Correspondence between Dantiscus and Ioannes MAGNUS
List
Database
Full text
Results found: 15 preserved: 13 + lost: 2 1 | IDL 1328 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1535-07-09 | received [1535]-07-18
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AB, D. 3, f. 110 + f. [1] missed in numbering after f. 110
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1535, f. 52r-53v
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 289
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 73
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 1, p. 31-33 (in extenso) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 304, p. 246 (English register) | 3 | AT 17 No. 399, p. 500-502 (in extenso; Polish register) | 4 | MAGNUS 1992 No. 24, p. 111-114 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D. 3, f. 110av
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Iohanni Dei gratia episcopo Culmensi⌋, amico et fratri carissimo et maiori honorando
AAWO, AB, D. 3, f. 110r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, frater et amice, maior honorande.
Salutem et aeternam felicitatem.
Heri ad vesperam oblatae sunt mihi iucundissimae litterae immo gratissima litterarum volumina a Reverendissima Dominatione Vestra, quorum argumenta dum obiter inspicerem, mox, sepositis reliquis, ⌊⌋ attentiore animo legendam in manus assumo. Primum expungo nomen auctoris, meumque optimo iure repono. Atque Deinde ante divinum tribunal me ipsum reum constituo atque audacter accuso, peccata aperio nihil celans, nihil negans, securus de venia, quando ex puro corde tam vehementem filii prodigi orationem coram clementissimo iudice peroravero. Nullae enim oratoriae partes, quibus ille summus iudex ad misericordiam flecti solet, in ea desiderantur. Profecto non erat tam facile Hortensio atque paper damaged⌈[tque paper damaged, possibly ut⌈tquetque paper damaged, possibly ut⌉]tque paper damaged⌉ Ciceroni, eloquentissimis hominibus, suos caesares aut alios iudices in favorem reorum inclinare, quam facile clementissimus Deus suum prodigum filium, nudum, famelicum, saucium atque omni ex parte desolatum recipiet, quando factorum poenitens tam suavissima poenitentiae carmina secum attulerit. Itaque fateor me spirituale aliquod gaudium et ineffabile per ea ipsa ⌊⌋ consecutum, nihilque dubito, quin ipse Divinus Spiritus (cuius vehementiam in eis miror et veneror) maiora et meliora cum ipsorum scriptore prope diem faciat. Redeunt mihi in memoriam ⌊Sancti Augustini episcopi⌋ Confessiones, ⌊Ambrosii⌋ conversio, Hieronimi flagella et similia sanctissimorum pontificum exempla, quibus Reverendissima Dominatio Vestra in saecularibus litteris et magna huius mundi opinione hactenus similis fuerat. Quocirca iam in animo confirmata id, quod ipsi ad aetatem vergentes et pontifices constituti fecerint, imitari stud written over b⌈bdd written over b⌉ebit. Tantum ex tempore ad memorabiles ⌊⌋.
Nunc ad ⌊⌋ illius iucundissimae amicitiae, quae contracta et diu conservata fuerat inter Reverendissimam Dominationem Vestram et magnificum ⌊Cornelium Dupplicium⌋ etc. Quid hic dicam, nisi quod utrique gratuler et me tertium fieri exoptem? Quod si assecutus fuero, non parum commodi meae futurae felicitati accessisse putabo. Talis quippe et tam ingens est moles negotiorum meorum, ut undique fidos amicos et diligentes cooperatores circumspicere debeam, magnaque et certa spe ducor de magna virtute et excellenti ingenio Reverendissimae Dominationis Vestrae. Quae si dignata fuerit aliquam partem curarum mearum mecum suscipere, nequaquam dubitet, quin suis maximis et praeclarissimis retroactae vitae operibus maximum splendorem adiiciat, simulque Deo immortali (pro cuius honore et amore multos duros labores sustineo) gratissimum exhibebit obsequium.
Tandem ad gratissimas litteras Reverendissme Dominationis Vestrae mihi inscriptas descendo, in quarum fronte considero, quam gratum fuerit Reverendissimae Dominationi Vestrae me gratam memoriam contractae inter nos amicitiae apud reverendissimum dominum promotorem nostrum ⌊archiepiscopum Gnesnensem⌋ fecisse. Feci, quod potui et debui, attendens, quod nullum officium referenda gratia magis necessarium sit in humano convictu, et si modo imitari possem agros fertiles, qui plus dant, quam acceperunt, non verbis sed factis gratiam referrem. Quod autem Reverendissima Dominatio Vestra se AAWO, AB, D. 3, f. 110v tam humaniter exhibet in vota mea, res est, quam toto corde exopto, atque ob id deliberare volo, quid Reverendissima Dominatio Vestra in futuro conventu nuptiali ⌊Cracoviae⌋ pro me faciliter efficere queat, quae interim et per primum nuntium mihi significare dignetur, an certum habeat se illuc transituram written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉situramsituram written over ...⌉.
Nova nobiscum sunt ⌊regem⌋ ⌊Sveciae⌋ cum suis confederatis navali bello classem Lubicen(sium) or Lubicen(sem)⌈Lubicen(sium)Lubicen(sium) or Lubicen(sem)⌉ devicisse, eamque (diffugientibus turpiter nautis) totam occupasse atrociterque victoria in reliquos usum fuisse.
Felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra et me diligat, cum ego eam plurimum amem. Commendat se eidem Reverendissimae Dominationi Vestrae cancellarius noster, mittitque praesentibus inclusa carmina. Salutentur optime feminae ⌊mater⌋ et sorores cum ceteris amicis, quorum memoriam benevolentia sempiterna prosequemur.
Citissime ex ⌊Gedano⌋, nona Iulii 1535.
⌊Iohannes Magnus Gothus⌋ Dei gratia archiepiscopus Upsalensis manu sua subscripsit
| | 2 | IDL 1434 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1536-04-05 (poetical letter) | received [1536]-04-20
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AB, D. 3, f. 117
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1536, f. 42
| 3 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1536, f. 42r-v
| 4 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 295
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 203
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 2, p. 33-34 (in extenso) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 320, p. 409 (English register) | 3 | MAGNUS 1992 No. 25, p. 114-116 (in extenso; English register) | 4 | AT 18 No. 130, p. 160 (Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D. 3, f. 117v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Iohanni Dei gratia episcopo Culmensi⌋, amico suo et fratri humanissimo
Intelleximus referente spectabili domino ⌊Io stain⌈[o]o stain⌉hanne a Verden⌋ Reverendissimam Dominationem Vestram inter libros bonae memoriae ⌊doctoris Renchii⌋ nostram Cronicam Cranczianam de ⌊Gothia⌋ et ⌊Svecia⌋[1] (quam illi mutuo permiseramus) reperisse, velleque ipsam transcribere, et postmodum ad nos remittere, quod nobis summop stain⌈[op]op stain⌉ere placuit. In nullius enim manus felicius incidere potuit quam Reverendissimae Dominationis Vestrae, praesert stain⌈[raesert]raesert stain⌉im cum pridem negligentius transcripta multis mendis scaturiens correctorem ma stain⌈[ma]ma stain⌉xime eruditum postularet.
Proinde enixe rogamus Reverendissimam Dominationem Vestram, dignetur eandem stain⌈[ndem]ndem stain⌉ Cronicam succesivis horis inspicere efficereque, ut ad nos aliquantulum cor stain⌈[r]r stain⌉rectior (notatis in margine locis dubiis) remittatur. Nos in ea haeresi sumus, quod de origine et processu ⌊Gothorum⌋ nullus verius et doctius umquam post ⌊Iordanem⌋ et ⌊Ablabium⌋ Gothos scripserit.
Ceterum de statu nostro si quidquam scire voluerit Reverendissima Dominatio Vestra, nos divino beneficio adhuc ⌊Gedani⌋ bene et feliciter valemus maxime in privatis negotiis nostris, verumtamen in causa restituendae religionis Christianae adeo solicito animo sumus, ut vix in tanta rerum turbatione consilium promptum et rebus gerendis idoneum invenire valeamus. O felicem ⌊Poloniam⌋, quae hac tempestate sub ⌊Christianissimo rege⌋ in laetitia et exsultatione servire potest Domino Deo suo, quando reliqua fere ⌊Europa⌋ iugo haereticorum aut tyrannorum oppressa congemiscit!
