concordiam ecclesiae neque pacem Germany (Germania, Niemcy)GermaniaeGermany (Germania, Niemcy) promittunt. Est immane dictu, quam saeviat, quam fremat nunc, si umquam alias, in contrarium Satan. Heu, quos ego agones UUB, H. 154, f. 43v frustra Haguenau (Hagenau), town in Alsace, north of Strasbourg (today in northeastern France, Bas-Rhin département)HagenoaeHaguenau (Hagenau), town in Alsace, north of Strasbourg (today in northeastern France, Bas-Rhin département), quos frustra Worms (Vormatia), city in western Germany, on the Rhine riverVormatiaeWorms (Vormatia), city in western Germany, on the Rhine river atque hoc ipsum gemituosis precibus et vigilantissimis exhortationibus. Dura sectae cervix et frons meretricea nihil sanum. Nec est, quod polliceri nobis multa ossimus de nostrae partis antesignanis, qui scilicet assuetis qualibuscumque se cessuros fortiter negant. Utinam saltem vel mediocre iudicium admitteret ira dissidentium. Suam quisque partem defendere. Regensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube riverRatisbonamRegensburg (Ratisbona), city in southeastern Germany, Bavaria, on the Danube river venit idque non ratione, sed ... illegible...... illegible appetitu, quamquam audio, nisi vanum est rixosos theolo{n}gos illinc dimissos esse, negotio in principes ipsos transmoto. Poterat Charles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of CastilecaesarCharles V of Habsburg (*1500 – †1558), ruler of the Burgundian territories (1506-1555), King of Spain as Charles I (1516-1556), King of Naples and Sicily, King of the Romans (1519-1530), Holy Roman Emperor of the German Nation (elected 1519, crowned 1530, abdicated 1556); son of Philip I the Handsome and Joanna the Mad of Castile exoptatissimae on the marginexoptatissimaeexoptatissimae on the margin pacis gratia nonnihil largiri The Germans GermanorumThe Germans ardoribus, nisi praecessisset atrox illud edictum in Brabant (Brabantia), duchy in the Low Countries, under Habsburg rule from 1482. Its territory corresponds to the Belgian provinces of Flemish Brabant, Walloon Brabant, Antwerp and the Brussels Capital Region, and the province of North-Brabant in the NetherlandsBrabantiaBrabant (Brabantia), duchy in the Low Countries, under Habsburg rule from 1482. Its territory corresponds to the Belgian provinces of Flemish Brabant, Walloon Brabant, Antwerp and the Brussels Capital Region, and the province of North-Brabant in the Netherlands. Catholicis communem UUB, H. 154, f. 44r persecutionem auguror, si ecclesiae lite non composita, domum properabit Carolus Magnus. Video, quo feratur impetu suo Lutrae rabies. Non vivit nec vixit umquam isto portento facundior rabula. Ad convitiandum atque vituperandum natus est. Virga Dei sane sit, sed quales extiterunt id genus multae. Commeruerant publici mores longe deteriora, at propterea non toleranda erat haeresis, cuius erroris efficacia totus imperii status colliditur.

Bene valeat Tua Celsitudo, laudatissime Praesul, de quo vere dixero: cf. Ov. Ep. 15.94 O nec adhuc iuvenis, nec iam puer, utilis aetas, / o decus atque aevi gloria magna tui, / huc ades inque sinus, formose, relabere nostros! O, decus atque aevi gloria magna tuicf. Ov. Ep. 15.94 O nec adhuc iuvenis, nec iam puer, utilis aetas, / o decus atque aevi gloria magna tui, / huc ades inque sinus, formose, relabere nostros! . Tuam precor Celsitudinem, me sibi habeat commendatissimum.

