Reverendo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, amico gratioso et honorando

Reverende in Christo Pater et Domine, domine et amice gratiose semperque honorande.

Praemissa mei diligentissima commendatione.

Salutem et ad omnia praestanda cupidam voluntatem.

Acceptis litteris per cubicularium Vestrae Reverendae Dominationis ad me missis intellexi Reverendam Dominationem Vestram velle fieri excusatum, quia Posnaniae pro tempore superioribus litteris suis mihi declarato constitui non possit. Huic rei minime admiror. Immo longe maiori admiratione detinerer, si Vestra Reverenda Dominatio hodie, prout scripserat, Poznaniae constituatur, cum sacra maiestas regia satis promptum discessum Vestrae Reverendae Dominationis declarare dignata est. Dederam ego litteras meas ad suam maiestatem cupiens ab hoc itinere legationis huius obeundae fuisse liberum et absolutum. Regia tandem maiestas nuperrime per cubicularium suum mihi significavit non quod liber esse debeam, sed ut eo celerius me itineri accingar, et ob eam causam nondum paratus sum, prout fieri debeat. Videtur, quod paucis diebus negligemus diem assignatum per serenissimum regem Romanorum, si Vestra Reverenda Dominatio equis suis indulgens parvos sequetur nocturnos, visumque esset ex Iuniwladislavia proficisci in Trzemesnam, tandem alio die Gneznam. Rursus in Pobyedziska oppidum, exinde intrare Posnaniam ibique per diem ad maximum per duos equis ex ea itione per aestum lassis, prout mihi Vestra Reverenda Dominatio id explicat, indulgere parvaque illos statione recreare. Interim vero ego Posnaniam accurram, ut felici omine iter coeptum arripiamus Vratislawiaeque quam primum constituamur. Quamvis hoc tempore servitores mei hinc inde dispersi sunt, dabo tamen operam, ut voluntati Vestrae Reverendae Dominationis satisfiat, quomodo litterae Vratislawiam celeriter mitterent.

Commendo me tandem in gratiam Vestrae Reverendae Dominationis, quam diu et feliciter a Domino valere opto.

Datae Znene, die Ascensionis Domini MDXXXVIII-o.

Eiusdem Vestrae Reverendae Dominationis Ianussius a Lathalicze pallatinus Posnaniensis etc.

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi amico honorandissimo

Reverendissime in Christo Pater, domine et amice honorandissime.

Ex servitore meo, qui Vestrae Reverendissimae Dominationis e Wratislawia litteras pertulit, intellexi proposuisse Vestram Reverendissimam Dominationem per diem crastinam in Ponyecz manere. Ego id idem quam lubenter fecissem sibique et equis suis indulgerem, sed hodie huc exiens intellexi ex quibusdam mercatoribus a Vratislawia proficiscentibus serenissimum regem Romanorum propediem e Wratislawia discessurum. Iamque sua maiestas discessisset, sed operitur adventum nostrum. Sperabamur enim illic pro die hesterna affuturi. Ego misi illic servitorem meum et per eundem significavi Vestram Reverendissimam Dominationem una mecum feria tertia proxima Vratislawiam advenire itaque properet Vestra Reverendissima Dominatio, ut felici omine eo die illic constituamur suamque maiestatem regiam praeveniamus legationemque nobis iniunctam peragamus faustiter idque praecipue curemus, ne sua maiestas e loco se moveat, quod non ex usu nobis fiat.

Commendo me tandem Vestrae Reverendissimae Dominationi eumque diu sospitem et recte incolumem a Domino fore cupio.

Datum in Crobia, sabbato ante festa Penthecosten proximo anno Domini MDXXXVIII-o.

Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis Janussius Latalski palatinus Posnaniensis et capitaneus Iuniwladislaviensis etc.

Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino Ioanni Dei gratia episcopo Varmiensi, domino et amico colendissimo

Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine et amice colendissime.

Salutem et meorum servitiorum accuratissimam commendationem.

