Correspondence between Dantiscus and Dietrich von RHEDEN
List
Database
Full text
Results found: 17 preserved: 10 + lost: 7 1 | IDL 1692 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1537-08-25 | received [1537]-09-23
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BK, 230, p. 9-10
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BK, 230, p. 10
Reverendissimo in Christo patri et domino, domino ⌊Ioanni⌋ episcopo Culmensi etc., domino suo gratiosissimo
Ubi reverendissima paternitas sua fuerit
Mitto his inclusas supplicationem signatam super dicendis horis canonicis ad usum Romanae curiae nuper editam. Et me Reverendissimae Paternitati Vestrae summopere commendo.
Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae servitor ⌊Theodoricus de Rheden⌋
| | 2 | IDL 1738 | [Ioannes DANTISCUS] to [Dietrich von RHEDEN], Graudenz (Grudziądz), 1537-10-01 | received [1537-11-12]
Manuscript sources: 1 | office copy in Latin, in secretary's hand, BCz, 244, p. 268 (t.p.)
| 2 | copy in Latin, 18th-century, BK, 232, p. 224-226
| 3 | copy in Latin, 18th-century, B. Ossol., 151/II, f. 165v-166v
| 4 | copy, 18th-century, BCz, 55 (TN), No. 52, p. 385-388
| 5 | register with excerpt in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, f. 51
|
Prints: 1 | CEID 1/1 No. 49, p. 270-273 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 244, p. 268
Venerabilis et Eximie Domine, Frater et Amice carissime.
Salutem et omnis felicitatis accessum.
ms 2 3 4 Litteras, ms 1 [Litteras] paper damaged⌈Litterasms 2 3 4 Litteras, ms 1 [Litteras] paper damaged⌉ Dominationis Vestrae XXV Augusti ⌊Romae⌋ datas XXIII Septembris praeteriti in ⌊castro meo ms 2 3 4 Lubaviensi, ms 1 Lub[a]viensi paper damaged⌈Lubaviensims 2 3 4 Lubaviensi, ms 1 Lub[a]viensi paper damaged⌉⌋ satis commode accepi,
et ea, quae de successu coadiutoriae in personam meam Varmiensis scripsit, sane intellexi, habeoque pro opere et labore, quem rebus meis impendit, Dominationi Vestrae ms 2 3 4 quas, ms 1 qu[as] paper damaged⌈quasms 2 3 4 quas, ms 1 qu[as] paper damaged⌉ possum gratias, aliquando per omnem occasionem, quoad eius a me fieri po(teri)t, relaturus. Ceterum, cum negotium
hoc per mortem r⌊everendissimi domini olim Mauritii episcopi Varmiensis⌋ infectum mansit et ego concordibus votis ⌊venerabilis capituli⌋ ad eam ecclesiam ex Dei misericordia sum postulatus, ms 2 3 4 aliud, ms 1 aliu[d] paper damaged⌈aliudms 2 3 4 aliud, ms 1 aliu[d] paper damaged⌉ nobis agendum restat. Mitto igitur iis iunctum postulationis
decretum cum instrumento procuratorio atque cum litteris regiis ad ⌊summum pontificem⌋ et ⌊⌊Regni⌋ protectorem cardinalem⌋, quae a ⌊serenissimo rege meo⌋, ut certo existimo, scribentur, et ex ⌊Cracovia⌋ cum iis ad Dominationem Vestram dabuntur, quo ante nuntii adventum duplicatas allaturi, quem unamecum reverendissimus dominus electus Culmensis ⌊ms 2 3 4 Tidemannus, ms 1 Tideman[nus] paper damaged⌈Tidemannusms 2 3 4 Tidemannus, ms 1 Tideman[nus] paper damaged⌉ Gise⌋ missurus est, Dominatio Vestra curare possit sine mora negotium committi ac in praeambulis instrui, quemadmodum de iis ipse ⌊dominus electus⌋ latius Dominationi Vestrae scribit. Nuntius a nobis mittendus feret aurum et alia necessaria. Iam Dominationis Vestrae erit tam meis, quam ⌊domini electi⌋ sic intendere rebus, prout opinionem et fidem de Dominationis Vestrae amicitia et integritate concepimus. Ego, quod ex me erit, omnem daturus sum operam, ut Dominationis Vestrae iis in negotiis studium et diligentiam omni beneficentia ac gratitudine rependam,
cf. Cic. Fam. 10.4.3 Qua re hoc unum tibi persuade; Cic. Fam. 16.1.2 Tu autem hoc tibi persuade ⌊hocque sibi de me certo persuadeatcf. Cic. Fam. 10.4.3 Qua re hoc unum tibi persuade; Cic. Fam. 16.1.2 Tu autem hoc tibi persuade ⌋ etc.
Pro novis, quae Dominatio Vestra scripsit, magnam habeo gratiam. Hic aliud non habemus, quam quod prope festum divi Bartholomei[1] in ⌊Haffnia alias Copenhagen⌋ civitate ⌊Regni Daniae⌋
cf. Vulg. 1Sm 8.22.1-2 dixit autem Dominus ad Samuhel audi vocem eorum et constitue super eos regem; Vulg. 1Sm 16.13 tulit igitur Samuhel cornu olei et unxit eum ⌊⌊ill(ustrissimus) or ill(ustris)⌈ill(ustrissimus)ill(ustrissimus) or ill(ustris)⌉
dominus dux ⌊Holsaciae⌋⌋ in regem est coronatus, verum, cum episcopos[2] adhuc in vinculis habeat, non adfuit cornu ⌊Samuelis⌋[3]cf. Vulg. 1Sm 8.22.1-2 dixit autem Dominus ad Samuhel audi vocem eorum et constitue super eos regem; Vulg. 1Sm 16.13 tulit igitur Samuhel cornu olei et unxit eum ⌋ inunctusque in solium positus est. In quo si diu residebit, continget praeter illorum hominum mores, naturam et ingenium, siquidem multos a se occisos, alios exules, paucos vero cf. Sen. Ep. 69.6 Illud inperitissimi cuiusque verbum falsum esse tibi ipse persuade: “bella res est mori sua morte” ⌊sua morte decedentescf. Sen. Ep. 69.6 Illud inperitissimi cuiusque verbum falsum esse tibi ipse persuade: “bella res est mori sua morte” ⌋ reges habuerunt. Apud nos omnia adhuc ex divina gratia tranquilla sunt, praeterquam, quod Luteranismus apud vicinos nostros mordicus tenetur, neque aliqua in re hucusque capit detrimentum. Si collectum fuisset concilium vel propediem colligeretur, aliquid boni sperare possemus, sin minus – vereor pestem ac luem istam vastius et amplius grassaturam. Sed de iis hactenus. Dominationi Vestrae omnia fausta precor, illamque diutissime bene valere summopere ...(?) cupio.
Ex ⌊conventu terrarum Prussiae⌋ in oppido ⌊Graudencz⌋, prima die Octobris anno 1537.
Postscript:
Pro indultu ad dicendum horas Romanas gratias habeo, quodcumque pro signatura Dominatio Vestra impendit, faciat, quod sciam – cum gratitudine ut Dominationi Vestrae satisfiat curabo. De dispensatione cognationis spiritualis non est, quod Dominatio Vestra agat.[4] Evanuit hic et quaedam vix magis ardua. Si canonicatus
et praebenda mea Varmiensis sic mihi posset reservari a ⌊Sede Apostolica⌋, ut eam cui vellem resignarem, non fugerem modestam compositionem. Rogo itaque, quantum Dominatio Vestra potest, efficiat ea
cf. Adagia 1526 No. 2755 in voti compotem ⌊in re voti me compotemcf. Adagia 1526 No. 2755 in voti compotem ⌋, plurimum mihi gratum, sibique me Dominatio Vestra obligatum factura. Quae iterum bene valeat.
[1] August 24.
[3] Commanded by God, the Biblical prophet Samuel anointed first Saul and then David as kings, so Dantiscus uses the name Samuel as the symbol of a person endowing
royal power with a sacral character. (cf. KOPALIŃSKI 1990 p. 1033 ⌊Kopaliński, p. 1033cf. KOPALIŃSKI 1990 p. 1033 ⌋).