Tuae Reverendissimae C(elsitudini) or C(elsitudinis)C(elsitudini)C(elsitudini) or C(elsitudinis) deditissimus Georg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662)Georgius VuiceliusGeorg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662) Th(eologus)

Postscript:

UUB, H. 154, f. 45r

Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandEidemIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland

Mi Pater, mi Princeps, ah, noli in longitudinem dierum oblivisci mei, qui Tuam Celsitudinem scio, non esse curae non potest. Nicolaus Wolrab Nicolaus VuolrabNicolaus Wolrab scripsit ad me perlaeta quaedam, nempe Tuam Celsitudinem ... illegible...... illegible promisisse mihi beneficentiam petitam. Eam, ut primo quoque tempore praestet tua caritas, per Deum, qui est ipsa caritas, oro ac obsecro. Misit Tua Benignitas Helius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436)Eobano MarpurgensiHelius Eobanus Hessus (Eobanus Koch, Helius Coccius) (*1488 – †1540), neo Latin poet, humanist and writer, since 1509 secretary of bishop of Pomesania Hiob Dobeneck, lecturer of law at the University of Erfurt, 1526-1533 lecturer in the Nuremberg Gymnasium, 1530 visited Augsburg during the Imperial Diet, since 1536 professor of history at the University of Marburg; in 1512 attended the wedding of Sigismund I Jagiellon and Barbara Zápolya at Cracow (NDB, Bd. 4, s. 543-545; CE, vol. 1, p. 434-436), pauperi et catholico Vuicelio nihilne missura? Communibus studiis mittetur, si quid mihi mittetur, et publicis laboribus, a quibus dum vixero non, nullus resiliam. Existimo enim eo conditum me in UUB, H. 154, f. 45v mundum venisse, tametsi votis meis progressus non respondet. Nondum circulum scribendorum absolvi. Restat ingens volumen de sanctis et nonnullae in horum ferias contiones. Item versio Novi Testamenti Germanica eademque orthodoxa, praeterea Psalterii non sine castigatione Luteranae perfidiae, quam ostendit in transferendo, deinde Germanica quoque versio egregie dictorum e Patrum voluminibus et confutatio haereticorum dogmatum. Luterani Arctolyci demonstratorum e libris potissimum suis. Postremo succincta beneque probabilis ac firma responsio adversus omnes omnium adversariorum meorum calumniosissimos lib codicillos, eaque verbis neque odiosis neque otiosis.

UUB, H. 154, f. 46r

Quid? Ne tum quidem, ut reor, quies erit calamo, quo in Dominica vinea sarculi vice utor. Utinam tam bene scriberem, quam non pessime. Forsan exorietur, qui auctoritate pontificia cantui Romano limam admoveat. Nam turpe dictu, quot ille scateat mendis, quot exuberet nugis. Conduceret id laboris tam on the margintamtam on the margin ad obturanda sectarum ora, quam ad decorem Domus Dei. Ut cathedram in ecclesia, ita chorum correctum mirifice cupio. Tua Benignitas, iterum oro, donet egentem aliqua benedictione, ingratum numquam experietur.

Exspecto Tuae Celsitudinis subsidium per manus fidelis nuntii. Iterum valeat Tua Celsitudo, Maecenas a me praedicande.

Fulda, city in central Germany, Hesse, 100 km NE of Frankfurt am MainFuldaeFulda, city in central Germany, Hesse, 100 km NE of Frankfurt am Main in Buchenland (Buchonia, Buchenwald, Fagonia), region in Hesse, Germany; former name of the forests in the Fulda river valleyBuchoniaBuchenland (Buchonia, Buchenwald, Fagonia), region in Hesse, Germany; former name of the forests in the Fulda river valley.

4IDL 2490 [Ioannes DANTISCUS] do Georg WITZEL (VICELIUS), Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-09-24


Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1kopia kancelaryjna język: łacina, ręką pisarza, BCz, 245, s. 285

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: polski, XX w., B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), k. 365

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

BCz, 245, p. 285

Salutem tibi prolixe precor a Domino Deo atque omnia felicia paper damaged[elicia]elicia paper damaged.

Reverendissime Frater Georg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662)ViceliGeorg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662).