Propter amicitiam, quae mihi cum Vestra Reverendissima Dominatione iam diu intercessit, ferre illam aequo animo peto, quod mihi sacra regia maiestas, dominus noster clementissimus, capitaneatum in Schluchow conferre dignata est. Fecit enim hoc sua sacra regia maiestas, memor et meorum erga se meritorum, quae ne ipsam quidem Vestram Reverendissimam Dominationem latent, et quod ea arx semper antehac Polonis Prutenisque indiferenter conferebatur, quodque privilegia unitae Prussiae cum Regno canant, dignitates et officia tam Prutenis in Polonia, quam Polonis in Prussia indiferenter conferenda esse. Quod fieri maxime vellem et, si quis, ut fieret, elaborare vellet, non gravarer eum pro viribus adiuvare.

Quamobrem peto, ut Vestra Reverendissima Dominatio non moleste ferat mihi illum capitaneatum datum esse meque suis sodalibus, senatoribus Prussiae, quam potest attentissime, commendare Vestra Reverendissima Dominatio dignetur de meque illis persuadere, quod et vicinum, et capitaneum me talem apud vestras dominationes geram, ut omnibus gratum et acceptum fiat.

Quod superest, me et mea servitia Vestrae Reverendissimae Dominationi fore commendata desidero precorque, ut Vestra Reverendissima Dominatio quam diutissime incolumis et fausta valeat.

Ex Labiisschin, feria quarta post ferias Paschae anno Domini M-o D-o XLVI-o.

Eiudsem Reverendissimae Dominationis Ianussius Lathalski, comes in Labischin, palatinus Posnaniensis, Iuniwladislaviensis, Szluchoviensis capitaneus

Nos Ioannes Episcopus Varmiensis et Ianussius Latalski palatinus Poznaniensis et capitaneus Iuniwladislaviensis serenissimorum dominorum, dominorum Sigismundi Primi et Secundi regum Poloniae, magnorum ducum Litwaniae, Russiae totiusque Prussiae ac Masoviae etc., dominorum et heredum, dominorum nostrorum clementissimorum consiliarii, oratores et mandatarii ad sacram regiam maiestatem Romanorum, Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croaciae, Sclavoniae etc., archiducem Austriae etc. designati, universis et singulis praesentibus et futuris harum serie litterarum significamus et notum testatum manifestumque facimus, quod, cum superiori tempore inter praefatam regiam maiestatem Romanorum etc. ex una et praememoratum serenissimum dominum regem nostrum seniorem super collocanda serenissima principe domina Elisabet, filia primogenita dicti serenissimi regis Romanorum etc. in matrimonium serenissimi domini regis nostri filio serenissimo domino Sigismundo Secundo regi per utriusque principis legatos et oratores plenis et sufficientibus mandatis ad hoc suffultos certus tractatus in civitate regia Posnaniensi de anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo in profesto divi Martini initus et conclusus sit, prout in eo latius continetur. In cuius vim et tenorem iam dicti serenissimi reges nostri ad eiusmodi coniugii negotium penitus abso <l> vendum proficiendumque cum plena potestate et facultate nobis ab utroque principe nostro data iuxta mandata nostra ad manus serenissimi regis Romanorum consignata. Nos huc ad maiestatem suam tamquam specialiter ad hos designatos emandarint. Nos ideo pro ea potestate auctoritateque, quae nobis ad transigendam matromonii illius causam expresse a regibus nostris ante nominatis facta fuit totius rei istius matrimonialis, negotium nomine et ex parte regum nostrorum cum serenissimo rege Romanorum sub infrascriptis condicionibus, clausulis, pactis et articulis feliciter transegimus et conclusimus in hunc modum:

In primis autem annuit et consensit serenissimus rex Romanorum iuxta superiorem tractatum Posnaniensem, quem cum omnibus suis condicionibus clausulis continentiis de verbo ad verbum hic pro expresso haberi volumus, serenissimam principem dominam Elisabet filiam suam primogenitam serenissimo principi domino Sigismundo Secundo Poloniae regi accedente consensu praefatae serenissimae dominae Elyzabeth nuptui dare et quod eidem centum milia aureorum Hungaricalium auri puri et iusti ponderis pro dote constituere illiusque tertiam partem una cum traductione in manus officialium serenissimi domini regis nostri Sigismundi consignare. Reliquas autem duas partes infra annum et diem post consumationem matrimonii citra omnem dilationem exsolvere debeat et teneatur.