[2] In October 1536 king of Denmark Christian III imprisoned the Danish and Norwegian bishops (cf.
cf. MAŁŁEK 1969 Przyczynek p. 130-131 ⌊Małłek,1969, p.130-131cf. MAŁŁEK 1969 Przyczynek p. 130-131 ⌋); Dantiscus was asked to plead for the imprisoned bishops with the Polish king by bishops Ioannes Magnus, Hans Brask and Magnus Haraldsson, who had been exiled from Sweden and were staying in Gdańsk (cf. the ⌊⌋).
[4] There are no source materials concerning this matter. Possible hypotheses include one
whereby, having learned of his daughter Juana’s betrothal to Diego Gracián de Alderete on June 30, 1537, Dantiscus was withdrawing from some kind of previously undertaken preparations for a marriage for her. Though the letter from Spain informing him of the betrothal only arrived on October 7, 1537 (cf. letters ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋), or a week after the date of the present letter, Dantiscus could have based his actions on the letter received on July 7, 1537 in which Gracián asked for his permission to marry Juana (letter from ⌊⌋). Perhaps the news of Juana’s planned marriage was also contained in a letter which Dantiscus received from Johan Weze and which is only known from mentions elsewhere (Prague, May 2, 1537) (see ⌊⌋).
| | 3 | IDL 1775 | [Ioannes DANTISCUS] to Dietrich von RHEDEN, Löbau (Lubawa), 1537-11-16 |
Manuscript sources: 1 | office copy in Latin, in secretary's hand, BCz, 244, p. 289-290
| 2 | copy in Latin, 18th-century, BK, 232, p. 230-232
| 3 | copy in Latin, 18th-century, B. Ossol., 151/II, f. 168v-169v
| 4 | copy, 18th-century, BCz, 55 (TN), No. 70, p. 451-453
| 5 | register with excerpt in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1537, f. 63r-v
| 6 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 32, No. 596
|
Prints: 1 | CEID 1/1 No. 63, p. 298-301 (in extenso; English register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
⌊⌋ hinc unacum decreto postulationis, quod ex ⌊conventu nostro Graudnicensi⌋ ad Dominationem Vestram prima die Octobris praeteriti misi, ea, quae tum meis, tum etiam ⌊reverendissimi domini electi Culmensis⌋ rebus oportuna ac necessaria esse cognoscebam; quae iam haud written over [...]⌈[...] stain⌈[...][...] stain⌉dd written over [...]⌉ dubie ms. dubiae(!)
⌈dubiedubie ms. dubiae(!)
⌉ puto Dominationem Vestram accepisse. In praesentia item eiusdem postulationis duplicatas, ut vocant, mitto cum instrumento quod
habere voluit Dominatio Vestra addito, et eo, quod ad resignationem canonicatus et praebendae meae Varmiensis in personam nobilis ⌊Fabiani a Damarau⌋ pertinet. Sunt et litterae regiae ad ⌊pontificem⌋, et ad ⌊cardinalem Regni protectorem⌋ duplicatae, eiusdem tenoris, quo fuerunt .. illegible⌈[..].. illegible⌉ priores. Praeterea et aliae regiae sunt litterae ad ⌊sanctissimum dominum nostrum⌋ in copia earundem involutae de taxarum moderatione[1], maxime in ea, quae contingit ecclesiam Culmensem, de
qua prioribus meis litteris Dominationi Vestrae scripsi. Dedi etiam et ego alteras eadem in re ad ⌊reverendissimum dominum cardinalem Regni protectorem⌋, involutas similiter in earundem exemplo, ex quo quid et quomodo ad obtinendam taxae Culmensis moderationem Dominationi Vestrae agendum erit, edocebitur. Indignissimum quippe et omni aequitati esset contrarium, quod ⌊dominus electus⌋ ad veteris integrae taxae solutionem cogi deberet, cum, ut ingenue fateor et testor, episcopatus Culmensis, cui iam in septimum annum praefui, de paratis pecuniariis censibus septingentorum ducatorum valorem ex omnibus reditibus non habeat. Nihilominus istiusmodi summa a me fuit iniquissimis modis extorta contra ⌊Florentinos⌋, in quos ⌊tunc pontifex⌋ saeviebat[2]. Cum autem iam bellum hoc unacum suis auctoribus extinctum est, non puto, quod ⌊dominus electus⌋ ad eam impensam faciendam, quam ego feci, cogetur et hoc integritate et prudentia Dominationis Vestrae, cui uterque summe confidimus. De mea expeditione habebit in litteris ⌊domini electi⌋ indicem, quibus modis et quantum tempore ⌊reverendissimi olim Fabiani episcopi Varmiensis⌋ expositum sit, qui ratione electionis obtinuit confirmationem. Summa fuit, si recte memini, 750 ducatorum. Minus, ut arbitror, ratione postulationis deberet impendi, quod item dexteritati Dominationis Vestrae committo. Quicquid erit pro mea et ⌊domini electi⌋ expeditione pendendum et solvendum, Dominatio Vestra accipiet a ⌊Fuggaris⌋, qui hoc in se a nobis onus susceperunt. Dabunt praeterea et Dominationi Vestrae meo nomine triginta, et ex parte ⌊domini electi⌋ viginti in auro ducatos, quos non pro labore, qui longe plura merebitur, sed pro quadam animorum nostrorum dumtaxat gratitudine Dominatio Vestra accipiet, quemadmodum de iis et aliis omnibus fusius ⌊dominus electus⌋ Dominationi Vestrae scribit etc.
Quod vero litterae meae aliquot diebus sint recentiores quam ⌊domini electi⌋, causa fuit cogendi auri et tractatus cum ⌊Fuggaris⌋, qui se nobis satis faciles praebuerunt, quod, non dubito, Dominationi Vestrae etiam praestabunt.
Cum Dominatio Vestra bullas omnes pro ⌊domino electo⌋ habuerit, eam, quae ⌊serenissimo regi nostro Poloniae⌋ inscripta erit, Dominatio Vestra seorsum committet ⌊Fuggaris⌋, ut ⌊Cracoviam⌋ ad manus factoris ⌊eorum⌋ ⌊Georgii Hegel⌋ cum primis mittatur, qui illam regi reddet, illiusque vigore a ⌊rege⌋ litteras ad diocesanos Culmenses ecclesiaeque subditos, ut mos et usus est, pro oboedientia accipiet, quibus tum primum ⌊dominus electus⌋ episcopatus sui capiet possessionem. Aget itaque Dominatio Vestra expeditis omnibus cum ⌊Fuggaris⌋, ut nostris impensis per bancum, ut vocant, omnem nostram expeditionem
ad eundem ⌊Georgium Hegel⌋ ⌊Cracoviam⌋ mittant, a quo illam et tuto et cito sumus habituri.
Operam et diligentiam Dominationis Vestrae in mittendo huc brevi apostolico, quo mihi admittitur administratio, impense probamus: hoc quidem ipsa oportunitate venit oportunius. Misitque ad me ⌊dominus electus⌋ litteras Dominationis Vestrae ⌊Romae⌋ XXIII Septembris datas, quae mihi apprime erant gratae, cum ob nova illa, quae
BCz, 244, p. 290
certo ad nos Dominatio Vestra de rebus ⌊caesaris⌋, ⌊Turcarum⌋ et ⌊Venetorum⌋ perscripsit, tum ms 2 3 4 quod, ms 1 [...] paper damaged⌈quodms 2 3 4 quod, ms 1 [...] paper damaged⌉ singularem Dominationis Vestrae in me benevolentiam spirabant. Respondissetque ms 2 3 4 Dominationi, ms 1 [...] paper damaged⌈Dominationims 2 3 4 Dominationi, ms 1 [...] paper damaged⌉ Vestrae ⌊dominus electus⌋, verum putabat me cum iis iam nuntium ⌊Cracoviam⌋ ablegasse, unde istae ad vos perferentur. Fecitque sibi me Dominatio Vestra ob huius brevis tam maturam et commodam missionem devinctum plurimum, quumque iam hoc diligentiae ms 2 3 4 suae immo, ms 1 s[...] paper damaged⌈suae immoms 2 3 4 suae immo, ms 1 s[...] paper damaged⌉ et benevolentiae in me specimen ediderit, quod reliquum est, non minore ms 2 3 4 propensione, ms 1 [...]pensione paper damaged⌈propensionems 2 3 4 propensione, ms 1 [...]pensione paper damaged⌉ et cura absolvet.