Undique ⌊Theuthonicae gentes⌋ fera bella minantur,
nec iam de rapto vivere turpe putant.
Pax est ⌊Dantiscis⌋ pacis fiducia pauca,
Namque hic non patitur, sed timet arma locus.
⌊Suetica terribili tremit undique terra⌋ tumultu,
Mars furit in ⌊Gethico Sarmaticoque sinu⌋,
⌊Dania⌋, quae quondam late dominata per orbem
haeresibus variis discruciata gemit.
⌊Anglia⌋ disperiit et vix quandoque resurget,
Nam Deus inflixit non leve vulnus ei.
O quantum infelix est omnis terra sub illis
principibus, quibus est ira parata Dei!
Ceterum rogamus, Reverendissima Dominatio Vestra dignetur nobis perscribere, si quid novi habet de statu ⌊summi pontificis⌋, de Romana curia, de futuro ⌊concilio⌋, de ⌊caesarea maiestate⌋ et serenissimo domino nostro ⌊rege Sigismundo⌋.
Et felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra et nos suo fraterno amore prosequatur.
Citissime ex ⌊Gedano⌋, quinta Aprilis 1536.
Reverendissimae Dominationis Vestrae addictus frater ⌊Iohannes archiepiscopus Upsalensis⌋ etc.
[1] Cronica Crancziana de Gothia et Svecia - a manuscript copy of the ⌊⌋.
| | 3 | IDL 1441 | [Ioannes DANTISCUS] to [Ioannes MAGNUS], Althausen (Starogród), 1536-04-23 (poetical letter) |
Manuscript sources: 1 | rough draft in Latin, autograph, BCz, 244, p. 93-94
| 2 | copy in Latin, 18th-century, BK, 232, p. 174-176
| 3 | copy in Latin, 18th-century, B. Ossol., 151/II, f. 136v-137r
| 4 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 54 (TN), No. 66, p. 189-192
| 5 | register with excerpt in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1536, f. 47
| 6 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 598
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 3, p. 34-37 (in extenso) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 321, p. 409 (English register) | 3 | JASIŃSKA-ZDUN 2010 p. 360-361 (excerpt) | 4 | SKOLIMOWSKA 2012 Dantiscus p. 204-207 (excerpt in English translation; excerpt) | 5 | SKOLIMOWSKA 2021 Ex Saulo p. 218-221 (excerpt; excerpt in Polish translation) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 244, p. 93
Reverendissime in Christo Pater et Domine, amice ac frater carissime et honorande.
⌊⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae quinta Aprilis ⌊Gdani⌋ datas paulo ante hic gratissimas accepimus, quibus nos humanissime commonet de Chronicis Goticis et Sueticis on the margin⌈Goticis et SueticisGoticis et Sueticis on the margin⌉ ⌊Alberti Crancii⌋[1], quae post mortem sororii nostri eximii olim ⌊doctoris Reinecii⌋ ad nos cum aliis quibusdam reculis ab illo relictis pervenerunt quemadmodum eademque superinscribed⌈queque superinscribed⌉ chronica generosus et on the margin⌈generosus etgenerosus et on the margin⌉ nobilis dominus ⌊Ioannes a Werden⌋ p written over ...⌈... illegible⌈...... illegible⌉pp written over ...⌉raefectus ⌊castri Novensis⌋ etc. in bibliotheca nostra et vidit, et quaedam etiam in illis legit, estque nobis non vulgariter gratum, quod Dominatio Vestra Reverendissima non gravate fert, ut superinscribed in place of crossed-out quod⌈quod ut ut superinscribed in place of crossed-out quod⌉ illarum usuram aliquandiu, quousque a nostris amanuensibus transcribi possint or possent⌈possintpossint or possent⌉, habeamus quod vero. Ceterum non agnoscimus, quae pro sua humanitate atque erga nos benevolentia Dominatio Vestra Reverendissima nobis tribuit, ut pote in bonis litteris minus quam mediocriter versati, quod chronicorum illorum phrasis vel dictio tersior sive
emendatiorve adscribed⌈veve adscribed⌉ a nobis superinscribed⌈a nobisa nobis superinscribed⌉ ad Dominationem Vestram Reverendissimam redire possit, redibunt autem, postquam illarum usus nobis satisfecerit, si non cum actuario ms. auctuario(!)
⌈actuarioactuario ms. auctuario(!)
⌉, tamen ad eum modum, quo superinscribed in place of crossed-out ut⌈ut quo quo superinscribed in place of crossed-out ut⌉ accepimus, integra. De statu suo, quem nobis Dominatio Vestra Reverendissima describit se recte et feliciter valere in negotiis praesertim suis privatis fuit nobis iucundissimum precamurque, ut ea animi tranquillitas ac prospera, qua ad praesens superinscribed⌈ad praesensad praesens superinscribed⌉ fruitur,
valetudo written over ine⌈ineoo written over ine⌉
Dominationi Vestrae Reverendissimae duret quam diutissime, porro quod afficitur molesteque fert has in religione nostra turbas, in quibus periculosis iis temporibus res nostrae ecclesiasticae [i]n tantis discrimini
bus on the margin⌈i paper damaged⌈[i]i paper damaged⌉n tantis discrimini
bus[i]n tantis discrimini
bus on the margin⌉ fluctuant,
quodque in causa, ut scribit, religionis restituendae adeo sollicita est Dominatio Vestra Reverendissima, quomodo in tanta rerum perturbatione certum consilium et idoneum invenire possit, summopere probamus,
utque in eo pergat, etiam atque etiam rogamus; verum
on the margin⌈
quodque in causa, ut scribit, religionis restituendae adeo sollicita est Dominatio Vestra Reverendissima, quomodo in tanta rerum perturbatione certum consilium et idoneum invenire posseit, summopere probamus,
utque in eo pergat, etiam atque etiam rogamus; verum
superinscribed in place of crossed-out
in
negotiis suis privatis
and then crossed-out⌈
in written over cum⌈cum in in written over cum⌉
negotiis suis privatis
quodque in causa, ut scribit, religionis restituendae adeo sollicita est Dominatio Vestra Reverendissima, quomodo in tanta rerum perturbatione certum consilium et idoneum invenire possi written over e⌈eii written over e⌉t, summopere probamus,
utque adscribed⌈queque adscribed⌉ in eo pergat, etiam atque etiam rogamus; verum
quodque in causa, ut scribit, religionis restituendae adeo sollicita est Dominatio Vestra Reverendissima, quomodo in tanta rerum perturbatione certum consilium et idoneum invenire posseit, summopere probamus,
utque in eo pergat, etiam atque etiam rogamus; verum
superinscribed in place of crossed-out
in
negotiis suis privatis
and then crossed-out⌉
quodque in causa, ut scribit, religionis restituendae adeo sollicita est Dominatio Vestra Reverendissima, quomodo in tanta rerum perturbatione certum consilium et idoneum invenire possit, summopere probamus,
utque in eo pergat, etiam atque etiam rogamus; verum
on the margin⌉ in negotiis suis privatis on the margin⌈in negotiis suis privatisin negotiis suis privatis on the margin⌉[2]
susque deque immo et patienter, quae pro peccatis nostris iuste affliguntur, sustinenda written over um⌈umaa written over um⌉ ferenda written over um⌈umaa written over um⌉que esse written over t⌈tsese written over t⌉ nobis existimo, quae Deus contra nos, ut fierent, permisit
on the margin⌈quae Deus contra nos, ut fierent, permisit
quae Deus contra nos, ut fierent, permisit
on the margin⌉.
⌊⌋
haec merito patimur, res facit ipsa fidem.