Qui me tuis cf. Georg WITZEL (VICELIUS) to Ioannes DANTISCUS Fulda, 1541-04-18, CIDTC IDL 2414litteriscf. Georg WITZEL (VICELIUS) to Ioannes DANTISCUS Fulda, 1541-04-18, CIDTC IDL 2414 Fulda, city in central Germany, Hesse, 100 km NE of Frankfurt am MainFu<l>daeFulda, city in central Germany, Hesse, 100 km NE of Frankfurt am Main XVIII Aprilis datis paper damaged[datis]datis paper damaged, quas heri accepi, maiorem in modum exhilarasti, eo potissimum, quod in paper damaged[m, quod in]m, quod in paper damaged vivis te adhuc agere significabant, huc enim rumor perlatus fuit te e paper damaged[e]e paper damaged medio per Lutheranos sublatum(!) instead of sublatum per Lutheranosper Lutheranos sublatum(!)per Lutheranos sublatum(!) instead of sublatum per Lutheranos, qui non sine publica laetitia ab infectis paper damaged[is]is paper damaged Citizens of Ducal Prussia meis vicinisCitizens of Ducal Prussia passim spargebatur. Neque dissimil(is) erat ante sesqui annum, quo ferebaris in adulterio deprehensus e fenestra esse praecipitatus. Qua in re ut certior fierem, ad amicum tuum Nicolaus Wolrab Nicolaum WolrabNicolaus Wolrab cf. Ioannes DANTISCUS to Nicolaus WOLRAB 1540, first half of the year, CIDTC IDL 6457, letter lostlitterascf. Ioannes DANTISCUS to Nicolaus WOLRAB 1540, first half of the year, CIDTC IDL 6457, letter lost dedi. Ab eo gestiens didici commentitiam fui written over eeii written over esse calumniam et quod e Berlin (Berolinum), city in Germany, capital of BrandenburgBerlinoBerlin (Berolinum), city in Germany, capital of Brandenburg WürzburgWiteburgum(!)Würzburg te contulisses. Cum itaque iis rumoribus distractus nescirem, ubi ageres viveresne, a scriptione ad te et missione, quam destinaveram, ne, ut nunc sunt tempora, periret, quod mitteretur, hactenus mihi temperavi. Et licet cf. Georg WITZEL (VICELIUS) to Ioannes DANTISCUS Fulda, 1541-04-18, CIDTC IDL 2414tuascf. Georg WITZEL (VICELIUS) to Ioannes DANTISCUS Fulda, 1541-04-18, CIDTC IDL 2414 habeam, quas adelon ms. adelen(!) adelonadelon ms. adelen(!) quispiam ad me misit, in sextam usque mensem retentas, non tamen ausi cuivis credere in hac motoria, qua versaris fabula, qua toties sedes mutas, ut has ad te darem.

Commodum se obtulit eximius et venerabilis dominus Dietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200)Theodoricus de RhedenDietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200), ecclesiae meae canonicus, qui et Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMoguntiaeMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany habet sacerdotia et amicos plurimos. Ab Dietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200)eoDietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200) obtinui, ut has cum viginti Vallensibus Ioachimicis ad te ex Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMoguntiaMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany, quocumque in loco reperiri possis, perferri curaret, quod certe futurum mihi persuadeo. Suscipies igitur ab ignoto amico tenue novi amoris signum, qui postquam adoleverit uberius aliquando proferet. Opus tuum cf. Georgius Vicelius, Hagiologium, seu de sanctis ecclesiae. Historiae divorum toto terrarum orbe celeberrimorum, e sacris scriptoribus... congestae &amp; nunc primum... in presbyterorum pié doctorum manus emissae per Georg. Vicelium..., Moguntiae, Franciscus Behem, 1541 De Sanctiscf. Georgius Vicelius, Hagiologium, seu de sanctis ecclesiae. Historiae divorum toto terrarum orbe celeberrimorum, e sacris scriptoribus... congestae &amp; nunc primum... in presbyterorum pié doctorum manus emissae per Georg. Vicelium..., Moguntiae, Franciscus Behem, 1541 , cuius titulum excusum prius etiam ad me miseras, multi mecum, ut tandem in lucem prodea{n}t, expectant. Quod si interim absolutum est, quinque a te mihi exemplaria ad amicos domini Dietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200)TheodericiDietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200) Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMoguntiamMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany mitti velim, praeterea et quicquid earum lucubra{bra}tionum, quarum meministi, maxime autem in codicillos contra te evulgatos, quorum Royal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of ThornhicRoyal Prussia (Prussia Regalis), region, part of Prussia annexed to the Kingdom of Poland in 1466 under the provisions of the Second Peace of Thorn copia circumfertur, novissime paper damaged[e]e paper damaged edider(is). Quodcumque pro illis pretium postulabitur, cuicumque illud pendendum paper damaged[dendum]dendum paper damaged seu quocumque mittendum praescribetur cum gratitudine reddetur neque biblio paper damaged[biblio]biblio paper damagedpolam morabitur.