De instrumento resignationis Dominationi Vestrae quid faciendum sit, non est, ut edoceatur necesse, si quid tamen erit, quod Dominationem Vestram ms 2 3 4 in, ms 1 [...] paper damaged⌈inms 2 3 4 in, ms 1 [...] paper damaged⌉ eo scire oporteat, ⌊frater meus Bernardus⌋, quem cum iis ⌊Cracoviam⌋ misi, Dominationi Vestrae scribet. Alia in praesentia non restant, quam quod Dominationem Vestram, quae monitore non eget, rogo, ut fidei et integritati suae res nostras commissas
commendatas habeat. ⌊Dominum electum⌋ et me Dominatio Vestra numquam experietur ingratos. Quam felicissime valere cupio.
Ex ⌊castro meo Lubaviensi⌋, XVI Novembris anno 1537.
[1] Fees for church benefices – annates – were introduced in 1316 by Pope John XXII. The beneficiary’s formal pledge to pay the annates was the necessary condition of
receiving a provision bulla for the new office. Starting from the Council of Constance (1414-1418), annates from
higher-ranking benefices were to be paid in two annual installments at the Apostolic Camera in Rome. The amount of annates was specified for every benefice, though information was also gathered about the actual situation of each beneficiary and analyzed at the consistory during which the provision was to be settled, and this is doubtless where Dantiscus saw a chance for reducing the fee (cf. Dudziak; further references there). Applications for a reduction to the fee seem to have been widespread at the time, as shown, for example, by the Polish episcopate’s letters to the pope in 1537 (cf. VMPL, No. DLXXX, DLXXXI, p. 520-523). See also letters of Dantiscus
⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋, ⌊⌋.
[2] After Emperor Charles V took and plundered Rome in 1527 the people of Florence ousted the Medicis from power in their city, but on the basis of the treaty of June 29,1529 the emeror pledged to help the Medicis regain power. In the autumn of 1529 Pope Clement VII began a siege of Florence with the help of an army composed mainly of Spaniards under the command of the prince of Orange. The siege lasted 10 months and ended on August 10, 1530 with the city’s capitulation on the terms offered by the emperor and the pope. Power in the ruined and deserted Florence was taken by Alessandro de Medici (cf. Hibbert,p. 241-243). These events coincided with Dantiscus’ appointment to the office of Chełmno bishop. Dantiscus’ predecessor Jan Konopacki died on April 23,1530, Dantiscus received the papal preconization on August 3, 1530. His ordination (September 14, 1533) was delayed for more than three years because of the diplomatic mission he was on at the time.
| | 4 | IDL 3676 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1538-01-28 | received [1538]-03-24
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1595, p. 887-890
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
⌊⌋ Reverendisimae Paternitatis Vestrae prima Octobris in ⌊Graudencz⌋ scriptas XII Novembris hic ⌊Romae⌋ recepi. Quibus hactenus non respondi - exspectabam alias Reverendissimae Paternitatis Vestrae litteras, quas se missurum in illis pollicebatur. ⌊⌋ tandem 6. huius una cum duplicato decreto electionis (nam apud priores uti aliud erat decretum) ac litteris regiis duplicatis ad ⌊pontificem⌋, necnon cum mandato ⌊capituli⌋ ac alio Reverendissimae Paternitatis Vestrae ad petendam confirmationem etc.
[...] on the margin⌈[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉[...] on the margin⌉ scripsit Reverendissima Paternitas Vestra in ⌊⌋ se mittere mandatum ad resignandum praebendam vestram Warmiensem in personam domini S ⌊Fabiani Damerow⌋, quod mandatum huc non pervenit, et ipse dominus ⌊Fabianus⌋, dum coram esset, dixit sibi eam spem a Reverendissima Paternitate Vestra datam. Praemissa dixi reverendissimo ⌊cardinale(!) Sanctorum Quattro(!)(?) regni Poloniae protectore(!)⌋, qui mox ferme stomachando reddit ⌊regem⌋ iamdudum alium dedisse ordinem de praebenda i on the margin in place of crossed-out vestra⌈vestra [...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉i i on the margin in place of crossed-out vestra⌉ Warmiensi, velle eandem pro quodam N.(!) ⌊Osio⌋. Ego contra exhibui ⌊⌋ Reverendissimae Paternitatis Vestrae, tamen nihil profeci, sed concludendo praefatus reverendissimus ⌊cardinalis⌋ dixit velle eandem praebendam tempore propositionis negotii confirmationis Reverendissimae Paternitatis Vestrae in consistorio eandem praebendam Warmiensem obtinere a ⌊pontifice⌋, quod ⌊rex Poloniae⌋ eandem possit conferre personae sibi gratae. Et haec fuit ultima conclusio. Si tamen venerit mandatum Reverendissimae Paternitatis Vestrae in favorem ⌊Fabiani Damerow⌋, adhuc aliquid pro eodem fieri posset.
⌊⌋ praeterea Reverendissima Paternitas Vestra in ultimis suis, quod mittuntur duplicatae regiae litterae ad ⌊pontificem⌋ et ad superinscribed⌈adad superinscribed⌉ ⌊regni protectorem⌋ etc. Erant duplicatae ad ⌊pontificem⌋ tantum. Praeterea ⌊⌋ Reverendissima Paternitas Vestra, quod mittuntur aliae litterae regiae super taxarum moderationem. Quas nec habui non sine utriusque magna iactura, nam nullam petere gratiam praefatus reverendissimus ⌊cardinalis⌋ voluit, ne in ⌊Culmensem⌋ quidem. Satis superque in taxa offensa. Super qua re multis cum Reverendissima Paternitate Vestra si contendi verbis, fuerunt examinati reverendissimus dominus ⌊archiepiscopus Upsalensis⌋ una cum fratre domino superinscribed⌈dominodomino superinscribed⌉ ⌊Olao⌋, sed cecinimus surdis. Allegabat e contra ⌊cardinalis praefatus⌋ ipsum velle inhaerere ultimae expeditioni, in qua fuerunt omnia iura soluta, et Reverendissimam Paternitatem Vestram fuisse ⌊Bononiae⌋ propositionis tempore praesentem et non habuisse gratiam, ergo iam minus petendam pro absente.
Secundo allegabat ⌊regem⌋ non scripsisse pro petenda gratia, ergo nolle petere. Sed, credo, aliud obstabat, quominus gratiam in taxis noluit petere, nam in aestate proxime praeterita fuerunt expeditae quattuor ecclesiae in ⌊Polonia⌋: ⌊Gnesnensis⌋, Cracoviensis, ⌊Plocensis⌋ et quaedam alia, quarum expeditionum summa ascendebat ad XVII millia ducatorum. De quibus XVII M superinscribed⌈MM superinscribed⌉ fuerunt data X millia ducatorum ⌊regi Poloniae⌋ procurante et sollicitante dicto reverendissimo ⌊cardinale Sanctorum Quattuor⌋ BCz, 1595, p. 888 regni protectore in officialium Romanae curiae praeiudicium et iacturam, unde hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ tantos tanta est suborta officialium commentatio et querela, ut (uti arbi hidden by binding⌈[bi]bi hidden by binding⌉tror) non fuerit ausus petere gratiam. In tamen grave praeiudicium ⌊electi Culmensis⌋, cuius nulla habita est ratio circa gratiam, ne in ipsum propitia quidem, quae ipsi ⌊cardinali⌋ et suis familiaribus debetur, praevaluit hidden by binding⌈[valuit]valuit hidden by binding⌉. Non sine animi maer(?)ore scribo, quantum autem sollicitaverim pro gratia obti hidden by binding⌈[obti]obti hidden by binding⌉nenda, testis est reverendissimus ⌊archiepiscopus Uppsalensis⌋ praefatus una cum fratre hidden by binding⌈[atre]atre hidden by binding⌉ suo domino ⌊Olao⌋.
Quantum autem ad expeditionem Reverendissimae Paternitatis Vestrae atti hidden by binding⌈[ti]ti hidden by binding⌉net, extremam adhibeo diligentiam, ne quid praeter debitum expendatur hidden by binding⌈[ur]ur hidden by binding⌉. Confirmatio autem utriusque, tam Reverendissimae Paternitatis Vestrae, quam ms. quod(!)
⌈quamquam ms. quod(!)