E converso, serenissimus princeps dominus Sigismundus Poloniae rex pater, nomine filii sui praenominati aut eo decedente serenissimus dominus Sigismundus Secundus, serenissimae dominae Elizabet vicissim centum milia aureorum auri puri et iusti ponderis pro contradote seu donatione propter nuptias spondere et promittere teneatur atque ideo tam pro dote quam donatione propter nuptias summam ducentorum milium florenorum Hungaricalium in bonis regni sui videlicet in Sandecz Sanok Biecz Premisl cum omnibus villis et aliis adiacentibus proventibus universis assecurare et inscribere debeat eidem serenissimae dominae Elizabeth, ita quidem, ut haec obligatio dotis et donationis propter nuptias, quae sic, ut praescriptum est, novae reginae erit facta simul cum munere virginitatis sibi, ut sequitur, constituendo post mortem serenissimae dominae Bonae reginae modernae transferatur ad eas civitates et arces, quae sunt suae serenitati eadem ratione dotis et donationis propter nuptias obligatae et inscriptae, dummodo tamen vel haec vel illa bona praefatae summae ducentorum milium florenorum Ungaricalium atque praefato contractui sufficienter respondeant. Et super hoc tempore consumationis matrimonialis litterae assecurationis per serenissimum dominum Sigismundum Secundum in nota meliori confici et ad manus serenissimi regis Romanorum consignari debent. Praeterea, cum aliquamdiu ratione donationis seu muneris virginitatis nominatim exprimendi tractatum esset, serenissimus rex Romanorum, quo maiorem propensissimi animi sui erga utrumque serenissimum regem Poloniae significationem daret, consensit et consentit hanc praefati muneris sponsionem et praestationem arbitrio utriusque serenissimi regis relinquere nihil addubitans, quin serenitates suae maxime autem serenissimus rex iunior, secuta statim matrimonii consumatione per copulam, serenissimam sponsam suam eo nomine tam pro regio suo honore quam eiusdem serenissimae sponsae merito splendide remuneraturus sit, et pro hoc munere serenitati suae, ut praemittitur, deputanda praememorata dominia et bona non minus quam pro dote et donatione propter nuptias inscripta obligata et obnoxia esse debent.

Conventum denique et conclusum est. Quod si serenissima regina prior sponso vita defuncta fuerit, tam dos quam donatio propter nuptias et munus ipsum virginitatis ad serenissimum regem et Regnum Poloniae perpetuo devolvantur sine aliqua ipsius dotis restitutione. Si vero regem ante mori contigerit, prole ex ea (quod dii prohibeant) non suscepta, aut si suscepta fuerit, premoriatur tamen, tunc serenissima regina Elizabeth omnibus terris, districtibus, dominiis etc. sibi inscriptis ad vitae suae viduatus tempora plenam utendi et fruendi potestatem habere debeat. Post mortem autem suam centum milia florenorum ratione donationis propter nuptias sibi donata et inscripta ad praefatum Poloniae regnum libere revertatur. De dote vero et munere virginitatis, habeat regina Elisabeth eandem plenam tam in vita quam mortis articulo donandi testandi et disponendi facultatem, quam olim habuit serenissima domina Elizabeth, serenissimi Poloniae regis mater, ut in litteris Cracoviae decimo quinto mensis Augusti anno Domini millesimo quadringentesimo quinquagesimo tertio datis latius continetur.