Ceterum tuum erit, quo amorem int te meum coeptum paper damaged[um]um paper damaged [...] paper damaged[...][...] paper damaged alimentis indies facias ampliorem, crebras ad me dare litteras [...] paper damaged[...][...] paper damaged domino Dietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200)TheodoricoDietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200), amicis eius Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMoguntiamMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany inscribere, unde certu[...] paper damaged[...][...] paper damaged citius ad me pervenient. Tibique de me persuade, quod de tui a[...] paper damaged[...][...] paper damaged eloquar an sileam.

Hic de te fertur, quod mulierem et liberos paper damaged[ros]ros paper damaged [...] paper damaged[...][...] paper damaged foveas.[1] Utcumque res habet, a te scire aveo. Piguit, ve[...] paper damaged[...][...] paper damaged occupationes non admittunt, ut alteram calamus paginam [...] paper damaged[...][...] paper damaged. Tu iis brevibus, quae longam in te spirant benevolentiam, sa[...] paper damaged[...][...] paper damaged [...] paper damaged[...][...] paper damagedtem esse puta.

Et feliciter atque diutissime vale.

[1] Indeed, from 1526 Georg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662)Georg WitzelGeorg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662) was married to Elisabeth Kraus came from Eisenach; from 1526 wife of Georg WitzelElisabeth KrausElisabeth Kraus came from Eisenach; from 1526 wife of Georg Witzel.

5IDL 2534 Georg WITZEL (VICELIUS) do Ioannes DANTISCUS, Fulda, 1542-02-08
            odebrano close to Marienburg (Malbork), 1542-05-08

Rękopiśmienne podstawy źródłowe:
1czystopis język: łacina, autograf, UUB, H. 155, k. 55- 58

Pomocnicze podstawy źródłowe:
1regest język: łacina, polski, XX w., B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1542, k. 17
2regest język: angielski, XX w., CBKUL, R.III, 30, Nr 136

Publikacje:
1VICELIUS 1913 s. 179-182 (in extenso)
2DE VOCHT 1961 Nr DE, 437, s. 352-353 (angielski regest)

 

Tekst + aparat krytyczny + komentarzZwykły tekstTekst + komentarzTekst + aparat krytyczny

 

UUB, H. 154, f. 58v

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino Ioannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of ErmlandIohanni DantiscoIoannes Dantiscus (Johannes von Höfen, Ioannes de Curiis, Jan Dantyszek, Johannes Flachsbinder) (*1485 – †1548), eminent diplomat and humanist in the service of the Jagiellons, neo-Latin poet; 1530-1537 Bishop of Kulm; 1537-1548 Bishop of Ermland, episcopo Varmiensi, regio consiliario, domino et patrono suo semper observandissimo

In Prussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of PolandPrussiamPrussia, region in central Europe, bordered by Pomerania, Poland, Lithuania and Livonia. From 1466 Prussia was divided into Royal Prussia (Prussia Regalis), which was a part of the Kingdom of Poland, and Teutonic Prussia (Prussia Ordinis Theutonici) – covering the remnants of the former territory of the Teutonic Order’s state in Prussia. In 1525, the Order’s last Grand Master, Albrecht von Hohenzollern, converted to Lutheranism and became the first lay duke in former Teutonic Prussia (dux in Prussia), which from then on was called Ducal Prussia (Prussia Ducalis). At that time, as a result of the treaty of Cracow, Ducal Prussia became a fief of the kings of Poland