⌉ ⌊reverendissimi Culmensis⌋ fuit hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉ obtenta die XI huius in consistorio secreto, ut moris est. Litteras hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ confirmationis expeditas, Deo dante, intra paucos dies mittam hidden by binding⌈[am]am hidden by binding⌉ una cum computu ac ratione expositorum. Et si quae interim occurrant hidden by binding⌈[rant]rant hidden by binding⌉ digna scitu, tunc scribam. Iam nihil habemus, quam quod pacem inter ⌊caesa hidden by binding⌈[esa]esa hidden by binding⌉
rem⌋ et ⌊Gallorum regem⌋ speramus. Nam super dicta pace componenda hidden by binding⌈[nda]nda hidden by binding⌉ in limitibus ⌊Hispaniae⌋ et ⌊Galliae⌋ sunt, qui tractant.
Et me Reverendissimae Paternitati hidden by binding⌈[Paternitati]Paternitati hidden by binding⌉ Vestrae uti devotissimum mancipium commendo.
Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae servitor et clientulus ⌊Theodericus de Rheden⌋
Postscript:
Dominus ⌊Ioannes Campensis⌋, cui Reverendissima Paternitas Vestra ⌊⌋, e vivis sublatus est. hidden by binding⌈[] hidden by binding⌉ in Augusto proxime praeterito hinc abiit cum praeposito Herbipolensi. Super praepositura fuit sibi reservata pensio 100 florenorum. In itinere coepit laborare hidden by binding⌈[orare]orare hidden by binding⌉ adversa valetudine et tandem pervenit ⌊Saltzburg⌋, ubi 7 Septembris hidden by binding⌈[ris]ris hidden by binding⌉ anni 1537 diem clausit extremum. Cuius anima Deo vivat.
| | 5 | IDL 4571 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1538-04-23 | received [1538]-07-22
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 5, f. 150 + f. [1] missed in numbering after f. 150
|
Prints: 1 | UBC No. 946, p. 795-796 (in extenso; German register) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D. 5, f. 150r
Reverendissime in Christo Pater et Domine gratiosissime. Post devotam obsequiorum oblationem.
⌊⌋ Reverendissimae Paternitatis Vestrae 16 Novembris scriptis 28 Ianuarii ⌊⌋
ac tunc significavi confirmationes tam Reverendissimae Paternitatis Vestrae quam ⌊electi Culmensis⌋ XI eiusdem obtentas fuisse, tamen nullam praesertim pro reverendissimo electo Culmensi obtentam gratiam et causas tunc addidi.
Mitto igitur utriusque confirmationis litteras apostolicas, et spero ad vota et iuxta desiderium Reverendissimarum Dominationum Vestrarum expeditas, quamquam Culmen(ses), prout facultas fert ecclesiae, carae nimis. Deus mihi testis, quod nullam praetermisi diligentiam, ut minoris quam fieri posset expedirentur, sed officialium rigor ille immodicus non permisit, ut minori summa expediri possent.
Igitur, ut reverendissima dominatio sua boni consulat, necesse est. Scribit ea de re uti dubio procul reverendissimus ⌊cardinalis Sanctorum Quattuor⌋, cui si litterae regiae huius rei commendati<ci>ae tempestiuius fuissent praesentatae, quas quidem dominus ⌊Andreas Czarnkowski⌋ a rege ad ⌊urbem⌋ missus secum attulerat, qui in itinere diu hinc inde moratus et post confirmationem obtentam applicuit, plurimum negotium obtinendi gratiam promovissent.
Nam dictus ⌊reverendissimus dominus⌋ allegabat, uti antea scripsi, quare gratiam petere nollet, primo quia ultima expeditio pro Reverendissima Paternitate Vestra obtenta et expedita fuit sine gratia, 2-o quia serenissimus ⌊Poloniae rex⌋ pro gratia danda non scripserat, sed – pro dolor! – nimis tarde litterae ad ⌊urbem⌋ pervenerunt. Quam autem summam pecuniarum a ⌊Fuggarorum⌋ negotiorum gestore ad expeditionem litterarum Reverendissimae Paternitatis Vestrae habuerim, Reverendissima Paternitas Vestra ex cedula his iniuncta facile habet videre et ita illi dedi quitantiam.
Scripsit in illis ultimis suis litteris Reverendissima Paternitas Vestra quod mitteret mandatum procurationis ad resignandum canonicatum et praebendam Warmiensem in favorem domini ⌊Fabiani Damerow⌋, quod numquam vidi, et utinam tunc missum fuisset, fortassis aliquid boni effecissemus. Certior tamen postea factus de dictis canonicatu et praebenda rege ita volente provisum esse cuidam ⌊Stanislao Hosio⌋, et hoc sub data confirmationis Reverendissimae Paternitatis Vestrae, videlicet III Idus Ianuarii.
Attamen si adhuc veniret mandatum pro praefato domino ⌊Fabiano⌋, fortassis aliquid efficeremus, nam ita praecavi. Relinquo tum praemissa omnia arbitrio Reverendissimae Paternitatis Vestrae.
AAWO, AB, D. 5, f. 150v
Litteras apostolicas serenissimo ⌊Poloniae regi⌋ ratione ecclesiae Culmensis directas ad dominum ⌊Georgium Hegel⌋, uti Reverendissima Paternitas Vestra iubet, mittam.
Misit praeterea Reverendissima Paternitas Vestra nuper litteras ad dominum ⌊Ioannem Campensem⌋, quas eidem hidden by binding⌈[idem]idem hidden by binding⌉ nec reddere aut mittere potui, quia bonus ille vir 5 Augusti ab urbe recessit data sibi per ⌊pontificem⌋ pensione 100 florenorum super fructibus praepositurae Herbipolensis. Qui postquam ⌊Salzburg⌋ pervenisset, in infirmitatem ex itineris molestia contractam incidit, ex qua die septima Septembris proxime hidden by binding⌈[e]e hidden by binding⌉ praeteriti in Salzburg diem suum clausit extremum, cuius anima beatorum consortio perpetuo fruatur opto.
Nova penes nos ferme nulla, quam quod ⌊pontifex⌋ 23 Martii hinc cum omnibus ferme cardinalibus et maiori parte curiae ⌊Lombardiam⌋ versus recessit. Expectatur ⌊caesar⌋ in ⌊Italia⌋ per totum hunc et futurum mensem, cum quo, uti constans fama est, acturus de differentia et discordia inter dictum caesarem et ⌊Gallorum regem⌋, inter quos sunt indutiae usque ad 27 Maii, componenda et sopienda Deus optimus maximus faxit, ut tandem illorum dominorum principum discordes animos componat.
Praeterea ante ipsius ⌊pontificis⌋ ab ⌊urbe⌋ discessum fuerunt deputati tres hidden by binding⌈[s]s hidden by binding⌉ cardinales legati ad inchoandum concilium in ⌊Civitate Vincentina⌋ pro in dominio Venetorum constituta prope ⌊Paduam⌋, videlicet reverendissimus ⌊cardinalis Campegius⌋, reverendissimus ⌊cardinalis Symonetta⌋, et reverendissimus ⌊cardinalis Brundusinus⌋, qui 13 Martii proxime praeteriti creatus fuit cardinalis et mox mox legatus pro inchoando concilio ad Kalendas Maii deputatus fuit, hic antea archiepiscopus Brundusinus dictus, dubio procul Reverendissimae Paternitati Vestrae notus et cognitus.
Totius rei eventus et alia ab istorum dominorum principum discordia vel concordia pendet. Qui si concordari non fuerint, maxima in ⌊Italia⌋ timemus bella et dissensiones, quas Deus optimus maximus avertat oro et praecor, licet ego omnino statuerim per futurum mensem Deo dante me a curia et ⌊Italia⌋ absolvere, Deoque dante et permittente Reverendissimam Paternitatem Vestram in Prussia{m} invisam, quam Deus optimus maximus diu in felici regimine et statu conservet et tueatur ex animo rogo.
Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae servitor studiosissimus ⌊Theodericus de Rheden⌋
| | 6 | IDL 6438 | Ioannes DANTISCUS to Dietrich von RHEDEN, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1538-08-14 Letter lost | Letter lost, reconstructed on the basis of IDL 5639: De mense proxime praeterito redditae sunt Reverendissimae Paternitatis Vestrae litterae Heylsberg XIIII Augusti scriptae. | | | 7 | IDL 5639 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1538-11-23 | received [1539]-04-13
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 68, f. 193 + f. [1] missed in numbering after f. 193
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D.68, f. 193r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.
Post studiosam obsequiorum meorum oblationem.