Non frustra penitus ⌊Germanis crevit in oris⌋
haeresis haec, quae iam virus ubique vomit,
nec causas opus est afferre scientibus illas:
ex capite hic fluxum noxius humor habet
inficit et reliquos corrupti corporis artus,
unde subit rediens haec pituita caput,
quod modo sic tremula vertigine iure laborat
inque vicem capit hoc, quod dedit ante, malum.
Pharmaca ni vitiis superi curantia pulsis
praestiterint, actum (quod procul absit) erit:
⌊Svetica⌋ non solum vel ⌊Danica⌋ sive ⌊Britanna⌋
regna, sed in bellum cuncta sub orbe ruunt.
Ultima non procul esse potest iam iudicis hora,
praemia qui cunctis, ut meruere, dabit.
Gens contra gentem surgit, Mars saevit ubique,
integritas, virtus et pudor omnis abest.
In summum vix ulla fides pietasve Tonantem,
rarus et est nostrae religionis honor,
spernuntur pia dicta patrum, stata tempora, leges
atque sacri ritus, qui viguere prius.
Concita sese effert nebulonum daemonis oestro
turba ingens, sibi quae cuncta licere putat.
BCz, 244, p. 94
Est odio verum simul exulat aequum et honestum,
cum luxu, fastu text damaged⌈[u]u text damaged⌉ regnat et aeris amor,
omnia confuso volvuntur turbinis aestu text damaged⌈[u]u text damaged⌉,
impietas dum sic vi sacra nostra quatit.
Haec qui restituet paper damaged⌈[uet]uet paper damaged⌉ vel qui reparabit, ut ordo,
qui fuerat, redeat, laude colendus erit.
Res haec sed nostris est longe viribus impar paper damaged⌈[ar]ar paper damaged⌉,
proderit ingenium consiliumve parum.
In primis ponenda forent tot crimina nobis,
sumenda et melior vita relicta alia,
linquenda ambitio mundique amor, ardor habendi text damaged⌈[i]i text damaged⌉
quaeque referre pudet plurima nota satis.
Imploranda Dei clementia, saepe precanda
suppliciter multis cum lacrimis venia.
Cum patribus nostris graviter peccavimus omnes,
hinc mala, quae ferimus, iusta dat ira Dei.
Haec nos paper damaged⌈[s]s paper damaged⌉ per saevos castigat saepe tyrannos
et subdit duro colla paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉ superba iugo.
Quod si non Deus hic iustis plerumque pepercit,
quid faceret, numquam qui sine labe sumus?
Exspectat tamen paper damaged⌈[amen]amen paper damaged⌉, ut doleamus, seque benignum
offert, si volumus linquere iniqua, patrem.
Hactenus haec, ne sus forsan docuisse Minervam
dicatur. Sapiens non monitoris eget.
Quomodo ista excide paper damaged⌈[e]e paper damaged⌉rint calamo, nescimus, nisi quod tempora ista et ea, quae nobis in illis est constans sententia, obiter impulerint. on the margin⌈nisi quod tempora ista et ea, quae nobis written over mihi⌈mihi nobis nobis written over mihi⌉ in illis est constans sententia, obiter impulerint.nisi quod tempora ista et ea, quae nobis in illis est constans sententia, obiter impulerint. on the margin⌉ Dominatio Vestra Reverendissima fraternae nostrae propensioni sinceraeque simplicitati nostrae dabit veniam. De novis, quae Dominatio Vestra Reverendissima a nobis postulat, nihil est, quod impraesentiarum ex ⌊Romana⌋ aut ⌊caesaris⌋ curia habeamus, in exspectatione illarum rerum non secus atque Dominatio Vestra Reverendissima haeremus. Misimus et nuper ex ⌊castro nostro Lubaviensi⌋ unum de familiaribus nostris ad aulam ⌊serenissimi regis nostri⌋ in ⌊Lituaniam⌋. Quicquid ille retulerit et si interim ex ⌊Italia⌋ et aliis ad nos written over me⌈me nos nos written over me⌉ regionibus quippiam scientia dignum Dominationis Vestrae Reverendissimae perferetur on the margin⌈quippiam scientia dignum Dominationis Vestrae Reverendissimae perfereturquippiam scientia dignum Dominationis Vestrae Reverendissimae perferetur on the margin⌉ perferetur, cum primis eandem participem ac certiorem faciemus written over am⌈amemusemus written over am⌉. Quam et faustissime valere et, ut nos, quo amore coepit, prosequi non desinat, ex animo precamurdesideramus superinscribed⌈desideramusdesideramus superinscribed⌉.
Ex ⌊castro nostro Altenhaus⌋, XXIII Aprilis MDXXXVI.
[1] Chronicae Goticae et Sueticae Alberti Crancii - a manuscript copy of ⌊⌋.
[2] in negotiis suis privatis it is not marked, where it was to be inserted
| | 4 | IDL 1450 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1536-05-10 | received [1536]-05-25
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AK, Ab 5, No. 25, f. 60 + [1] missed in numbering
| 2 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 303
|
Prints: 1 | HIPLER 1891 No. 37, p. 527-529 (German register; in extenso) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 324, p. 265-266 (English register) | 3 | MAGNUS 1992 No. 26, p. 116-120 (in extenso; English register) | 4 | AT 18 No. 167, p. 198-199 (Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
⌊⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae ex castro ⌊Altenhaus⌋ XXIII Aprilis datas paulo ante ⌊hic⌋ gratissimas accepi, quibus etsi humanissime respondet de Gothicis historiis ⌊Alberti Cranczii⌋, tamen illam excusationem, quam pro sua ingenua modestia adducit, ne quid annotationum eisdem historiis adiungat, non tam facile admitto. Ego enim dudum didici similia a similibus amicis importunitate impetrare, quae merito et probitate assequi nequivissem. Proinde patiatur, oro, Dominatio Vestra Reverendissima se meis improbis precibus superari, ut nonnihil circa eam Gothicae historiae partem emendet, in qua videtur ⌊Iodocus Decius⌋ post ⌊Mathiam Miechovitam⌋ a ⌊Crancio⌋ dissentire. Hic enim, meo iudicio, maiore veterum auctoritate subnixus, apertius tradit Gothorum originem consummatamque historiam de eis praestitisset, nisi plus in Danicis historiis quam Gothicis versatus fuisset.
Utcumque haec se habeant, rogo, non aegre ferat Dominatio Vestra Reverendissima se a me importunius moneri. Facit enim Vestra Humanissima Fraternitas, ut secum non secus ac mecum familiarissime agam, provocatus iucundissimis carminibus eius, quae in eisdem litteris suis mihi et ⌊Musis⌋ cecinit, immo mihi et reverendissimis ⌊coepiscopis meis⌋, quibus ea non sine magna consolatione et congratulatione legi. Remitterem ego fortassis aliquod iucundum carmen. Sed
cf. Ov. Tr. 5.1.4-5 Inuenies toto carmine dulce nihil. / Flebilis ut noster status est, ita flebile carmen. ⌊flebilis, ut noster status est, ita flebile carmen. In nostro invenies carmine dulce nihilcf. Ov. Tr. 5.1.4-5 Inuenies toto carmine dulce nihil. / Flebilis ut noster status est, ita flebile carmen. ⌋
.
Cecini in praeterita hieme elegiam ob mortem optimi et numquam satis laudati viri ⌊Petri Thomicii⌋ pontificis Cracoviensis, coactus eius superinscribed⌈eiuseius superinscribed⌉ maximis erga me beneficiis, quorum memoriam colere non desinam gratitudine et benevolentia sempiterna. Eos igitur minus elegantes elegos ad Dominationem Vestram Reverendissimam remitto non ob aliam causam, nisi ut videat me etiam balbutiendo memorem esse voluisse tam optimi ⌊benefactoris⌋, simulque ut eadem Dominatio Vestra Reverendissima non dedignetur, post ⌊Cricium⌋ et Gothum archiepiscopos, in laudem defuncti amici doctissima sua carmina adicere mihique remittere, ut ex eis geminam consolationem accipiens geminos atque eosdem amicissimos pontifices, Thomicium et Dantiscum, mecum (cf. Verg. A. 4.336 dum spiritus hos regit artus ⌊dum spiritus hos regat artuscf. Verg. A. 4.336 dum spiritus hos regit artus ⌋) conservem.