UUB, H. 154, f. 55r

Salutem plurimam, Reverendissime in Christo Pater, eximie Primas et patrone colendissime,

Tuae Celsitudinis cf. [Ioannes DANTISCUS] to Georg WITZEL (VICELIUS) Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-09-24, CIDTC IDL 2490litterascf. [Ioannes DANTISCUS] to Georg WITZEL (VICELIUS) Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-09-24, CIDTC IDL 2490 mense Septembri datas Fe Ianuario redditas accepi gaudio repente perfusus Tuam Celsitudinem bene valere. Perrarum enim hoc ipsum est nunc on the marginnuncnunc on the margin in Germany (Germania, Niemcy)GermaniaGermany (Germania, Niemcy) nostra, ubi omnia passim superinscribedpassimpassim superinscribed pestilitate maerent, post anni superioris inediam. Ceterum ignoravisse Tuam Celsitudinem, ubi locorum agerem, nihil miror, quandoquidem regnantibus ubique schismaticis nusquam certis sedibus frui licet. Ago nunc Fulda, city in central Germany, Hesse, 100 km NE of Frankfurt am MainFuldaeFulda, city in central Germany, Hesse, 100 km NE of Frankfurt am Main apud fagos patrios, sed res meae fixis ancoris ne hic quidem in portum consistunt, posteaquam fagi etiam ipsi sensim luterascunt, miror vero Tuam Celsitudinem moveri ad suspicionem potuisse, quasi verum sit, quod de me viri mendaces rumore sparserant. Enormius flagitium effingere non quiverunt. Norunt, quantus sim, id genus flagitiorum repraehensor innocentiae laudator simul ac sectator. Ideo me Satan tam foedi, tam atri criminis divulgatione, apud bonos, mei UUB, H. 154, f. 55v amantes maculare atque in odium mei pertrahere sataget nititur. Eo enim pacto persuadet sibi fore, ut vigilias meas, utpote tali auctore prognatas, contemptim abiiciant. Est mihi domi liber, Farrago mendaciorum dictus, in quem quadringenta prope mendacia congessi qu, cuiusmodi impudentissimos sycophantas in caput meum turpiter ementiri coegit invidia, idque hoc decennali bello, quo cum haeresi confligo conflixi. Nihil non attentant, ut Vuicelii infament novis iam falsissimis conviciis, iam manifestissimis mendaciis sperantes vel superinscribedvelvel superinscribed hoc suo ausu me superatum iri, sed, nisi scirem eum on the margineumeum on the margin esse gentis schismaticae morem a primordiis usque ecclesiae ut orthodoxos variis mendaciorum generibus opprimere conarentur, tam facile id mali vix ferrem. Atqui istud mihi in pietatis lucrum cedit, nam quo illi peius de me loqu<u>ntur, eo ego vivo integrius hucque omnia refero, ut conscientiam meam mihi bonam tuear, in medio nationis haereticae. Porro quod Tua Celsitudo una cum r(everendo) domino Dietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200)Theoderico de RhedenDietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200) VarUUB, H. 154, f. 57rmiensi cano(nico) libros meae parvitatis recens editos sibi adferri postulat, agnosco theologiae Catholicae istic quoque amorem residere, etsi scripta mea eiusmodi non sunt, ut tantos lectores sibi de on the marginsibi desibi de on the marginmereri queant. Libens vero, quod Tua Celsitudo petit, fecero, immo est, quod Tua Celsitudo iubeat, si tantum sit, qui sarcinulam in oram tam procul a nobis dissitam perferat. Et quae ista est iniquitas, ut adversariorum in nos on the marginin nosin nos on the margin libelli in ultimas etiam terras a bibliopolis exportentur distrahendi, nostrae vero lucubrationes in Germany (Germania, Niemcy)GermaniaGermany (Germania, Niemcy) etiam nostra perraro visantur prostare, tantum abest, ut ad exteros populos dimanent? Tametsi The Italians ItalosThe Italians et The French GallosThe French aiunt degustasse, quae orthodoxe damus et ne hoc quidem usu veniret, si bibliopolis nostratibus ad eas nationes pateret aditus. Adeo infensi atque infesti hostes mihi sunt miserandi homines, quin horum nullum umquam vel facto vel verbo uno laeserim.