De mense proxime praeterito redditae sunt Reverendissimae Paternitatis Vestrae ⌊⌋, ⌊Heylsberg⌋ 1538-08-14⌊XIIII Augusti1538-08-14⌋ scriptae, profecto iucundissimae, quod his tandem certior sim factus ⌊⌋ meas una cum bullis (uti vocant) apostolicis confirmationis etc. redditas et perlatas fuisse. Quaenam ut tam tarde perferentur, fuerit occasio, prorsus ignosco, cum omnino sperabam ⌊⌋ per totum mensem Maium ad Reverendissimam Paternitatem Vestram perlatum iri. Utcumque sit, gaudeo ex animo tandem perlatas redditasque fuisse.
Quod autem cum reverendissimo domino, immo domino meo colendissimo [] domino Culmensi on the margin⌈ hidden by binding⌈[] hidden by binding⌉ ⌊domino Culmensi⌋[] domino Culmensi on the margin⌉ praeter fas aequumque actum sit, revera non ignoro. Ego, quantum per me licuit, omnem adhibui operam et diligentiam (testis est ⌊reverendissimus dominus Upsalensis⌋), ne iniuria afficeretur. Attamen nihil profeci, igitur patienter, quae emendari hac scilicet vice non possunt, ferenda sunt. Deus Omnipotens mihi testis est, quod iniuriam ⌊ipsius⌋ ac iacturam, qua affectus fuit, aeque ac reverendissima paternitas sua dolenter tuli. Quod autem dominus ⌊Georgius Hegell⌋, ⌊Fuggarorum⌋ ⌊Cracoviae⌋ institor etc., 400 illos ducatos, quos in praedicta ⌊reverendissimi Culmensis⌋ expeditione de pecuniis pi(ae) me(moriae) heredum ⌊episcopi Warmiensis⌋ solvi, repetere conatur, praeter aequum facit. Nam, uti meum dictat chirographum ms. cyroglaphum(!)
⌈chirographumchirographum ms. cyroglaphum(!)
⌉, ad dictam ⌊reverendissimi Culmensis⌋ expeditionem habui dumtaxat a ⌊Fuggaris⌋ sive illorum in ⌊urbe⌋ agente, videlicet domino ⌊Quirino Galler⌋, ducatos de camera 862 Iulos 3,5, reliquos 400 ducatos dedi et posui ad dictam expeditionem ex pecuniis praefatorum heredum. Et me ad quitantias sive chirographa ms. cyrographa(!)
⌈chirographachirographa ms. cyrographa(!)
⌉ mea refero, quae si exhibita fuerint, facile constabit, quid et quantum a ⌊Fuggaris⌋ dictae expeditionis nomine receperim.
Reverendissimo domino ⌊cardinali Sanctorum Quattuor⌋ Reverendissimae Paternitatis Vestrae ⌊⌋ reddidi ac litteras illas apostolicas Reverendissimae Paternitatis Vestrae quoad ⌊ecclesiam Culmensem⌋ confirmationis. Quibus luce clarius constabat dictae confirmationis Culmensis negotium non ⌊Bononiae⌋, immo ⌊Romae⌋ expeditas fuisse exhibui. Arbitror enim(?) Reverendissimam Paternitatem Vestram, qui illas scripserit, et me, qui easdem praesentaverim, illarum occasione parum gratiae et benevolentiae apud eandem suam ⌊reverendissimam paternitatem⌋ contraxisse. Utcumque sit, uti Reverendissima Paternitas Vestra iussit, feci. Ferat ⌊ille⌋ ac interpraetetur, ut velit.
Nova ferme penes nos nulla, nisi quod ager ⌊Puteolanus⌋, uti olim ⌊Vesuvius⌋ prope ⌊Neapolim⌋ cum magno vicinorum dispendio conflagravit, uti Reverendissima Paternitas Vestra ex adiunctis schedis typo excussis latius intelliget, licet iam ad aliquot dies ardere desiit. Praemissa tamen Reverendissimam Paternitatem Vestram iamdudum intellexisse arbitror. Et dum praemissa 29 Septembris contingerent, fui ⌊Puteoli⌋ per biduum 22 et 23 eiusdem 7-bris, invitatus Neapolim a Fuggarorum
institor(ibus) or institor(e)⌈institor(ibus)institor(ibus) or institor(e)⌉
, sensique ibidem magnum terrae motum.
AAWO, AB, D.68, f. 193v
Classis pontificia orig. pontificea⌈pontificiapontificia orig. pontificea⌉, ⌊caesaris⌋ et ⌊Venetorum⌋ iam ad ⌊Italiae⌋ portus rediisse dicitur hidden by binding⌈[citur]citur hidden by binding⌉. Alii referunt eandem adhuc in Dalmatiae portibus Venetis subiectis esse on the margin⌈Alii referunt eandem adhuc in ⌊Dalmatiae⌋ portibus ⌊Venetis⌋ subiectis esseAlii referunt eandem adhuc in Dalmatiae portibus Venetis subiectis esse on the margin⌉[1], expugnata tamen ante reditum in ⌊Dalmatia⌋ supra ⌊Raghusium hidden by binding⌈[sium]sium hidden by binding⌉⌋ quadam arce ante aliquot annos a ⌊Turcis⌋ ibidem constructa, ⌊Castello hidden by binding⌈[stello]stello hidden by binding⌉ Novo⌋ dicta. In qua satis validum, dicunt, ⌊Turcarum⌋ fuisse praesidium hidden by binding⌈[sidium]sidium hidden by binding⌉. Qui omnes ad interemp ms. im(!)
⌈empemp ms. im(!)
⌉tionem caesi dicuntur. Praeterea a ⌊Cursica⌋ tempestate passa est naufragium, in quo ultra 30 triremes hidden by binding⌈[es]es hidden by binding⌉ periisse dicuntur praeter eas, quae conquassatae inutilesque sunt, redditae hidden by binding⌈[ae]ae hidden by binding⌉ asseruntur. Utrimque pro futuro vere armatur instruiturque validissima hidden by binding⌈[ima]ima hidden by binding⌉ classis. Deus Omnipotens nobis ac nostris propitius adsit.
⌊Caesarem⌋ in Martio vel Aprili in ⌊Italiam⌋ venturum esse constans est hidden by binding⌈[est]est hidden by binding⌉ fama. De concilio continuando certo fertur ⌊pontificem⌋ ⌊Vincentiam hidden by binding⌈[tiam]tiam hidden by binding⌉⌋ aut in Lumbardiam on the margin⌈aut in ⌊Lumbardiam⌋aut in Lumbardiam on the margin⌉[2] iturum. Quicquid tamen circa praemissa fiet, curabo sedulo, ne Reverendissimam Paternitatem Vestram lateat, et quidem tempestive.
Et me Reverendissimae Paternitati Vestrae uti devotissimum hidden by binding⌈[imum]imum hidden by binding⌉ mancipium plurimum commendo. Decreveram in aestate proxime praeterita hidden by binding⌈[erita]erita hidden by binding⌉ ⌊Germaniam⌋ versus proficisci, attamen a nonnullis sum interpellatus princip hidden by binding⌈[rincip]rincip hidden by binding⌉ibus, quibus iure negare nil poteram, ut omnino mihi ad principium hidden by binding⌈[ium]ium hidden by binding⌉ futuri veris hic manendum erit, ac demum quod nuper mecum statui hidden by binding⌈[tui]tui hidden by binding⌉, tandem Deo dante et auxiliante opere exsequar et perficiam, ta coram Reverendissimam Paternitatem Vestram invisam.
Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae obsequentissimus servitor ⌊Theodericus de Rheden⌋
[1, 2] Insertion mark invisible, probably hidden in binding
| | 8 | IDL 6439 | Ioannes DANTISCUS to Dietrich von RHEDEN, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1539-04-21 Letter lost | received 1539-06-27 Letter lost, mentioned in IDL 5187: XXVII praeteriti mensis redditae fuerunt per dominum Casparem Reverendissimae Paternitatis Vestrae nepotem litterae Heilsperg 21 Aprilis scriptae, quibus certior factus litteras meas 23 Novembris datas, perlatas tandem fuisse. - - Commendat Reverendissima Paternitas Vestra hisce suis litteris praefatum dominum Casparem | | | 9 | IDL 5187 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-07-16 | received [1539]-09-22
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, AAWO, AB, D. 68, f. 283 + f. [1] missed in numbering after f. 283
|
Auxiliary sources: 1 | register in German, 20th-century, B. PAU-PAN, 8249 (TK 11), f. 125
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
AAWO, AB, D.68, f. 283r
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.