Vix credibile est, quot lacrimis prosecutus sum funus optimi ⌊Thomicii⌋, nec erit modus ullus earum, donec consurgat similis virtutis amicus. Dixit ⌊Tullius⌋
cf. Cic. Fam. 9.20.3 Patriam eluxi iam et gravius et diutius, quam ulla mater unicum filium. ⌊se diutius flevisse casum reipublicae quam aliqua mater mortem sui unigeniticf. Cic. Fam. 9.20.3 Patriam eluxi iam et gravius et diutius, quam ulla mater unicum filium. ⌋, quod nimirum ego dicere possum de me ob mei ⌊Tomicii⌋ mortem, cuius maxima humanitas id mihi semper praestitit, quod Thomices collis iuga sufferentibus(?) praestare consueverunt, nempe ut levius omnia adversa sufferrem.
Reliquum est, ut me superinscribed⌈meme superinscribed⌉ commendem Vestrae Reverendissimae Dominationi, cui etiam reverendissimi domini coepiscopi et coexules mei salutem et aeternam felicitatem optant, AAWO, AK, b. 5, f. 60v imprimis ⌊episcopus Lincopensis⌋, deinde ⌊Magnus episcopus Scarensis⌋, qui in praeterita hidden by binding⌈[ta]ta hidden by binding⌉ quadragesima ad me ereptus ex infinitis haereticorum persecutionibus et omnibus hidden by binding⌈[nibus]nibus hidden by binding⌉ fortunis on the margin⌈fortunisfortunis on the margin⌉ spoliatus pervenit. Huic in aedes et expensas meas collecto de omnibus necessariis (quamquam mihi ipsi aegre sufficio) providere compellor.
Felicissime hidden by binding⌈[ime]ime hidden by binding⌉ valeat Dominatio Vestra Reverendissima et me solito suo fraterno amore prosequatur.
Postscript:
Praeterea, Reverendissime Domine, magnum et memorabile beneficium fecerit mihi Dominatio Vestra Reverendissima, si dignata fuerit ad primam occasionem monere suum amicissimum ⌊C written over H⌈HCC written over H⌉ornelium hidden by binding⌈[um]um hidden by binding⌉ Scepperum⌋ per iucundiorem ⌊Musarum⌋ genium et iucundissimam praeteritae amicitiae memoriam, ut si quandoque acciderit aliqua negotia Iohannis Gothi hidden by binding⌈[othi]othi hidden by binding⌉ archiepiscopi Upsalensis ad curiam ⌊caesareae maiestatis⌋ aut illustrissimae ⌊reginae Mariae⌋ devolvi, tunc ea per se et suos amicos sic tractari faciat, ut intelligat Gothus Belgicum hominem Sarmatae preces non vulgariter hidden by binding⌈[ter]ter hidden by binding⌉ aestimasse etc. Futurum est enim, ut magnitudo negotiorum Christianae hidden by binding⌈[nae]nae hidden by binding⌉ religionis me et reverendissimos ⌊coepiscopos meos⌋ ad ⌊caesaream maiestatem⌋ compellat etc.
Et felicissime valeat eadem Dominatio Vestra Reverendissima.
Idem Iohannes, qui supra scripsit
| | 5 | IDL 1454 | [Ioannes DANTISCUS] to [Ioannes MAGNUS], Löbau (Lubawa), 1536-05-26 |
Manuscript sources: 1 | rough draft in Latin, autograph, BCz, 244, p. 95
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 221
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 4, p. 37-38 (in extenso) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 244, p. 95
Reverendissime in Christo Pater et Domine, amice ac frater carissime et honorande.
Heri sera iam nocte redditae mihi sunt eruditae et humanissimae Dominationis Vestrae Reverendissimae ⌊⌋ ⌊Gdani⌋ X huius mensis scriptae, quibus pro sua in me benevolentia plura iterum mihi tribuit, quam ego in me sentio, et revera sic res habet, nihil acciso ms. accisso(!)
⌈accisoacciso ms. accisso(!)
⌉. De Chronicis Goticis strenue ab amanuensibus meis dabitur opera, ut quantum possit fieri, citius transcribantur, interea written over im⌈imeaea written over im⌉, ut Dominatio Vestra Reverendissima subtinentiam benignam habeat, impense oro. Elegiam[1] ⌊reverendissimi domini archiepiscopi Gnesnensis⌋ de morte patroni nostri episcopi Cracoviensis on the margin⌈de morte patroni nostri ⌊episcopi Cracoviensis⌋de morte patroni nostri episcopi Cracoviensis on the margin⌉ ab eo mihi missam prius habui, ⌊⌋ vero, quam Dominatio Vestra Reverendissima sub vera theologica pietate docte eleganterque cecinit, non potuit mihi non esse gratissima, pro qua remitto ⌊⌋, quos amor cum superinscribed⌈cumcum superinscribed⌉ summa observantia erga tam illustrem ⌊praesulem⌋ extorsit. Eos iam pridem, ut sepulcro appenderentur, ⌊Cracoviam⌋ misi, cumque eiusmodi funebres cantus Dominationem Vestram Reverendissimam delectant, addidi his ⌊reverendissimi olim cardinalis Gattinarii⌋ ⌊magni caesareae maiestatis⌋ ⌊cancellarii⌋ ⌊⌋, et si quid his diebus mihi otii supererit, admonitioni terso ad me carmine factae non gravate parebo. Reverendissimis coepiscopis nostris Lincopiensi et Scarensi vicissim omnia fausta precor, atque utinam in iis ms. his(!)
⌈iisiis ms. his(!)
⌉ essem fortunis, ut communis vestri exilii dignam et commodam rationem habere possem, nihil est, quod facerem libentius. Neque committam scribens amico nostro domino ⌊Cornelio Sceppero⌋, a quo in horas exspecto litteras, quin illi res Dominationis Vestrae Reverendissimae non secus atque meas proprias commendem. Etsi qua alia alia in re Dominationi Vestrae Reverendissimae pro mea tenuitate usui esse possum, praescribat meque commendatum habeat.
Ex ⌊Castro meo Lubaviensi⌋, XXVI Maii MDXXXVI.
[1] After Elegiam crossed out mark of inserting from the margin(?)
| | 6 | IDL 1469 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1536-06-02 | received [1536]-06-07
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AB, D. 3, f. 124
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1536, f. 63r-v
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 234
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 300
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 5, p. 38-39 (in extenso) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 328, p. 409 (English register) | 3 | MAGNUS 1992 No. 27, p. 120-121 (in extenso; English register) | 4 | Españoles part II, No. 81, p. 260-261 (Spanish translation) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D. 3, f. 124v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Iohanni⌋ Dei gratia episcopo Culmensi, amico et fratri carissimo
Redditae sunt mihi his diebus humanissimae litterae Dominationis Vestrae Reverendissimae ex ⌊castro Lubaviensi⌋ XXVI praeteriti mensis Maii scriptae, quibus adiuncta erant epitaphia et funebria carmina ex vivacissimis illustrium virorum ingeniis in laudem reverendissimi olim ⌊cardinalis Gattinarii⌋ depromta, quae mihi multis rationibus gratissima sunt, tum quia doctissima et pia clarorum virorum ingenia referunt, tum quia ex eis moneor res huius mundi, quae caducae sunt, fortius contemnere, tum vero maxime quia Dominatio Vestra Reverendissima sua praestanti auctoritate tam claros viros ad huiuscemodi pietatis studium provocavit.