Tua Celsitudo procuret, ut e WürzburgVuirciburgoWürzburg aut Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMoguntiaMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany per tabellionem equestrem ad se iter fiat, ibi ego faciam, ut Tua Celsitudo libros, quotquot a Misnensi fuga emisi, certo accipiat UUB, H. 154, f. 57v singulos, binos aut trinos. Si unos tantum malit, quivis tabellio itinere pedestri ferendis hisce par fuerit. Ipse ad libitum Tuae Celsitudini quaevis animo promptissimo faciam, modo norim iussa. Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMogunciaeMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany prostant omnes hidden by binding[s]s hidden by binding, ii etiam, quibus ego domi careo. Ea de re per litteras agam cum Ambrosio Prusso, per quem Tuae Celsitudinis litterae cum subsidio redditae sunt. Habeo gratiam beneficae tuae pietatis hidden by binding[is]is hidden by binding. Utinam sic mea se haberet res, ut nullius sacellion mei gratia vel tantillum on the marginvel tantillumvel tantillum on the margin imminueretur. Ante, ni fallor, biennium ex marchia Tuam Celsitudinem reddidi certiorem de domestico sumptu, quem hic quoque cogor facere coniugatulus quantumvis parce victitans. Tot opimos in annum reditus concubinariis nostratibus neutiquam invideo. Scandalo hidden by binding[o]o hidden by binding tantum uror vehementissime ac deploro me[...] hidden by binding[...][...] hidden by binding cum religionem Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old TestamentChristiJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament venisse huc, ut sceleri venia sit et opulentia crimen alatur. Quam foret necesse, ut tandem allatis remediis ecclesiae nostrae morbi sanarentur. Cetero, quin nos aut reformabit intestina seditio, aut Turchica expeditio. Speyer (Spira), city in western Germany, on the Rhine river, 25 km S of MannheimNemetiSpeyer (Spira), city in western Germany, on the Rhine river, 25 km S of Mannheim nunc Holy Roman Empire of the German Nation (Empire, Reich, Imperium)imperiiHoly Roman Empire of the German Nation (Empire, Reich, Imperium) proceres confluunt consultaturi de UUB, H.155, f. 58r bello The Ottoman Turks (Turcae) Mahometicis beluisThe Ottoman Turks (Turcae) inferendo. Verum dum nostri inter sese on the margininter seseinter sese on the margin consilium capiunt, istae The Ottoman Turks (Turcae) feraeThe Ottoman Turks (Turcae) vicinos agros depopulari pergunt. AustriaAustriaAustria prima erit victima vere novo, nisi poenitentes nos et protegat Dominus et precantes adiuvet Germanica panoplia. De salute Poland (Kingdom of Poland, Polonia)PoloniaePoland (Kingdom of Poland, Polonia) ac Sarmatiae ipsi videritis. Nos certe The Germans AlemaniThe Germans , ab inferis resuscitatos The Goths GothosThe Goths misere metuimus, utpote mutuae inter nos on the marginmutuae inter nosmutuae inter nos on the margin discordiae conscii. Profecto concordes nec Suleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman EmpireTurcamSuleiman the Magnificent (*1494 – †1566), 1520-1566 Sultan of the Ottoman Empire nec Chamum formidaremus, tam dextre bellax est haec natio. Dominus Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old TestamentIesusJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament in navi evigilet et comprimat periculosissimos motus, nisi enim ipse custodierit ecclesiam, in vanum laborant custodes principes. Male timeo huic inemendatae, reformatam, quo debet, modo ne inferorum quidem portae laedent.

Tua Celsitudo in Jesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old TestamentChristoJesus of Nazareth (Jesus Christ), in Christianity the Messiah foretold in the Old Testament Servatore Panomphaeo bene superstes diu vivat recteque valeat utroque homine.