Post studiosam obsequiorum meorum oblationem.
XXVII praeteriti mensis redditae fuerunt per dominum ⌊Casparem⌋ Reverendissimae Paternitatis Vestrae nepotem, ⌊⌋ ⌊Heilsperg⌋ 1539-04-21⌊21 Aprilis1539-04-21⌋ scriptae, quibus certior factus ⌊⌋ meas 23 Novembris datas perlatas tandem fuisse. Quaenam tam diuturnae morae perferendi causa fuerit, non satis mirari possum, cum tamen ⌊⌋ per postam miserim.
Commendat Reverendissima Paternitas Vestra hisce suis ⌊⌋ praefatum dominum ⌊Casparem⌋, quem revera commendatum adeo habebo, ac si meus frater esset germanus. ⌊Hic⌋ aliquantulum valetudinarius ad ⌊urbem⌋ pervenit, contraxerat enim ex intenso aestu et itineris fatiga febriculam, sed - laus Deo - iam plane restitutus. Curabo, ut aliquem congruum sibi in aliquo rotae officio scribendi officiumque discendi habeat locum. Attamen satis incongruo pervenit ad ⌊urbem⌋ tempore, cogitur enim per hosce proxime futuros tres menses, quibus feriae sunt, feriari. Sed tamen ordinem dabo, ne omnino otietur. Accedit etiam aliud malum et inconveniens, quod omnium rerum est magna in ⌊urbe⌋ caritas. Sed postquam hic praesens est, boni ut cosulamus omnia, necesse est.
Velit praeterea Reverendissima Paternitas Vestra certior fieri, numquid XXX ducatos habuerim, quos Reverendissima Paternitas Vestra assignaverat etc. Comperiet Reverendissima Paternitas Vestra in computu expeditionis ⌊ecclesiae Warmiensis⌋ misso me habuisse hic a ⌊Fuggaris⌋ pro laboribus meis ducatos 30. Itidem ⌊reverendissimus dominus Culmensis⌋ comperiet in computu suo me ex parte dominationis suae reverendissimae habuisse ducatos XX. De qua liberalitate reverendissimorum paper damaged⌈[rum]rum paper damaged⌉ dominorum meorum gratias ago immortales.
Litteras reverendissimi ⌊cardinalis Sanctorum Quattuor⌋ propter illius ab ⌊urbe⌋ absentiam (ivit, ut fertur, ⌊Pistorium⌋ prope ⌊Florentiam⌋) nondum reddidimus. Curabo tamen, ut diligenter praesententur.
Doleo revera ex animo super differentiam, quam, intelligo, inter Reverendissimam Paternitatem Vestram et dominum ⌊Alexandrum Schulteti⌋ confratrem meum intervenisse, quodque is piis et sanis Reverendissimae Paternitatis Vestrae monitis et exhortationibus non acquiescit. Scripsi iam super praemissis ⌊dominationi suae⌋, fraterne eundem rogando et admonendo, ne contra stimulum calcitret, sed piis monitis AAWO, AB, D.68, f. 283v et sanis Reverendissimae Paternitatis Vestrae consiliis obtemperet et auscultet. Quod ⌊eum⌋ omnino facturum spero. Neque Reverendissima Paternitas Vestra sibi, obsecro, persuadeat, quod ego is velim esse, qui ⌊illius⌋ sine etiam cuiusvis alterius causae patrocin[...] hidden by binding⌈[...][...] hidden by binding⌉ contra et adversus Reverendissimam Paternitatem Vestram suscipere velim. Quicquid autem consulen hidden by binding⌈[en]en hidden by binding⌉do fraterneque monendo, ut controversiae differentiaeque concordia et pace sopiantur, efficere possum, in hoc omnem meam operam et studium collocabo.
Rerum novarum penes nos nihil, nisi quod aiunt ⌊caesarem⌋ in futuro autumno ⌊Germaniam Inferiorem⌋ versus profecturum. Deus faxit hidden by binding⌈[it]it hidden by binding⌉, salvis avibus, quo ⌊sua maiestas⌋ insolentiam nonnullorum compescere, qui nihil nobis, nisi exitium et interitum minantur, sua praesentia valeat hidden by binding⌈[t]t hidden by binding⌉.
Et me Reverendissimae Paternitati Vestrae, domino meo gratiosissimo, maiorem in modum commendo. Quem diutissime fauste feliciterque valere cupio ex animo.
Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae studiosus servitor ⌊Theodericus de Rheden⌋
| | 10 | IDL 2228 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-09-22 | received 1539-11-25
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 155, f. 13-14
| 2 | copy in Latin, 18th-century, LSB, BR 19, No. 46
| 3 | register with excerpt in Latin, Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8243 (TK 5), a.1539, f. 40r-v
| 4 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 118
|
Prints: 1 | DE VOCHT 1961 No. DE, 402, p. 314 (reference) |
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
UUB, H. 154, f. 14v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, domino ⌊Ioanni Dei et apostolicae gratia episcopo Warmiensi⌋, domino et principi suo {suo} gratiosissimo
⌊Warmiae⌋ sive ⌊Heylsperg⌋ in ⌊Prussia⌋
UUB, H. 154, f. 13r
Reverendissime in Christo Pater et Domine gratiosissime. Post promptissimam obsequiorum meorum oblationem.
⌊⌋ Reverendissimae Paternitatis Vestrae ⌊reverendissimo cardinali Sanctorum Quattuor⌋ directas diligenter, dum nuper in Augusto a ⌊pontifice⌋ vocatus a 2 ⌊urbem⌋ venisset, praesentavi iuncta commendatione accurata et diligenti. Qui ⌊⌋ lectis excusationem, quoad tempus expeditionis ecclesiae Culmensis, humanissime suscepit ac omnem operam in negotiis Reverendissimae Paternitatis Vestrae pollicebatur. Qua tamen tunc uti nequivimus, nam per unam dumtaxat in ⌊urbe⌋ perseveravit diem et mox mox rediit ⌊⌋, ubi ad decimam huius mensis substitit. Et cum iam in ⌊urbem⌋ reditum maturaret, ecce ⌊pontifex⌋ ⌊Anconam⌋ et divam Virginem de ⌊Loreto⌋ versus proficiscitur, voluitque reverendissimam dominationem suam viae et itineris comitem ita, ut ⌊urbem⌋ non inviseret, nam ⌊pontificem⌋ in itinere excepit et fortassis intra mensem in ⌊urbem⌋ non rediturus. Fama est ⌊pontificem⌋ ad Kalendas Novembris primum ⌊Romam⌋ rediturum. Et mihi quoque peregrinandum fuisset, nisi illustrissimi principis mei ⌊Ioannis Alberti marchionis Brandenburgensis⌋ praesentia me excusasset, quae me ad primum ver, licet secus constitueram, uti certe dubito, in ⌊urbe⌋ detinebit. Effecit igitur ⌊reverendissimi cardinalis⌋ praefati absentia, quominus ipsius opera in negotio commissionis, cuius exemplum dominus ⌊Gaspar⌋, Reverendissimae Paternitatis Vestrae nepos, mittit, uti potuerimus, tamen id, quod per nos obtineri potuit, signari curavimus, uti dubio procul praefatus dominus ⌊Caspar⌋ copiosius scribet. Attamen omnino spero et certe mihi persuadeo dominum ⌊Alexandrum⌋ sanis, piis et (Christi)anis Reverendissimae Paternitatis Vestrae monitis et adhortationibus acquievisse ac differentiam illam concordia, compositione et pace sopitam sepultamque esse, quod Deus Optimus Maximus faxit.
Rerum novarum nihil, quam quod ⌊Turca⌋ et terrestribus et maritimis copiis Castellum Novum anno praeterito in nostram potestatem redacto oppugnavit et tandem vi expugnavit toto praesidio fortissimis, pro dolor, militibus demptis paucis occiso, et qui cladi superfuerunt ad trire
UUB, H. 154, f. 13v
mes ⌊Turcarum⌋ condemnati. Quo facinore perpetrato ⌊Turcarum⌋ classis ⌊Constantinopolim⌋ rediisse dicitur. Est enim dictum Castellum quondam a ⌊Turcis⌋ structum in litore ⌊Illirici Maris⌋, supra ⌊Rhagusium⌋ ad XXX dumtaxat miliaria in ipso ⌊Catarensis sinus⌋ ostio. Quid autem immanissimus ille Christianis nominis hostis in futuram aestatem paret, nescimus. Attamen boni speramus nihil. Deus tamen Omnipotens suam nobis tribuat et largiatur gratiam. Quae Reverendissimam Paternitatem Vestram beet sospitetque ad multos annos, ex animo precor.