Praeterea constitutum et conventum est, ut serenissimus rex Romanorum serenissimam filiam suam dominam Elizabetham postquam decimum sextum aetatis suae annum attigerit cum decenti et regio apparatu ac ornamentis proprio sumptu pro tempore communibus votis designandis Cracoviam mittere teneatur, ita tamen, quod integrum atque adeo liberum sit serenissimo regi iuniori, si ei videatur, traductionis eiusmodi tempus praevertere nec obstet etiam de deductione sponsae Cracoviam sive alio sententiam mutare, prout inter serenissimum regem Romanorum et serenissimos patrem et filium reges Poloniae conventum fuerit.

Postquam autem serenissima domina sponsa ad serenissimum dominum sponsum, ut praemittitur, deducta fuerit, tunc ante consumationem matrimonii tenebitur ipsa solemniter et expresse hereditati tam paternae quam maternae sufficientem facere renuntiationem eademque ratione regni Hungariae et ditionis domus Austriae, non modo pro regia maiestate Romanorum, sed etiam pro sacra caesarea maiestate ac utriusque eorundem liberis per lineam masculinam ab ipsis legitime descendentibus a se fieri debebit. Quo vero ad regnum Bohemiae pro serenissimo rege Romanorum tunc eiusque liberis et heredibus masculini sexus dicta renuntiatio erit facienda, in quantum scilicet ipsa domina Elizabetha ad huiusmodi renuntiationem tenetur et non ultra. Denique talem renuntiationem serenissimus dominus sponsus suis litteris et sigillo firmare et ratificare tenebitur.

Quod si alter contrahentium ante consumationem nuptialem (quod absit) mortem obiret, tunc totus iste contractus cum omnibus suis pactis, obligationibus et attinentiis anihilatus, enervatus et cassatus habeatur, similiter conventum est.

Postremo vero cautum est, quod ego, Ianussius Latalski palatinus Poznaniensis, virtute mandati specialis mihi a serenissimo domino meo serenissimo domino meo rege iuniore traditi et ad manus serenissimi regis Romanorum exhibiti me quamprimum cum omnia inter partes praescriptis modis pacta et transacta sint, Oeniponte conferre illicque dicti regis nomine cum serenissima domina Elizabet sponsalia per verba de praesenti contrahere aliaque in hisce rebus fieri solita et consueta exsequi debeam et tenear cum reciproca ratificatione omnium et singulorum, quae inter utriusque sponsi et sponsae serenissimos parentes pro hoc felicissimo coniugio hactenus acta et transacta sunt.

Nos itaque praefati oratores suprascripta omnia et singula ex parte serenissimorum dominorum regum nostrorum clementissimorum vigore mandati nobis a serenitatibus eorum traditi, non solum approbamus et ratificamus, verumetiam loco et nomine tam primi quam secundi regis nostri nos sub fide et honore nostro obligamus et obstringimus, quod serenitates suae omnia praemissa, quatenus se et ea, quae ab ipsis in huius matrimonii negotio praestari debent, attinent, rata grata valida firmaque habebunt, simul et eadem integre, inviolate sancteque observabunt ratificationisque litteras manu ipsarum serenitatum suarum et sigillis corroboratas infra spatium quattuor mensium a data praesentium computando ad manus praefati serenissimi regis Romanorum transmittent.

Dat ae in civitate Vratislaviensi praefati sernissimi regis Romanorum, die decima sexta mensis Iunii anno Domini millesimo quingentesimo tricesimo octavo.

Ioannes episcopus Varmiensis manu mea subscripsit

Ianussius Latalski palatinus Poznaniensis et capitaneus Iuniwladislaviensis manu propria subscripsit

Ferdinandus divina favente clementia Romanorum rex semper augustus ac Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austriae, dux Burgundiae, Brabantiae, Stiriae, Carinthiae, Carniolae, marchio Moraviae etc., dux Lucemburgiae ac Superioris et Inferioris Slesiae ...