Tuae Reverendissimae C(elsitudinis) or C(elsitudini)C(elsitudinis)C(elsitudinis) or C(elsitudini) deditissimus Georg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662)Georgius VuiceliusGeorg Witzel (Georg Wetzel, Vicelius, Wicelius) (*1501 – †1573), Catholic theologian. After his studies at the University of Erfurt and in Wittenberg, he was ordained priest. Under the influence of Luther's teaching he converted to Lutheranism and married in 1524. In 1525 was appointed to the pastorate of Wenigenlupnitz and later to the pastorate of Niemeck. In 1527 he converted back to Catholicism. (ADB, Bd. 43, s. 657-662)

Postscript:

UUB, H. 154, f. 56r

Tua Celsitudo rescribere adscribed in place of crossed-out atatereere adscribed in place of crossed-out at dignetur, quae videbuntur tempestiva et significet de perferenda sarcinula. Si uberiorem beneficentiam in amoris signum (sic enim Tua Celsitudo promittens on the marginpromittenspromittens on the margin scribit) mittere decrevit, Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMoguntiamMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany recte miserit ad Michael Helding (Sidonius) (*1506 – †1561), scholar, writer and humanist, 1538-1549 Auxiliary-Bishop of Mainz; 1549-1561 Bishop of Merseburg; close collaborator of Archbishop of Mainz Albrecht of Brandenburg, 1545-1546 attended the Council of Trent as his procuratordominum suffraganeumMichael Helding (Sidonius) (*1506 – †1561), scholar, writer and humanist, 1538-1549 Auxiliary-Bishop of Mainz; 1549-1561 Bishop of Merseburg; close collaborator of Archbishop of Mainz Albrecht of Brandenburg, 1545-1546 attended the Council of Trent as his procurator, virum perpetua memoria dignum et meum intimum. Ab illo ego redaccipiam, seu hic sim seu alibi. Immo spes est Mayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of GermanyMoguntiaeMayence (Mainz, Moguntia), city in western Germany, seat of the Prince-Elector Archbishops of Mayence, primates of Germany me habitaturum Albrecht of Brandenburg (Albrecht von Hohenzollern) (*1490 – †1545), 1499-1545 co-Margrave of Brandenburg (together with his brother Joachim I Nestor), 1513-1545 Archbishop of Magdeburg, 1514-1545 Elector and Archbishop of Mayence, 1518 elevated to cardinal; son of Johann Cicero, Prince-Elector of Brandenburg, and Margarete of Saxony (daughter of Wilhelm III von Sachsen)archiepiscopiAlbrecht of Brandenburg (Albrecht von Hohenzollern) (*1490 – †1545), 1499-1545 co-Margrave of Brandenburg (together with his brother Joachim I Nestor), 1513-1545 Archbishop of Magdeburg, 1514-1545 Elector and Archbishop of Mayence, 1518 elevated to cardinal; son of Johann Cicero, Prince-Elector of Brandenburg, and Margarete of Saxony (daughter of Wilhelm III von Sachsen) mei favore. Quare non est, ut Tua Celsitudo vereatur, ne largitio in irritum muttatur diffluat. Iterum valeat Tua Celsitudo cum domino Dietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200)TheodericoDietrich von Rheden (Teodoryk Reden) (*1492 – †1556), doctor of both canon and civil law. Rheden spent most of his life in Rome where he was dealing with, among other things, the affairs of the Ermland Chapter; 1532-1551 Canon of Ermland (Warmia); Canon of Mainz and Lübeck; in 1551 he was appointed Bishop of Lübeck, but he did not accept the dignity (KOPICZKO 2, p. 263; SBKW, p. 200), cuius erga me voluntatem ac studium, qua rependam gratia, nondum video.

Teksty ze wzmianką o Georg WITZEL

Results found: 3 IDL, 0 IDP, 0 IDT

1IDL 1449 Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) do Ioannes DANTISCUS, Meißen, 1536-05-08
2IDL 1508 [Ioannes DANTISCUS] do Bernhard von HÖFEN (FLACHSBINDER), Löbau (Lubawa), 1536-07-15
3IDL 2464 Ioannes DANTISCUS do [Georg HEGEL?], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-21