Eiusdem Reverendissimae Paternitatis Vestrae ad vota studiossissimus servitor ⌊Theodericus de Rheden⌋
Postscript:
⌊Caesaris⌋ In ⌊Italiam⌋ et demum in ⌊Germaniam⌋ adventum in principio veris certissime (utinam Deo auspice) expectamus. Ac domino ⌊Fabiano Dameraw⌋, si praesens et coram est, meo nomine salutem impartiri dignum etiam atque etiam rogo. Illustrissimus princeps ⌊Ioannes Albertus⌋ praefatus suo ut nomine Reverendissimae Paternitati Vestrae salutem nuntiarem plurimam iussit ac minatur sese quandoquidem Reverendissimam Paternitatem Vestram invisurum. Quod ut propere et ad utriusque votum fiat, Deum precor.
| | 11 | IDL 7410 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Königsberg (Królewiec), 1541-07-11 Letter lost | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-19 or shortly after Letter lost, IDL 2463: Post has obsignatas applicuit venerabilis dominus administrator Allensteinensis reddiditque mihi litteras a Theoderico de Reden datas Konigsberg XI huius transposito tempore etc. | | | 12 | IDL 7411 | Ioannes DANTISCUS to Dietrich von RHEDEN, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-19 or shortly after Letter lost | Letter lost, IDL2463: "Cum autem stratagemma, quo utitur, ignotum mihi non sit, et Dominatio Vestra ex litteris meis intelliget, ut hominem diutius bono modo detineamus, ne ad ecclesiam ... perveniat et suis technis atque suorum adiutus consilio aliq[uod] moliatur, rescripsi illi..." | | | 13 | IDL 6441 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, before 1541-08-09 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 2480: Ideo ultimis meis litteris consilium et mentem Reverendissimae Dominationis Vestrae expetebam | | | 14 | IDL 6440 | Ioannes DANTISCUS to Dietrich von RHEDEN, 1541-08-09 Letter lost | received 1541-08-13 Letter lost, mentioned in IDL 2480: Litteras Reverendissimae Dominationis Vestrae nona huius scriptas hesterna die recepi | | | 15 | IDL 2480 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Königsberg (Królewiec), 1541-08-14 | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-08-16
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, BCz, 1597, p. 1289-1292
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
BCz, 1597, p. 1289
Reverendissime in Christo Pater et Domine, domine gratiosissime.
Post promptam obsequiorum meorum oblationem.
⌊⌋ Reverendissimae Dominationis Vestrae nona huius scriptas hesterna die recepi, quibus certior fio Reverendissimae Dominationi Vestrae non adversari, quod putem regia securitate me non egere, attamen ob singularem, qua Reverendissima Dominatio Vestra me complectitur, benevolentiam existimabat illa opus esse. Hanc Reverendissimae Dominationis Vestrae opinionem ex vere paterno proficisci amore certissime persuasum habeo, quamquam visis et lectis nuper ⌊regiae maiestatis⌋ mandatis contra dominum ⌊Alexandrum⌋ editis non potui, quantum ingenii mei fert captus, quicquam ex illis deprehendere, quod me complecteretur aut respiceret. Et certe scio me numquam(?) quicquam contra suam ⌊maiestatem⌋ egisse, nam dum in ⌊Urbe⌋ adhuc essem praesens, suae maiestatis oratores et nuntios iuxta condicionis meae exiguitatem obsequio et benevolentia semper prosecutus sum, nec Reverendissima Dominatio Vestra, quod temere et ea inconsulta velim ecclesiam ipsam accessis<s>e, credat. Ideo ultimis meis ⌊⌋ consilium et mentem Reverendissimae Dominationis Vestrae expetebam, iam vero ex ultime ad me me datis ⌊⌋ facile colligo Reverendissimae Dominationi Vestrae omnino securum non videri, ut sine regio securitatis diplomate illuc me conferam, cum ex domino ⌊praeposito⌋, uti eadem Reverendissima Dominatio Vestra scribit, non sit quod metuam, attamen ab aliis non sit Reverendissimae
Domination(i) or Domination(is)⌈Domination(i)Domination(i) or Domination(is)⌉
Vestrae diiudicare. Igitur(?)[1] gratiosissimo Reverendissimae Dominationis Vestrae consilio, uti semper facere statui, obtemperabo, et nihil nisi quod eidem consultum visum fuerit, agam.
Quantum autem ad consilium illius, qui nuper ex ⌊Livonia⌋ rediit, attinet, certe hic nihil consuluit, quam quod libenter meam apud ecclesiam videret praesentiam, et domum sive curiam suam, qua etiam dudum usus sum, donec aliunde mihi provideretur, hospitii iure obtulit. Attamen, Reverendissime Domine, cum omnia exacte considero, video ⌊dominos et confratres nostros⌋ mutua et non vulgari inter se, pro dolor, simultate et rancore certare, quod paper damaged⌈[quod]quod paper damaged⌉ quidem re vera me male habet et a residentia ibidem BCz, 1597, p. 1290 mentem meam ferme alienet, cum mihi on the margin⌈mihimihi on the margin⌉ alicubi (laus Deo), ubi in summa tranquillitate et pace, cuius etiam sum studiosissimus, vivere possum, abunde satis provisum est. Igitur Reverendissima Dominatio Vestra, ne suo paterno desit consilio, ac mentis et voluntatis suae sententiam ut perscribat, rogo. Ego (uti decet) consilio acquiescam et lubens iussa capessam.
Interim etiam aliunde exspecto litteras, quibus receptis quid mihi faciendum agendumve erit, considerabo. Et me Reverendissimae Dominationi Vestrae, quam possum vehementissime, commendo.
Eiusdem Reverendissimae Dominationis Vestrae devotissimus servitor ⌊Theodericus de Rheden⌋
[1] The manuscript records igro with a sing of abbreviation over the letter o.
| | 16 | IDL 2616 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1543-01-15 | received Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1543-01-17
Manuscript sources: 1 | fair copy in Latin, autograph, UUB, H. 155, f. 66-67
| 2 | copy in Latin, 18th-century, LSB, BR 19, No. 57
| 3 | register with excerpt in Latin, English, 20th-century, CBKUL, R.III, 30, No. 140
|
Auxiliary sources: 1 | register in Polish, 20th-century, B. PAU-PAN, 8250 (TK 12), f. 10-11
|
| Text & apparatus & commentaryPlain textText & commentaryText & apparatus
UUB, H. 154, f. 67v
Reverendissimo in Christo Patri et Domino, ⌊Ioanni episcopo Warmiensi⌋ suo gratiosissimo
UUB, H. 154, f. 66r
Reverendissime in Christo pater et domine, domine gratiosissime,
Post studiosissimam obsequiorum meorum oblationem.
Ante paucos iam iam elapsos dies habui a domino ⌊Iodoco Hoetfilter⌋, ecclesiae Lubicensis praeposito, ⌊Romae⌋ XXVIIII Octobris datas litteras, quibus, quae sequuntur, significavit nova. Videlicet:
De mense Septembris ⌊pontifex⌋ ex ⌊Perusia⌋ emisit ⌊episopum Cavensem⌋ pro nuntio et commissario, et quosdam alios pro forariis, ut singula ac hospitia disponantur ⌊Tridenti⌋ pro concilio generali ibidem celebrando.
Cum autem ⌊pontifex⌋ die Iovis sexta Octobris ⌊Romam⌋ reversus fuisset, die Mercurii XI Octobris celebratum fuit consistorium, in quo de concilio et de legatis mittendis fuit consultatum, atque die Lunae XVI Octobris denuo consistorio facto publicati fuere legati tres ad locum concilii, scilicet reverendissimi domini written over us⌈usii written over us⌉ cardinales ⌊Parisius⌋, ⌊Moronus episcopus Mutinensis⌋ praesbyteri, et ⌊Polus Anglicus⌋ diaconus. Cardinales, qui deinde ad portas pro more deducti fuere Veneris finito consistorio XX Octobris et iam itineri se commiserunt, scilicet ⌊Anglicus⌋ Iovis XXVI Octobris, ⌊Moronus⌋ Veneris XXVII, ac ⌊Parisius⌋ Sabbato XXVIII Octobris conventuri prope ⌊Tridentum⌋, ut simul introitum faciant. Cuilibet legato singulis mensibus ⌊papa⌋ dat 500 ducatos ultra alias impensas.