Felicem principem, cui contigit tot bonorum testimoniis laudem consequi immortalem! Nec dubito, quin, si iam permitterentur manes ⌊eius⌋ cum suo Dantisco loqui, faterentur ingenue se plus honoris ab eo solo recepisse quam a reliqua tota carorum suorum multitudine. Proinde exspecto cum pio desiderio, quod Dominatio Vestra Reverendissima non minus conetur suum ⌊Thomicium⌋ Polonum quam ⌊Gattinarium⌋ Hispanum post gloriosa fata ornare. Quamquam enim (ut ex epitaphio doctissime scripto et in ⌊Cracoviam⌋ misso intellexi) nullum pietatis officium hactenus a Dominatione Vestra Reverendissima omissum fuerat, superest nihilominus aliquid, quod extensius ad meam importunitatem facile scribi queat. Quod autem Reverendissima Dominatio Vestra pollicetur se scripturam domino ⌊Cornelio Sceppero⌋, accipio loco summi et gratissimi officii.
Salutant Dominationem Vestram Reverendissimam nostri reverendissimi coepiscopi ⌊Lincopensis⌋ et ⌊Scarensis⌋, quibus acceptissimum erat ab ipsa tam humaniter salutari.
Et felicissime valeat eadem Reverendissima Dominatio Vestra, et me suo fraterno amore, uti coepit, prosequatur.
Ex ⌊Gedano⌋, anno Domini 1536, secunda Iunii.
Vestrae Dominationis Reverendissimae ⌊Io(annes) archiepiscopus Upsalensis⌋
| | 7 | IDL 1550 | Ioannes MAGNUS, Hans BRASK & Magnus HARALDI to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1536-11-02 | received Thorn (Toruń), [1536]-11-25
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, author's signature, BCz, 247, p. 277-280
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8248 (TK 10), f. 342
| 2 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 506
|
Prints: 1 | KOLBERG 1914 p. 44-45 (in extenso) | 2 | MAGNUS 1992 No. 28, p. 121-123 (in extenso; English register) | 3 | AT 18 No. 399, p. 433 (Polish register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Ex quo infausta mors nobis duo exilii nostri firmissima praesidia, ⌊Mathiam Drevicium⌋ et ⌊Petrum Thomicium⌋, abstulerat nec habemus in ⌊istis terris⌋ pontificem, qui ita possit et velit compati adversitatibus nostris, quemadmodum Dominatio Vestra Reverendissima, quae se novissimis litteris suis ad nos scriptis tam benigne obtulit, ut, si qua in re nobis prodesse possit, id nequaquam omittere velit. Quocirca enixe rogamus tam humanissimam Dominationem Vestram dignetur has molestas (sed singulari pietate plenas) preces nostras admittere efficereque apud ⌊regiam maiestatem⌋
⌊Poloniae⌋, dominum nostrum clementissimum, ut sua maiestas quantocius scribere dignetur novello ⌊regi ⌊Daciae⌋ Christierno⌋ et efficaciter exhortari, ut ⌊archiepiscopum et omnes episcopos⌋ regni sui (nobilissimo sanguine prognatos), quos per arces eiusdem ⌊regni⌋ sui divisos durissima captivitate nuper constrinxerat, libertati restituat.
Insuper classem bellicam eo ipso tempore expediverat in ⌊Norvegiam⌋, ut ⌊archiepiscopum⌋ et omnes episcopos eiusdem regni captivos ad se in ⌊Daniam⌋ perducat, nec
cf. Vulg. Ps (H) 104:15 nolite tangere christos meos ⌊christos Domini tetigissecf. Vulg. Ps (H) 104:15 nolite tangere christos meos ⌋ contentus, sed omnes arces et curias ac possessiones eorum (immo et abbatum) suis officialibus possidendas assignavit. Itaque nos tres pontifices, qui ⌊Gedani⌋ sub umbra optimi ⌊regis⌋ exsulamus, feliciores sumus omnibus episcopis in quattuor regnis Aquilonaribus, in quibus desolatae sunt aut mox desolabuntur XXIIII ecclesiae cathedrales, nec parum utile esset, quod ⌊regia maiestas⌋ in eadem causa etiam scribere dignetur illustrissimo ⌊duci⌋ ⌊Prussiae⌋, sororio eiusdem regis ⌊Christierni⌋, per quem idem rex ad saniora consilia facile convertetur.
Plura rei indignitate et molestiarum magnitudine scribere prohibemur. Divina miseratio felicem ⌊regni Poloniae⌋ ecclesiam sub Christianissimo suo ⌊rege⌋ diu felicem conservare dignetur, cui Vestram Dominationem Reverendissimam ex corde et animo commendamus.
Citissime ex Gedano, 1536 secunda Novembris.
Reverendissimae Dominationis Vestrae fratres et amici
⌊Iohannes⌋ archiepiscopus Upsalensis etc., ⌊Iohannes⌋ episcopus Lincopensis subscripsit, ⌊Magnus⌋ episcopus Scarensis
| | 8 | IDL 1831 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1538-01-28 | received [1538]-03-24
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 154, f. 158
| 2 | copy in Latin, 18th-century, LSB, BR 19, No. 32
| 3 | copy in Latin, 18th-century, SUB, Sup. Ep. 4-o 41, No. 24, f. 20v (c.p.)
| 4 | copy in Latin, 18th-century, SBB, MS Lat. Quart. 101, No. 20, f. 69r-v
| 5 | copy in Latin, 18th-century, SLUB, C 110, f. 97v-98v
| 6 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 1366, p. 173-175
| 7 | copy in Latin, 18th-century, B. Ossol., 151/II, f. 28r-v
| 8 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 56 (TN), No. 2, p. 11-12
| 9 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1538, f. 3
|
Auxiliary sources: 1 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 101
|
Prints: 1 | COLLIJN 1910 No. 1, p. 7 (in extenso) | 2 | COLLIJN 1912 No. 1, p. 13 (in extenso) | 3 | DE VOCHT 1961 No. DE, 377, p. 409 (English register) | 4 | MAGNUS 1992 No. 30, p. 125-126 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
UUB, H. 154, f. 158v
Reverendissimo in Christo patri, domino ⌊Iohanni⌋ Dei gratia episcopo Varmiensi, amico et fratri carissimo et honorando
UUB, H. 154, f. 158r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, amice ac frater carissime et honorande. Salutem et aeternam in Domino felicitatem.
Si Reverendissima Dominatio Vestra ex nobis scire velit, quo in statu sunt res Romanae, dico, quod ⌊Roma⌋ semper est sibi ipsi similis, nec Aethiopes (de quibus beatus ⌊Bernardus⌋ ad ⌊Eugenium⌋) adhuc pellem suam immutarunt, quamquam
cf. Vulg. Lc 3.8 dico enim vobis quia potest Deus de lapidibus istis suscitare Abrahae filios. ⌊potens sit Deus etiam ex lapidibus sibi erigere filios ⌊Habrahae⌋cf. Vulg. Lc 3.8 dico enim vobis quia potest Deus de lapidibus istis suscitare Abrahae filios. ⌋
. Nec silentio implicandum est summos illos nostros monarchas ⌊caesarem⌋ et ⌊Gallum⌋ iam tandem post multas importunas exhortationes ⌊sanctissimi domini nostri⌋ ad pacem convenisse, quamquam adhuc nobis occultae sint condiciones pacis. Dubitatur etiam, an ⌊Veneti⌋ assumpti sint in eam confoederationem. Certum quoque est pacem inchoatam fuisse, antequam reverendissimi domini ⌊cardinales⌋ legati apostolici ad ⌊principes⌋ illos advenissent. Proinde adhuc omnia apud nos dubia sunt, donec reditus eorundem ⌊legatorum⌋ omnia declarabit. De ⌊Turcha⌋ nihil aut parum apud nos scitur. De concilio spem habemus, quod omnino ⌊Vincenciae⌋ fiat ad principium mensis Mai, sed nihil certum annuntiare possum, donec legati sua et aliorum ora aperiant. Nec pauci sunt, qui putant ⌊caesarem⌋ ad futurum ver in ⌊Italiam⌋ perventurum et forte ad concilium. Felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra, et nos suo solito ac fraterno favore prosequatur.
Citissime ex ⌊Roma⌋, 1538 XXVIII Ianuarii.
R(everendissimae) D(ominationi) V(estrae) amantissimus
⌊Iohannes archiepiscopus Upsalensis⌋ etc.
| | 9 | IDL 1865 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Vicenza, 1538-05-30 | received [1538]-09-06
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AB, D. 6, f. 30
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1538, f. 14r-v
|
Auxiliary sources: 1 | register in English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 328
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 6, p. 39-40 (in extenso) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 386, p. 409 (reference) | 3 | MAGNUS 1992 No. 33, p. 129-131 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
Quid novi iam parit ⌊Italia⌋ aut parturit , paucis aperiam. Fuerat per praeteritam hiemem magna formido per eandem ⌊Italiam⌋, ne ⌊Turca⌋ insuperabili potentia succinctus eam penitus desolaret. Proinde non parvae pecuniae exactae et congregatae sunt pro milite, qui ⌊hostem⌋ tam potentem a finibus ⌊Italiae⌋ coerceret. Nunc autem deprehendimus verum esse, quod pueri canunt: „Saepe facit nimios causa pusilla metus”. Nam tota classis Turcica (si praesens fama vera est) vix stain⌈[) vix]) vix stain⌉ numerum centum triremium explevit, quae tamen nunc revocata dicitu stain⌈[dicitu]dicitu stain⌉r ob insultum ⌊regis Persarum⌋, a quo ⌊Turcus⌋ digna factis recipere solet dormientibus principibus Christianis, qui Christi adversarium ab ovili Christiano reprimere deberent etc. Sed duo maxima remedia iam praeparari videntur contra domesticos et extraneos Christi inimicos, primum in conventu Nyssensi in ⌊ducatu Sabaudiae⌋, ubi nunc ⌊papa⌋ constitutus ⌊caesarem⌋ et ⌊Gallum⌋ ibidem etiam praesentes ad concordiam reducere conatur stain⌈[reducere conatur]reducere conatur stain⌉ etc., alterum in concilio generali, quod nunc felici auspicio hic ⌊Vincentiae⌋ inchoatum est. Nam XII die transacti mensis Mai tres reverendissimi domini legati cardinales, videlicet ⌊Campegius⌋, ⌊Simoneta⌋, ⌊Brundusinus⌋, solemniter a clero et populo in hanc civitatem introducti, principium gloriosum dederunt tam sancto et necessario concilio generali, ad cuius felicem consumationem et continuationem merito convenire deberent omnes pontifices, quibus Christiana fides sanguine et vita carior est etc.
Haec de concilii principio, quod cum continuatum fuerit, continuabo et ego scripta mea, ne Reverendissima Dominatio Vestra ignara sit earum rerum, quae hic aguntur, nec intendo me hinc transferre ante finem mensis Septembris. Et si interea voluerit Reverendissima Dominatio Vestra per me hic aliquid fieri, conabor me diligentem exsecutorem in omnibus exhibere.
Felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra et me (ut semper facit) suo fraterno amore prosequatur.
Citissime ex ⌊Vincentia⌋, paenultima Mai 1538.
Reverendissimae Dominationis Vestrae frater et amicus ⌊Iohannes archiepiscopus Upsalensis⌋ etc.
| | 10 | IDL 2020 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Venice, 1538-12-20 | received 1539-04-16
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 6, f. 32
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1538, f. 49r-v
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 330
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 7, p. 41-42 (in extenso) | 2 | MAGNUS 1992 No. 35, p. 132-134 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D. 6, f. 32r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, amice ac frater et benefactor humanissime.
Praemissa reverentia salutem.
Quemadmodum Reverendissima Dominatio Vestra nihil libentius audiret quam aliquam bonam spem restituendae nostrae sanctissimae religionis Christianae, ita ego nihil libentius scriberem, sed adhuc fata nimis adversa nobis obsistunt. Quorum autem culpa tam necessaria restitutio collapsae religionis impeditur, sufficienter ostenderem, nisi Reverendissima Dominatio Vestra ex sua ipsius prudentia melius sciret, quam per me scribi posset.
Fueram hic inani spe deductus in plures menses, attamen nunc firmiter asserunt ⌊sanctissimum dominum nostrum⌋ venturum in fine Februarii ad ⌊Vincentiam⌋ pro concilio generali daturumque operam, ut et illud tam necessarium concilium cum fructu celebretur, et expeditio in ⌊Turcham⌋ efficacius solito praeparetur. Ad quod non parum facere poterit illa concordia diu desiderata, quae est inter eius ⌊sanctitatem pontificiam⌋ et ⌊caesaream maiestatem⌋ ac ⌊regem Galliarum⌋ etc. Fama quoque est ⌊caesarem⌋ in ⌊Italiam⌋ ad proximum Februarium vel Martium venturum, ut eo efficacius negotium contra ⌊Turchi⌋ potentiam prosequatur etc.
Ceterum, Reverendissime Domine, cancellarius et frater noster ⌊m(agister) or M(agnus)⌈m(agister)m(agister) or M(agnus)⌉ Olaus⌋ per singularem fiduciam (qua ducitur erga Reverendissimam Dominationem Vestram) impetravit a ⌊sanctissimo domino⌋ nostro mandatum de providendo, de quo tamen nullam spem habere posset, nisi confideret Reverendissimam Dominationem Vestram sibi benigno et summo favore cooperari velle persuasumque habet, quod, quamvis sit satis amplum et gratiosum indultum, tamen, si quid ex eo profecerit, id totum debebit benignitati Reverendissime Dominationis Vestrae et venerabilis ⌊capituli Varmiensis⌋.
Quocirca nihil umquam enixius a quoquam petere potui quam impraesentiarum. Rogo Reverendissimam Dominationem Vestram, dignetur eidem ⌊fratri et cancellario meo⌋ ita assistere, ut compertum habeat Reverendissimam Dominationem Vestram meas, exsulantis pontificis, preces tam pias et iustas minime contempsisse, et, si qui exsecutores aut procuratores vel promotores illi defuerint, Reverendissima Dominatio Vestra omnes vices sua singulari benignitate efficaciter supplere dignetur, et, si aliquod idoneum beneficium ecclesiasticum assecutus fuerit et interea Deus concesserit nos in ecclesiam nostram (prout speramus) restitui, pollicemur, quod de illo iuxta voluntatem Reverendissimae Dominationis Vestrae disponat seque tam gratum eidem Reverendisssimae Dominationi Vestrae exhibebit, ut merito contenta fiat se talem tamque idoneum virum promovisse.
Et felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra.
Citissime ex patriarchatu in ⌊Venetiis⌋, XX Decembris anno 1538.
Reverendissimae Dominationis Vestrae frater ⌊Iohannes archiepiscopus Upsalensis⌋ etc.
| | 11 | IDL 7234 | Ioannes DANTISCUS to Ioannes MAGNUS, ca. 1539-04-21 Letter lost | Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 2191: Veniens ad me in praeterito mense Iunio optime spei adulescens Gasparus Hannouius attulit mihi gratissimas litteras Reverendissimae Dominationis Vestrae. | | | 12 | IDL 2191 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Venice, 1539-07-13 | received [1539]-08-26
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 155, f. 8-10
| 2 | copy in Latin, 18th-century, LSB, BR 19, No. 44
| 3 | copy in Latin, 18th-century, SUB, Sup. Ep. 4-o 41, No. 26, f. 21r-v
| 4 | copy in Latin, 18th-century, SBB, MS Lat. Quart. 101, No. 22, f. 72r-74r
| 5 | copy in Latin, 18th-century, SLUB, C 110, f. 102v-104v
| 6 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 1366, p. 181-184
| 7 | copy in Latin, 18th-century, B. Ossol., 151/II, f. 29v - 30r
| 8 | copy in Latin, 18th-century, BCz, 56 (TN), No. 25, p. 187-189
| 9 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1539, f. 34-35
| 10 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 116
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), f. 116
|
Prints: 1 | COLLIJN 1910 No. 2, p. 8-9 (in extenso) | 2 | COLLIJN 1912 No. 2, p. 14-15 (in extenso) | 3 | DE VOCHT 1961 No. DE, 399, p. 409 (reference) | 4 | DE VOCHT 1961 No. DE, 399, p. 314 (reference) | 5 | MAGNUS 1992 No. 37, p. 136-139 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
UUB, H. 154, f. 10v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Iohanni Dei gratia episcopo Varmiensi⌋, fratri et amico ac benefactori humanissimo ac honorando
UUB, H. 154, f. 8r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine frater et benefactor humanissime. Salutem et sinceram mei commendationem.