Aiunt ⌊pontificem⌋ ad finem Februarii seu principium Martii velle personaliter accedere concilium, et si commode hospitari nos possit ⌊Tridenti⌋, velit in vicina aliqua civitate, veluti ⌊Veronae⌋, morari. Deus cuncta secundet etc. Haec ille.
Praeterea nollem Reverendissimam Dominationem Vestram lateat me parare maturareque in futuro (Deo propitio) mense profectionem ad ⌊Rhenum⌋, nisi insperata et infausta (quod Deus avertat) interim adferantur istinc nova, et illustrissimum principem ⌊Ioannem Albertum⌋ marchionem, omnino, Deo iuvante, adire statui. Si igitur interim, quid concinnandum foret, quod eo esset perferendum, perlatoris lubens subibo munus, licet Reverendissima Dominatio Vestra insalutata, me nullo pacto itineri committam. Quam optime valere cupio cuique me maiorem in modum commendo.
| | 17 | IDL 6437 | Dietrich von RHEDEN to Ioannes DANTISCUS, before 1548-10-17 Letter lost | Letter lost, mentioned in IDL 3450: Grat[am rem fe]cit Dominatio Vestra plurimum, quod me ex hoc dubio, de quo nuperrime colloquebamur, cum litteris [ve]nerabilis domini Theoderici a Rheden solverit.; IDL 3453: Quod Fraternitas Vestra litteras domini Theodorici de Rheden nobis communicaverit, illi agimus gratias et eas his adiunctas Fraternitati Vestrae remittimus. Conveniunt illae fere in omnibus cum iis, quas ad nos dominus Theodoricus scripsit. | | |
Texts where mentioned Dietrich von RHEDEN Results found: 54 IDL, 0 IDP, 0 IDT 1 | IDL 4546 | Adolphus de SCORNACO to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1535-06-03 | 2 | IDL 4718 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1537-07-10 | 3 | IDL 4719 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1537-07-17 | 4 | IDL 4736 | [Tiedemann GIESE] to [Ioannes DANTISCUS], [Frauenburg (Frombork)], [1537-07] | 5 | IDL 1721 | Ioannes DANTISCUS to Tiedemann GIESE, Löbau (Lubawa), 1537-09-24 | 6 | IDL 5624 | Alexander SCULTETI to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1537-09-25 | 7 | IDL 4734 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1537-09-26 | 8 | IDL 1728 | Ioannes DANTISCUS to Tiedemann GIESE, Löbau (Lubawa), 1537-09-28 | 9 | IDL 4735 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Frauenburg (Frombork), 1537-10-01 | 10 | IDL 1737 | [Ioannes DANTISCUS] to [Jan CHOJEŃSKI], Graudenz (Grudziądz), 1537-10-01 | 11 | IDL 1777 | [Ioannes DANTISCUS] to Tomasz SOBOCKI, Löbau (Lubawa), 1537-11-16 | 12 | IDL 1778 | [Ioannes DANTISCUS] to Antonio PUCCI, Löbau (Lubawa), 1537-11-16 | 13 | IDL 1781 | [Ioannes DANTISCUS] to [Samuel MACIEJOWSKI], Löbau (Lubawa), 1537-11-16 | 14 | IDL 1787 | Ioannes DANTISCUS to [Georg HEGEL?], Löbau (Lubawa), 1537-11-16 | 15 | IDL 1793 | [Ioannes DANTISCUS] to [Tiedemann GIESE], Löbau (Lubawa), 1537-11-17 | 16 | IDL 1842 | Ioannes DANTISCUS to Tiedemann GIESE, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1538-03-24 | 17 | IDL 5934 | Georg HEGEL to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1538-05-31 | 18 | IDL 3670 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Löbau (Lubawa), 1538-06-11 | 19 | IDL 3798 | Georg HEGEL to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1538-07-09 | 20 | IDL 1871 | Ioannes DANTISCUS to [Tiedemann GIESE], Hohenstein (Olsztynek), 1538-07-12 | 21 | IDL 1883 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Löbau (Lubawa), 1538-07-27 | 22 | IDL 1886 | Ioannes DANTISCUS to Tiedemann GIESE, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1538-07-30 | 23 | IDL 1936 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Löbau (Lubawa), 1538-10-07 | 24 | IDL 1959 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, Löbau (Lubawa), 1538-11-01 | 25 | IDL 5957 | Georg HEGEL to Ioannes DANTISCUS, Cracow (Kraków), 1539-03-18 | 26 | IDL 2134 | Ioannes DANTISCUS to Tiedemann GIESE, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1539-04-14 | 27 | IDL 4769 | Tiedemann GIESE to Ioannes DANTISCUS, s.l., 1539-04-18 | 28 | IDL 2192 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1539-07-14 | 29 | IDL 2221 | Achatius TRENCK to Ioannes DANTISCUS, Allenstein (Olsztyn), 1539-09-04 | 30 | IDL 2224 | Achatius TRENCK to Ioannes DANTISCUS, Allenstein (Olsztyn), 1539-09-13 | 31 | IDL 5033 | Albrecht I von Hohenzollern-Ansbach to Ioannes DANTISCUS, Königsberg (Królewiec), 1541-07-05 | 32 | IDL 2455 | [Ioannes DANTISCUS] to [Achatius] von ZEHMEN, [Heilsberg (Lidzbark Warmiński)?], [1541-07-09] | 33 | IDL 2453 | Ioannes [DANTISCUS] to [Paweł PŁOTOWSKI?], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-14 | 34 | IDL 2370 | [Ioannes DANTISCUS] to [Samuel MACIEJOWSKI], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-19 | 35 | IDL 2463 | [Ioannes DANTISCUS] to [Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS)], H[eilsberg] (Lidzbark Warmiński), 1541-[07-19] or shortly after | 36 | IDL 2470 | Ioannes DANTISCUS to Albrecht I von Hohenzollern-Ansbach, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-23 | 37 | IDL 2471 | [Ioannes DANTISCUS] to UNKNOWN [Ermland (Warmia) Canon], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-23 | 38 | IDL 2472 | [Ioannes DANTISCUS] to UNKNOWN [Ermland (Warmia) Canon], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-07-26 | 39 | IDL 2479 | Stanisław HOZJUSZ (HOSIUS) to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-08-13 | 40 | IDL 2481 | Samuel MACIEJOWSKI to Ioannes DANTISCUS, Vilnius, 1541-08-15 | 41 | IDL 5041 | Albrecht I von Hohenzollern-Ansbach to Ioannes DANTISCUS, Königsberg (Królewiec), 1541-08-26 | 42 | IDL 5264 | Ioannes DANTISCUS to Albrecht I von Hohenzollern-Ansbach, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-08-27 | 43 | IDL 5042 | Albrecht I von Hohenzollern-Ansbach to Ioannes DANTISCUS, Königsberg (Królewiec), 1541-09-02 | 44 | IDL 2490 | [Ioannes DANTISCUS] to Georg WITZEL (VICELIUS), Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1541-09-24 | 45 | IDL 2534 | Georg WITZEL (VICELIUS) to Ioannes DANTISCUS, Fulda, 1542-02-08 | 46 | IDL 2592 | Achatius TRENCK to Ioannes DANTISCUS, Allenstein (Olsztyn), 1542-10-03 | 47 | IDL 509 | Johann Albrecht of Brandenburg-Ansbach to Ioannes DANTISCUS, Halle an der Saale, 1543-01-06 | 48 | IDL 4093 | Johann Albrecht of Brandenburg-Ansbach to Ioannes DANTISCUS, Halle an der Saale, 1543-07-08 | 49 | IDL 2813 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-03-28 | 50 | IDL 2828 | Kaspar HANNAU to Ioannes DANTISCUS, Rome, 1545-05-09 | 51 | IDL 3361 | Achatius TRENCK to Ioannes DANTISCUS, Marienburg (Malbork), 1548-04-13 | 52 | IDL 3450 | [Ioannes DANTISCUS] to UNKNOWN [Ermland (Warmia) Canon?], Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1548-10-17 | 53 | IDL 3453 | [Ioannes DANTISCUS] to Achatius TRENCK, Heilsberg (Lidzbark Warmiński), 1548-10-24 |
|