Veniens ad me in praeterito mense Iunio optime spei adulescens ⌊Gasparus Hannouius⌋ attulit mihi gratissimas ⌊⌋ Reverendissimae Dominationis Vestrae. Commendavi eum amicis ⌊Romae⌋ commorantibus, quantum potui sincere et diligenter. Nec dubito quin post paucos annos recipiat eum Reverendissima Dominatio Vestra in Romanis rebus doctiorem quam sint vel fuerint omnes coaetanei eius. Videtur enim doctissimi avunculi sui ingenio non ignaviter responsurus. Habet etiam ex materna sagacitate non parvam ad res prudenter gerendas industriam. Ceterum de rebus ⌊Italiae⌋ haec habentur. Dubitant ⌊Veneti⌋ de ⌊caesaris⌋ et ⌊Galli⌋ favore ac confoederatione. Proinde civitates suas, quoad possunt, munire contendunt, habuerantque oratorem suum apud ⌊Turcham⌋, a quo praeter inania verba nihil reportasse videntur. Nam cum quadam certa spe ducerentur, ut cum eo indutias confirmarent, ecce allata sunt nova ipsum ⌊Turcham⌋ hostili classe 150 navium Candianam insulam impugnare velle. Ad quem quidem insultum etsi ⌊Veneti⌋ formidare videantur, quia imparati tam potentem hostem excepturi sint, attamen constituunt magno atque inconcusso animo occurrere hosti adventanti, qui eos non tam audacter aggrederetur, nisi crederet eos ab ⌊imperatore⌋ et ⌊Franco⌋ ceterisque principibus Christianis derelictos etc. De concilio autem animum penitus despondeo, doleoque vehementer me in ⌊Italiam⌋ ob tam inanem concilii publicationem pervenisse expensasque tenuitati fortunarum mearum intolerabiles sustinuisse nec a ⌊pontifice⌋ nisi admodum parce sublevatum fuisse. Cogito tamen hic apud ⌊reverendissimum dominum patriarcham⌋ (a quo humanissimo hospitio exceptus sum) usque ad futurum festum Pascae commorari. Interea dignetur Reverendissima Dominatio Vestra diligenter et efficaciter cooperari carissimo fratri ⌊cancellario meo magistro Olauo⌋, ut aliquem fructum ex pontificia gratia consequi possit in ecclesia Varmiensi etc. Quod autem in eius brevi derogatum sit regi etc. absit ut propterea umquam velit etiam in minimo se ⌊regiae maiestati⌋ (cui nos et omnia nostra subiecta fatemur) opponere, sed speramus et firmiter confidimus, quod reverendissima Dominatio vestra ex tam urgentibus litteris ⌊pontificis⌋ aptiorem occasionem arripere possit, ut citius viro tam idoneo et optime merito una vel alia via provideri possit. Quod ut Reverendissima Dominatio Vestra efficere dignetur, iterum atque iterum immo suppliciter oro obtestorque. Nullum enim magis gratum officium mihi umquam praestare poterit. Immo eo facto ipsum ⌊cancellarium⌋ in fidelissimum servum et me in deditissimum atque obsequentissimum fratrem sibi obligabit. Et felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra, atque has meas importunas sed pias preces gratiose admittat.
Ex ⌊Patriarchatu Venet(orum)⌋, XIII Iulii 1539.
Postscript:
UUB, H. 154, f. 9r
Rogatus a me noster ⌊Hannouius⌋ exhibere illas ⌊⌋, quas Reverendissima Dominatio Vestra per me legi voluisset, respondit eas sibi in via excidisse. Quocirca dolui et doleo me earum dulcedine privatum esse. Scio enim nihil a tam praeclaro ingenio nisi iucundum et praestantissimum prodire posse etc. Quibus autem studiis ⌊cancellarius noster⌋ hic pro publica totius Germanicae nationis gloria immo utilitate totius orbis occupatus fuerat, Reverendissima Dominatio Vestra post paucos menses intelliget.
Atque interim felicissime valeat.
⌊Iohannes Upsalensis⌋
| | 13 | IDL 2387 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1541-02-14 | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-04-23
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, BCz, 247, p. 357-360
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1541, f. 21r-v
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 9, p. 43-45 (in extenso) | 2 | MAGNUS 1992 No. 39, p. 141-142 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz 247, p. 360
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Iohanni⌋ episcopo Varmiensi, amico et fratri suo carissimo in ⌊Prutzia⌋
Binis atque urgentissimis litteris ⌊sanctissimi domini⌋ nostri ex ⌊Venetiis⌋ ad ⌊Romam⌋ vocatus humanissimeque a pontificia sanctitate exceptus felicius, quam hactenus vivo et valeo, spem certam habens, quod meae humilitatis condicio quandoque consolationem diu exspectatam assequetur.
Ceterum, Reverendissime Domine, quia ob sincerissimam fiduciam, quam de Reverendissima Dominatione Vestra semper gessi et gero, consului germano et cancellario meo, magistro Olauo, ut mandatum ⌊sanctissimi domini⌋ nostri de aliqua provisione in ecclesia Varmiensi impetraret. Rogo et obsecro Reverendissimam Dominationem Vestram, dignetur ad ⌊illius viri⌋ merita erga Christi fidem et ecclesiam (quae ⌊sanctissimo domino⌋ nostro et toti Romanae curiae satis cognita et probata sunt) benignis ac paternis oculis respicere efficereque, ut magistro Georgio Dunner (si possibile fuerit) aliunde provideatur, aut, si id fieri nequeat, saltem ad pensionem annuam, prout ⌊magister Olaus⌋ eidem magistro Georgio Dunner perscribit, sese obligatum fateatur, quod utique eo libentius atque fidelius facere debeat, quia canonicatus ille post obitum ⌊Henrici Snellenberg⌋ ad nullum prorsus devolui poterat, nisi ad magistrum Olaum, nec poterant eius procuratores ipsum resignare, nec Reverendissima Dominatio Vestra ipsum alicui conferre, cum ad familiarem pontificis post adeptam possessionem omnino spectaret etc. Utcumque tamen haec se habeant, nos in meliorem partem omnia interpretabimur, quae per Reverendissimam Dominationem Vestram facta sunt, nec permittemus amicitiam nostram ea vel alia quavis occasione labefactari.
Felicissime valeat Reverendissima Dominatio Vestra seque tam ⌊magistro Olauo⌋, quam magistro Georgio propitium ac indulgentissimum patrem ostendat.
⌊Romae⌋, ex domo Sancti Spiritus in Saxea, XIIII Februarii 1541.
Reverendissimae Dominationi Vestrae deditissimus ⌊Iohannes Magnus⌋ Gothus archiepiscopus Upsalensis etc.
| | 14 | IDL 6983 | Ioannes DANTISCUS to Ioannes MAGNUS, Braunsberg (Braniewo), 1541-05-26 Letter lost | received Rome, few days before 1541-09-03 Letter lost, mentioned in IDL 2491: Litteras Dominationis Vestrae Reverendissimae Braunsbergii XXVI Maii datas Romae superioribus diebus accepi | | | 15 | IDL 2491 | Ioannes MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1541-09-03 | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-12-13
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, in secretary's hand, author's signature, AAWO, AB, D. 6, f. 50
| 2 | copy in Latin, 20th-century, B. PAU-PAN, 8244 (TK 6), a.1541, f. 57r-v
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 31, No. 345
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), f. 359
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 No. 10, p. 45-46 (in extenso) | 2 | DE VOCHT 1961 No. DE, 430, p. 409 (reference) | 3 | MAGNUS 1992 No. 46, p. 149-150 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
⌊⌋ Dominationis Vestrae Reverendissimae ⌊Braunsbergii⌋ 1541-05-26⌊XXVI Mai1541-05-26⌋ datas ⌊Romae⌋ superioribus diebus accepi, quae tanto magis gratae erant, quod Dominatio Vestra Reverendissima suas diligentes et efficaces operas carissimo fratri et cancellario meo ⌊magistro Olauo⌋ super canonicatu illo Varmiensi pollicetur. Nec dubito, quin ipsa quantocius tam benignis promissis faciat satis. Est enim ei facillimum utramque partem salvam efficere et conservare, nec opus est magistro Georgio illum infelicem Alexandrum metuere aut alias vias pro firmando iure suo quam per ratificationem resignationis ⌊magistri Olaui⌋ et eius confirmationem per ⌊summum pontificem⌋ impetrare etc., alias evenire posset, quod magister Olaus iuri suo super illo canonicatu alicui alteri post tot ambages renuntiaret, ut si ipse in fata concederet, sine dubio alter mox emergeret, qui se in ius eius faceret surrogari, et ita canonicatus ille perpetuo litigiosus redderetur etc., quemadmodum optimae spei adolescenti domino Gasparo Hannovio (quem ob suas eximias virtutes et honestissimam conversationem maxime diligo) proximis diebus significare curavi.
Reliquum est, ut me ⌊fratremque meum⌋ ex corde et animo commendem Dominationi Vestrae Reverendissimae, quam diutissime feliciter valere optamus.
Datum ⌊Romae⌋, in aedibus Sancti Michaelis Supra Montem, anno etc. 1541 3 mensis Septembris.
Reverendissimae Dominationi Vestrae addictissimus Johannes archiepiscopus Upsalensis etc.
| |
Texts regarding Ioannes MAGNUS
List
Database
Full text
Results found: 1 preserved: 1 + lost: 0 1 | IDT 742 | Ioannes MAGNUS, Elegia in funere Reverendissimi Domini Petri Tomicii [1535/1536] | Manuscript sources: 1 | copy in Latin, 16th-century, BK, 243, f. 404v-405v
|
Prints: 1 | STAROWOLSKI 1655 p. 210-212 (in extenso) | 2 | KOLBERG 1915 p. 10-11 (in extenso) |
| |
Poems regarding Ioannes MAGNUS
List
Database
Full text
Results found: 1 preserved: 1 + lost: 0 1 | IDP 169 | [De haeresi] | written 1534-04-23 first edition 1915
Manuscript sources: 1 | rough draft in Latin, autograph, BCz, 244, p. 93-94
| 2 | copy in Latin, 18th-century, BK, 232, p. 175-176
| 3 | copy in Latin, 18th-century, B. Ossol., 151/II, f. 136v-137r
| 4 | copy in Latin, 16th-century, BCz, 54 (TN), No. 66, f. 190-192
|
Prints: 1 | KOLBERG 1915 p. 35-36 (in extenso) | 2 | JASIŃSKA-ZDUN 2010 p. 360-361 (in extenso) | 3 | SKOLIMOWSKA 2012 Dantiscus p. 204-207 (in extenso; English translation) | 4 | SKOLIMOWSKA 2021 Ex Saulo p. 218-221 (in extenso; Polish translation) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 244, p. 93
Quandoquidem, volumus saltem si vera fateri,
Haec merito patimur, res facit ipsa fidem.
Non frustra penitus Germany (Germania, Niemcy)⌊Germanis crevit in orisGermany (Germania, Niemcy)⌋
Haeresis haec, quae iam virus ubique vomit,
5
Nec causas opus est afferre scientibus illas:
Ex capite hic fluxum noxius humor habet,
Inficit et reliquos corrupti corporis artus,
Unde subit rediens haec pituita caput,
Quod modo sic tremula vertigine iure laborat
10
Inque vicem capit hoc, quod dedit ante, malum.
Pharmaca ni vitiis superi curantia pulsis
Praestiterint, actum (quod procul absit) erit:
Sweden (Suecia)⌊SveticaSweden (Suecia)⌋ non solum, vel Denmark (Dania)⌊DanicaDenmark (Dania)⌋ sive Brittany (Armorica, Bretogne), region in northwestern France⌊BritannaBrittany (Armorica, Bretogne), region in northwestern France⌋
Regna, sed in bellum cuncta sub orbe ruunt.
15
Ultima non procul esse potest iam iudicis hora,
Praemia qui cunctis, ut meruere, dabit.
Gens contra gentem surgit, Mars saevit ubique,
Integritas, virtus et pudor omnis abest.
In summum vix ulla fides pietasve Tonantem,
20
Rarus et est nostrae religionis honor,
Spernuntur pia dicta patrum, stata tempora, leges
Atque sacri ritus, qui viguere prius.
Concita sese effert nebulonum daemonis oestro
Turba ingens, sibi quae cuncta licere putat.
BCz, 244, p. 94
25
Est odio verum simul exulat aequum et honestum,
Cum luxu, fastu text damaged⌈[u]u text damaged⌉ regnat et aeris amor,
Omnia confuso volvuntur turbinis aestu text damaged⌈[u]u text damaged⌉,
Impietas dum sic vi sacra nostra quatit.
Haec qui restituet paper damaged⌈[uet]uet paper damaged⌉ vel qui reparabit, ut ordo,
30
Qui fuerat, redeat, laude colendus erit.
Res haec sed nostris est longe viribus impar paper damaged⌈[ar]ar paper damaged⌉,
Proderit ingenium consiliumve parum.
In primis ponenda forent tot crimina nobis,
Sumenda et melior vita relicta alia,
35
Linquenda ambitio mundique amor, ardor habend i text damaged⌈[i]i text damaged⌉
Quaeque referre pudet plurima nota satis.
Imploranda Dei clementia, saepe precanda
Suppliciter multis cum lacrimis venia.
Cum patribus nostris graviter peccavimus omnes,
40
Hinc mala, quae ferimus, iusta dat ira Dei.
Haec nos paper damaged⌈[s]s paper damaged⌉ per saevos castigat saepe tyrannos
Et subdit duro colla paper damaged⌈[a]a paper damaged⌉ superba iugo.
Quod si non Deus hic iustis plerumque pepercit,
Quid faceret, numquam qui sine labe sumus?
45
Exspectat t amen paper damaged⌈[amen]amen paper damaged⌉, ut doleamus, seque benignum
Offert, si volumus linquere iniqua, patrem.
Hactenus haec, ne sus forsan docuisse Minervam
Dicatur. Sapiens non monitoris eget.
| | |
Texts where mentioned Ioannes MAGNUS Results found: 13 IDL, 0 IDP, 0 IDT 1 | IDL 962 | Johann REYNECK to Ioannes DANTISCUS, Gdańsk (Danzig), 1533-06-19 | 2 | IDL 1311 | Maciej DRZEWICKI to Ioannes DANTISCUS, Łowicz, 1535-06-09 | 3 | IDL 1426 | Andrzej KRZYCKI (CRICIUS) to Ioannes DANTISCUS, Łowicz, 1536-03-06 | 4 | IDL 4014 | Ioannes DANTISCUS to [Mathias PLATEN], Althausen (Starogród), 1536-04-23 | 5 | IDL 1537 | Cornelis DE SCHEPPER to Ioannes DANTISCUS, Brussels, 1536-09-13 | 6 | IDL 1545 | Johann DOBNECK (COCHLAEUS, WENDELSTEIN) to Ioannes DANTISCUS, Meißen, 1536-09-29 | 7 | IDL 1591 | [Ioannes DANTISCUS] to [Jan LATALSKI], Löbau (Lubawa), 1537-03-16 | 8 | IDL 1594 | [Ioannes DANTISCUS] to [Jan CHOJEŃSKI], Löbau (Lubawa), 1537-03-16 | 9 | IDL 5616 | Jan CHOJEŃSKI to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1537-03-29 | 10 | IDL 3676 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1538-01-28 | 11 | IDL 5639 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1538-11-23 | 12 | IDL 2887 | Olaus MAGNUS to Ioannes DANTISCUS, Trent, 1545-11-18 | 13 | IDL 2991 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1546-08-21 |
|